Somadeva: Rasendracudamani, chapters 3-5, 7-16 Based on the ed. by Siddhinandan Misra, Benares : Chaukhamba Orientalia, 1999 Input by Oliver Hellwig ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: https://tylergneill.github.io/gretil-mirror/gretil/gretdiac.pdf and https://tylergneill.github.io/gretil-mirror/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ RcÆm, 3 rasaÓÃlÃæ prakurvÅta sarvabÃdhÃvivarjite / sarvau«adhamaye deÓe ramye kÆpasamanvite // RcÆm_3.1 // yak«arÃjasahasrÃk«adigvibhÃge suÓobhane / nÃnopakaraïopetÃæ prÃkÃreïa suÓobhitÃm // RcÆm_3.2 // {rasÓÃlà meæ kahÃæ kyà kareæ?} ÓÃlÃyÃ÷ pÆrvadigbhÃge sthÃpayedrasabhairavam / vahnikarmÃïi cÃgneye yÃmye pëÃïakarma ca // RcÆm_3.3 // nair­tye ÓastrakarmÃïi vÃruïe k«ÃlanÃdikam / Óo«aïaæ vÃyukoïe ca vedhakarmottare tathà // RcÆm_3.4 // sthÃpanaæ siddhavastÆnÃæ prakuryÃd ÅÓakoïake / padÃrthasaægraha÷ kÃryo rasasÃdhanahetuka÷ // RcÆm_3.5 // {rasÓÃlà meæ saægrahaïÅ upakaraï} sattvapÃtanako«ÂhÅæ ca gÃrako«ÂhÅæ suÓobhanÃm / bhÆmiko«ÂhÅæ calatko«ÂhÅæ jaladroïÅsvanekaÓa÷ // RcÆm_3.6 // bhastrikÃyugalaæ tadvannalike vaæÓalauhayo÷ / svarïÃyogho«aÓulbÃÓmakuï¬yaÓcarmak­tÃæ tathà // RcÆm_3.7 // karaïÃni vicitrÃïi sarvÃïyapi samÃharet / manthÃna÷ pe«aïÅ khalvà droïÅrÆpÃÓca vartulÃ÷ // RcÆm_3.8 // ÃyasÃstaptakhalvÃÓca mardakÃÓca tathÃvidhÃ÷ / sÆk«machidrasahasrìhyà dravyacÃlanahetave // RcÆm_3.9 // cÃlanÅ ca kaÂatrÃïÅ Óilà laulÅ ca kaï¬anÅ / mÆ«Ãm­ttu«akÃrpÃsavanopalapi«Âakam // RcÆm_3.10 // trividhaæ bhe«ajaæ dhÃtujÅvamÆlamayaæ tathà / Óikhitrà govaraæ caiva Óarkarà ca sitopalà // RcÆm_3.11 // kÃcÃyom­dvarÃÂÃnÃæ kÆpikÃÓca«akÃïi ca / ÓÆrpÃdiveïupÃtrÃïi k«udrak«iprÃÓca ÓaÇkhakÃ÷ // RcÆm_3.12 // k«uraprÃÓca tathà pÃlyo yaccÃnyattatra yujyate / pÃlikà karïikà caiva ÓÃkacchedanaÓastrikà // RcÆm_3.13 // ÓÃlÃsammÃrjanÃrthaæ hi rasapÃkÃntakarma yat / tatropayogi yaccÃnyattatsarvaæ paravidyayà // RcÆm_3.14 // ÓrÅrasÃÇkuÓayà sarvaæ mantrayitvà samÃharet / anyathà tadgataæ teja÷ parig­hïÃti bhairava÷ // RcÆm_3.15 // {cÃlinÅ} cÃlinÅ trividhà proktà tatsvarÆpaæ ca kathyate / vaiïavÅbhi÷ ÓalÃkÃbhinirmità grathità guïai÷ // RcÆm_3.16 // kÅrtità sà sadà sthÆladravyÃïÃæ gÃlane hità / cÆrïacÃlanahetoÓca cÃlanyanyÃpi vaæÓajà // RcÆm_3.17 // karïikÃrasya ÓÃlmalyÃ÷ pÃrijÃtasya kambayà / caturaÇgulavistÃrayuktyà nirmità Óubhà // RcÆm_3.18 // kuï¬alyaratnivistÃrà chÃgacarmÃbhave«Âità / vÃjivÃlÃmbarÃnaddhatalà cÃlanikà parà // RcÆm_3.19 // tayà pracÃlanaæ kuryÃddhartuæ sÆk«mataraæ raja÷ / {aÇgÃra} ÓikhitrÃ÷ pÃvakocchi«Âà aÇgÃrÃ÷ kokilÃ÷ matÃ÷ // RcÆm_3.20 // kokilÃÓceti te'ÇgÃrÃ÷ nirvÃïÃ÷ payasà vinà / {upala} pi«Âakaæ chagaïaæ chÃïamupalaæ cotpalaæ tathà // RcÆm_3.21 // karaï¬opalasÃrÅ ca saæÓu«kachagaïÃbhidhÃ÷ / {bottle} kÆpikà champikà siddhà golà caiva karaï¬ikà // RcÆm_3.22 // {ca«aka} ca«akà ca kaÂorÅ ca vÃÂikà ghoÂikà tathà / kacolÅ grÃhikà ceti nÃmÃnyekÃrthakÃni hi // RcÆm_3.23 // {raskarm meæ kaisà vaidy ko rakhe} rasasaæhitayor vaidyÃ÷ nighaïÂuj¤ÃÓca vÃrttikÃ÷ / sarvadeÓajabhëÃj¤Ã÷ saægrÃhyÃste'pi sÃdhakai÷ // RcÆm_3.24 // dharmi«Âha÷ satyavÃg vidvÃn ÓivakeÓavapÆjaka÷ / sadaya÷ padmahastaÓca saæyojyo rasavaidyake // RcÆm_3.25 // patÃkÃkumbhapÃthojamatsyacÃpÃÇkapÃïika÷ / anÃmÃdha÷ stharesvÃÇka÷ sa syÃdam­tahastavÃn // RcÆm_3.26 // {alchemist:: bad variant} adeÓika÷ k­pÃmukto lubdho yuktivivarjita÷ / k­«ïarekhÃkaro vaidyo dagdhahasto vivarjita÷ // RcÆm_3.27 // rasapÃkÃvasÃne hi sadÃghoraæ ca jÃpayet / {assistant} sodyamÃ÷ Óucaya÷ ÓÆrÃ÷ bali«ÂhÃ÷ paricÃrakÃ÷ // RcÆm_3.28 // bhÆtavigrahamantraj¤Ãste yojyà nidhisÃdhane / bali«ÂhÃ÷ sattvavantaÓca raktÃk«Ã÷ k­«ïavigrahÃ÷ // RcÆm_3.29 // bhÆtatrÃsanavidyÃÓca te yojyÃ÷ balisÃdhane / nirlobhÃ÷ satyavaktÃro devabrÃhmaïapÆjakÃ÷ // RcÆm_3.30 // yamina÷ pathyabhoktÃro yojanÅyà rasÃyane / dhanavanto vadÃnyÃÓca sarvopaskarasaæyutÃ÷ // RcÆm_3.31 // guruvÃkyaratà nityaæ dhÃtuvÃde«u te ÓubhÃ÷ / {collectors of drugs} tattadau«adhanÃmaj¤Ã÷ Óucayo va¤canojjhitÃ÷ // RcÆm_3.32 // nÃnÃvi«ayabhëÃj¤Ãste matà bhe«ajÃh­tau / ÓucÅnÃæ satyavÃkyÃnÃmÃstikÃnÃæ manasvinÃm // RcÆm_3.33 // sandehojjhitacittÃnÃæ rasa÷ sidhyati nÃnyathà / daÓëÂakriyayà siddhe rase 'sau sÃdhakottama÷ // RcÆm_3.34 // mahÃraso 'yam ityuktvà sevetÃnyatra taæ rasaæ / rasasiddho bhavenmartyo dÃtà bhoktà na yÃcaka÷ / jarÃmukto jagatpÆjyo divyakÃnti÷ sadà sukhÅ // RcÆm_3.35 // RcÆm, 4 kathyate somadevena mugdhavaidyaprabuddhaye / paribhëà rasendrasya ÓÃstrai÷ siddhaiÓca bhëità // RcÆm_4.1 // {dhÃnvantarabhÃga} ardhaæ siddharasasya tailagh­tayorlehasya bhÃgo'«Âama÷ saæsiddhÃkhilalohacÆrïavaÂakÃdÅnÃæ tathà saptama÷ / yo dÅyeta bhi«agvarÃya gadibhirnirdiÓya dhanvantariæ sarvÃrogyasukhÃptaye nigadito bhÃga÷ sa dhÃnvantara÷ // RcÆm_4.2 // {rudrabhÃga} bhai«ajyakrÅïitadravyabhÃgaÓcaikÃdaÓo hi ya÷ / vaïigbhyo g­hyate vaidyai rudrabhÃga÷ sa ucyate // RcÆm_4.3 // prag­hyÃdhikarudrÃæÓaæ yo'samÅcÅnamau«adham / dÃpayellubdhadhÅrvaidya÷ sa syÃdviÓvÃsaghÃtaka÷ // RcÆm_4.4 // ÓÃstre«u vihità ÓuddhirbrahmahatyÃk­tÃmapi / viÓvÃsaghÃtinÃæ puæsÃæ na Óuddhirmaraïaæ vinà // RcÆm_4.5 // {kajjalÅ} dhÃtubhir gandhakÃdyaiÓca nirdravairmardito rasa÷ / suÓlak«ïa÷ kajjalÃbhÃsa÷ kajjalÅtyabhidhÅyate // RcÆm_4.6 // {rasapaÇka} sadravà mardità saiva rasapaÇka iti sm­ta÷ // RcÆm_4.7 // {navanÅtapi«ÂÅ} arkÃæÓatulyÃdrasato'tha gandhÃnni«kÃrdhatulyÃttruÂiÓo 'bhikhalve / arkÃtape tÅvratare sagharme pi«ÂÅ bhavetsà navanÅtarÆpà // RcÆm_4.8 // {pi«ÂÅ} khalve vimardya gandhena dugdhena saha pÃradam / pe«aïÃt pi«ÂatÃæ yÃti sÃpi pi«ÂÅ matà parai÷ // RcÆm_4.9 // {pÃtanapi«ÂÅ} caturthÃæÓasuvarïena rasena k­tapi«Âikà / bhavetpÃtanapi«ÂÅ sà rasasyottamasiddhidà // RcÆm_4.10 // {hematÃrayo÷ k­«ÂÅ} rÆpyaæ và jÃtarÆpaæ và rasagandhÃdibhirhatam / samutthitaæ hi bahuÓa÷ sà k­«ÂÅ hematÃrayo÷ // RcÆm_4.11 // {svarïak­«ÂÅ} k­«ÂÅ k«iptà suvarïÃntarna varïo hÅyate tayà / svarïak­«Âyà k­taæ bÅjaæ rasasya parira¤janam // RcÆm_4.12 // {varalohaka} tÃmraæ tÅk«ïasamÃyuktaæ drutaæ nik«ipya bhÆriÓa÷ / sagandhe lakucadrÃve nirgataæ varalohakam // RcÆm_4.13 // {svarïaraktÅ} tena raktÅk­taæ svarïaæ svarïaraktÅtyudÃh­tam / nik«iptà sà drute svarïe varïotkar«avidhÃyinÅ / tÃrasya ra¤janÅ cÃpi bÅjarÃgavidhÃyinÅ // RcÆm_4.14 // {tÃraraktÅ} evameva prakartavyà tÃraraktÅ manoharà / ra¤janÅ khalu rÆpyasya bÅjÃnÃmapi ra¤janÅ // RcÆm_4.15 // {candrÃnalayor dalam} m­tena và baddharasena vÃnyallohena và sÃdhitamanyaloham / sitatvapÅtatvamupÃgataæ taddalaæ hi candrÃnalayo÷ prasiddham // RcÆm_4.16 // {sitapÅtadala} ÃbhÃsak­tabaddhena rasena saha yojitam / sÃdhitaæ cÃnyalohena sitaæ pÅtaæ hi taddalam // RcÆm_4.17 // {ayonÃga} tÃpyena nihataæ kÃntaæ saptavÃraæ samutthitam / ÓilayÃpyÃhataæ nÃgaæ vÃraæ vÃraæ samutthitam // RcÆm_4.18 // tad dvayaæ dvipalaæ cÃtha tÃpyabhasma paladvayam / sarvaæ nik«ipya mÆ«ÃyÃæ saptavÃraæ dhamed d­¬ham // RcÆm_4.19 // tad ayonÃgamityuktaæ sÃdhakaæ dehalohayo÷ / rasena sÃraïÃyantre tadÅyà guÂikà k­tà // RcÆm_4.20 // sà dh­tà vadane hanti mehavyÆhamaÓe«ata÷ / kurute dantadÃr¬hyaæ ca d­«Âiæ g­dhrad­ÓÃviva / tathÃnyÃn netrajÃn rogÃn rogÃn jatrÆrdhvasambhavÃn // RcÆm_4.21 // {ÓulbanÃga} mÃk«ikeïa hataæ tÃmraæ daÓavÃraæ samutthitam / tadvadviÓuddhanÃgaæ hi dvitayaæ taccatu«palam // RcÆm_4.22 // nÅläjanahataæ bhÆya÷ saptavÃraæ samutthitam / iti saæsiddhametaddhi ÓulbanÃgaæ prakÅrtyate // RcÆm_4.23 // sÃritastena sÆtendro vadane vidh­to n­ïÃm / nihanti mÃsamÃtreïa mehavyÆhamaÓe«ata÷ // RcÆm_4.24 // pathyÃÓanasya var«eïa palitaæ valibhi÷ saha / g­dhrad­«Âirlasatpu«Âi÷ sarvÃrogyasamanvita÷ // RcÆm_4.25 // {pi¤jarÅ} lohaæ lohÃntare k«iptaæ dhmÃtaæ nirvÃpitaæ drave / pÃï¬upÅtaprabhaæ jÃtaæ pi¤jarÅtyabhidhÅyate // RcÆm_4.26 // {candrÃrka} bhÃgÃ÷ «o¬aÓa tÃrasya tathà dvÃdaÓa bhÃskara÷ / ekatrÃvartitÃstena candrÃrkamiti kathyate // RcÆm_4.27 // {nirvÃhaïa/nirvÃpaïa} sÃdhyalohe'nyalohaæ cet prak«iptaæ vaÇkanÃlata÷ / nirvÃpaïaæ tu yatproktaæ vaidyairnirvÃhaïaæ khalu // RcÆm_4.28 // k«epyaæ nirvÃhaïaæ dravyaæ nirvÃhye samabhÃgikam / ÃvÃpyaæ vÃpanÅye ca bhÃge di«Âe ca di«Âavat // RcÆm_4.29 // {vÃritara} m­taæ tarati tattoye lohaæ vÃritaraæ hi tat // RcÆm_4.30 // {rekhÃpÆrïa} aÇgu«ÂhatarjanÅgh­«Âaæ tattadrekhÃntare viÓet / m­taæ lohaæ taduddi«Âaæ rekhÃpÆrïÃbhidhÃnata÷ // RcÆm_4.31 // {apunarbhava} gu¬agu¤jÃsukhasparÓamadhvÃjyai÷ saha yojitam / nÃyÃti prak­tiæ dhmÃnÃdapunarbhavamucyate // RcÆm_4.32 // {niruttha} rÆpyeïa saha saæyuktaæ dhmÃtaæ rÆpyeïa no laget / tadà nirutthamityuktaæ lohaæ tadapunarbhavam // RcÆm_4.33 // evaæ rÆpyaæ sanÃgaæ ced dhmÃtaæ tÃmre lagenna hi / tadà nirutthaæ mantavyaæ ra¤janaæ ca bhi«agvarai÷ // RcÆm_4.34 // {bÅja} nirvÃhaïaviÓe«eïa tattadvarïaæ bhavedyadà / m­dulaæ citrasaæskÃraæ tadbÅjamiti kathyate // RcÆm_4.35 // idameva vinirdi«Âaæ vaidyairuttaraïaæ khalu / {tìana} saæs­«Âalohayor ekalohasya parinÃÓanam / pradhmÃnÃd vaÇkanÃlena tattìanamudÃh­tam // RcÆm_4.36 // {dhÃnyÃbhra} cÆrïÃbhraæ ÓÃlisaæyuktaæ vastre baddhaæ tu käjike / niryÃtaæ mardanÃdvastrÃddhÃnyÃbhramiti kathyate // RcÆm_4.37 // {sattva} k«ÃrÃmladrÃvakairyuktaæ dhmÃtamÃkarako«Âhake / yastato nirgata÷ sÃra÷ sattvamityabhidhÅyate // RcÆm_4.38 // {ekakoliÓikha} ko«Âhikà ÓikharÃpÆrïai÷ koliÓairdhmÃnayogata÷ / mÆ«ÃkaïÂhamanuprÃptair ekakoliÓikho mata÷ // RcÆm_4.39 // {charcoal (syn.)} ÓikhitrÃ÷ pÃvakocchi«Âà m­tÃÇgÃrÃÓca kokilÃ÷ / k­«ïÃÇgÃ÷ koliÓÃÓceti paryÃyÃste parasparam // RcÆm_4.40 // drÃvaïe sattvapÃte ca mÃdhukÃ÷ khÃdirÃ÷ ÓubhÃ÷ / uddrÃve vaæÓajÃste tu svedane bÃdarÃ÷ ÓubhÃ÷ // RcÆm_4.41 // {hiÇgulÃk­«Âa} vidyÃdharÃkhyayantrasthÃdÃrdrakadrÃvamarditÃt / samÃk­«Âo raso yo'sau hiÇgulÃk­«Âa ucyate // RcÆm_4.42 // {gho«Ãk­«Âa} svalpatÃlayutaæ kÃæsyaæ vaÇkanÃlena tìitam / muktavaÇgaæ hi tattÃmraæ gho«Ãk­«Âam udÃh­tam // RcÆm_4.43 // {guhyanÃga} palaviæÓati nÃgasya Óuddhasya k­tacakrikam / rÆpikÃdugdhasampi«ÂaÓilayà parilepitam // RcÆm_4.44 // ÓarÃvasampuÂe ruddhvà pacet kro¬apuÂena tam / tÃvadvÃraæ pacedyatnÃdyÃvadbhasma prajÃyate // RcÆm_4.45 // gu¬aguggulugu¤jÃjyasÃraghai÷ parimardya tat / mÆ«Ãmadhye nirudhyÃtha dhmÃnÃdutthÃpitaæ puna÷ // RcÆm_4.46 // cakrÃntena puna÷ k­tvà palapramitapÃradai÷ / liptvà limpetsitÃrkasya payasà ÓilayÃpi ca // RcÆm_4.47 // pacedgajapuÂairenaæ vÃrÃïÃæ khalu viæÓati÷ / puÂe puÂe hi nÃgasya kuryÃdutthÃnaæ khalu // RcÆm_4.48 // nÅlajyotirdravai÷ samyag daÓavÃrÃïi ¬hÃlayet / iti siddhaæ tata÷ sÅsaæ kar«amÃtrÃvaÓe«itam // RcÆm_4.49 // guhyanÃgÃkhyayà proktaæ Óre«Âhaæ rasarasÃyanam / {guhyanÃga:: grÃsa of gold} ni«kamÃtre tu nÃge 'smin lohakhÃryÃæ drute sati // RcÆm_4.50 // svato lak«aguïÃæ haimÅæ ÓalÃkÃæ grasati dhruvam / kusumbhatailataptaæ tat svarïam udgariti dhruvam // RcÆm_4.51 // guhyamÃrgo 'yamuddi«Âo vakti svacchandabhairava÷ / {varanÃga} tÅk«ïaæ nÅläjanopetaæ dhmÃtaæ hi bahuÓo d­¬ham // RcÆm_4.52 // m­du k­«ïaæ drutadrÃvi varanÃgaæ taducyate / {utthÃpana (def.)} m­tasya punarudbhÆti÷ sà coktotthÃpanÃkhyayà // RcÆm_4.53 // {¬hÃlana} drutadravyasya nik«epo drave ta¬¬hÃlanaæ matam / {nÃgasaæbhÆtacapala} triæÓatpalamitaæ nÃgaæ bhÃnudugdhena marditam // RcÆm_4.54 // vimardya puÂayettÃvadyÃvat kar«ÃvaÓe«itam / na tatpuÂasahasreïa k«ayamÃyÃti sarvadà // RcÆm_4.55 // capalo'yaæ samuddi«Âo vÃrttikairnÃgasambhava÷ / {vaÇgasaæbhÆtaÓ capala÷} itthaæ ca capala÷ kÃryo vaÇgasyÃpi na saæÓaya÷ // RcÆm_4.56 // tatsp­«Âahastasaæsp­«Âa÷ kevalo badhyate rasa÷ / sa raso dhÃtuvÃde«u Óasyate na rasÃyane // RcÆm_4.57 // ayaæ hi kharpaïÃkhyena lokanÃthena kÅrtita÷ / {capala:: preparation} bhrÃmakÃÓmaraja÷ sÆk«maæ pa¤camÃæÓarasÃnvitam // RcÆm_4.58 // kumÃrÅmÆlatoyena mardayedekavÃsaram / cÃÇgerÅsvarasenÃpi dinamekamanÃratam // RcÆm_4.59 // evaæ bhÆnÃgadhautena mardayeddivasatrayam / athaikapalanÃgena tÃvatà trapuïÃpi ca // RcÆm_4.60 // daÓani«karasendreïa Ólak«ïÃæ pi«ÂÅæ samÃcaret / yojayitvÃtha kalkena yathÃpÆrvaæ vimardayet // RcÆm_4.61 // tata÷ sÃrarasendreïa sattvena rasakasya ca / pi«ÂÅæ k­tvà tu pÆrveïa pÆrvakalkena yojayet // RcÆm_4.62 // agniæ prajvÃlya so«ïena käjikena praÓo«ayet / palÃrdhaæ Óuddhasasyena bh­«Âagu¤jÃrasena ca // RcÆm_4.63 // vimardya käjikai÷ kuryÃnmaricapramità vaÂÅ÷ / nirudhya vajramÆ«ÃyÃæ saædhibandhaæ vidhÃya ca // RcÆm_4.64 // Óikhitrairnavabhi÷ samyagbhastrÃbhyÃæ ca dhametkhalu / tato mÆ«Ãgataæ sattvaæ samÃdÃya samantata÷ // RcÆm_4.65 // dhamet prakaÂamÆ«ÃyÃæ vaÇkanÃlena Óuddhaye / daÓaÓÃïaæ hi tatsattvaæ bhasmanà lavaïena ca // RcÆm_4.66 // sakäjikena saæve«Âya puÂayogena Óo«ayet / dvini«kapramite tasmin pÆrvaproktena bhasmanà // RcÆm_4.67 // aÓÅtiguïitaæ nÃgaæ dhmÃtvà nirvÃhayet khalu / iyatà pÆrvasÆto'sau jÃryate na kathaæcana // RcÆm_4.68 // capalo'yaæ samuddi«Âo lokanÃthena Óambhunà / anenÃpi rasa÷ ÓÅghraæ badhyate pÆrvavat sukham // RcÆm_4.69 // kÃravallÅjaÂÃcÆrïairdaÓadhà puÂito hi sa / bhavennÃgavinirmukto grÃsaæ g­hïÃtyaÓe«ata÷ // RcÆm_4.70 // mukhaæ prakaÂamÆ«ÃyÃæ bhaveccÃtiguïottaram / jÅrïagrÃso raso hye«a dehalohakaro bhavet / so'yaæ ÓrÅsomadevena kathito'tÅva niÓcitam // RcÆm_4.71 // {dhauta} bhÆbhujaægaÓak­ttoyai÷ prak«ÃlyÃpah­taæ raja÷ / k­«ïavarïaæ hi tatproktaæ dhautÃkhyaæ rasavÃdibhi÷ // RcÆm_4.72 // {dvaædvana} dravyayormelanaæ dhmÃnÃd dvaædvanaæ parikÅrtitam / {??} bhÃgÃdrÆpyÃdike k«epamanuvarïasuvarïake // RcÆm_4.73 // {bha¤jinÅ} dalair và varïikÃhrÃso bha¤jinÅ vÃdibhirmatà / {pataÇgÅ} pataægikalkato jÃtà lohe tÃratvahematà // RcÆm_4.74 // {palikÃ} dinÃni katicit sthitvà yÃtyasau palikà matà / {pataÇgÅrÃga} ra¤jitaÓca rasÃllohÃd dhmÃnÃdvà cirakÃlata÷ / viniryÃti sa nirdi«Âa÷ pataÇgÅrÃgasaæj¤ika÷ // RcÆm_4.75 // {ÃvÃpa, pratÅvÃpa, ÃcchÃdana} drute dravyÃntare k«epo lohÃdyai÷ kriyate hi ya÷ / sa ÃvÃpa÷ pratÅvÃpa÷ sa evÃcchÃdanaæ matam // RcÆm_4.76 // {abhi«eka} drute vahnisthite lauhe viramyëÂanime«akam / salilasya parik«epa÷ so'bhi«eka itÅrita÷ // RcÆm_4.77 // {nirvÃpa} taptasyÃpsu vinik«epo nirvÃpa÷ snapanaæ ca tat / {Zeit fær pratÅvÃpa usw.} pratÅvÃpÃdikaæ kÃryaæ drutalohe sunirmale // RcÆm_4.78 // {ÓuddhÃvarta} yadà hutÃÓo dÅptÃrci÷ ÓuklotthÃnasamanvita÷ / ÓuddhÃvartastadà j¤eya÷ sa kÃla÷ sattvanirgame // RcÆm_4.79 // {bÅjÃvarta} drÃvyadravyanibhà jvÃlà d­Óyate dhamane yadà / drÃvasyonmukhatà seyaæ bÅjÃvarta÷ sa ucyate // RcÆm_4.80 // {svÃÇgaÓÅtala} vahnisthameva ÓÅtaæ yat taduktaæ svÃÇgaÓÅtalam / {bahi÷ÓÅtala} agnerÃk­«ÂaÓÅtaæ ca tadbahi÷ÓÅtamÅritam // RcÆm_4.81 // {svedana} k«ÃrÃmlairau«adhair vÃpi dolÃyantre sthitasya hi / pacanaæ svedanÃkhyaæ syÃnmalaÓaithilyakÃrakam // RcÆm_4.82 // {mardana} uddi«Âairau«adhai÷ sÃrdhaæ sarvÃmlai÷ käjikairapi / pe«aïaæ mardanÃkhyaæ syÃdbahirmalavinÃÓanam // RcÆm_4.83 // {mÆrchana} mardanoddi«Âabhai«ajyairna«Âapi«ÂatvakÃrakam / tanmÆrchanaæ hi vaÇgÃdribhÆjaka¤cukanÃÓanam // RcÆm_4.84 // {na«Âapi«Âa} svarÆpasya vinÃÓena pi«ÂatÃpÃdanaæ hi yat / vidvadbhirnirjita÷ sÆto na«Âapi«Âa÷ sa ucyate // RcÆm_4.85 // {utthÃpana} svedÃtapÃdiyogena svarÆpÃpÃdanaæ hi yat / tadutthÃpanamityuktaæ mÆrchÃvyÃpattinÃÓanam // RcÆm_4.86 // {pÃtana} uktau«adhairmarditapÃradasya yantrasthitasyordhvamadhaÓca tiryak / niryÃtanaæ pÃtanasaæj¤ayoktaæ vaÇgÃhisamparkajaka¤cukaghnam // RcÆm_4.87 // {rodhana} jalasaindhavayuktasya rasasya divasatrayam / sthitirÃsthÃpanÅ kumbhe yÃsau rodhanamucyate // RcÆm_4.88 // {niyamana} rodhanÃllabdhavÅryasya capalatvaniv­ttaye / kriyate yo ghaÂe sveda÷ proktaæ niyamanaæ hi tat // RcÆm_4.89 // {dÅpana} dhÃtupëÃïamÆlÃdyai÷ saæyukto ghaÂamadhyaga÷ / grÃsÃrthaæ tridinaæ svedo dÅpanaæ tanmataæ budhai÷ // RcÆm_4.90 // {grÃsamÃna} iyanmÃnasya sÆtasya grÃsadravyÃtmikà miti÷ / iyatÅtyucyate yÃsau grÃsamÃnamitÅritam // RcÆm_4.91 // {jÃraïÃ} grÃsasya cÃraïaæ garbhe drÃvaïaæ jÃraïaæ tathà / iti trirÆpà nirdi«Âà jÃraïà varavÃrttikai÷ // RcÆm_4.92 // grÃsa÷ piï¬a÷ parÅïÃma÷ tisraÓcÃkhyÃ÷ parÃ÷ sm­tÃ÷ / samukhà nirmukhà ceti jÃraïà dvividhà puna÷ // RcÆm_4.93 // {jÃraïa:: nirmukhajÃraïÃ} nirmukhà jÃraïà proktà bÅjÃdÃnena bhÃgata÷ / {bÅja (-> jÃraïÃ)} Óuddhaæ svarïaæ ca rÆpyaæ ca bÅjamityabhidhÅyate // RcÆm_4.94 // {mukha/samukhajÃraïÃ} catu÷«a«ÂyaæÓato bÅjaprak«epo mukhamucyate / {samukharasa} evaæ k­te raso grÃsalolupo mukhavÃnbhavet // RcÆm_4.95 // kaÂhinÃnyapi lohÃni bhak«ituæ bhavati k«ama÷ / iyaæ hi samukhà proktà jÃraïà m­gacÃriïà // RcÆm_4.96 // {rÃk«asamukha} divyau«adhisamÃyogÃtsthita÷ prakaÂako«Âhi«u / bhuÇkte nikhilalohÃdyaæ yo'sau rÃk«asavaktravÃn // RcÆm_4.97 // {cÃraïÃ} rasasya vadane grÃsak«epaïaæ cÃraïà matà / {garbhadruti} grastasya drÃvaïaæ garbhe garbhadrutirudÃh­tà // RcÆm_4.98 // {bÃhyadruti} bahireva drutÅk­tya ghanasattvÃdikaæ khalu / jÃraïÃya rasendrasya sà bÃhyà drutirucyate // RcÆm_4.99 // {druti (substance)} nirlepatvaæ dravatvaæ ca tejastvaæ laghutà tathà / drutaæ yogaÓca sÆtena pa¤cadhà drutilak«aïam // RcÆm_4.100 // {druti (process)} tu«adhÃnyÃdiyogena lohadhÃtvÃdikaæ sadà / saæti«Âhate dravÃkÃraæ sà druti÷ parikÅrtità // RcÆm_4.101 // {jÃraïÃ} drutagrÃsaparÅïÃmo vi¬ayantrÃdiyogata÷ / jÃraïetyucyate tasyÃ÷ prakÃrÃ÷ santi koÂiÓa÷ // RcÆm_4.102 // {vi¬a (def.)} k«ÃrairamlaiÓca gandhÃdyairmÆtraiÓca paÂubhistathà / rasagrÃsasya jÅrïÃrthaæ tadvi¬aæ parikÅrtitam // RcÆm_4.103 // {ra¤jana} susiddhabÅjadhÃtvÃdijÃraïena rasasya hi / pÅtÃdirÃgajananaæ ra¤janaæ parikÅrtitam // RcÆm_4.104 // {sÃraïÃ} sÆte satailayantrasthe svarïÃdik«epaïaæ hi yat / vedhÃdhikyakaraæ lohe sÃraïà sà prakÅrtità // RcÆm_4.105 // {vedha} vyavÃyibhe«ajopeto dravye k«ipto rasa÷ khalu / vedha ityucyate tajj¤ai÷ sa cÃnekavidha÷ sm­ta÷ // RcÆm_4.106 // {vedhabhedÃ÷} lepa÷ k«epaÓca kuntaÓca dhÆmÃkhya÷ Óabdasaæj¤aka÷ / {lepavedha} lepena kurute lohaæ svarïaæ và rajataæ tathà // RcÆm_4.107 // lepavedha÷ sa vij¤eya÷ puÂamatra ca saukaram / {k«epavedha} prak«epaïaæ drute lohe vedha÷ syÃt k«epasaæj¤ita÷ // RcÆm_4.108 // {kuntavedha} saædaæÓadh­tasÆtena drutadravyÃh­tiÓca yà / suvarïatvÃdikaraïÅ kuntavedha÷ sa kathyate // RcÆm_4.109 // {dhÆmavedha} vahnau dhÆmÃyamÃne'nta÷ prak«iptarasadhÆmata÷ / svarïÃdyÃpÃdanaæ lohe dhÆmavedha÷ sa ucyate // RcÆm_4.110 // {Óabdavedha} mukhasthitarasenÃlpalohasya dhamanÃtkhalu / svarïarÆpyatvajananaæ Óabdavedha÷ prakÅrtita÷ // RcÆm_4.111 // {udghÃÂana} viddhadravyasya sÆtena kÃlu«yÃdinivÃraïam / prakÃÓanaæ ca varïasya tadudghÃÂanamÅritam // RcÆm_4.112 // {svedana} k«ÃrÃmlairau«adhai÷ sÃrdhaæ bhÃï¬e ruddhvÃtiyatnata÷ / bhÆmau nikhanyate yattatsvedanaæ saæprakÅrtitam // RcÆm_4.113 // {saænyÃsa} rasasyau«adhayuktasya bhÃï¬aæ ruddhvÃtiyatnata÷ / sadÃgniyutacullyanta÷ k«epa÷ saænyÃsa ucyate // RcÆm_4.114 // {svedanasaænyÃsaguïÃ÷} dvÃvetau svedasaænyÃsau rasarÃjasya niÓcitam / guïaprabhÃvajananau ÓÅghravyÃptikarau tathà // RcÆm_4.115 // rasanigamamahÃbdhe÷ somadeva÷ samantÃtsphuÂataraparibhëà nÃma ratnÃni h­tvà / vyaracayadatiyatnÃttair imÃæ kaïÂhamÃlÃæ kalayati bhi«agagryo maï¬anÃrthaæ sabhÃyÃm // RcÆm_4.116 // paÂhet paÂhitapÃÂho'yamadhyÃyo rasavÃdina÷ / rasakarmÃïi kurvÃïo na sa muhyati kutracit // RcÆm_4.117 // RcÆm, 5 atha yantrÃïi vak«yante rasatantrÃïyanekaÓa÷ / samÃlokya samÃsena somadevena sÃmpratam // RcÆm_5.1 // svedÃdikarma nirmÃtuæ vÃrttikendrai÷ prayatnata÷ / yantryate pÃrado yasmÃttasmÃdyantramitÅritam // RcÆm_5.2 // {dolÃyantra} vibandhya sau«adhaæ sÆtaæ sabhÆrje triguïÃmbare / rasapoÂÂalikÃæ këÂhe d­¬haæ baddhvà guïena hi // RcÆm_5.3 // saædhÃnapÆrïakumbhÃnta÷ pralambanagatisthitÃm / adhastÃjjvÃlayedagniæ tattaduktakrameïa hi / dolÃyantramidaæ proktaæ svedanÃkhyaæ tadeva hi // RcÆm_5.4 // {khalvayantra} khalvayantraæ tridhà proktaæ mardanÃdikakarmaïi / nirudgÃrÃÓmajaÓ caikastadanyo lohasambhava÷ // RcÆm_5.5 // {ardhacandrÃk­tikhalva} utsedhena daÓÃÇgula÷ khalu kalÃtulyÃÇgulÃyÃmavÃn / vistÃreïa navÃÇgulo rasamitairnimnastathaivÃÇgulai÷ // RcÆm_5.6 // kaïÂho dvyaÇgulavist­to 'timas­ïo droïyardhacandrÃk­ti÷ / ghar«aÓcaiva daÓÃÇgulastu yadidaæ khalvÃkhyayantraæ sm­tam // RcÆm_5.7 // asminpa¤capala÷ sÆto mardanÅyo viÓuddhaye / tattadaucityayogena khalve«vanye«u Óodhayet // RcÆm_5.8 // {vartulakhalva} dvÃdaÓÃÇgulivistÃra÷ khalvo bhavati vartula÷ / caturaÇgulanimnaÓca madhye 'timas­ïÅk­ta÷ // RcÆm_5.9 // mardakaÓcipiÂo'dhastÃt sugrahaÓca Óikhopari / {taptakhalva} lauho navÃÇgula÷ khalvo nimnatvena «a¬aÇgula÷ // RcÆm_5.10 // mardako'«ÂÃÇgulaÓcaiva taptakhalvÃbhidho hy ayam / k­tvà khalvÃk­tiæ cullÅmaÇgÃrai÷ paripÆryatÃm // RcÆm_5.11 // tasyÃæ niveÓitaæ khalvaæ pÃrÓve bhastrikayà dhamet / tasminvimardità pi«ÂÅ k«ÃrairamlaiÓca saæyutà // RcÆm_5.12 // pradravatyativegena svedato nÃtra saæÓaya÷ / k­ta÷ kÃntÃyasà so 'yaæ bhavetkoÂiguïottara÷ // RcÆm_5.13 // {valabhÅyantra} yatra lohamaye pÃtre pÃrÓvayorvalayadvayam / tÃd­ksvalpataraæ pÃtraæ valayaprotako«Âhakam // RcÆm_5.14 // pÆrvapÃtropari nyasya svalpapÃtre parik«ipet / rasaæ saæmÆrchitaæ sthÆlapÃtramÃpÆrya käjikai÷ // RcÆm_5.15 // dviyÃmaæ svedayedevaæ rasotthÃpanahetave / etatsyÃdvalabhÅyantraæ rasasÃdguïyakÃraïam // RcÆm_5.16 // sÆk«makÃntamaye pÃtre rasa÷ syÃdguïavattara÷ / {ÆrdhvapÃtanayantra} a«ÂÃÇgulamità samyak vartulà cipaÂÅ tale // RcÆm_5.17 // caturaÇgulata÷ kaïÂhÃdadho droïyà samanvità / caturaÇgulavistÃranimnayà d­¬habaddhayà // RcÆm_5.18 // tatpidhÃnaghaÂÅ mÆle «o¬aÓÃÇgulavistarà / navÃÇgulakavistÃrakaïÂhena ca samanvità // RcÆm_5.19 // pÆrvaghaÂyÃæ rasaæ k«iptvà nyubjÃæ dadyÃt parÃæ ghaÂÅm / sordhvaæ nimnaæ ca parito d­¬hapÃlikayÃnvitÃm // RcÆm_5.20 // pÃlyÃæ droïyÃæ k«ipettoyaæ pÃvakaæ jvÃlayedadha÷ / ÆrdhvapÃtanayantraæ hi nandinà parikÅrtitam // RcÆm_5.21 // {adha÷pÃtanayantra} uparyadhastanasthÃlyÃæ k«ipedanyÃmadhomukhÅm / sthÃlikÃæ cipaÂÅbhÆtatalÃntarliptapÃradÃm // RcÆm_5.22 // k«iptvà tÃæ paÇkile garte jvÃlayenmÆrdhni pÃvakam / adha÷pÃtanayantraæ hi tadaitat parikÅrtitam // RcÆm_5.23 // {tiryakpÃtanayantra} k«ipedrasaæ ghaÂe dÅrghanatÃdhonÃlasaæyute / tannÃlaæ nik«ipedanyat ghaÂakuk«yantare khalu // RcÆm_5.24 // tatra ruddhvà m­dà samyagvadane ghaÂayoratha / adhastÃdrasakumbhasya jvÃlayettÅvrapÃvakam // RcÆm_5.25 // itarasmin ghaÂe toyaæ prak«ipet svÃdu ÓÅtalam / tiryakpÃtanayantraæ hi vÃrttikair abhidhÅyate // RcÆm_5.26 // {pÃtanÃyantras:: use} pÃtanÃtritayaæ proktaæ yantrÃïÃæ tritayaæ khalu / pÃtanaiÓca vinà sÆto na tarÃæ do«amujhati // RcÆm_5.27 // tribhirevordhvapÃtaiÓca kasmÃddo«Ãnna mucyate / vibhÃgena vipÃke tu dravyeïÃnyena yogata÷ // RcÆm_5.28 // pÃtrÃntaraparik«epÃt guïÃ÷ syur vividhÃ÷ khalu / khaï¬anyulÆkhalÃmbhobhis taï¬ulÃ÷ syur malojhitÃ÷ // RcÆm_5.29 // pÃtenaiva mahÃÓuddhirnandinà parikÅrtità / {kacchapayantra} viÓÃlavadane bhÃï¬e toyapÆrïe niveÓayet // RcÆm_5.30 // kharparaæ p­thukaæ samyak prasare tasya madhyame / ÃlavÃlaæ vi¬ai÷ k­tvà tanmadhye pÃradaæ k«ipet // RcÆm_5.31 // ÆrdhvÃdhaÓca vi¬aæ dattvà mallenÃrudhya yatnata÷ / puÂamaucityayogena dÅyate tannigadyate // RcÆm_5.32 // yantraæ kacchapasaæj¤aæ hi taduktaæ rasajÃraïe / {antarÃlikayantra} k­tvà lohamayÅæ mÆ«Ãæ v­ntÃkÃkÃradhÃriïÅm // RcÆm_5.33 // vitastyà saæmitÃæ kÃntalohena parinirmitÃm / muï¬alohodbhavÃæ vÃpi kaïÂhÃdho dvyaÇgulÃdadha÷ // RcÆm_5.34 // dvyaÇgulaæ valayaæ dadyÃt madhyadeÓena kaïÂhata÷ / pidhÃnadhÃrakaæ ci¤cÃpattravistÅrïakaÇkaïam // RcÆm_5.35 // pidhÃnam antarÃvi«Âaæ saÓikhaæ Óli«Âasaædhikam / tale pravihitacchidraæ bhÃï¬aæ k­tvà hy adhomukham // RcÆm_5.36 // tatrainÃæ lambayenmÆrdhni nirudhya ca viÓo«ya ca / sthÃlÅkaïÂhaæ tato dadyÃt puÂamagnividhÃyakam // RcÆm_5.37 // evaærÆpaæ bhavedyantramantarÃlikasaæj¤akam / anena kÃrayedgandhadrutiæ garbhadrutiæ tathà // RcÆm_5.38 // {tÃpikÃyantra} tÃpÅæ mÆ«Ãæ m­dà k­tvà d­¬hÃæ cÃratnimÃtrikÃm / sud­¬hÃæ madhyadeÓe ca dvyaÇgulacchidrasaæyutÃm // RcÆm_5.39 // kÃntalohamayÅæ khÃrÅæ dadyÃd gandhasya copari / tÃpikÃæ pÆrayecchuddhasikatÃbhi÷ samantata÷ // RcÆm_5.40 // tÃæ ca cullyÃæ samÃropya k«epaæ k«epaæ vi¬adravam / pÃdÃÇgu«ÂhamitajvÃlaæ jvÃlayedanalaæ tata÷ // RcÆm_5.41 // lohÃbhrakÃdikaæ sarvaæ rasasya parijÃrayet / tÃpikÃyantramityuktaæ sukaraæ rasajÃraïe // RcÆm_5.42 // {pratigarbhayantra} sthÃlyÃæ vinik«ipya rasÃdi vastu svarïÃdi khÃryà prapidhÃya bhÆya÷ / amlena cordhve lavaïÃdi vastu cullyÃæ pacettat pratigarbhayantram // RcÆm_5.43 // {garbhayantra} khÃrÅæ mallÃntarasthÃlÅæ nirundhyÃdatiyatnata÷ / sthÃlyÃæ m­do'thavà khÃryÃæ k«iptvà vastu nirudhya ca // RcÆm_5.44 // k«iptvà cÃmlÃdikaæ ruddhvà pÃka÷ syÃdgarbhayantrake / {pÃlikÃyantra} ca«akaæ vartulaæ lauhaæ vinatÃgrordhvadaï¬akam // RcÆm_5.45 // etaddhi pÃlikÃyantraæ balijÃraïahetave / {ghaÂayantra} catu÷prasthajalÃdhÃraæ caturaÇgulakÃnanam // RcÆm_5.46 // ghaÂayantramiti proktaæ tadÃpyÃyanake matam / {i«ÂikÃyantra} vidhÃya vartulaæ gartaæ mallamatra nidhÃya ca // RcÆm_5.47 // vinidhÃye«ÂikÃæ tatra madhye gartavatÅæ ÓubhÃm / gartasya parita÷ kuryÃt pÃlikÃmaÇgulocchrayÃm // RcÆm_5.48 // garte sÆtaæ vinik«ipya gartÃsye vasanaæ k«ipet / nik«ipya gandhakaæ tatra mallenÃsyaæ nirudhya ca // RcÆm_5.49 // mallapÃlikayormadhye m­dà samyaÇnirudhya ca / vanopalai÷ puÂaæ deyaæ kapotÃkhyaæ na cÃdhikam // RcÆm_5.50 // i«ÂikÃyantrametaddhi gandhakaæ tena jÃrayet / {vidyÃdharayantra} sthÃlikopari vinyasya sthÃlÅæ samyaÇnirudhya ca // RcÆm_5.51 // ÆrdhvasthÃlyÃæ jalaæ k«iptvà vahniæ prajvÃlayedadha÷ / etadvidyÃdharaæ yantraæ hiÇgulÃk­«Âihetave // RcÆm_5.52 // {¬amaruyantra} yatra sthÃlyupari sthÃlÅæ nyubjÃæ dattvà nirudhya ca / yantraæ ¬amarukÃkhyaæ tadrasabhasmak­te hitam // RcÆm_5.53 // {nÃbhiyantra} mallamadhye caredgartaæ tatra sÆtaæ sagandhakam / gartasya parita÷ ku¬yaæ prakuryÃd dvyaÇgulocchrayam // RcÆm_5.54 // tataÓcÃcchÃdayetsamyaggostanÃkÃramÆ«ayà / samyak toyam­dà ruddhvà samyaggartoccamÃnayà // RcÆm_5.55 // tato jalaæ vinik«ipya vahniæ prajvÃlayedadha÷ / nÃbhiyantramidaæ proktaæ nandinà sarvavedinà // RcÆm_5.56 // anena jÅryate sÆto nirdhÆma÷ Óuddhagandhaka÷ / {toyam­ttikÃ} lehavat k­tabarbÆrakvÃthena parimarditam // RcÆm_5.57 // jÅrïakiÂÂaraja÷ sÆk«maæ gu¬acÆrïasamanvitam / iyaæ hi jalam­tproktà durbhedyà salilai÷ khalu // RcÆm_5.58 // {vahnim­tsnÃ} khaÂikÃpaÂukiÂÂaiÓca mahi«Ådugdhamarditai÷ / vahnim­tsnà bhavedghoravahnitÃpasahà khalu // RcÆm_5.59 // etayà m­tsnayà ruddho na gantuæ k«amate rasa÷ / vidagdhavanitÃprau¬hapremïà baddha÷ pumÃniva // RcÆm_5.60 // nandÅ nÃgÃrjunaÓcaiva brahmajyotirmunÅÓvara÷ / vetti ÓrÅsomadevaÓca nÃpara÷ p­thivÅtale // RcÆm_5.61 // {grastayantra} mÆ«Ãæ mÆ«odarÃvi«ÂÃm ÃdyantasamavartulÃm / cipiÂÃæ ca tale proktaæ grastayantraæ manÅ«ibhi÷ // RcÆm_5.62 // sÆtendrabandhanÃrthaæ hi rasavidbhirudÅritam / {tulÃyantra} v­ntÃkÃkÃramÆ«e dve tayo÷ kaïÂhÃdadha÷ khalu // RcÆm_5.63 // prÃdeÓamÃtranalikà m­dÃliptasusaædhikà / tatraikasyÃæ k«ipet sÆtam anyasyÃæ gandhacÆrïakam // RcÆm_5.64 // nirudhya mÆ«ayor vaktraæ vÃlukÃyantrake k«ipet / adho'gniæ jvÃlayedetattulÃyantramudÃh­tam // RcÆm_5.65 // ÓilÃtÃlakagandhÃÓmajÃraïÃya prakÅrtitam / {sthÃlÅyantra} sthÃlyÃæ tÃmrÃdi nik«ipya mallenÃsyaæ nirudhya ca // RcÆm_5.66 // pacyate sthÃlikÃsaæsthaæ sthÃlÅyantramitÅritam / {ko«ÂhikÃyantra} sthÆlabhÃï¬odarasyÃntar vÃlukÃæ nik«ipecchubhÃm // RcÆm_5.67 // vitastipramitotsedhÃæ tatastatra niveÓayet / apakvÃæ m­nmayÅæ ko«ÂhÅæ dvÃdaÓÃÇgulakocchrayÃm // RcÆm_5.68 // «a¬aÇgulakavistÅrïÃæ madhye 'timas­ïÅk­tÃm / pa¤cÃÇgulapidhÃnaæ ca tÅk«ïÃgraæ mukuÂÃk­tim // RcÆm_5.69 // na nyÆnà nÃdhikà ko«ÂhÅ kaïÂhato mas­ïà bahi÷ / ko«ÂhyÃæ ca nik«ipedgandhaæ «aÂpalaæ Ólak«ïacÆrïitam // RcÆm_5.70 // tatastripÃdikÃæ lauhÅæ viniveÓya sthirÅk­tÃm / tasyÃæ ca vinyaset khÃrÅæ lauhÅæ và kÃntalohajÃm // RcÆm_5.71 // tasyÃæ sÆtaæ k«ipecchuddhaæ palaviæÓatimÃnata÷ / jÅrïagandhakasÆtaæ ca bhÃvayellaÓunadravai÷ // RcÆm_5.72 // adha÷Óikhena pÆrvoktapidhÃnena pidhÃya ca / saædhibandhaæ prakurvÅta sudhÃm­tsnÃgu¬Ãdibhi÷ // RcÆm_5.73 // saædhibandhe viÓu«ke ca k«ipedupari vÃlukÃ÷ / bhÃï¬avaktraæ nirudhyÃtha jvÃlayettadadho'nalam // RcÆm_5.74 // kharaæ yÃmatrayaæ yÃvattato gandhakasambhava÷ / pidhÃnalagnadhÆmo 'sau galitvà nipatedrase // RcÆm_5.75 // evaæ hi «a¬guïaæ gandhaæ bhuktvà sÆto guïÅ bhavet / karoti kalpanirdi«ÂÃnviÓi«ÂÃn sakalÃn guïÃn // RcÆm_5.76 // ko«ÂhikÃyantrametaddhi nandinà parikÅrtitam / {vÃlukÃyantra} pa¤cìhavÃlukÃpÆrïe bhÃï¬e nik«ipya yatnata÷ // RcÆm_5.77 // pacyate rasagolÃdyaæ vÃlukÃyantramÅritam / {lavaïayantra} evaæ lavaïanik«epÃt proktaæ lavaïayantrakam // RcÆm_5.78 // {dhÆpayantra} vidhÃyëÂÃÇgulaæ pÃtraæ lauhama«ÂÃÇgulocchrayam / kaïÂhÃdho dvyaÇgule deÓe jalÃdhÃraæ hi tatra ca // RcÆm_5.79 // tiryaglohaÓalÃkÃÓca tanvÅstiryag vinik«ipet / tanÆni svarïapattrÃïi tÃsÃmupari vinyaset // RcÆm_5.80 // pÃtrÃdho nik«iped dhÆmaæ vak«yamÃïamihaiva hi / tatpÃtraæ nyubjapÃtreïa chÃdayedapareïa hi // RcÆm_5.81 // m­dà vilipya saædhiæ ca vahniæ prajvÃlayedadha÷ / tena k­«ïÃni pattrÃïi hatÃnyuktavidhÃnata÷ // RcÆm_5.82 // rasaÓcarati vegena drutiæ garbhadrutiæ tathà / gandhÃlakaÓilÃnÃæ hi kajjalyà và m­tÃhinà // RcÆm_5.83 // dhÆpanaæ svarïapattrÃïÃæ paramaæ parikÅrtitam / tÃrÃrthaæ tÃrapattrÃïi m­tavaÇgena dhÆpayet // RcÆm_5.84 // dhÆpayecca yathÃyogyai rasairuparasairapi / dhÆpayantramiti proktaæ jÃraïÃdravyavÃhane // RcÆm_5.85 // {kuï¬akayantra = kandukayantra} sthÆlasthÃlyÃæ dravaæ k«iptvà vÃso baddhvà mukhe d­¬ham / tatra svedyaæ vinik«ipya pidhÃnyà prapidhÃya ca // RcÆm_5.86 // adho'gniæ jvÃlayettatra tatsyÃtkuï¬akayantrakam / svedanaæ yantramityetatprÃhuranye manÅ«iïa÷ // RcÆm_5.87 // {kuï¬ayantra (2)} yadvà sthÃlyÃæ jalaæ k«iptvà t­ïaæ dattvà mukhopari / svedyadravyaæ vinik«ipya pidhÃnyà prapidhÃya ca // RcÆm_5.88 // adhastÃjjvÃlayed agnimetadvà kuï¬ayantrakam / {¬ekÅyantra} bhÃï¬akaïÂhÃdadhaÓchidre veïunÃlaæ vinik«ipet // RcÆm_5.89 // kÃæsyapÃtradvayaæ k«iptvà sampuÂaæ jalagarbhitam / nÃlÃsyaæ tatra saæyojya d­¬haæ taccÃpi kÃrayet // RcÆm_5.90 // uktadravyairvinik«ipta÷ pÆrvaæ tatra ghaÂe rasa÷ / agninà tÃpito nÃlÃt toye tasmin patatyadha÷ // RcÆm_5.91 // yÃvadu«ïaæ bhavetsarvaæ bhÃjanaæ kiæcideva hi / jÃyate rasasaædhÃnaæ ¬hekÅyantram idaæ bhavet // RcÆm_5.92 // {somÃnalayantra} Ærdhvaæ vahnir adhaÓcÃpo madhye tu rasasaægraha÷ / somÃnalam idaæ proktaæ jÃrayed gaganÃdikam // RcÆm_5.93 // {nÃlikÃyantra} lohanÃlagataæ sÆtaæ bhÃï¬e lavaïapÆrite / niruddhaæ vipacetprÃj¤o nÃlikÃyantramÅritam // RcÆm_5.94 // {mÆ«Ã} atha mÆ«Ãbhidhà m­tsnà saæsthÃnaæ vividhÃk­ti÷ / vidhinà viniyogaÓca somadevena kÅrtyate // RcÆm_5.95 // {crucible:: synonyms} mƫà hi ko«Âhikà proktà kumudÅ karahÃrikà / pÃtanÅ vahnimitrà ca rasavÃdibhir Åryate // RcÆm_5.96 // {crucible:: nirukti} mu«ïÃti do«ÃnmÆ«eyÃnsà mÆ«eti nigadyate / upÃdÃnaæ bhavettasyà m­ttikà lohameva ca // RcÆm_5.97 // mÆ«Ãmukhavini«krÃntà varamekÃpi kÃkiïÅ / durjanapraïipÃtena dhig lak«amapi mÃninÃm // RcÆm_5.98 // {saædhilepa} mÆ«ÃpidhÃnayor bandhe bandhanaæ saædhilepanam / andhraïaæ randhraïaæ caiva saæÓli«Âaæ saædhibandhanam // RcÆm_5.99 // {clay:: ÓarkarÃ} m­ttikà pÃï¬urasthÆlà Óarkarà ÓoïapÃï¬urà / cirÃdhmÃnasahà sà hi mÆ«Ãrthamati Óasyate / tadabhÃve ca vÃlmÅkÅ kaulÃlÅ samudÅryate // RcÆm_5.100 // yà m­ttikà dagdhatu«ai÷ Óaïena Óikhitrakairvà hayaladdinà ca / lauhena daï¬ena ca kuÂÂità sà sÃdhÃraïà syÃtkhalu mÆ«ikÃrthe // RcÆm_5.101 // ÓvetÃÓmÃnastu«Ã dagdhÃ÷ ÓikhitrÃ÷ ÓaïakarpaÂe / laddi÷ kiÂÂaæ yathÃyogyaæ saæyojyà mÆ«ikÃm­di // RcÆm_5.102 // {vajramÆ«Ã} m­dastribhÃgaæ ÓaïaladdibhÃgau bhÃgaÓca nirdagdhatu«opalÃde÷ / kiÂÂÃrdhabhÃgaæ parikhaï¬ya vajramÆ«Ãæ vidadhyÃtkhalu sattvapÃte // RcÆm_5.103 // {yogamÆ«Ã} dagdhÃÇgÃratu«opetà m­tsnà valmÅkasambhavà / tattadvi¬asamÃyuktà tattadvi¬avilepità // RcÆm_5.104 // tayà yà vihità mƫà yogamÆ«eti kathyate / anayà sÃdhita÷ sÆto jÃyate guïavattara÷ // RcÆm_5.105 // {vajradrÃvaïamÆ«Ã} gÃrabhÆnÃgadhautÃbhyÃæ Óaïairdagdhatu«airapi / samai÷ samà ca mƫà m­nmahi«Ådugdhamardità // RcÆm_5.106 // kothità pak«amÃtraæ hi bahudhà parivartità / tayà viracità mƫà vajradrÃvaïikerità // RcÆm_5.107 // {gÃramÆ«Ã} dagdha«a¬guïagÃrìhyà kiÂÂÃÇgÃraÓaïÃnvità / k­«ïam­dbhi÷ k­tà mƫà gÃramÆ«etyudÃh­tà // RcÆm_5.108 // yÃmayugmam atidhmÃnÃnnÃsau dravati vahninà / {varamÆ«Ã} vastrÃÇgÃratu«ÃstulyÃstaccaturguïam­ttikà // RcÆm_5.109 // gÃraÓca m­ttikÃtulya÷ sarvairetair vimardità / varamÆ«eti nirdi«Âà yÃmaæ vahniæ saheta ca // RcÆm_5.110 // {varïamÆ«Ã} raktavargarajoyuktà raktavargÃmbubhÃvità / m­t tayà lepità mƫà k«itikhecaralepità // RcÆm_5.111 // varïamÆ«eti sà proktà varïotkar«e niyujyate / {rÆpyamÆ«Ã} evaæ hi Óvetavargeïa rÆpyamƫà prakÅrtità // RcÆm_5.112 // {vi¬amÆ«Ã} tattadvi¬am­dodbhÆtà tattadvi¬avilepità / dehalohÃrthayogÃrthaæ vi¬amÆ«etyudÃh­tà // RcÆm_5.113 // {vajradrÃvanÃmu«Ã (II)} gÃrabhÆnÃgadhautÃbhyÃæ tu«ama«yà Óaïena ca / samai÷ samà ca mƫà m­nmahi«Ådugdhamardità // RcÆm_5.114 // kothità pak«amÃtraæ hi bahudhà parikÅrtità / tayà viracità mƫà liptà matkuïaÓoïitai÷ // RcÆm_5.115 // balÃbdadhÃvanÅmÆlair vajradrÃvaïakrau¤cikà / sahate'gniæ caturyÃmaæ drÃvaïe vyayità satÅ // RcÆm_5.116 // {mÆ«ÃpyÃyana} dravÅbhÃvamupeyu÷ syÃnmÆ«Ãyà dhmÃnayogata÷ / k«aïamuddharaïaæ yat tanmÆ«ÃpyÃyanam ucyate // RcÆm_5.117 // {v­ntÃkamÆ«Ã} v­ntÃkÃramÆ«ÃyÃæ nÃlaæ dattvà daÓÃÇgulam / dhattÆrapu«pavaccordhvaæ sud­¬haæ Óli«Âapu«pavat // RcÆm_5.118 // a«ÂÃÇgulaæ ca sacchidraæ sà syÃdv­ntÃkamÆ«ikà / anayà kharparÃdÅnÃæ m­dÆnÃæ sattvamÃharet // RcÆm_5.119 // {gostanÅmÆ«Ã} mƫà yà gostanÃkÃrà ÓikhÃyuktapidhÃnakà / sattvÃnÃæ drÃvaïe Óuddhau sà mƫà gostanÅ bhavet // RcÆm_5.120 // {mallamÆ«Ã} nirdi«Âà mallamƫà yà malladvitayasampuÂÃt / parpaÂyÃdirasÃdÅnÃæ svedanÃya prakÅrtità // RcÆm_5.121 // {pakvamÆ«Ã} kulÃlabhÃï¬arÆpà yà d­¬hà ca paripÃcità / pakvamÆ«eti sà proktà poÂalyÃdivipÃcane // RcÆm_5.122 // {golamÆ«Ã} nirvaktragolakÃkÃrà puÂanadravyagarbhiïÅ / golamÆ«eti sà proktà satvaraæ dravyarodhinÅ // RcÆm_5.123 // {mahÃmÆ«Ã} tale yà kÆrparÃkÃrà kramÃd upari vist­tà / sthÆlav­ntÃkavatsthÆlà mahÃmÆ«etyasau matà / sà cÃyo'bhrakasattvÃde÷ puÂÃya drÃvaïÃya ca // RcÆm_5.124 // {ma¤jÆ«amÆ«Ã} ma¤jÆ«ÃkÃramƫà yà nimnatÃyÃmavistarà / «a¬aÇgulapramÃïena mƫà ma¤jÆ«asaæj¤ità / bhÆmau nikhanya tÃæ mÆ«Ãæ dadyÃtpuÂamathopari // RcÆm_5.125 // {mÆÓalamÆ«Ã} mƫà yà cipiÂà mÆle vartulëÂÃÇgulocchrayà / mƫà sà muÓalÃkhyà syÃccakrÅbaddharase hità // RcÆm_5.126 // {ko«ÂhÅ (intr.)} sattvÃnÃæ pÃtanÃrthÃya pÃtitÃnÃæ viÓuddhaye / ko«Âhikà vividhÃkÃrÃstÃsÃæ lak«aïamucyate // RcÆm_5.127 // {aÇgÃrako«ÂhikÃ} rÃjahastasamutsedhà tadardhÃyÃmavistarà / caturasrà ca ku¬yena ve«Âità m­nmayena hi // RcÆm_5.128 // ekabhittau caredgartaæ vitastyÃbhogasaæmitam / dvÃraæ sÃrdhavitastyà ca saæmitaæ sud­¬haæ Óubham // RcÆm_5.129 // dehalyadho vidhÃtavyaæ dhamanÃya yathocitam / prÃdeÓapramità bhittiruttaraÇgasya cordhvata÷ // RcÆm_5.130 // dvÃraæ copari kartavyaæ prÃdeÓapramitaæ khalu / tataÓce«Âikayà ruddhvà dvÃrasaædhiæ vilipya ca // RcÆm_5.131 // ÓikhitraistÃæ samÃpÆrya dhamedbhastrÃdvayena tu / ÓikhitrÃn dhamanadravyam ÆrdhvadvÃreïa nik«ipet // RcÆm_5.132 // sattvapÃtanagolÃæÓca pa¤ca pa¤ca puna÷ puna÷ / bhavedaÇgÃrako«ÂhÅyaæ kharÃïÃæ sattvapÃtinÅ // RcÆm_5.133 // {pÃtÃlako«ÂhikÃ} d­¬habhÆmau caredgartaæ vitastyà saæmitaæ Óubham / vartulaæ cÃtha tanmadhye gartamanyaæ prakalpayet // RcÆm_5.134 // caturaÇgulavistÃranimnatvena samanvitam / gartÃddharaïiparyantaæ tiryaÇnÃlasamanvitam // RcÆm_5.135 // kiæcitsamunnataæ bÃhye gartÃbhimukhanimnakam / m­ccakraæ pa¤carandhrìhyaæ garbhagartopari k«ipet // RcÆm_5.136 // ÃpÆrya kokilai÷ ko«ÂhÅæ pradhamed ekabhastrayà / pÃtÃlako«Âhikà hy e«Ã dhÃtÆnÃæ sattvapÃtinÅ // RcÆm_5.137 // dhmÃnasÃdhyapadÃrthÃnÃæ nandinà parikÅrtità / {gÃrako«ÂhÅ} dvÃdaÓÃÇgulanimnà yà prÃdeÓapramità tathà // RcÆm_5.138 // caturaÇgulataÓcordhvaæ valayena samanvità / bhÆrichidravatÅæ cakrÅæ valayopari nik«ipet // RcÆm_5.139 // ÓikhitrÃæstatra nik«ipya pradhamedvaÇkanÃlata÷ / gÃrako«ÂhÅyamuddi«Âà m­«ÂalohavinÃÓinÅ // RcÆm_5.140 // {vaÇkanÃla} kÆpÅm­dbhir vidhÃtavyam aratnipramitaæ d­¬ham / adhomukhaæ ca tadvaktre nÃlaæ pa¤cÃÇgulaæ tathà // RcÆm_5.141 // vaÇkanÃlamiti proktaæ d­¬hadhmÃnÃya kÅrtitam / {tiryakpradhamako«ÂhÅ} ko«ÂhÅ tadvadrasÃdÅnÃæ vidhÃnÃya vidhÅyate // RcÆm_5.142 // dvÃdaÓÃÇgulakotsedhà sà budhne caturaÇgulà / tiryakpradhamanÃkhyà ca m­dudravyaviÓodhinÅ // RcÆm_5.143 // {puÂa (def.)} rasÃdidravyapÃkÃnÃæ mÃraïaj¤Ãpanaæ puÂam / ne«Âo nyÆnÃdhika÷ pÃka÷ supÃkaæ hitamau«adham // RcÆm_5.144 // lohÃderapunarbhÃvo guïÃdhikyaæ tato'gratà / anapsumajjanaæ rekhÃpÆrïatà puÂato bhavet // RcÆm_5.145 // puÂÃdrÃgo laghutvaæ ca ÓÅghravyÃptiÓca dÅpanam / jÃritÃdapi sÆtendrÃllohÃnÃm adhiko guïa÷ // RcÆm_5.146 // yathÃÓmani viÓedvahnir bahi÷stha÷ puÂayogata÷ / cÆrïatvÃdiguïÃvÃptistathà lohe«u niÓcitam // RcÆm_5.147 // {mahÃpuÂa} nimne vistarata÷ kuï¬e dvihaste caturasrake / vanopalasahasreïa pÆrite puÂanau«adham // RcÆm_5.148 // krau¤cyÃæ ruddhaæ prayatnena pi«Âakopari nik«ipet / vanopalasahasrÃrdhaæ krau¤cikopari vinyaset // RcÆm_5.149 // vahniæ prajvÃlayettatra mahÃpuÂamidaæ sm­tam / {gajapuÂa} rÃjahastapramÃïena caturasraæ ca nimnakam // RcÆm_5.150 // pÆrïaæ copalasÃhasrai÷ kaïÂhÃvadhyatha nik«ipet / vinyaset kumudÅæ tatra puÂanadravyapÆritÃm // RcÆm_5.151 // pÆrvacchagaïato'rdhÃni giriï¬Ãni vinik«ipet / etadgajapuÂaæ proktaæ mahÃguïavidhÃyakam // RcÆm_5.152 // {vÃrÃhapuÂa} itthaæ cÃratnike kuï¬e puÂaæ vÃrÃhamucyate // RcÆm_5.153 // {kukkuÂapuÂa} puÂaæ bhÆmitale yattadvitastidvitayocchrayam / tÃvacca talavistÅrïaæ tatsyÃtkukkuÂakaæ puÂam // RcÆm_5.154 // {kapotapuÂa} yatpuÂaæ dÅyate bhÆmÃva«Âasaækhyairvanopalai÷ / tad bÃlasÆtabhasmÃrthaæ kapotapuÂamucyate // RcÆm_5.155 // {govara (def.; a kind of cowdung)} go«ÂhÃntargokhurak«uïïaæ Óu«kaæ cÆrïitagomayam / govaraæ tatsamÃdi«Âaæ vari«Âhaæ rasasÃdhane // RcÆm_5.156 // {govarapuÂa} govarairvà tu«airvÃpi puÂaæ yatra pradÅyate / tadgovarapuÂaæ proktaæ rasabhasmaprasiddhaye // RcÆm_5.157 // {bhÃï¬apuÂa} sthÆlabhÃï¬e tu«ÃpÆrïe madhye mÆ«Ãsamanvite / vahninà vihite pÃke tadbhÃï¬apuÂamucyate // RcÆm_5.158 // {vÃlukÃpuÂa} adhastÃdupari«ÂÃcca krau¤cikÃcchÃdyate khalu / vÃlukÃbhi÷ prataptÃbhiryatra tadvÃlukÃpuÂam // RcÆm_5.159 // {bhÆdharapuÂa} vahnimitrÃæ k«itau samyaÇ nikhanyÃd dvyaÇgulÃdadha÷ / upari«ÂÃtpuÂaæ yatra puÂaæ tadbhÆdharÃhvayam // RcÆm_5.160 // {lÃvakapuÂa} Ærdhvaæ «o¬aÓikÃmÃtraistu«airvà govarai÷ puÂam / yatra tallÃvakÃkhyaæ syÃt sum­dudravyasÃdhane // RcÆm_5.161 // {anuktapuÂa} anuktapuÂamÃne tu sÃdhyadravyabalÃbalÃt / puÂaæ vij¤Ãya dÃtavyamÆhÃpohavicak«aïai÷ // RcÆm_5.162 // {synonyms for dried cowdung} pi«Âakaæ chagaïaæ chÃïamupalaæ cotpalaæ tathà / giriï¬opalasÃÂhÅ ca navÃrÅ chagaïÃbhidha÷ // RcÆm_5.163 // {upasaæhÃra} ya÷ somadevairvihitaæ prakÅrïamadhyÃyam enaæ prakaroti pÃÂhe / nÃsau samÅheta gurÆpadeÓaæ rasendravaidye'pi ca dhÃtuvÃde // RcÆm_5.164 // RcÆm, 7 kathyante somadevena sÃmprataæ darÓino rasÃ÷ / ÓrÅkaïÂhÃgamanirdi«Âà viÓi«Âà rasasÃdhane // RcÆm_7.1 // {68 prakÃr kÅ rasau«adhiyÃæ} jalotpalasamaÇgà ca rasà ca jalapippalÅ / sthalaprasÃriïÅ ci¤cÅ jÃlinÅ jalamÆlakà // RcÆm_7.2 // candrodakÃrdhacandrà ca jalÃpÃmÃrgatiktakà / tu«Ãmbu kÃkamÃcÅ ca jalakumbhÅ tathà ÓaÂÅ // RcÆm_7.3 // uttamà hemapu«pÅ ca durgandhà sitagandhinÅ / mÃï¬ÆkÅ mohinÅ mÃæsÅ pëÃïÅ cÃtha ÓÅÓikà // RcÆm_7.4 // sÃrivÃlambu«Ã meghanÃdÅ ca ÓukanÃsikà / potakÅ hÅriïÅ vajrakandikà cÃparÃjità // RcÆm_7.5 // vanamÃlà vidÃrÅ ca kukkuÂà halinÅÓvarÅ / vÃrÃhÅ b­hatÅ mÆrvà sarpÃk«Å sadacitrikà // RcÆm_7.6 // mÃlÃrjunaÓca gojihvà garu¬Å haæsapÃdikà / nandinÅ ÓikhipÃdÅ ca kÃÓmarÅ tulasÅ tathà // RcÆm_7.7 // vanakÆ«mÃï¬avallÅ ca v­ÓcikÃlÅ ca veïukà / muÓalÅ citrapÃdÅ ca karmasphoÂÅ tathà vi«Ã // RcÆm_7.8 // ajamÃrÅ pÃÂalà ca paÂolÅ dhanvayÃsaka÷ / bhÃrÇgÅ vi«aghnÅ gu¬ÆcÅ vÃsà bh­ÇgÅ ca pÃgava÷ // RcÆm_7.9 // a«Âa«a«Âiriti proktà rasau«adhyo mahÃbalÃ÷ / bandhane mÃraïe tadvajjÃraïe ca niyÃmane / bandhÃdÃne ca sÆtasya sarvado«Ãpakarmaïi // RcÆm_7.10 // vindhyÃdrau himaparvate ca malaye gomantake ÓrÅgirau sahyÃdrÃvatha pÃriyÃtrakagirau ki«kindhanÃmÃlaye / mÃhendre'pyatha mÃlyavatk«itidhare tadrÆpanÃmÃdhikaæ gopÃbhÅrakasiddhavaidyamukhato vaidyai÷ samÃvedyatÃm // RcÆm_7.11 // RcÆm, 8 {sarpÃk«yÃdigaïa÷} sarpÃk«Å vandhyakarkoÂÅ jalabimbÅ ca jambukÅ / punarnavà ca matsyÃk«Å bh­ÇgarÃja÷ ÓatÃvarÅ // RcÆm_8.1 // ÓarapuÇkhà ca maï¬Ækaparïikà brahmadaï¬ikà / anantà kukkuÂÅ jaÇghà kÃkamÃcÅ Óikhaï¬inÅ // RcÆm_8.2 // sahadevÅ kapotÅ ca vi«ïukrÃntà kuraïÂaka÷ / mahÃbalà nÃgabalà mÆrvà rÃsnà kuriÇginÅ // RcÆm_8.3 // phaïirnÅlÅ prapunnÃÂa÷ samaÇgÃmalakÅ tathà / jvÃlinÅ meghanÃdaÓca gojihvà padmacÃriïÅ // RcÆm_8.4 // pÃÂhà ca kokilÃk«aÓca tripattrà cÃkhukarïikà / ekaparïÅ dviparïÅ ca triparïÅ k«ÅriïÅ tathà // RcÆm_8.5 // titti¬Å me«aÓ­ÇgÅ ca tulasÅ ÓyÃmaparïikà / ÓvetÃdriparïikà ceti sarpÃk«yÃdigaïo mata÷ // RcÆm_8.6 // «aÂcatvÃriæÓako nÃma pÃradasya niyÃmaka÷ / ihau«adhÅnÃæ pa¤cÃÇgÅ g­hÅtavyà vidhÃnata÷ // RcÆm_8.7 // rasÃdisvedane mÆ«Ãnayane Óodhane tathà / a«Âopari yathÃlÃbhaæ grÃhyà prokte«u karmasu // RcÆm_8.8 // a«ÂakÃdhikamÃdhikyaæ guïÃnÃæ kurute dhruvam / {vyÃghrikÃdigaïa÷} vyÃghrikà rÃk«asÅ vahniÓcÃï¬ÃlÅ gajakarïikà // RcÆm_8.9 // «aÂkÃrÅ ÓaÇkhapu«pÅ ca b­hatÅ hilamocaka÷ / Ó­gÃlajihvikà vahnirmadanÅ lÃÇgalÅ tathà // RcÆm_8.10 // cakrikà vajriïÅ vyÃghrÅ kaÇkatÅ putrajÅvikà / ka¤cukÅ caiva karkoÂÅ kumÃrÅ padmacÃriïÅ // RcÆm_8.11 // ekavÅrà rudantÅ ca lak«mÅ narakasà tathà / uccaÂà raktacitrà ca nÃginÅ nÃgavallikà // RcÆm_8.12 // saktukà saktuÓ­ÇgÅ ca raktasnug yaj¤avallikà / ÓÃkhoÂo me«aÓ­ÇgÅ ca hemalÅ vyÃghrapÃdikà // RcÆm_8.13 // ÓamÅ vyÃghranakhÅ somavallarÅ cÃrkapu«pikà / keÓinÅ kÃsamÃrÅ ca v­k«arÃjo'jamÃrikà // RcÆm_8.14 // koÂarÃk«Å hanÆmantÅ narajÅvÃÇganÃyakÅ / mÃlikà kÃkatuï¬Å ca meghapu«pÅ ca kaÇguïÅ // RcÆm_8.15 // anyà tuvaravallÅ ca jagatÅ haæsapÃdikà / kumbhinÅ vahnimÃrÅ ca sÆryabhaktà ca vÃkucÅ // RcÆm_8.16 // rasanirjÅvakÃrÅ ca bhÆÓuï¬Å kaÂutumbikà / devadÃlÅ viÓÃlà ca kÃrpÃsÅ brahmara¤jakam // RcÆm_8.17 // k­«ïÃk«Åvaæ tathà k­«ïadhattÆro vanapÅlukam / ÓvetÃrko yavaci¤cà ca kÃravellÅ ca dantikà // RcÆm_8.18 // gojihvà kÃkajaÇghà ca Óvetagu¤jà ca Óambarà / mahÃkÃlÅ sitÃÇkolo mÃyÆraÓca paÂolikà // RcÆm_8.19 // vyÃghrikÃdigaïa÷ so'yaæ rasabhasmakara÷ para÷ / atroktau«adhibÅje«u jÅryate pÃrada÷ p­thak // RcÆm_8.20 // {raktasnuhyÃdigaïa÷} raktasnuhÅ rudantÅ ca raktÃgni÷ somavallikà / v­ddhadÃru ca ÓÃkhoÂÅ mohinyaÇgÃravallikà // RcÆm_8.21 // barhikà k«ÅramÃrjÃrÅ triÓÆlà k«ÅrakukkuÂÅ / jÅmÆta÷ kÃkamÃcÅ ca nÅlikà ÓaÇkhapu«pikà // RcÆm_8.22 // nÃgavallÅdalÃkÃrapatrayuktÃlpakandinÅ / ÓrÅÓailotthà ca vajraghnÅ nÃgakarïÅti sà sm­tà // RcÆm_8.23 // jyoti«matÅ drumajyotist­ïajyotirathoccaÂà / udumbarÅ tridaï¬Å ca nÅlajyotistathÃparà // RcÆm_8.24 // hemavallarikà tÃmravallarÅ cukra eva ca / tridaï¬Å brahmadaï¬Å ca krau¤cikà sthalapadminÅ // RcÆm_8.25 // varà vartulaparïà ca nÃgakaïÂhÅ ca lÃÇgalÅ / nÃgajihvÃrkapatrÅ ca këÂhodumbarikà tathà // RcÆm_8.26 // kÃladaï¬Å triparïÅ ca raktasnuhyÃdiko gaïa÷ / rasabandhe vadhe Óuddhau vihita÷ Óambhunà svayam // RcÆm_8.27 // dravyaiÓca sthÃvarair upasparÓagandharasÃnvitai÷ / Óodhito mardita÷ sÆto mriyate badhyate sukham // RcÆm_8.28 // {kadalyÃdigaïa÷} kadalÅ sÆryabhaktaÓca kaÂuko«ÃtakÅ tathà / drÃviïÅ kÃkamÃcÅ ca Óigrukà k«Åraka¤cukÅ // RcÆm_8.29 // nÅrapippalikà ceti kadalyÃdigaïas tvayam / drÃvaïa÷ sarvalohÃnÃæ rasÃdÅnÃæ ca niÓcitam // RcÆm_8.30 // {kÃkamÃcyÃdigaïa÷} kÃkamÃcyarkapatrÅ ca kÃsamarda÷ k­täjali÷ / lak«maïà haæsapÃdÅ ca nÃginÅ k«ÅranÃlikà // RcÆm_8.31 // tÃmbÆlÅ vyÃlikà brÃhmÅ kÃravallyarjunÅ carà / vÃrÃhakarïikà meghadhvaniÓca sahadevikà // RcÆm_8.32 // tathà kuruvakaÓceti kÃkamÃcyÃdiko gaïa÷ / krÃmaïÃya vinirdi«Âà dehe lohe rasasya hi // RcÆm_8.33 // ekavÅrà mahÃvÅrà prayogo hemadaï¬ikà / caturbhedamidaæ proktaæ niÓcitaæ rasabandhane // RcÆm_8.34 // dehalohakaraæ sarvaæ mahÃrogÃpakar«aïam / dhanyaæ putrapradaæ v­«yaæ darÓanasparÓanÃdibhi÷ // RcÆm_8.35 // {ekavÅrÃ} Óavapattrà bhavedvallÅ pÃte caikaphalÃnvità / ekavÅreti sà proktà rasabandhakarÅ param // RcÆm_8.36 // {mahÃvÅrÃ} ekamekaæ phalaæ yasyÃ÷ pare patre prajÃyate / pravÃlasad­ÓÅcchÃyà mahÃvÅreti sà matà // RcÆm_8.37 // {prayogakanda} trikandastriÓikhaÓcaiva v­ntalagnaphaladvaya÷ / veïuparïasad­kparïai÷ gajavindhyÃcalodbhava÷ // RcÆm_8.38 // tasya madhyamakando hi prayogo nÃma rÃk«asa÷ / tena saæmardita÷ sÆto mriyate badhyate sukham // RcÆm_8.39 // {hemavallÅ} tÃmbÆlÅpattravatpatrà svarïavarïapayasvinÅ / phalapu«pÃdihÅnà ca hemavallÅti sà matà // RcÆm_8.40 // sambandhasevità yena tanmÆtrairbaddhapÃrada÷ / saævatsaradh­to vaktre pradhatte khecarÃæ gatim // RcÆm_8.41 // {vajradaï¬Ãdivarga} vajralaÓunadaï¬aÓca lohadaï¬aÓca te traya÷ / brahmavi«ïuÓivÃtmÃno jagattritayarak«akÃ÷ // RcÆm_8.42 // pathyà ÓuïÂhÅ Óilà muï¬Å nirguï¬Å ca vi¬aÇgakam / citrakastrikaÂurhema mÃk«ikaæ vimalaæ tathà // RcÆm_8.43 // vajradaï¬Ãdivargo'yaæ Óre«Âho'tÅva rasÃyane / sarvavyÃdhihara÷ Óre«Âho jarÃm­tyuvinÃÓana÷ // RcÆm_8.44 // {bhÆpÃÂalyÃdivarga÷} bhÆpÃÂalÅ paÂolÅ ca yogÃrÅ siæhavallikà / ÓÆkarÅ hemavallÅ ca nÃgadhÃrÅ ca mÃrkava÷ // RcÆm_8.45 // bhÆpÃÂalyÃdivargo'yaæ rasabandhavidhÃyaka÷ / {pa¤caratnakagaïa÷} pÃÂalendÅvarÅ caiva mantrasiæhÃsanÅ tathà // RcÆm_8.46 // niÓÃcarÅ ca kaÇkÃlakhecarÅ pa¤caratnakam / dehalohakaraæ sÆtavadhabandhavidhÃyakam / valÅpalitavidhvaæsi sarvavyÃdhiharaæ param // RcÆm_8.47 // RcÆm, 9 {madhuratraya} gh­taæ khaï¬o mÃk«ikaæ ca vij¤eyaæ madhuratrayam / {mÆtravarga÷} mÆtrÃïi hastikarabhamahi«ÅkharavÃjinÃm // RcÆm_9.1 // go'jÃvÅnÃæ striya÷ puæsÃæ pu«paæ bÅjaæ ca yojayet / {pa¤cam­ttikÃ} i«Âikà gairikaæ loïaæ bhasma valmÅkam­ttikà // RcÆm_9.2 // rasaprayogakuÓalai÷ kÅrtitÃ÷ pa¤cam­ttikÃ÷ / {k«Ãratraya} ÂaÇkaïaæ ca yavak«Ãra÷ sarjik«Ãrast­tÅyaka÷ // RcÆm_9.3 // {k«Ãravarga÷} palÃÓakadalÅÓigrutilÃpÃmÃrgamok«akÃ÷ / mÆlakas tinti¬ÅbodhiraktarÃjagiris tathà // RcÆm_9.4 // kambalo'paraku¬yÃni k«ÃraÓcai«Ãæ p­thagvidha÷ / k«Ãravarga iti prokta÷ dÅpanaÓca mahÃbala÷ // RcÆm_9.5 // ratnÃdijÃraïaÓcÃpi sarvalohÃdijÃraïa÷ / {amlavarga÷} amlavetasajambÅranimbukaæ rÃjanimbukam // RcÆm_9.6 // badaraæ bÅjapÆraæ ca tinti¬Å cukrikà tathà / caïÃmlaæ käjikaæ tadvadamlikà cÃmladìimam // RcÆm_9.7 // karamardaæ ca kolÃmlamamlavargo'yamucyate / rasÃdÅnÃæ viÓuddhyarthaæ drÃvaïe jÃraïe hita÷ // RcÆm_9.8 // {lavaïavarga÷} sÃmudraæ sindhusaæjÃtaæ kÃcotthaæ vi¬asaæj¤itam / sauvarcalamatho raumaæ cullikaæ ca ga¬Ãdi ca // RcÆm_9.9 // lavaïÃnÃmayaæ vargo rucya÷ pÃcanadÅpana÷ / drÃvaïa÷ Óodhana÷ sarvalohÃnÃæ bhasmanÃmapi // RcÆm_9.10 // {vi«avarga÷} Ó­Çgikaæ kÃlakÆÂaæ ca vatsanÃbhaæ ca saktukam / pÅtaæ ca vi«avargo'yaæ sa vara÷ parikÅrtita÷ // RcÆm_9.11 // {vi«avarga:: medic. properties} rasakarmaïi Óasto'yaæ tadbandhanavadhe'pi ca / ayuktyà sevitaÓcÃyaæ mÃrayatyeva niÓcitam // RcÆm_9.12 // {upavi«avarga÷} lÃÇgalÅ vi«amu«ÂiÓca karavÅraÓ ca jayà tathà / nÅlaka÷ kanako'rkaÓca vargo hyupavi«Ãtmaka÷ // RcÆm_9.13 // {upavi«a:: medic. properties} dÅpana÷ pÃcano bhedÅ rase kvÃpi ca yujyate / vi«e«u jaÇgamÃdye«u vi«aæ sarpasya nÃparam // RcÆm_9.14 // {tailavarga÷} tilÃtasÅkusumbhÃnÃæ nimbasya karajasya ca / rÃjyÃ÷ siddhÃrthakasyÃpi gu¤jÃkaÇguïibÅjayo÷ // RcÆm_9.15 // madhÆkasya ca tailaiÓca tailavargo rase hita÷ / {dugdhavarga÷} hastyaÓvavanitÃdhenugardabhÅchÃgikÃvikÃ÷ // RcÆm_9.16 // u«ÂrikodumbarÃÓvatthabhÃnunyagrodhatilvaka÷ / dugdhikà snuggaïaæ caitattathaivottamakarïikà // RcÆm_9.17 // e«Ãæ dugdhair vinirdi«Âo dugdhavargo rasÃdi«u / {pittavarga÷} mahi«akro¬amatsyÃnÃæ chÃgasya ca Óikhaï¬ina÷ // RcÆm_9.18 // k­«ïÃhirohitÃnÃæ ca mÃrjÃrasya ca mÃyubhi÷ / prokta÷ pittagaïa÷ sÆtavadhabandhanabhÃvane // RcÆm_9.19 // {vasÃvarga÷} bhekakÆrmavarÃhÃhinaramÃæsasamutthayà / vasayà ca vasÃvargo rasakarmaïi Óasyate // RcÆm_9.20 // {vi¬gaïa÷} pÃrÃvatasya cëasya kapotasya kalÃpina÷ / g­dhrasya kukkuÂasyÃpi vinirdi«Âo hi vi¬gaïa÷ // RcÆm_9.21 // Óodhana÷ sarvalohÃnÃæ puÂanÃllepanÃt khalu / {raktavarga÷} kusumbhakhadiro lÃk«Ã ma¤ji«Âhà raktacandanam // RcÆm_9.22 // adrÅ ca bandhujÅvaæ ca tathà karpÆragandhinÅ / mÃk«ikaæ ceti vij¤eyo raktavargo 'tira¤jana÷ // RcÆm_9.23 // {pÅtavarga÷} kiæÓuka÷ karïikÃraÓca haridrÃdvitayaæ tathà / pÅtavargo'yamuddi«Âo rasarÃjasya karmaïi // RcÆm_9.24 // {Óvetavarga÷} tagara÷ kuÂajaæ kundo gu¤jà jÅvantikà tathà / sito'mbhoruhakandaÓca Óvetavarga udÃh­ta÷ // RcÆm_9.25 // {k­«ïavarga÷} kadalÅ krÆravallÅ ca triphalà nÅlikà nala÷ / paÇka÷ kÃsÅsabÃlÃmraæ k­«ïavarga udÃh­ta÷ // RcÆm_9.26 // raktavargÃdivargaiÓca dravyaæ yajjÃraïÃtmakam / bhÃvanÅyaæ prayatnena tÃd­grÃgÃptaye khalu // RcÆm_9.27 // {ÓodhanÅyagaïa÷} kÃcaÂaÇkaïaÓiprÃbhi÷ ÓodhanÅyo gaïo mata÷ / sattvÃnÃæ baddhasÆtasya lohÃnÃæ malanÃÓana÷ / kÃpÃlikÃgaïadhvaæsÅ rasavÃdibhirucyate // RcÆm_9.28 // {m­dukaravarga÷} mahi«Åme«aÓ­Çgo'tra kaliÇgodbhavabÅjayuk / ÓaÓÃsthÅni ca yogo'yaæ lohakÃÂhinyanÃÓana÷ // RcÆm_9.29 // {drÃvakavarga÷} gu¬aguggulugu¤jÃjyasÃraghai«ÂaÇkaïÃnvitai÷ / durdrÃvÃkhilalohÃder drÃvaïe'yaæ gaïo mata÷ // RcÆm_9.30 // k«ÃrÃ÷ sarve malaæ hanyuramlaæ ÓodhanajÃraïam / mÃndyaæ vi«Ãïi nighnanti snaigdhyaæ snehÃ÷ prakurvate // RcÆm_9.31 // RcÆm, 10 {mahÃrasÃ÷} mahÃrasÃ÷ syur ghanarÃjÃvartavaikrÃntasasyÃ÷ vimalÃdrijÃte / tutthaæ ca tÃpyaæ ca rasÃyanÃste sattvÃni te«Ãm am­topamÃni // RcÆm_10.1 // {abhraka:: medic. properties} gaurÅteja÷ paramam am­taæ vÃtapittak«ayaghnaæ praj¤odbodhi praÓamitarujaæ v­«yam Ãyu«yam agryam / balyaæ snigdhaæ rucidam akaphaæ dÅpanaæ ÓÅtavÅryaæ tattadyogai÷ sakalagadah­d vyoma sÆtendrabandhi // RcÆm_10.2 // rÃjahastÃd adhastÃdyatsamÃnÅtaæ ghanaæ khane÷ / bhavettaduktaphaladaæ ni÷sattvaæ ni«phalaæ param // RcÆm_10.3 // {abhrakabhedÃ÷} pinÃkanÃgamaï¬Ækavajram ityabhrakaæ matam / ÓvetÃdivarïabhedena pratyekaæ taccaturvidham // RcÆm_10.4 // {abhra:: pinÃka} pinÃkaæ pÃvakottaptaæ vimu¤cati daloccayam / tatsevitaæ malaæ baddhvà mÃrayatyeva mÃnavam // RcÆm_10.5 // {abhra:: nÃga} nÃgÃbhraæ nÃgavatkuryÃt dhvaniæ pÃvakasaæsthitam / tadbhuktaæ kurute ku«Âhaæ maï¬alÃkhyaæ na saæÓaya÷ // RcÆm_10.6 // {abhra:: maï¬Æka} utplutyotplutya maï¬Ækaæ dhmÃtaæ patati cÃbhrakam / tatkuryÃdaÓmarÅrogamasÃdhyaæ Óastrato'nyathà // RcÆm_10.7 // {abhra:: vajra} vajrÃbhraæ vahnisaætaptaæ nirmuktÃÓe«avaik­tam / dehalohakaraæ tattu sarvarogaharaæ param // RcÆm_10.8 // {abhra:: subtypes:: colour} Óvetaæ raktaæ ca pÅtaæ ca k­«ïamevaæ caturvidham / Óvetaæ ÓvetakriyÃsÆktaæ raktÃdyaæ pÅtakarmaïi // RcÆm_10.9 // caturvidhaæ varaæ vyoma yadyapyuktaæ rasÃyane / tathÃpi k­«ïavarïÃbhaæ koÂikoÂiguïÃdhikam // RcÆm_10.10 // {abhra:: phys. properties} snigdhaæ p­thudalaæ vahnisahaæ syÃdbhÃrato'dhikam / sukhanirmocyapatraæ ca tadabhraæ Óastam Åritam // RcÆm_10.11 // {abhra:: bad types} sacandraæ kÃcakiÂÂÃbhaæ vyoma na grÃsayedrasam / grÃsitaÓcenna yojyo'sau lohe caiva rasÃyane // RcÆm_10.12 // niÓcandrikaæ m­taæ vyoma sevyaæ sarvagade«u ca / sevitaæ candrikÃyuktaæ mehaæ mandÃnalaæ caret // RcÆm_10.13 // yairuktaæ yuktinirmuktai÷ patrÃbhrakarasÃyanam / tairdi«Âaæ kÃlakÆÂÃkhyaæ vi«aæ jÅvanahetave // RcÆm_10.14 // sattvÃrthaæ sevanÃrthaæ ca yojayecchodhitÃbhrakam / anyathà tvaguïaæ k­tvà vikarotyeva niÓcitam // RcÆm_10.15 // {abhra:: Óodhana} prataptaæ saptavÃrÃïi nik«iptaæ käjike'bhrakam / nirdo«aæ jÃyate nÆnaæ nik«iptaæ vÃpi gojale // RcÆm_10.16 // triphalÃkvathite vÃpi gavÃæ dugdhe viÓe«ata÷ / {abhra:: mÃraïa} tato dhÃnyÃbhrakaæ k­tvà pi«Âvà matsyÃk«ikÃrasai÷ // RcÆm_10.17 // cakrÅæ k­tvà viÓo«yÃtha puÂedardhebhake puÂe / puÂedevaæ hi «a¬vÃraæ paunarnavarasai÷ saha // RcÆm_10.18 // abhrÃæÓaÂaÇkaïenÃpi saæmardya k­tacakrikam / ardhebhÃkhyai÷ puÂaistadvatsaptavÃraæ puÂet khalu // RcÆm_10.19 // evaæ vÃsÃrasenÃpi taï¬ulÅyarasena ca / prapuÂetsaptavÃrÃïi pÆrvaproktavidhÃnata÷ // RcÆm_10.20 // evaæ siddhaæ ghanaæ sarvayoge«u viniyojayet / {abhra:: mÃraïa} pÃdÃæÓaÂaÇkaïopetaæ matsyÃk«Årasamarditam // RcÆm_10.21 // rundhyÃt ko«ÂhyÃæ d­¬haæ dhmÃtaæ sattvarÆpaæ bhaved ghanam / paÂacÆrïaæ vidhÃyÃtha gogh­tena pariplutam // RcÆm_10.22 // bharjayetsaptavÃrÃïi cullÅsaæsthitakharpare / agnivarïaæ bhavedyÃvad vÃraæ vÃraæ ca cÆrïayet // RcÆm_10.23 // t­ïaæ k«iptaæ dahedyÃvattÃvadvà bharjanaæ caret / tata÷ sagandhakaæ pi«Âvà vaÂamÆlaka«Ãyata÷ // RcÆm_10.24 // puÂedviæÓativÃrÃïi vÃrÃhena puÂena hi / punarviæÓativÃrÃïi triphalotthaka«Ãyata÷ // RcÆm_10.25 // triphalÃmuï¬ikÃbh­ÇgapathyÃnÅlÅsumÆlakai÷ / bhÃvayitvà prayoktavyaæ sarvaroge«u mÃtrayà // RcÆm_10.26 // sattvÃbhrÃt kiæcid avaraæ nirvikÃraæ guïÃdhikam / evaæ cecchatavÃrÃïi puÂapÃkena sÃdhitam // RcÆm_10.27 // guïavajjÃyate'tyarthaæ paraæ pÃcanadÅpanam / k«udhaæ karoti cÃtyarthaæ gu¤jÃrdhamiti sevayà / tattadrogaharair yogai÷ sarvaroganik­ntanam // RcÆm_10.28 // {abhra:: mÃraïa} dhÃnyÃbhraæ kÃsamardasya rasena parimarditam / puÂettacchatavÃrÃïi mriyate nÃtra saæÓaya÷ // RcÆm_10.29 // {abhra:: mÃraïa} tadvanmustÃrasenÃpi taï¬ulÅyarasena ca / ÓivÃmalakasaubhÃgyapi«Âaæ cakrÅk­tÃbhrakam // RcÆm_10.30 // puÂettat «a«ÂivÃrÃïi sindÆrÃbhaæ prajÃyate / k«ayÃdyanantarogaghnaæ bhavedyogÃnupÃnata÷ // RcÆm_10.31 // {abhra:: mÃraïa} vaÂamÆlatvaca÷ kvÃthe tÃmbÆlapatrasÃrata÷ / vÃsÃmatsyÃk«ikÅbhyÃæ và matsyÃk«yà sakaÂhillayà // RcÆm_10.32 // payasà vaÂav­k«asya marditaæ puÂitaæ ghanam / bhaved viæÓativÃreïa sindÆrasad­Óaæ ghanam // RcÆm_10.33 // {abhrakabhasman (6)} saÂaÇkaïaæ gavÃæ dugdhai÷ pi«Âaæ prapuÂitaæ ghanam / niÓcandrikaæ bhaved vÃrais triæÓadbhirguïavattaram // RcÆm_10.34 // evaæ siddhÃni cÃbhrÃïi tÃlena puÂitÃni cet / bhavantyatÅva tÅvrÃïi rasÃdapyadhikÃni ca // RcÆm_10.35 // {abhra:: bhasman:: phys. properties} rauk«yaæ sauk«myaæ jalaplÃva÷ Óoïavarïasamudbhava÷ / vicitraguïadÅptiÓca jÃyate bahubhi÷ puÂai÷ // RcÆm_10.36 // {abhra:: sattva:: pÃtana} kÃsamardaghanadhvanivÃsÃnÃæ ca punarbhuva÷ / matsyÃk«yÃ÷ kÃravellyÃÓca haæsapÃdyà rasai÷ p­thak // RcÆm_10.37 // pi«Âvà pi«Âvà prayatnena Óo«ayedgharmayogata÷ / khaliæ godhÆmacÆrïaæ ca k«udramatsyÃæÓca ÂaÇkaïam // RcÆm_10.38 // pratyekamabhrakÃæÓena dattvà caiva vimardayet / mardane mardane samyak Óo«ayedraviraÓmibhi÷ // RcÆm_10.39 // pa¤cÃjaæ pa¤cagavyaæ ca pa¤camÃhi«ameva ca / k«iptvà golÃn prakurvÅta kiæcit tindukasaæmitÃn // RcÆm_10.40 // {pa¤cÃÇga} payo dadhi gh­taæ mÆtraæ vi ca pa¤cÃÇgam ucyate / adha÷pÃtanako«ÂhyÃæ hi dhmÃtvà sattvaæ nipÃtayet // RcÆm_10.41 // {abhra:: sattva:: pÃtana:: separating kiÂÂa and sattva} ko«ÂhyÃ÷ kiÂÂaæ samÃh­tya vicÆrïya ravakÃn haret / tatkiÂÂaæ svalpaÂaÇkena gomayena vimardayet // RcÆm_10.42 // golÃnvidhÃya saæÓo«ya dhamed bhÆyo'pi pÆrvavat / bhÆya÷ kiÂÂaæ samÃh­tya m­ditvà sattvamÃharet // RcÆm_10.43 // evameva puna÷ kiÂÂaæ dhmÃtvà sattvaæ samÃharet / {abhrakasattvaÓodhanam} atha sattvakaïÃæstÃæstu kvÃthayitvÃmlakäjikai÷ // RcÆm_10.44 // ÓodhanÅyagaïopetaæ mÆ«Ãmadhye nirudhya ca / samyag drutaæ samÃh­tya dvivÃraæ pradhamet puna÷ // RcÆm_10.45 // iti siddhaæ bhavetsattvaæ yojyaæ rasarasÃyane / {abhrakasattvam­dukaraïam} madhutailavasÃjye«u drÃvitaæ parivÃpitam // RcÆm_10.46 // m­du syÃddaÓavÃreïa sattvaæ lohÃdikaæ kharam / {abhra:: sattva:: formulation} sattvasya golakaæ taptaæ sasyasaæyuktakäjike // RcÆm_10.47 // nirvÃpya tatk«aïenaiva kaï¬ayellohapÃrayà / sampratÃpya ghanasthÆlÃn kaïÃnk«iptvà ca käjike // RcÆm_10.48 // tatk«aïena samÃh­tya khaï¬ayitvà rajaÓcaret / gogh­tena ca taccÆrïaæ bharjayet pÆrvavattridhà // RcÆm_10.49 // dhÃtrÅphalarasais tadvaddhÃtrÅpatrarasena và / bharjane bharjane kÃryaæ ÓilÃpaÂÂena pe«aïam // RcÆm_10.50 // tata÷ punarnavÃvÃsÃrasai÷ käjikamiÓritai÷ / prapuÂeddaÓavÃrÃïi daÓavÃrÃïi gandhakai÷ // RcÆm_10.51 // evaæ saæsÃdhitaæ vyomasattvaæ sarvaguïottaram / yathe«Âaæ viniyoktavyaæ jÃraïe ca rasÃyane // RcÆm_10.52 // vellavyo«asamanvitaæ gh­tayutaæ vallonmitaæ sevitaæ divyÃbhraæ k«ayapÃï¬uruggrahaïikÃ÷ ÓÆlÃmako«ÂhÃmayam / jÆrtiæ ÓvÃsagadaæ pramehamaruciæ kÃsÃmayaæ durdharaæ mandÃgniæ jaÂharavyathÃæ vijayate yogairaÓe«ÃmayÃn // RcÆm_10.53 // {abhrakadruti÷} drutayo naiva nirdi«ÂÃ÷ ÓÃstre d­«Âà api dhruvam / vinà Óambho÷ prasÃdena na sidhyanti katha¤cana // RcÆm_10.54 // {rÃjÃvarta÷:: parÅk«Ã} rÃjÃvartto'lparakto 'runÅlimÃmiÓritaprabha÷ / guruÓca mas­ïa÷ Óre«Âhastadanyo madhyama÷ sm­ta÷ // RcÆm_10.55 // {rÃjÃvarta:: medic. properties} pramehak«ayadurnÃmapÃï¬uÓle«mÃnilÃpaha÷ / dÅpana÷ pÃcano v­«yo rÃjÃvartto rasÃyana÷ // RcÆm_10.56 // {rÃjÃvarta:: Óodhanam} nimbudravai÷ sagomÆtrai÷ sak«Ãrai÷ sveditÃ÷ khalu / dvitrivÃreïa Óudhyanti rÃjÃvarttÃdidhÃtava÷ // RcÆm_10.57 // {rÃjÃvarta:: mÃraïa} bh­ÇgÃmbho gandhakopeto rÃjÃvartto vicÆrïita÷ / puÂanÃtsaptarÃtreïa rÃjÃvartto m­to bhavet // RcÆm_10.58 // {dhÃtu (gen.):: Óodhana} sÆryÃvarttakavajrakandakadalÅko«ÃtakÅÓigrukÃ÷ / vandhyà nÅrakaïà ghanà n­paÓamÅ dhvÃæk«Å kumÃrÅ varà / ÃsÃm ekarasena sÃmlapuÂanÃcchudhyanti dhÃtvÃdaya÷ / svedakledavadhÃnvrajanti ca punardhmÃtÃÓca sattvÃni te // RcÆm_10.59 // ayaæ yogo hi ni÷Óe«adhÃtumalaviÓodhana÷ / {rÃjÃvarta (?):: sattvapÃtanam} k«ÃraiÓca lavaïair gehadhÆmagu¤jÃniÓÃphalai÷ / etairyuktÃ÷ ÓilÃÓmÃna÷ sattvaæ mu¤cantyaÓe«ata÷ // RcÆm_10.60 // {vaikrÃnta:: phys. properties} a«ÂÃsraÓ cëÂaphalaka÷ «aÂkoïo mas­ïo guru÷ / ÓuddhamiÓritavarïaiÓca yukto vaikrÃnta ucyate // RcÆm_10.61 // {vaikrÃnta:: subtypes:: colour} Óveto raktaÓca pÅtaÓca nÅla÷ pÃrÃvatacchavi÷ / ÓyÃmala÷ k­«ïavarïaÓca karburaÓcëÂadhà hi sa÷ // RcÆm_10.62 // {vaikrÃnta:: medic. properties} Ãyu÷pradaÓca balavarïakaro'tiv­«ya÷ praj¤Ãprada÷ sakalado«agadÃpahÃrÅ / dÅptÃgnik­t pavisamÃnaguïas tarasvÅ vaikrÃntaka÷ khalu vapurbalalohakÃrÅ // RcÆm_10.63 // rasÃyane«u sarve«u pÆrvagaïya÷ pratÃpavÃn / vajrasthÃne niyoktavyo vaikrÃnta÷ sarvarogahà // RcÆm_10.64 // {vaikrÃnta:: Óodhana} kulatthakvÃthasaæsvinno vaikrÃnta÷ pariÓudhyati / {vaikrÃnta:: mÃraïa} mriyate'«ÂapuÂair gandhanimbÆkadravasaæyuta÷ // RcÆm_10.65 // {vaikrÃnta:: sattvapÃtana} sattvapÃtanayogena marditaÓca vaÂÅk­ta÷ / mÆ«Ãstho ghaÂikÃdhmÃto vaikrÃnta÷ sattvamuts­jet // RcÆm_10.66 // {vaikrÃnta:: formulation} bhasmatvaæ samupÃgato vik­tako hemnà m­tenÃnvita÷ pÃdÃæÓena kaïÃjyavellasahito vallonmita÷ sevita÷ / yak«mÃïaæ k«araïaæ ca pÃï¬ugudajaæ ÓvÃsaæ ca kÃsÃmayaæ du«ÂÃæ ca grahaïÅm ura÷k«atamukhÃn rogäjayeddehak­t // RcÆm_10.67 // {vaikrÃnta:: formulation} sÆtabhasmÃrdhasaæyuktaæ nÅlavaikrÃntabhasmakam / m­tÃbhrasattvamubhayostulitaæ parimarditam // RcÆm_10.68 // k«audrÃjyasaæs­taæ prÃta÷ gu¤jÃmÃtraæ ni«evitam / rasÃyanavidhÃnena jÅveccandrÃrkatÃrakam // RcÆm_10.69 // tattadrogÃnupÃnena yavamÃtraæ ni«evitam / nihanti sakalÃnrogÃndustarÃnanyabhe«ajai÷ // RcÆm_10.70 // trisaptadivasair n÷ïÃæ gaÇgÃmbha iva pÃtakam / {sasyaka:: myth. origin} pÅtvà hÃlÃhalaæ vÃntaæ pÅtÃm­tagarutmatà // RcÆm_10.71 // vi«eïÃm­tayuktena girau ca marutÃhvaye / tadvÃntaæ hi ghanÅbhÆtaæ saæjÃtaæ sasyakaæ khalu // RcÆm_10.72 // {sasya:: parÅk«Ã:: good quality} mayÆrakaïÂhasacchÃyaæ bhÃrìhyamatiÓasyate / vi«aæ dravyayutaæ yadvad dravyÃdhikaguïaæ bhavet / hÃlÃhalaæ sudhÃyuktaæ sudhÃdhikaguïaæ tathà // RcÆm_10.73 // {sasyaka:: medic. properties} ni÷Óe«ado«avi«ah­d gudaÓÆlaÓÆladu«ÂÃmlapittakavibandhaharaæ hitaæ ca / rÃsÃyanaæ vamanarekakaraæ garaghnaæ ÓvitrÃpahaæ gaditamatra mayÆratuttham // RcÆm_10.74 // {sasyaka/tuttha:: Óodhana} dolÃyantreïa susvinnaæ sasyakaæ praharatrayam / n­mahi«yajagomÆtrai÷ Óudhyatyevaæ ca sasyakam // RcÆm_10.75 // {sasyaka:: mÃraïa} lakucadravagandhÃÓmaÂaÇkaïena samanvitam / nirudhya mÆ«ikÃmadhye mriyate kaukkuÂai÷ puÂai÷ // RcÆm_10.76 // {sasyaka:: sattvapÃtana} nimbudravÃlpaÂaÇkÃbhyÃæ mÆ«Ãmadhye nirudhya ca / tÃmrarÆpaæ paridhmÃtaæ sattvaæ mu¤cati sasyakam // RcÆm_10.77 // {sasyaka:: sattvapÃtana} Óuddhaæ sasyaæ ÓikhikrÃntaæ pÆrvabhe«ajasaæyutam / nalikÃdhmÃnayogena sattvaæ mu¤cati niÓcitam // RcÆm_10.78 // {sasyaka:: sattva:: ring} sattvametatsamÃdÃya varabhÆnÃgasattvayuk / tanmudrikà k­tasparÓÃ ÓÆlaghnÅ tatk«aïÃdbhavet // RcÆm_10.79 // carÃcaraæ vi«aæ bhÆtaæ ¬ÃkinÅæ d­ggataæ jayet / rÃmavat somasenÃnÅ mudriketi tathÃk«aram // RcÆm_10.80 // mudrikeyaæ vidhÃtavyà d­«ÂapratyayakÃrikà / himÃlayottare pÃrÓve aÓvakarïo mahÃdruma÷ // RcÆm_10.81 // tatra ÓÆlaæ samutpannaæ tatraiva nidhanaæ gata÷ / mantreïÃnena mudrÃmbho nipÅtaæ saptamantritam // RcÆm_10.82 // sadya÷ ÓÆlaharaæ proktam iti bhÃlukibhëitam / anayà mudrayà taptaæ tailamagnau suniÓcitam // RcÆm_10.83 // lepitaæ hanti vegena ÓÆlaæ yatra kvacidbhavam / sadya÷ sÆtikaraæ nÃryÃ÷ sadyo netrarujÃpaham // RcÆm_10.84 // {vimala:: subtypes} vimalastrividha÷ prokto hemÃdyastÃrapÆrvaka÷ / t­tÅya÷ kÃæsyavimalastattatkÃntyà sa lak«yate // RcÆm_10.85 // {vimala:: phys. properties} vartula÷ koïasaæyukta÷ snigdhaÓca phalakÃnvita÷ / {vimala:: medic. properties} marutpittaharo v­«yo vimalo'tirasÃyana÷ // RcÆm_10.86 // {vimala:: subtypes:: use} pÆrvo hemakriyÃsÆkto dvitÅyo rÆpyak­nmata÷ / t­tÅyo bhe«aje te«u pÆrva÷ pÆrvaguïottara÷ // RcÆm_10.87 // {vimala:: Óodhana} ÃÂarÆ«ajalasvinno vimalo vimalo bhavet / {vimala:: mÃraïa} gandhÃÓmalakucÃbhyÃæ sa mriyate daÓabhi÷ puÂai÷ // RcÆm_10.88 // {vimala:: sattva:: pÃtana} saÂaÇkalakucadrÃvair me«aÓ­Çgasya bhasmanà / pi«Âo mÆ«odare lipta÷ saæÓo«ya ca nirudhya ca // RcÆm_10.89 // «aÂprasthakokilair dhmÃto vimala÷ sÅsasannibham / sattvaæ mu¤cati tadyukto rasa÷ syÃttu rasÃyana÷ // RcÆm_10.90 // {vimala:: sattva:: medic. use} etatsattvaæ sÆtasaæyuktaæ pi«ÂÅk­tvà sumarditam / vilÅne gandhake k«iptvà jÃrayet triguïÃlakam // RcÆm_10.91 // ÓilÃæ pa¤caguïÃæ cÃpi nÃlikÃyantrake khalu / tÃrabhasma daÓÃæÓena tÃvadvaikrÃntakaæ m­tam // RcÆm_10.92 // sarvamekatra saæcÆrïya paÂena parigÃlya ca / nik«ipya kÆpikÃmadhye paripÆrya prayatnata÷ // RcÆm_10.93 // lŬho vyo«avarÃnvito vimalako yukto gh­tai÷ sevito hanyÃd durbhagak­jjvarÃn Óvayathukaæ pÃï¬upramehÃrucim / mÆlÃrtiæ grahaïÅæ ca ÓÆlamatulaæ yak«mÃmayÃn kÃmalÃæ sarvÃnpittamarudgadÃn kimaparaæ yogairaÓe«Ãn gadÃn // RcÆm_10.94 // {ÓilÃjatu:: subtypes} ÓilÃdhÃturdvidhà prokto gomÆtrÃdyo rasÃyana÷ / karpÆrapÆrvakaÓcÃnyastatrÃdyo dvividha÷ puna÷ // RcÆm_10.95 // sasattvaÓcaiva ni÷sattvastayo÷ pÆrvo guïÃdhika÷ / {ÓilÃjatu:: origin from heated rocks} grÅ«me tÅvrÃrkataptebhya÷ pÃdebhyo himabhÆbh­ta÷ // RcÆm_10.96 // svarïarÆpyÃrkagarbhebhya÷ ÓilÃdhÃtur vini÷saret / {ÓilÃjatu:: from gold} svarïagarbhagirerjÃtaæ japÃpu«panibhaæ guru // RcÆm_10.97 // sa svalpatiktaæ susvÃdu paramaæ tadrasÃyanam / {ÓilÃjatu:: from silver} rÆpyagarbhagirerjÃtaæ madhuraæ pÃï¬uraæ guru // RcÆm_10.98 // ÓilÃjaæ pittarogaghnaæ viÓe«Ãt pÃï¬urogah­t / {ÓilÃjatu:: from copper} tÃmragarbhagirerjÃtaæ nÅlavarïaæ ghanaæ guru // RcÆm_10.99 // ÓilÃjaæ kaphavÃtaghnaæ tikto«ïaæ k«ayaroganut / {ÓilÃjatu:: testing for purity} vahnau k«iptaæ bhavedyattu liÇgÃkÃraæ hyadhÆmakam / salile'tha vilÅnaæ ca tacchuddhaæ hi ÓilÃjatu // RcÆm_10.100 // {ÓilÃjatu:: medic. properties} nÆnaæ sajvarapÃï¬uÓophaÓamanaæ mehÃgnimÃndyÃpahaæ medaÓchedakaraæ ca yak«maÓamanaæ mÆtrÃmayonmÆlanam / gulmaplÅhavinÃÓanaæ jaÂharah­cchÆlaghnam ÃmÃpahaæ sarvatvaggadanÃÓanaæ kimaparaæ dehe ca lohe hitam // RcÆm_10.101 // {ÓilÃjatu:: possesses properties of other substances} rasoparasasÆtendraratnalohe«u ye guïÃ÷ / vasanti te ÓilÃdhÃtau jarÃm­tyujigÅ«ayà // RcÆm_10.102 // {ÓilÃjatu:: Óodhana} k«ÃrÃmlairguggulÆpetai÷ svedanÅyantramadhyagai÷ / sveditaæ ghaÂikÃmÃnÃcchilÃdhÃtur viÓudhyati // RcÆm_10.103 // {ÓilÃjatu:: mÃraïa} Óilayà gandhatÃlÃbhyÃæ mÃtuluÇgarasena ca / puÂitaæ hi ÓilÃdhÃtur mriyate '«Âagiriï¬akai÷ // RcÆm_10.104 // {ÓilÃjatu:: m­ta:: medic. use} bhasmÅbhÆtaÓilodbhavaæ samatulaæ kÃntaæ ca vaikrÃntakaæ yuktaÓca triphalÃkaÂutrayagh­tairvallena tulyaæ bhajet / pÃï¬au yak«magude tathÃgnisadane mahe«u mÆtrÃmaye gulmaplÅhamahodare bahuvidhe ÓÆle ca yonyÃmaye // RcÆm_10.105 // seveta yadi «aïmÃsaæ rasÃyanavidhÃnata÷ / valÅpalitanirmukto jÅvedvar«aÓataæ sukhÅ // RcÆm_10.106 // {ÓilÃjatu:: sattva:: pÃtana} pi«Âaæ drÃvaïavargeïa sÃmlena girisambhavam / liptvà mÆ«odare ruddhvà gìhairdhmÃtaæ hi kokilai÷ // RcÆm_10.107 // sattvaæ mu¤cecchilÃdhÃtu÷ svakhanerlohasannibham / {karpÆraÓilÃjatu:: phys. properties} pÃï¬uraæ sikatÃkÃraæ karpÆrÃdyaæ ÓilÃjatu // RcÆm_10.108 // {karpÆraÓilÃjatu:: medic. properties} mÆtrak­cchrÃÓmarÅmehakÃmalÃpÃï¬unÃÓanam / {karpÆraÓilÃjatu:: Óodhana} elÃtoyena saæsvinnaæ Óu«kaæ Óuddhimupaiti tat // RcÆm_10.109 // naitasya mÃraïaæ sattvapÃtanaæ vihitaæ budhai÷ / {rasaka:: subtypes} rasako dvividha÷ prokto dardura÷ kÃravellaka÷ // RcÆm_10.110 // sadalo dardura÷ prokto nirdala÷ kÃravellaka÷ / sattvapÃte Óubha÷ pÆrvo dvitÅyaÓcau«adhÃdi«u // RcÆm_10.111 // {rasaka:: medic. properties} rasaka÷ sarvamehaghna÷ kaphapittavinÃÓana÷ / netrarogak«ayaghnaÓca lohapÃradara¤jana÷ // RcÆm_10.112 // {rasaka:: high quality} nÃgÃrjunena nirdi«Âau rasaÓca rasakÃvubhau / Óre«Âhau siddharasau syÃtÃæ dehalohakarau parau // RcÆm_10.113 // rasaÓca rasakaÓcobhau yenÃgnisahanau k­tau / dehalohamayÅ siddhirdÃsÅ tasya na saæÓaya÷ // RcÆm_10.114 // {rasaka:: Óodhana} kharpara÷ parisaætapta÷ saptavÃraæ nimajjita÷ / bÅjapÆrarasasyÃntarnirmalatvaæ samaÓnute // RcÆm_10.115 // {rasaka:: Óodhana} n­mÆtre me«amÆtre và takre và käjike tathà / pratÃpya majjitaæ samyak kharparaæ pariÓudhyati // RcÆm_10.116 // {rasaka:: ra¤jana with ~} naramÆtre sthito mÃsaæ rasako ra¤jayed dhruvam / Óuddhaæ tÃmraæ rasaæ tÃraæ Óuddhaæ svarïaprabhaæ tathà // RcÆm_10.117 // {rasakasattvapÃtana (1)} haridrÃtriphalÃrÃlasindhudhÆmai÷ saÂaÇkaïai÷ / sÃru«karaiÓca pÃdÃæÓai÷ sÃmlai÷ saæmardya kharparam // RcÆm_10.118 // liptaæ v­ntÃkamÆ«ÃyÃæ Óo«ayitvà nirudhya ca / mÆ«Ãmukhopari nyasya kharparaæ pradhamettata÷ // RcÆm_10.119 // kharpare'pah­te jvÃlà bhavennÅlà sità yadi / tadà sandaæÓato mÆ«Ãæ dh­tvà k­tvà hyadhomukhÅm // RcÆm_10.120 // ÓanairÃsphÃlayed bhÆmau yathà nÃlaæ na bhajyate / vaÇgÃbhaæ patitaæ sattvaæ tadÃdÃya niyojayet // RcÆm_10.121 // evaæ hi tricaturvÃrai÷ sarvaæ sattvaæ vini÷saret / {rasakasattvapÃtana (2)} yadvà jalayutÃæ sthÃlÅæ nikhanet ko«Âhikodare // RcÆm_10.122 // sacchidraæ tanmukhe mallaæ tanmukhe'dhomukhÅæ k«ipet / mÆ«opari ÓikhitrÃæÓca prak«ipya pradhamed d­¬ham // RcÆm_10.123 // patitaæ sthÃlikÃnÅre sattvamÃdÃya yojayet / {rasaka:: sattva:: mÃraïam} tatsattvaæ tÃlakopetaæ nik«ipya khalu kharpare // RcÆm_10.124 // bharjayellohadaï¬ena bhasmÅbhavati niÓcitam / {rasaka:: sattva:: m­ta:: medic. use} tadbhasma m­takÃntena samena saha yojitam // RcÆm_10.125 // a«Âagu¤jÃmitaæ cÆrïaæ triphalÃkvÃthasaæyutam / kÃntapÃtrasthitaæ rÃtrau tilajaprativÃpakam // RcÆm_10.126 // ni«evitaæ nihantyÃÓu madhumehamapi dhruvam / paittaæ k«ayaæ ca pÃï¬uæ ca Óvayathuæ gulmameva ca // RcÆm_10.127 // raktagulmaæ ca nÃrÅïÃæ pradaraæ somarogakam / yonirogÃnaÓe«ÃæÓca vi«amÃæÓca jvarÃnapi / raja÷ÓÆlaæ ca nÃrÅïÃæ kÃsaæ ÓvÃsaæ ca hidhmikÃm // RcÆm_10.128 // {mÃk«ika} mÃk«iko dvividho hemamÃk«ikastÃramÃk«ika÷ / {svarïamÃk«ika:: origin} tatrÃdyaæ mÃk«ikaæ kÃnyakubjotthaæ svarïasannibham // RcÆm_10.129 // {tÃramÃk«ika:: origin} tapatÅtÅrasambhÆtaæ pa¤cavarïasuvarïavat / pëÃïabahula÷ proktastÃpyÃkhyo'sau guïÃlpaka÷ // RcÆm_10.130 // {mÃk«ika:: medic. properties} mÃk«ÅkadhÃtu÷ sakalÃmayaghna÷ prÃïo rasendrasya paraæ hi v­«ya÷ / durmelalohadvayamelakaÓca guïottara÷ sarvarasÃyanÃgrya÷ // RcÆm_10.131 // {mÃk«ika:: Óodhanam} eraï¬atailaluÇgÃmbusiddhe Óudhyati mÃk«ikam / {mÃk«ika:: Óodhana} siddhaæ ca kadalÅkandatoye ca ghaÂikÃdvayam // RcÆm_10.132 // {mÃk«ika:: Óodhana} taptaæ k«iptaæ varÃkvÃthe ÓuddhimÃyÃti mÃk«ikam / {mÃk«ika:: mÃraïa} mÃtuluÇgÃmbugandhÃbhyÃæ pi«Âaæ mÆ«odare sthitam // RcÆm_10.133 // pa¤cakro¬apuÂairdagdhaæ mriyate mÃk«ikaæ khalu / {mÃk«ika:: mÃraïa} eraï¬atailagavyÃjyairmÃtuluÇgarasena ca // RcÆm_10.134 // kharparasthaæ d­¬haæ pakvaæ jÃyate dhÃtusannibham / evaæ m­taæ rase yojyaæ rasÃyanavidhÃvapi // RcÆm_10.135 // {mÃk«ika:: sattvapÃtana} triæÓÃæÓanÃgasaæyuktaæ k«ÃrairamlaiÓca vartitam / dhmÃtaæ prakaÂamÆ«ÃyÃæ sattvaæ mu¤cati mÃk«ikam // RcÆm_10.136 // {mÃk«ika:: sattva:: Óodhana} saptavÃraæ paridrÃvya k«iptaæ nirguï¬ikÃrase / mÃk«ÅkasattvasammiÓraæ nÃgaæ naÓyati niÓcitam // RcÆm_10.137 // gu¤jÃbÅjasamacchÃyaæ drutadrÃvaæ ca sÅsavat / tÃpyasattvaæ viÓuddhaæ tu dehalohakaraæ param // RcÆm_10.138 // {mÃk«ikarasÃyana (1)} mÃk«Åkasattvena rasasya pi«ÂÅæ k­tvà vilÅne ca baliæ nidhÃya / saæmiÓrya saæmardya ca khalvamadhye nik«ipya sattvaæ drutamabhrakasya ca // RcÆm_10.139 // vidhÃya golaæ lavaïÃkhyayantre paceddinÃrdhaæ m­duvahninà ca / svata÷ suÓÅtaæ paricÆrïya samyag vallonmitaæ khaï¬avi¬aÇgayuktam // RcÆm_10.140 // saæsevitaæ k«audrayutaæ nihanti jarÃæ sarogÃm apam­tyumeva / du÷sÃdhyarogÃnapi saptavÃrairnaitena tulyo'sti sudhÃraso'pi // RcÆm_10.141 // {mÃk«ikarasÃyana (2)} m­tamÃk«ÅkapëÃïas tadardhaæ m­tamabhrakam / tadardhaæ kÃntalohaæ ca tadardhaæ tÃmrabhasmakam // RcÆm_10.142 // sarvamekatra saæmelya samagandhena yojayet / nimbudraveïa saæmardya prapuÂeddaÓavÃrakam // RcÆm_10.143 // vanotpalaÓatenaiva bhÃvayet paricÆrïya tat / vyo«abÃhlÅkatoyena vÃrÃïÃmekaviæÓatim // RcÆm_10.144 // bhaveddhi m­tamÃk«Åkaæ sarvavyÃdhivinÃÓanam / k«ayaæ pÃï¬uæ ca ku«ÂhÃni grahaïÅæ gudajÃæ ruja÷ // RcÆm_10.145 // mandÃgniæ kÃmalÃæ Óo«aæ svarabhaÇgamarocakam / nÃnÃrÆpÃn jvarÃn ugrÃn Ãmado«aæ visÆcikÃm // RcÆm_10.146 // vÃtapittakaphodbhÆtÃæstattadrogÃn aÓe«ata÷ / tattadaucityayogena prayuktairanupÃnakai÷ / mahÃrase«u sarve«u tÃpyameva varaæ matam // RcÆm_10.147 // RcÆm, 11 {uparasÃ÷} gandhÃÓmatÃlatuvarÅkunaÂÅsauvÅrakaÇku«ÂhakhecaragairikanÃmadheyÃ÷ / uktà budhairuparasÃÓca rasÃyanÃste tairbaddhapÃradavaro na rasÃyana÷ syÃt // RcÆm_11.1 // {sulfur:: subtypes} caturdhà gandhako j¤eyo varïai÷ ÓvetÃdibhi÷ khalu / {sulfur:: white} Óveto'tra khaÂikà prokto lepane lohamÃraïe // RcÆm_11.2 // {sulfur:: yellow} tathà cÃmalasÃra÷ syÃd yo bhavetpÅtavarïavÃn / Óukapiccha÷ sa eva syÃcchre«Âho rasarasÃyane // RcÆm_11.3 // {sulfur:: red} raktaÓca Óukatuï¬Ãkhyo dhÃtuvÃdavidhau vara÷ / {sulfur:: black} durlabha÷ k­«ïavarïaÓca sa jarÃm­tyunÃÓana÷ // RcÆm_11.4 // {sulfur:: medic. properties} gandhÃÓmÃtirasÃyana÷ samadhura÷ pÃke kaÂÆ«ïÃnvita÷ kaï¬Æku«Âhavisarpadadrudamano dÅptÃnala÷ pÃcana÷ / ÃmonmocanaÓo«aïo vi«ahara÷ sÆtendravÅryaprado gaurÅpu«pabhavastathà krimihara÷ sattvÃtmaka÷ sÆtajit // RcÆm_11.5 // {sulfur:: myth. origin} balinà sevita÷ pÆrvaæ prabhÆtabalahetave / vÃsukiæ kar«atastasya tanmukhajvÃlayà drutà // RcÆm_11.6 // vasà gandhakagandhìhyà sarvato ni÷s­tà tano÷ / gandhakatvaæ ca sà prÃptà gandho'bhÆtsavi«astata÷ // RcÆm_11.7 // tasmÃd balivasetyukto gandhako'timanohara÷ / {sulfur:: Óodhana} paya÷svinno ghaÂÅmÃtraæ vÃridhauto hi gandhaka÷ // RcÆm_11.8 // gavyÃjyairvidruto vastragÃlita÷ Óuddhim­cchati / evaæ saæÓodhita÷ so'yaæ pëÃïÃnambare tyajet // RcÆm_11.9 // gh­te vi«aæ tu«ÃkÃraæ svayaæ piï¬atvameti ca / iti Óuddho hi gandhÃÓmà nÃgajÃæ vik­tiæ tyajet // RcÆm_11.10 // apathyÃdanyathà hanyÃt pÅtaæ hÃlÃhalaæ yathà / {sulfur:: Óodhana} gandhako drÃvito bh­Çgarase k«ipto viÓudhyati // RcÆm_11.11 // tadrasai÷ saptadhà svinno gandhaka÷ pariÓudhyati / {gandhakaÓodhanam (3)} sthÃlyÃæ dugdhaæ vinik«ipya mukhe vastraæ nibadhya ca // RcÆm_11.12 // gandhakaæ tatra nik«ipya cÆrïitaæ sikatÃk­tim / chÃdayet p­thudÅrgheïa kharpareïaiva gandhakam // RcÆm_11.13 // jvÃlayet kharparasyordhvaæ vanacchÃïaistathopalai÷ / dugdhe nipatito gandho galitvà pariÓudhyati // RcÆm_11.14 // itthaæ viÓuddhas triphalÃjyabh­Çgamadhvanvita÷ ÓÃïamito hi lŬha÷ / g­dhrÃk«itulyaæ kurute'k«iyugmaæ karoti rogojjhitadÅrghamÃyu÷ // RcÆm_11.15 // {sulfur:: druti} kalÃæÓavyo«asaæyuktaæ gandhakaæ Ólak«ïacÆrïitam / aratnimÃtre vastre tadviprakÅrya vive«Âya tat // RcÆm_11.16 // sÆtreïa ve«ÂayitvÃtha yÃmaæ taile nimajjayet / dh­tvà saædaæÓato vartiæ sarvÃæ prajvÃlayettata÷ // RcÆm_11.17 // druto vinipatedgandho binduÓa÷ kÃcabhÃjane / tÃæ drutiæ prak«ipetpatre nÃgavallyÃstribindukÃm // RcÆm_11.18 // vallena pramitaæ Óuddhaæ rasendraæ ca pramardayet / aÇgulyÃtha sapatrÃæ tÃæ drutiæ sÆtaæ ca bhak«ayet // RcÆm_11.19 // karoti dÅpanaæ tÅvraæ k«ayaæ pÃï¬uæ ca nÃÓayet / kÃsaæ ÓvÃsaæ ca ÓÆlÃrtiæ grahaïÅmatidustarÃm // RcÆm_11.20 // Ãmaæ vinÃÓayatyÃÓu laghutvaæ prakaroti ca / {sulfur:: Óuddha:: medic. use} gh­tÃkte lohapÃtre tu vidrutaæ Óuddhagandhakam // RcÆm_11.21 // gh­tÃktadarvikÃk«iptaæ dvini«kapramitaæ bhajet / hanti k«ayamukhÃnrogÃnku«Âharogaæ viÓe«ata÷ // RcÆm_11.22 // k«ÃrÃmlatailasauvÅravidÃhidvidalaæ tathà / ÓuddhagandhakasevÃyÃæ tyajedrogahitena hi // RcÆm_11.23 // {sulfur:: medic. use (ku«Âha)} gandhakastulyamarica÷ «a¬guïastriphalÃnvita÷ / gh­«Âa÷ ÓampÃkamÆlena pÅtaÓcÃkhilaku«Âhahà // RcÆm_11.24 // tanmÆlaæ salile pi«Âaæ lepayetpratyahaæ tanau / d­«Âapratyayayogo'yaæ sarvatrÃprativÅryavÃn // RcÆm_11.25 // ÓrÅmatà somadevena samyagatra prakÅrtita÷ / {sulfur:: medic. use (skin diseases)} dvini«kapramitaæ gandhaæ pÅtvà tailena saæyutam // RcÆm_11.26 // athÃpÃmÃrgatoyena satailamaricena ca / vilipya sakalaæ dehaæ ti«Âhed gharme tata÷ param // RcÆm_11.27 // takrabhaktaæ ca bhu¤jÅta t­tÅye prahare khalu / bhajedrÃtrau tathà vahniæ samutthÃya tata÷ prage // RcÆm_11.28 // mahi«Åchagaïairliptvà snÃyÃcchÅtena vÃriïà / tato'bhyajya gh­tairdehaæ snÃyÃt pathyo«ïavÃriïà // RcÆm_11.29 // amunà kramayogena vinaÓyatyativegata÷ / durjayà bahukÃlÅnà pÃmà kaï¬Æ÷ suniÓcitam // RcÆm_11.30 // gandhakasya prayogÃïÃæ sahasraæ tanna kÅrtitam / granthavistarabhÅtena somadevamahÅbhujà // RcÆm_11.31 // {haritÃlam:: subtypes} haritÃlaæ dvidhà proktaæ patrÃkhyaæ piï¬asaæj¤itam / {pattratÃlaka:: phys. properties} svarïavarïaæ guru snigdhaæ tanupatraæ ca bhÃsuram // RcÆm_11.32 // tatpatratÃlakaæ proktaæ bahupatraæ rasÃyanam / {piï¬atÃlaka:: phys. properties} ni«patraæ piï¬asad­Óaæ svalpasattvaæ tathà guru / strÅpu«paharaïaæ tattu guïÃlpaæ piï¬atÃlakam // RcÆm_11.33 // {haritÃla:: medic. properties} Óle«mavÃtavi«araktabhÆtanut kevalaæ ca khalu pu«pah­tstriya÷ / snigdham u«ïakaÂukaæ ca dÅpanaæ ku«ÂhahÃri haritÃlamucyate // RcÆm_11.34 // {haritÃla:: Óodhanam} svinnaæ kÆ«mÃï¬atoye và tilak«Ãrajale'pi và / toye và cÆrïasaæyukte dolÃyantreïa Óudhyati // RcÆm_11.35 // {haritÃla:: sattva:: pÃtana} kulatthakvÃthasaubhÃgyamahi«yÃjyadadhiplutam / sthÃlyÃæ k«iptvà pidadhyÃcca mallena chidrayoginà // RcÆm_11.36 // samyaÇnirudhya Óikhinaæ jvÃlayet kramavardhitam / ekapraharamÃtraæ hi randhramÃcchÃdya gomayai÷ // RcÆm_11.37 // yÃmÃnte chidramudghÃÂya d­«Âe dhÆme ca pÃï¬ure / ÓÅtÃæ sthÃlÅæ samuttÃrya sattvamutk­«ya cÃharet // RcÆm_11.38 // sarvapëÃïasattvÃnÃæ prakÃrÃ÷ santi koÂiÓa÷ / granthavistÃrabhÅtyà te likhità na mayà khalu // RcÆm_11.39 // sarvatra sukaraæ yacca sulabhaæ phaladÃyakam / rasoparasalohe«u tadevÃtra nigadyate // RcÆm_11.40 // {pattratÃla:: sattva:: pÃtana} pattrÃlakaæ raverdugdhairdinamekaæ vimardayet / k«iptvà «o¬aÓikÃæ taile miÓrayitvà tata÷ pacet // RcÆm_11.41 // anÃv­te pradeÓe ca saptayÃmÃvadhi dhruvam / svÃÇgaÓÅtamadha÷sthaæ ca sattvaæ Óvetaæ samÃharet // RcÆm_11.42 // {haritÃla:: sattva:: pÃtana} chÃgalasyÃtha bÃlasya malena ca samanvitam / tÃlakaæ divasadvandvaæ mardayitvà prayatnata÷ // RcÆm_11.43 // yuktaæ drÃvaïavargeïa kÃcakÆpyÃæ vinik«ipet / tridhà tÃæ ca m­dà liptvà pariÓo«ya kharÃtape // RcÆm_11.44 // tata÷ kharparakacchidre tÃmardhÃæ caiva kÆpikÃm / praveÓya jvÃlayedagniæ dvÃdaÓapraharÃvadhim // RcÆm_11.45 // kÆpÅkaïÂhe sthitaæ sattvaæ Óubhraæ ÓÅte samÃharet / {haritÃla:: sattva:: pÃtana} palÃrdhapramitaæ tÃlaæ baddhvà vastre site d­¬he // RcÆm_11.46 // balinÃlipya yatnena trivÃraæ pariÓo«ayet / drÃvite tripale tÃmre k«ipettÃlakapoÂÂalÅm // RcÆm_11.47 // bhasmanÃcchÃdayecchÅghraæ tÃmreïÃve«Âitaæ sitam / m­dulaæ sattvamÃdadyÃt proktaæ rasarasÃyane // RcÆm_11.48 // {tuvarÅ:: origin} saurëÂrakhanisambhÆtà m­tsnà yà tuvarÅ matà / vastre«u lipyate yÃsau ma¤ji«ÂhÃrÃgabandhinÅ // RcÆm_11.49 // {tuvarÅ:: subtypes} phaÂikà phullikà ceti dvividhà parikÅrtità / {phaÂikÃ:: phys., medic. properties} Å«atpÅtà gurusnigdhà pÅtikà vi«anÃÓinÅ // RcÆm_11.50 // vraïaku«Âhaharà sarvaku«ÂhaghnÅ ca viÓe«ata÷ / {phullikÃ:: phys., medic. properties} nirbhÃrà Óubhravarïà ca snigdhà sÃmlà parà matà / sà phullatuvarÅ proktà lepÃcchÅghraæ caredaya÷ // RcÆm_11.51 // {tuvarÅ:: medic. properties} kÃÇk«Å ka«Ãyà kaÂukÃmlakaïÂhyà keÓyà vraïaghnÅ vi«anÃÓinÅ ca / ÓvitrÃpahà netrahità trido«aÓÃntipradà pÃradajÃriïÅ ca // RcÆm_11.52 // {tuvarÅÓodhana} tuvarÅ käjike k«iptà tridinÃcchuddhim ­cchati / {tuvarÅ:: sattva:: pÃtana} k«ÃrÃmlairmardità dhmÃtà sattvaæ mu¤cati niÓcitam // RcÆm_11.53 // {mana÷ÓilÃ:: subtypes} mana÷Óilà tridhà proktà ÓyÃmÃÇgÅ kaïavÅrikà / khaï¬Ãkhyà ceti tadrÆpaæ vivicya parikathyate // RcÆm_11.54 // {ÓyÃmÃÇgÅ:: phys. properties} ÓyÃmà raktà sagaurà ca bhÃrìhyà ÓyÃmikà matà / {kaïavÅrikÃ:: phys. properties} tejasvinÅ ca nirgaurà tÃmrÃbhà kaïavÅrikà // RcÆm_11.55 // {khaï¬a:: phys. properties} cÆrïÅbhÆtÃtiraktÃÇgÅ sabhÃrà khaï¬apÆrvikà / uttarottarata÷ Óre«Âhà bhÆrisattvà prakÅrtità // RcÆm_11.56 // {mana÷ÓilÃ:: medic. properties} mana÷Óilà sarvarasÃyanÃgryà tiktà kaÂÆ«ïà kaphavÃtahantrÅ / sattvÃtmikà bhÆtavi«ÃgnimÃndyakaï¬ÆtikoÂhak«ayahÃriïÅ ca // RcÆm_11.57 // {mana÷ÓilÃ:: Óodhana} agastyapatratoyena bhÃvità saptavÃrakam / Ó­ÇgaverarasairvÃpi viÓudhyati mana÷Óilà // RcÆm_11.58 // {mana÷ÓilÃ:: sattva:: pÃtana} a«ÂamÃæÓena kiÂÂena gu¬aguggulusarpi«Ã / ko«ÂhyÃæ ruddhvà d­¬haæ dhmÃtà sattvaæ mu¤cenmana÷Óilà // RcÆm_11.59 // {mana÷ÓilÃ:: sattva:: pÃtana} bhÆnÃgadhautasaubhÃgyamadanaiÓca vimarditai÷ / kÃravellÅdalÃmbhobhirmÆ«Ãæ k­tvÃtra nik«ipet // RcÆm_11.60 // ÓilÃæ k«ÃrÃmlani«pi«ÂÃæ pradhamet tadanantaram / ghaÂikÃdvayamÃtraæ hi dhmÃtà sattvaæ tyajatyasau // RcÆm_11.61 // {a¤jana:: subtypes} sauvÅram a¤janaæ proktaæ rasäjanamata÷ param / sroto'¤janaæ tadanyacca pu«päjanakameva ca / nÅläjanaæ hi te«Ãæ ca svarÆpamiha varïyate // RcÆm_11.62 // {sauvÅra:: phys. properties} sauvÅrama¤janaæ dhÆmraæ raktapittaharaæ himam / vamihidhmÃk«irogaghnaæ vraïaÓodhanaropaïam // RcÆm_11.63 // {rasäjana:: phys., medic. properties} rasäjanaæ ca pÅtÃbhaæ vi«araktagadÃpaham / ÓvÃsahidhmÃpahaæ varïyaæ vÃtapittÃsranÃÓanam // RcÆm_11.64 // {sroto¤jana:: medic. properties} sroto'¤janaæ himaæ snigdhaæ ka«Ãyaæ svÃdu lekhanam / netryaæ hidhmÃvi«acchardikaphapittÃsrakopanut // RcÆm_11.65 // {pu«päjana:: medic. properties} pu«päjanaæ sitaæ snigdhaæ himaæ sarvÃk«iroganut / atidurdharahidhmÃghnaæ vi«ajvaragadÃpaham // RcÆm_11.66 // {nÅläjana:: medic. properties} nÅläjanaæ guru snigdhaæ netryaæ do«atrayÃpaham / rasÃyanaæ suvarïaghnaæ lohamÃrdavakÃrakam // RcÆm_11.67 // {a¤jana:: Óodhana} a¤janÃni viÓudhyanti bh­ÇgarÃjadaladravai÷ / {a¤jana:: sattva:: pÃtana} manohvÃsattvavat sattvama¤janÃnÃæ samÃharet // RcÆm_11.68 // {kaÇku«Âha:: place of discovery} himavatpÃdaÓikhare kaÇku«ÂhamupajÃyate / {kaÇku«Âha:: subtypes} tatraikaæ nalikÃkhyaæ hi tadanyadreïukaæ matam // RcÆm_11.69 // {nalikÃ:: phys. properties} pÅtaprabhaæ guru snigdhaæ Óre«Âhaæ kaÇku«ÂhamÃdimam / {reïuka:: phys. properties} ÓyÃmaæ pÅtaæ laghu tyaktasattvaæ ne«Âaæ hi reïukam // RcÆm_11.70 // {kaÇku«Âha:: origin from feces} kecidvadanti kaÇku«Âhaæ sadyo jÃtasya dantina÷ / varca÷ sa ÓyÃmapÅtÃbhaæ recanaæ parikathyate // RcÆm_11.71 // katicit tejivÃhÃnÃæ nÃlaæ kaÇku«Âhasaæj¤akam / vadanti ÓvetapÅtÃbhaæ tadatÅva virecanam // RcÆm_11.72 // {kaÇku«Âha:: medic. properties} rase rasÃyane Óre«Âhaæ ni÷sattvaæ bahuvaik­tam / kaÇku«Âhaæ tiktakaÂukaæ vÅryo«ïaæ cÃtirecanam // RcÆm_11.73 // vraïodÃvarttaÓÆlÃrttigulmaplÅhagudÃrttih­t / {kaÇku«Âha:: Óodhana} kaÇku«Âhaæ ÓuddhimÃyÃti tridhà Óre«ÂhÃmbubhÃvitam // RcÆm_11.74 // {kaÇku«Âha:: sattva:: pÃtana} sattvÃkar«o'sya na prokto yasmÃtsattvamayaæ hi tat / {kaÇku«Âha:: medic. use} bhajedenaæ virekÃrthaæ grÃhibhiryavamÃtrayà // RcÆm_11.75 // nÃÓayedÃmapÆrtiæ ca viricya k«aïamÃtrata÷ / bhak«ita÷ saha tÃmbÆlairvirecyÃÓu vinÃÓayet // RcÆm_11.76 // barbÆrÅmÆlikÃkvÃthajÅrasaubhÃgyakaæ samam / kaÇku«Âhavi«anÃÓÃya bhÆyo bhÆya÷ pibennara÷ // RcÆm_11.77 // {kÃsÅsa:: subtypes} kÃsÅsaæ vÃlukÃdyekaæ pu«papÆrvamathÃparam / {vÃlukÃkÃsÅsa:: medic. properties} k«ÃrÃmlaæ guru dhÆmÃbhaæ so«ïavÅryaæ vi«Ãpaham / vÃlukÃpÆrvakÃsÅsaæ Óvitraghnaæ keÓara¤janam // RcÆm_11.78 // {pu«pakÃsÅsa:: medic. properties} pu«pÃdikÃsÅsam atiprasiddhaæ so«ïaæ ka«ÃyÃmlamatÅva netryam / vi«ÃnilaÓle«magadavraïaghnaæ Óvitrak«ayaghnaæ kacara¤janaæ ca // RcÆm_11.79 // {kÃsÅsa:: Óodhana} sak­d bh­ÇgÃmbunà klinnaæ kÃsÅsaæ nirmalaæ bhavet / {kÃsÅsa:: sattva:: pÃtanam} tuvarÅsattvavat sattvametasyÃpi samÃharet // RcÆm_11.80 // {kÃsÅsasevanam} balinà hatakÃsÅsaæ kÃntaæ kÃsÅsamÃritam / ubhayaæ samabhÃgaæ hi triphalÃvellasaæyutam // RcÆm_11.81 // vi«amÃæÓagh­tak«audraplutaæ ÓÃïamitaæ prage / sevitaæ hanti vegena ÓvitrapÃï¬uk«ayÃmayÃn // RcÆm_11.82 // gulmaplÅhagadaæ ÓÆlaæ mÆtrarogamaÓe«ata÷ / rasÃyanavidhÃnena sevitaæ vatsarÃvadhi // RcÆm_11.83 // ÃmasaæÓo«aïaæ Óre«Âhaæ mandÃgniparidÅpanam / palitaæ valibhi÷ sÃrdhaæ vinÃÓayati niÓcitam // RcÆm_11.84 // {gairika:: subtypes} pëÃïagairikaæ caikaæ dvitÅyaæ svarïagairikam / {pëÃïagairika:: phys. properties} pëÃïagairikaæ proktaæ kaÂhinaæ tÃmravarïakam // RcÆm_11.85 // {pëÃïagairika:: medic. properties} svÃdu snigdhaæ himaæ netryaæ ka«Ãyaæ raktapittanut // RcÆm_11.86 // {svarïagairika:: medic. properties} hidhmÃvamivi«aghnaæ ca raktaghnaæ svarïagairikam / pëÃïagairikaæ cÃnyat pÆrvasmÃdalpakaæ guïai÷ // RcÆm_11.87 // {gairika:: Óodhana} gairikaæ hi gavÃæ dugdhairbhÃvitaæ Óuddhim ­cchati / {gairika:: sattva:: pÃtana} gairikaæ sattvarÆpaæ hi nandinà parikÅrtitam // RcÆm_11.88 // kairapyuktaæ patetsattvaæ k«ÃrÃmlasvinnagairikÃt / upati«Âhati sÆtendram ekatvaæ guïavattaram // RcÆm_11.89 // {sÃdhÃraïarasÃ÷} kampillaÓcÃparo gaurÅpëÃïo navasÃraka÷ / kapardo vahnijÃraÓca girisindÆrahiÇgulau // RcÆm_11.90 // boddÃraÓ­Çgamitya«Âau sÃdhÃraïarasà matÃ÷ / rasasiddhikarÃ÷ proktà nÃgÃrjunapura÷sarai÷ // RcÆm_11.91 // {kampilla:: phys. properties, place of discovery} i«ÂikÃcÆrïasaækÃÓaÓcandrikìhyo'tirecana÷ / saurëÂradeÓasambhÆta÷ sa hi kampillako mata÷ // RcÆm_11.92 // {kampilla:: medic. properties} pittavraïÃdhmÃnavibandhanighna÷ Óle«modarÃrttik­migulmavairÅ / mÆlÃmaÓÆlajvaraÓophahÃrÅ kampillako recyagadÃpahÃrÅ // RcÆm_11.93 // {gaurÅpëÃïa:: phys. properties} gaurÅpëÃïaka÷ pÅto vikaÂo hatacÆrïaka÷ / {gaurÅpëÃïa:: medic. properties} rasabandhakara÷ snigdho do«aghno rasavÅryak­t // RcÆm_11.94 // {navasÃra:: production} karÅrapÅlukëÂhe«u pacyamÃne«u codbhava÷ / k«Ãro'sau navasÃra÷ syÃccÆlikÃlavaïÃbhidha÷ // RcÆm_11.95 // i«ÂikÃdahane jÃtaæ pÃï¬uraæ lavaïaæ laghu / taduktaæ navasÃrÃkhyaæ cÆlikÃlavaïaæ ca tat // RcÆm_11.96 // {navasÃra:: medic. properties} rasendrajÃraïaæ lohadrÃvaïaæ jaÂharÃgnik­t / gulmaplÅhÃsyaÓo«aghnaæ bhuktamÃæsÃdijÃraïam / vi¬Ãkhyaæ ca trido«aghnaæ cÆlikÃlavaïaæ matam // RcÆm_11.97 // {money cowrie:: phys. properties} pÅtÃbhà granthilà p­«Âhe dÅrghav­ntà varÃÂikà / rasavaidyairvinirdi«Âà sà carÃcarasaæj¤ikà // RcÆm_11.98 // {money cowrie:: parÅk«Ã} sÃrdhani«kamità Óre«Âhà ni«kabhÃrà ca madhyamà / pÃdonani«kabhÃrà ca kani«Âhà parikÅrtità // RcÆm_11.99 // {money cowrie:: medic. properties} pariïÃmÃdiÓÆlaghnÅ grahaïÅk«ayanÃÓinÅ / kaÂÆ«ïà dÅpanÅ v­«yà netryà vÃtakaphÃpahà // RcÆm_11.100 // rasendrajÃraïe proktà bi¬adravye«u Óasyate / {cowries (gen.):: medic. properties} tadanye tu varÃÂÃ÷ syur gurava÷ Óle«mapittalÃ÷ // RcÆm_11.101 // hatvà hatvà guïÃn bhÆyo vikÃrÃn kurvate na hi / {money cowrie:: Óodhana} varÃÂÃ÷ käjike svinnà yÃmÃcchuddhimavÃpnuyu÷ // RcÆm_11.102 // {agnijÃra:: origin} samudreïÃgninakrasya jarÃyur bahirujjhita÷ / saæÓu«ko bhÃnutÃpena so'gnijÃra iti sm­ta÷ // RcÆm_11.103 // {agnijÃra:: Óodhana} tadabdhik«ÃrasaæÓuddhaæ tasmÃcchuddhirna hÅ«yate / {agnijÃra:: medic. properties} agnijÃras trido«aghno dhanurvÃtÃdivÃtanut / vardhano rasavÅryasya dÅpano jÃraïastathà // RcÆm_11.104 // {girisindÆra:: origin} mahagiri«u cÃlpÅya÷ pëÃïÃnta÷ sthito rasa÷ / Óu«ka÷ Óoïa÷ sa nirdi«Âo rasasindÆrasaæj¤ayà // RcÆm_11.105 // {girisindÆra:: medic. properties} trido«aÓamanaæ bhedi rasabandhanamagrimam / dehalohakaraæ netryaæ girisindÆramÅritam // RcÆm_11.106 // {hiÇgula:: subtypes} hiÇgula÷ Óukatuï¬Ãkhyo haæsapÃkastathÃpara÷ / {Óukatuï¬a:: properties} prathamo'lpaguïastatra carmÃra÷ sa nigadyate // RcÆm_11.107 // {haæsapÃka:: phys. properties} Óvetarekha÷ pravÃlÃbho haæsapÃka÷ sa Årita÷ / {darada:: medic. properties} hiÇgula÷ sarvado«aghno dÅpano'tirasÃyana÷ // RcÆm_11.108 // sarvarogaharo v­«yo jÃraïÃyÃtiÓasyate / {hiÇgulÃk­«Âa} etasmÃdÃh­ta÷ sÆto jÅrïagandhasamo guïai÷ // RcÆm_11.109 // {darada:: Óodhana} saptak­tvÃrdrakadrÃvairlakucasyÃmbunÃpi và / Óo«ito bhÃvayitvà ca nirdo«o jÃyate khalu // RcÆm_11.110 // {boddÃraÓ­Çga:: place of discovery} sadalaæ pÅtavarïaæ ca bhavedgurjaramaï¬ale / arbudasya gire÷ pÃrÓve jÃtaæ boddÃraÓ­Çgakam // RcÆm_11.111 // {udÃraÓ­Çga:: medic. properties} sÅsasattvaæ marucchle«maÓamanaæ puægadÃpaham / rasabandhanamutk­«Âaæ keÓara¤janamuttamam // RcÆm_11.112 // {sÃdhÃraïarasa:: Óodhana} sÃdhÃraïarasÃ÷ sarve mÃtuluÇgadravÃmbunà / trivÃraæ bhÃvitÃ÷ Óu«kà bhaveyurdo«avarjitÃ÷ // RcÆm_11.113 // {sÃdhÃraïarasa:: sattva:: Óodhana} yÃni kÃni ca sattvÃni tÃni ÓudhyantyaÓe«ata÷ / dhmÃtÃni Óuddhivargeïa milanti ca parasparam // RcÆm_11.114 // RcÆm, 12 {jewels} mÃïikyamuktÃphalavidrumÃïi tÃrk«yaæ ca pu«paæ bhiduraæ ca nÅlam / gomedakaæ cÃtha vidÆrakaæ ca krameïa ratnÃni navagrahÃïÃm // RcÆm_12.1 // grahÃnumaitryà kuruvindapu«papravÃlamuktÃphalatÃrk«yavajram / nÅlÃkhyagomedavidÆrakaæ ca krameïa mudrÃdh­tami«Âasiddhyai // RcÆm_12.2 // rase rasÃyane dÃne dhÃraïe ca devatÃrcane / sulak«mÃïi sujÃtÅni ratnÃnyuktÃni siddhaye // RcÆm_12.3 // {ruby:: subtypes} mÃïikyaæ padmarÃgÃkhyaæ dvitÅyaæ nÅlagandhi ca / {ruby:: parÅk«Ã:: good quality} ÓÅtaæ kuÓeÓayacchÃyaæ svacchaæ snigdhaæ guru sphuÂam // RcÆm_12.4 // v­ttÃyattaæ samagÃtraæ mÃïikyaæ Óre«Âhamucyate / {nÅlagandhi:: parÅk«Ã} nÅlaæ gaÇgÃmbusambhÆtaæ nÅlagarbhÃruïacchavi / pÆrvamÃïikyavacchre«Âhaæ mÃïikyaæ nÅlagandhi tat // RcÆm_12.5 // {ruby:: parÅk«Ã:: bad quality} randhrakÃrkaÓyamÃlinyarauk«yavaiÓadyasaæyutam / cipiÂaæ laghu vakraæ ca mÃïikyaæ du«Âam a«Âadhà // RcÆm_12.6 // {ruby:: medic. properties} mÃïikyaæ dÅpanaæ v­«yaæ kaphavÃtak«ayÃrtih­t / bhÆtavaitÃlapÃpaghnaæ karmajavyÃdhinÃÓanam // RcÆm_12.7 // {mauktika:: parÅk«Ã:: good quality} hlÃdi Óvetaæ laghu snigdhaæ raÓmivannirmalaæ mahat / khyÃtaæ toyaprabhaæ v­ttaæ mauktikaæ navadhà Óubham // RcÆm_12.8 // {mauktika:: parÅk«Ã:: bad quality} rÆk«ÃÇgaæ nirjalaæ ÓyÃmaæ tÃmrÃbhaæ lavaïopamam / ardhaÓubhraæ ca vikaÂaæ granthilaæ mauktikaæ tyajet // RcÆm_12.9 // {pearl:: medic. properties} kaphapittak«ayadhvaæsi kÃsaÓvÃsÃgnimÃndyanut / pu«Âidaæ v­«yamÃyu«yaæ dÃhaghnaæ mauktikaæ matam // RcÆm_12.10 // {coral:: parÅk«Ã:: good quality} pakvabimbaphalacchÃyaæ v­ttÃyattam avakrakam / snigdham avraïakaæ sthÆlaæ pravÃlaæ saptadhà matam // RcÆm_12.11 // {coral:: parÅk«Ã:: bad quality} pÃï¬uraæ dhÆsaraæ rÆk«aæ savraïaæ koÂarÃnvitam / nirbhÃraæ Óubhravarïaæ ca pravÃlaæ ne«yate'«Âadhà // RcÆm_12.12 // {coral:: medic. properties} k«ayapittÃsrakÃsaghnaæ dÅpanaæ pÃcanaæ laghu / vi«abhÆtÃdiÓamanaæ vidrumaæ netraroganut // RcÆm_12.13 // {emerald:: parÅk«Ã:: good quality} haridvarïaæ guru snigdhaæ sphuradraÓmicayaæ Óubham / mas­ïaæ bhÃsuraæ tÃrk«yaæ gÃtraæ saptaguïaæ matam // RcÆm_12.14 // {emerald:: parÅk«Ã:: bad quality} kapiÓaæ karkaÓaæ nÅlaæ pÃï¬u k­«ïaæ salÃghavam / cipiÂaæ vikaÂaæ k­«ïaæ rÆk«aæ tÃrk«yaæ na Óasyate // RcÆm_12.15 // {emerald:: medic. properties} jvarachardivi«aÓvÃsasannipÃtÃgnimÃndyanut / durnÃmapÃï¬uÓophaghnaæ tÃrk«yamojovivardhanam // RcÆm_12.16 // {pu«parÃga:: parÅk«Ã:: good quality} pu«parÃgaæ guru snigdhaæ svacchaæ sthÆlaæ samaæ m­du / karïikÃraprasÆnÃbhaæ mas­ïaæ Óubhama«Âadhà // RcÆm_12.17 // {pu«parÃga:: parÅk«Ã:: bad quality} ni«prabhaæ karkaÓaæ rÆk«aæ pÅtaæ ÓyÃmaæ natonnatam / kapilaæ kapiÓaæ pÃï¬u pu«parÃgaæ parityajet // RcÆm_12.18 // {pu«parÃga:: medic. properties} pu«parÃgaæ vi«achardikaphavÃtÃgnimÃndyanut / dÃhaku«ÂhapraÓamanaæ dÅpanaæ laghu pÃcanam // RcÆm_12.19 // {vajra:: subtypes:: gender} vajraæ ca trividhaæ proktaæ naro nÃrÅ napuæsakam / pÆrvaæ pÆrvaæ mahÃÓre«Âhaæ rasavÅryavipÃkata÷ // RcÆm_12.20 // {vajra:: puævajra} a«ÂÃsraæ cëÂaphalakaæ «aÂkoïam atibhÃsuram / ambudendradhanurvÃri naraæ puævajramucyate // RcÆm_12.21 // {strÅvajra} tadeva cipiÂÃkÃraæ strÅvajraæ varttulÃyatam / {napuæsaka} varttulaæ kuïÂhakoïÃgraæ kiæcidguru napuæsakam // RcÆm_12.22 // strÅpuænapuæsakaæ vajraæ yojyaæ strÅpuænapuæsake / vyatyÃsÃnnaiva phaladaæ puævajreïa vinà kvacit // RcÆm_12.23 // {vajra:: subtypes:: colour} ÓvetÃdivarïabhedena tadekaikaæ caturvidham / brahmak«atriyaviÂÓÆdraæ svasvavarïaphalapradam // RcÆm_12.24 // uttamottamavarïaæ hi nÅcavarïe phalapradam / nyÃyo'yaæ bhairaveïoktaæ padÃrthe«vakhile«vapi // RcÆm_12.25 // {vajra:: medic. properties} Ãyu«pradaæ jhaÂiti sadguïadaæ ca v­«yaæ do«atrayapraÓamanaæ sakalÃmayaghnam / sÆtendrabandhavadhasadguïak­t pradÅpi m­tyuæ jayed am­topamayeva vajram // RcÆm_12.26 // {jewels:: pa¤cado«a} grÃsastrÃsaÓca binduÓca rekhà ca jalagarbhatà / sarvaratne«vamÅ pa¤ca do«Ã÷ sÃdhÃraïà matÃ÷ // RcÆm_12.27 // k«etratoyabhavà do«Ã ratne«u na laganti ca / bhairavastu puna÷ prÃha do«o do«e'sti sarvathà // RcÆm_12.28 // {vajra:: Óodhana} kulatthakvÃthake svinnaæ kodravakvathitena và / ekayÃmÃvadhi svinnaæ vajraæ Óudhyati niÓcitam // RcÆm_12.29 // {vajra:: mÃraïa} vajraæ matkuïarakteïa caturvÃraæ vibhÃvitam / sugandhamÆ«ikÃmÃæsair vartitai÷ parive«Âya ca // RcÆm_12.30 // puÂet puÂairvarÃhÃkhyaistriæÓadvÃraæ tata÷ param / dhmÃtvà dhmÃtvà Óataæ vÃrÃn kulatthakvÃthake k«ipet // RcÆm_12.31 // anyairuktaæ Óataæ vÃrÃn kartavyo'yaæ vidhikrama÷ / {vajra:: mÃraïa:: vÃritara} kulatthakvÃthasaæyuktalakucadravapi«Âayà // RcÆm_12.32 // Óilayà liptamÆ«ÃyÃæ vajraæ k«iptvà nirudhya ca / a«ÂavÃraæ puÂet samyagviÓu«kair vanakotpalai÷ // RcÆm_12.33 // ÓatavÃraæ tato dhmÃtvà nik«iptaæ ÓuddhapÃrade / niÓcitaæ mriyate vajraæ bhasma vÃritaraæ bhavet // RcÆm_12.34 // satyavÃk somasenÃnÅr etadvajrasya mÃraïam / d­«ÂapratyayasaæyuktamuktavÃn rasakautukÅ // RcÆm_12.35 // {vajra:: mÃraïa} viliptaæ matkuïasyÃsrai÷ saptavÃraæ viÓo«itam / kÃsamardarasÃpÆrïalohapÃtre niveÓitam // RcÆm_12.36 // saptavÃraæ paridhmÃtaæ vajrabhasma bhavet khalu / brahmajyotirmunÅndreïa kramo'yaæ parikÅrtita÷ // RcÆm_12.37 // {vajra:: mÃraïa} nÅlajyotirlatÃkande gh­«Âaæ gharme viÓo«itam / vajraæ bhasmatvamÃyÃti karmavajj¤Ãnavahninà // RcÆm_12.38 // {vajra:: mÃraïa} madanasya phalodbhÆtarasena k«oïinÃgakai÷ / k­takalkena saælipya puÂed viæÓativÃrakam // RcÆm_12.39 // tadvajraæ cÆrïayitvÃtha kiæci ÂaÇkaïasaæyutam // RcÆm_12.40 // kharabhÆnÃgasattvena viæÓenÃvartayed dhruvam / tulyasvarïena taddhmÃtaæ yojanÅyaæ rasÃdi«u // RcÆm_12.41 // triguïena rasenaiva vimardya guÂikÅk­tam / mukhe dh­taæ karotyÃÓu caladantavibandhanam // RcÆm_12.42 // {vajra:: m­ta:: medic. use} triæÓadbhÃgamitaæ hi vajrabhasitaæ svarïaæ kalÃbhÃgikaæ tÃraæ cëÂaguïaæ ÓivÃm­tavaraæ rudrÃæÓakaæ cÃbhrakam / pÃdÃæÓaæ khalu tÃpyakaæ vasuguïaæ vaikrÃntakaæ «a¬guïaæ bhÃgo'pyuktarasÃdraso'yamudita÷ «Ã¬guïyasaæsiddhaye // RcÆm_12.43 // {sapphire:: subtpyes} jalanÅlendranÅlaæ ca ÓakranÅlaæ tayorvaram / {jalanÅla:: parÅk«Ã} ÓvaityagarbhitanÅlÃbhaæ laghu tajjalanÅlakam / {indranÅla:: parÅk«Ã} kÃr«ïyagarbhitanÅlÃbhaæ sabhÃraæ ÓakranÅlakam // RcÆm_12.44 // {sapphire:: parÅk«Ã:: good quality} ekacchÃyaæ guru snigdhaæ svacchaæ piï¬itavigraham / m­du madhyollasajjyoti÷ saptadhà nÅlamuttamam // RcÆm_12.45 // {jalanÅla:: parÅk«Ã} komalaæ vihitaæ varïaæ nirbhÃraæ raktagandhi ca / cipiÂÃbhaæ sarÆk«aæ ca jalanÅlaæ ca saptadhà // RcÆm_12.46 // {sapphire:: medic. properties} kÃsaÓvÃsaharaæ v­«yaæ trido«aghnaæ sudÅpanam / vi«amajvaradurnÃmapÃpaghnaæ nÅlamÅritam // RcÆm_12.47 // {gomeda:: nirukti} gomeda÷samarÃgatvÃd gomedaæ ratnamucyate / {gomeda:: parÅk«Ã:: good quality} susvacchagojalacchÃyaæ svacchaæ snigdhaæ samaæ guru / nirdalaæ mas­ïaæ dÅptaæ Óastaæ gomedama«Âadhà // RcÆm_12.48 // {gomeda:: parÅk«Ã:: bad quality} vicchÃyaæ laghu rÆk«ÃÇgaæ cipiÂaæ paÂalÃnvitam / ni«prabhaæ pÅtakÃcÃbhaæ gomedaæ na ÓubhÃvaham // RcÆm_12.49 // {gomeda:: medic. properties} gomedaæ kaphapittaghnaæ k«ayapÃï¬uk«ayaækaram / dÅpanaæ pÃcanaæ rucyaæ tvacyaæ buddhiprabodhanam // RcÆm_12.50 // {vai¬Ærya:: parÅk«Ã:: good quality} vai¬Æryaæ ÓyÃmaÓubhrÃbhaæ samaæ svacchaæ guru sphuÂam / bhramacchubhrottarÅyeïa garbhitaæ ÓubhamÅritam // RcÆm_12.51 // {vai¬Ærya:: parÅk«Ã:: bad quality} ÓyÃmaæ toyasamacchÃyaæ cipiÂaæ laghu karkaÓam / raktagarbhottarÅyaæ ca vai¬Æryaæ naiva Óasyate // RcÆm_12.52 // {vai¬Ærya:: medic. properties} vai¬Æryaæ raktapittaghnaæ praj¤Ãyurbalavardhanam / pittapradhÃnarogaghnaæ dÅpanaæ malamocanam // RcÆm_12.53 // {jewels:: Óodhana} Óudhyatyamlena mÃïikyaæ jayantyà mauktikaæ tathà / vidrumaæ k«Ãravargeïa tÃrk«yaæ godugdhatastathà // RcÆm_12.54 // pu«parÃgaæ ca dhÃnyÃmlai÷ kulatthakvÃthasaæyutai÷ / taï¬ulÅyajalairvajraæ nÅlaæ nÅlÅrasena ca / rocanÃbhiÓca gomedaæ vai¬Æryaæ triphalÃjalai÷ // RcÆm_12.55 // {jewels:: mÃraïa} lakucadrÃvasampi«Âai÷ ÓilÃgandhakatÃlakai÷ / vajraæ vinÃnyaratnÃni mriyante'«ÂapuÂai÷ khalu // RcÆm_12.56 // {jewels:: druti} rÃmaÂhaæ pa¤calavaïaæ k«ÃrÃïÃæ tritayaæ tathà / mÃæsadrÃvyamlavetaÓca cÆlikÃlavaïaæ tathà // RcÆm_12.57 // sthalakumbhÅphalaæ pakvaæ tathà jvÃlÃmukhÅ Óubhà / dravantÅ ca rudantÅ ca payasyà citramÆlakam // RcÆm_12.58 // dugdhaæ snuhyÃstathÃrkasya sarvaæ saæmardyaæ yatnata÷ / golaæ vidhÃya tanmadhye prak«ipettadanantaram // RcÆm_12.59 // guïavantyeva ratnÃni jÃtimanti ÓubhÃni ca / bhÆrje taæ golakaæ k­tvà sÆtreïÃve«Âya yatnata÷ // RcÆm_12.60 // punarvastreïa saæve«Âya dolÃyantre nidhÃya ca / sarvÃmlayuktasaædhÃnaparipÆrïaghaÂodare // RcÆm_12.61 // ahorÃtratrayaæ yÃvatsvedayettÅvravahninà / tasmÃdÃh­tya saæk«Ãlya ratnajÃæ drutimÃharet // RcÆm_12.62 // ratnatulyaprabhà laghvÅ dehalohakarÅ Óubhà / durmelà rasarÃjena naikatvaæ yÃti tena sà // RcÆm_12.63 // rÃmaÂhÃdikavargeïa pramilati na saæÓaya÷ / suprasanne mahÃdeve druti÷ kasya na sidhyati // RcÆm_12.64 // durlabhà vai«ïavÅ bhaktirdurlabhaæ rasabandhanam / durlabhÃtra drutirloke svalpabhÃgyavatÃæ n­ïÃm // RcÆm_12.65 // sÆryÃdigrahanigrahÃpaharaïaæ dÅrghÃyurÃrogyadaæ saubhÃgyodayabhÃgyavaÓyavibhavotsÃhapradaæ dhairyak­t / du÷chÃyÃæcaladhÆlisaÇgatibhavÃlak«mÅharaæ sarvadà ratnÃnÃæ paridhÃraïaæ nigaditaæ bhÆtÃdinirïÃÓanam // RcÆm_12.66 // ratnÃnÃm guïagrÃmaæ samagraæ cÃgraïÅ÷ satÃm / suratnamabravÅt somo neti yadguïitaæ guïÅ // RcÆm_12.67 // varïalak«asaæjÃtiyuktaæ ratnaæ phalapradam / rase rasÃyane dÃne dhÃraïe cÃnyathÃnyathà // RcÆm_12.68 // RcÆm, 13 {mÃïikyarasÃyana} sujÃtiguïamÃïikyabhasma kar«amitaæ Óubham / kanakÃbhrakatÃmrÃïÃæ kÃntasya bhasitaæ p­thak // RcÆm_13.1 // triguïatvena saæv­ddhaæ mardayet samagandhakai÷ / puÂedvanagiriï¬aiÓca pa¤cavÃrÃïi yatnata÷ // RcÆm_13.2 // evaæ ÓilÃlakÃbhyÃæ ca puÂennÅläjanena ca / tulyagandhÃÓmasÆtÃbhyÃæ vihitÃæ kajjalÅæ ÓubhÃm // RcÆm_13.3 // tatastÃæ kajjalÅæ yatnÃd g­hÅtvà tadanantaram / lohapÃtre paridrÃvya bÃdareïÃlpavahninà // RcÆm_13.4 // mÃïikyÃdÅni bhasmÃni k«iptvà tatra vimiÓrayet / athÃrdrakarasaistÃæ tu mardayitvÃtha kajjalÅm // RcÆm_13.5 // samyak Óu«kaæ vicÆrïyÃtha k«ipedramyakaraï¬ake / vyo«Ãjyasammitaæ hyetanmÃïikyÃdyaæ rasÃyanam // RcÆm_13.6 // vyo«Ãjyasahitaæ lŬhaæ «aïmÃsaæ pathyabhojinà / nihanti sakalÃn rogÃn jarÃpalitasaæyutÃn // RcÆm_13.7 // jÅvedvar«aÓataæ caiva trivÃrak­tabhojana÷ / k«ayÃdijÃn gadÃn sarvÃæstattadrogÃnupÃnata÷ // RcÆm_13.8 // {mauktikarasÃyanam} jayantÅrasani«pi«Âaæ Óukapicchena mÃritam / mauktikaæ rasamÃtraæ hi dviguïaæ svarïabhasmakam // RcÆm_13.9 // triguïaæ kÃntajaæ bhasma vyomasattvaæ caturguïam / dattvà ca gandhasaubhÃgyaæ Ó­Çgavereïa bhÃvitam // RcÆm_13.10 // puÂed viæÓativÃrÃïi vidrÃvya paÂagÃlitam / sarvatulyena balinà rasena k­takajjalÅm // RcÆm_13.11 // vidrÃvya pÆrvavad bhasma muktÃdÅnÃæ parik«ipet / vimiÓrya nik«ipettatra k«Åraæ chÃgÅsamudbhavam // RcÆm_13.12 // saæÓo«itaæ vicÆrïyÃtha kÃcakÆpyÃæ vinik«ipet / pippalÅmadhunà sÃrdhaæ sevitaæ vallamÃtrayà // RcÆm_13.13 // rasÃyanavidhÃnena kurute vatsareïa hi / valÅpalitanirmuktaæ vÃrdhakyena vivarjitam // RcÆm_13.14 // ÓrotradantÃdisampannaæ ÓatÃyu«kaæ sacak«u«am / mattadantibalopetaæ vivÃde vijayÃnvitam // RcÆm_13.15 // lŬhaæ madhvÃjyatailaiÓca kaïopetÃÓvagandhayà / k«ayarogaæ nihantyeva maï¬alÃrdhena niÓcitam // RcÆm_13.16 // tattadrogÃnupÃnaiÓca nihanti sakalÃmayÃn / vandhyÃputrapradaæ hyetat sÆtikÃmayanÃÓanam // RcÆm_13.17 // bÃlÃnÃæ paramaæ pathyaæ v­«yamÃyu«yamuttamam / nÃgodaropavi«Âaæ ca hanti strÅïÃæ ca vegata÷ // RcÆm_13.18 // haiyaÇgavÅnasaæyuktaæ tavarÃjena saæyutam / garbhiïÅsarvaroge«u praÓastaæ parikÅrtitam // RcÆm_13.19 // {pravÃlarasayana} catu«palaæ pravÃlasya bhasmano m­tatÃrakam / tatsamaæ dviguïaæ tÃmraæ pravÃlÃdardhamÃk«ikam // RcÆm_13.20 // triæÓadvibhÃgikaæ vajraæ «o¬aÓÃæÓaæ ca nÅlakam / vyomasattvaæ samaæ sarvaistÃlakaæ sarvata÷ samam // RcÆm_13.21 // vimardya luÇgatoyena yÃvaddinacatu«Âayam / sarvÃrdhaÓuddhasÆtena tasmÃd dviguïagandhakai÷ // RcÆm_13.22 // vihitÃæ kajjalÅæ samyak drÃvayitvà yathà purà / pravÃlÃdÅni bhasmÃni vinik«ipya vimiÓrya ca // RcÆm_13.23 // nirvÃpya gogh­te samyag dvÃdaÓÃbdapurÃtane / ÓarÃvasampuÂe ruddhvà gh­tÃktaæ svedayecchanai÷ // RcÆm_13.24 // vicÆrïya bhÃvayedbh­ÇgarasairvÃrÃïi sapta ca / vyo«Ãjyasahitaæ hanti jÆrtirogaæ dinaistribhi÷ // RcÆm_13.25 // k«ayaæ ca maï¬alÃrdhena grahaïÅæ pÃï¬ukÃmale / kumbhakÃmalikÃrogam udÃvartaæ mahodaram // RcÆm_13.26 // pramehaæ medaso v­ddhiæ vÃtavyÃdhiæ kaphÃmayam / gudarogaæ ca mandÃgniæ mÆtravÃtamaÓe«ata÷ // RcÆm_13.27 // smaramandirajavyÃdhiæ vandhyÃrogÃæs tvagÃmayÃn / vyo«ÃjyacitratoyaiÓca hyanupÃnamaÓe«ata÷ // RcÆm_13.28 // bhÆyo bhÆyo visÆcyartir dehino yasya jÃyate / raso'yaæ tasya dÃtavyo maï¬alÃnÃæ trayaæ khalu / Ãmaroge ca dÃtavyo bhi«agbhirvatsarÃvadhi // RcÆm_13.29 // {tÃrk«yarasÃyana} tÃrk«yabhasma tu ÓÃïaikaæ vajrabhasma tadardhakam / m­tasvarïÃrkakÃntÃnÃæ ni«kadvayamitaæ p­thak // RcÆm_13.30 // lohabhasma m­taæ sÆtaæ sarvamekatra mardayet / puÂedviæÓativÃrÃïi puÂai÷ kukkuÂasaæj¤akai÷ // RcÆm_13.31 // am­tÃmbusamÃyuktai÷ ÓilÃgandhakatÃlakai÷ / saptavÃraæ dravai÷ sÃrdhaæ daÓabhi÷ pi«Âakai÷ puÂet // RcÆm_13.32 // evaæ siddhaæ prabhÃvìhyaæ tÃrk«yaæ nÃma rasÃyanam / citrakÃrdrakarasopetaæ pÅtaæ rÃjikayà mitam // RcÆm_13.33 // trido«ajÃn gadÃnsarvÃn kaphavÃtodbhavÃnapi / asÃdhyÃn sarvavaidyÃnÃæ bhe«ajÃnÃæ ca koÂibhi÷ / karoti k«udhamatyarthaæ bhuktaæ jarayati k«aïÃt // RcÆm_13.34 // {pu«parÃgarasÃyana} pu«parÃgodbhavaæ bhasma palÃrdhapramitaæ Óubham / tadardhaæ pÅtakÃcaæ ca tadardhaæ tÃmrabhasmakam // RcÆm_13.35 // tÃmrasyÃrdhaæ ca rajataæ jÃtarÆpaæ tadardhakam / vajrabhasma tadardhaæ ca sarvatulyaæ m­tÃbhrakam // RcÆm_13.36 // tatsamaæ sÆryakÃntaæ ca mÃritaæ balinà saha / tulyena balinà sÃrdhaæ daÓavÃraæ puÂet khalu // RcÆm_13.37 // nÅläjanÃlatÃpyÃnÃæ p­thak tÃni puÂÃni ca / iti siddhamidaæ proktaæ pu«parÃgarasÃyanam // RcÆm_13.38 // k«ayÃdisarvarogaghnaæ ku«ÂhavyÃdhiharaæ param / gudagulmÃrttiÓamanaæ putrÅyaæ v­«yamuttamam // RcÆm_13.39 // rasÃyanaæ tathà caitat k«ipraæ gulmaharaæ striyÃ÷ / dÅpanaæ paramaæ proktaæ kÃmalÃpÃï¬unÃÓanam / bahunÃtra kimuktena sarvarogavinÃÓanam // RcÆm_13.40 // {vajrarasÃyana} ekakar«aæ m­taæ vajraæ tÃvadbhÆnÃgasattvakam / tataÓca dviguïaæ svarïaæ svarïatulyaæ khasattvakam // RcÆm_13.41 // tÃvanmÃtraæ ca kÃntÃya÷ sarvaæ vÃritaraæ k­tam / a«ÂamÃæÓaÓca sÆtasya sarvebhya÷ parikÅrtita÷ // RcÆm_13.42 // Óukapiccha÷ sama÷ sarvair mardayeccaïakÃmlakai÷ / vidhÃya golakaæ ramyaæ chÃyÃÓu«kaæ samÃcaret // RcÆm_13.43 // tato bhÆnÃgasattvaæ hi gandhakena samaæ k«ipet / puÂitaæ ÓatavÃrÃïi Óataæ vÃrÃïi tÃpyakai÷ // RcÆm_13.44 // sÆryaparïaiÓca dugdhairvà vÃrÃïÃæ viæÓatiæ tata÷ / gu¤jÃÂaÇkaïasikthaiÓca bhÆnÃgasya rajov­tam // RcÆm_13.45 // vartayitvà tu taæ golaæ kalkenÃnena lepayet / ardhÃÇguladalenÃtha pariÓo«ya kharÃtape // RcÆm_13.46 // nik«iped vÃlukÃyantre prapaceddinapa¤cakam / tatastrikoïagaï¬Åradugdhairgandhakasaæyutai÷ // RcÆm_13.47 // mardayitvà tu taæ golaæ puÂedvÃrÃïi viæÓatim / paÂacÆrïaæ tata÷ k­tvà k«ipedanta÷karaï¬ake // RcÆm_13.48 // gu¤jÃmitaæ bhajedenaæ ramyaæ vajrarasÃyanam / j¤ÃtÃj¤Ãte«u sarve«u gade«u vividhe«u ca // RcÆm_13.49 // tattadrogÃnupÃnena dÃtavyaæ bhi«ajà khalu / na so'sti rogo loke'sminyo hyanena na ÓÃmyati // RcÆm_13.50 // rasÃyanaprakÃreïa sevito maï¬alatrayam / dehasiddhiæ karotyeva viÓvavismayakÃriïÅm / bilvamekaæ vinà sarvaæ pathyamatra prakÅrtitam // RcÆm_13.51 // {nÅlarasÃyana} nÅlaratnak­taæ bhasma palamÃtraæ ca hÅrakam / svarïaæ raupyaæ ca kÃntaæ ca tÃpyakaæ n­pavartakam // RcÆm_13.52 // samÃæÓaæ sarvametat syÃt sarvatulyaæ ca Óulvakam / sarvametanm­taæ grÃhyaæ samagandhakasaæyutam // RcÆm_13.53 // mardayet kaÇguïÅtailairyÃvatsyÃddivasëÂakam / ÆrdhvÃdho gandhakaæ dattvà puÂedvÃrÃïi viæÓatim // RcÆm_13.54 // Óvetamuï¬Årasai÷ paÓcÃdbhÃvayet saptavÃrakam / iti siddhaæ prabhÃvìhyaæ ramyaæ nÅlarasÃyanam // RcÆm_13.55 // nihanti sakalÃnrogÃngu¤jÃmÃtraæ ni«evitam / jvaraæ pÃï¬uæ k«ayaæ kÃsaæ ÓÆlamarÓaÓca gulmakam // RcÆm_13.56 // udaraæ ku«Âharogaæ ca ÓvÃsaæ pa¤cavidhaæ tathà / tattadbhai«ajyayogena tattadroganibarhaïam // RcÆm_13.57 // {gomedarasÃyana} gomedaæ gandhayogena lakucadravayoginà / puÂitvà daÓavÃraiÓca jÃtaæ bhasma palonmitam // RcÆm_13.58 // suvarïaæ rajataæ kÃntaæ sarvamau«adhamÃritam / krÃmaïaæ pÃdapÃdena prasitaæ cÆlikÃmbunà // RcÆm_13.59 // tÃpyaæ gandharvatailena puÂitaæ daÓavÃrakam / nirutthaæ jÃyate bhasma sarvathaiva guïÃdhikam // RcÆm_13.60 // tadardhasÆtagandhÃbhyÃæ k­takajjalikÃdrutau / pÆrvabhasmatrayaæ k«iptvà vimiÓrya ca samÃharet // RcÆm_13.61 // vicÆrïya muï¬ikÃdrÃvairbhÃvayet saptavÃrakam / paÂacÆrïaæ vidhÃyÃtha k«ipedanta÷karaï¬ake // RcÆm_13.62 // idaæ hi paramaæ Óre«Âhaæ gomedakarasÃyanam / yojyaæ sarve«u roge«u tattadrogÃnupÃnata÷ // RcÆm_13.63 // karoti dÅpanaæ tÅvraæ sarvÃrhaæ ca priyaækaram / dadÃti paramÃæ pu«Âiæ balaæ bhÅmabalopamam / paramaæ v­«yamÃyu«yaæ netryaæ mukhagadÃpaham // RcÆm_13.64 // {vaidÆryarasÃyana} kÃntakalkena vaidÆryaæ saha gandhena mÃritam / tadbhasmanëÂaÓÃïena tadardhaæ m­tahema ca // RcÆm_13.65 // tayo÷ samaæ tÅk«ïarajo m­taæ rÆpyaæ ca tatsamam / m­taæ ca vimalaæ sarvai÷ samaæ sarvaæ vimarditam // RcÆm_13.66 // militaæ mocasÃreïa golÅk­tya viÓo«ayet / aÇgulÃrdhadalenaiva ÓilÃjena vimardayet // RcÆm_13.67 // vÃlukÃyantramadhyasthaæ pak«Ãrdhaæ Óanakai÷ pacet / svata÷ ÓÅtaæ samÃh­tya kumÃrÅmÆlasÃrata÷ // RcÆm_13.68 // mardayitvà viÓo«yÃtha pÅlumÆlajalaistathà / tathaiva citramÆlÃdbhi÷ kanthÃrÅmÆlasÃrata÷ // RcÆm_13.69 // cirabilvabhavaistoyair viÓo«ya ca vicÆrïya ca / m­tasaæjÅvanaæ hyetad vaidÆryakarasÃyanam // RcÆm_13.70 // Ãrdrakadravasaæyuktaæ gu¤jÃmÃtraæ rasÃyanam / dÃtavyaæ citratoyairvà sannipÃte visaæj¤ake // RcÆm_13.71 // dantabandhe tu saæjÃte vallamÃtramamuæ rasam / pÃdayorghar«ayedyatnÃt tataÓce«ÂÃmavÃpnuyÃt // RcÆm_13.72 // jÃtace«Âasya salilaæ mÆrdhni ÓÅtaæ vinik«ipet / Óatakumbhamitaæ svÃdu tÅvrà k«ujjÃyate tata÷ // RcÆm_13.73 // yat kiæcid yÃcate tasmai tattaddeyamabhÅpsitam / Ãyu«ye vidyamÃne sa sukhÅ jÅvati mÃnava÷ // RcÆm_13.74 // trido«ajÃtaroge«u dÃtavyaæ taï¬ulonmitam / palÃrdhasitayà yuktamanyathà hanti rogiïam // RcÆm_13.75 // ekado«odbhave roge saæsargajanite tathà / na dÃtavyaæ hi bhi«ajà vaidÆryakarasÃyanam // RcÆm_13.76 // dh­tÃni và tÃni samarcitÃni sujÃtiyuktÃni ca saæstutÃni / haranti ratnÃnyakhilaæ duri«Âaæ kurvantyabhÅ«Âaæ satataæ yathe«Âam // RcÆm_13.77 // harantyalak«mÅæ satataæ samastÃn du«karmajÃtÃn iha sarvarogÃn / Ãyu«yakÃrÅïi hitÃni sarvaratnaprasÆtÃni rasÃyanÃni // RcÆm_13.78 // RcÆm, 14 {vargas of metals} Óuddhaæ lohaæ kanakarajataæ bhÃnulohÃÓmasÃraæ pÆtÅlohaæ dvitayamuditaæ nÃgavaÇgÃbhidhÃnam / miÓraæ lohaæ tritayamuditaæ pittalaæ kÃæsyavartaæ dhÃtur lohe luha iti mata÷ so'pi ka«ÃrthavÃcÅ // RcÆm_14.1 // {gold:: subtypes} prÃk­taæ sahajaæ vahnisambhÆtaæ khanisambhavam / rasendravedhasaæjÃtaæ svarïaæ pa¤cavidhaæ sm­tam // RcÆm_14.2 // {prÃk­ta} brahmÃï¬aæ saæv­taæ yena rajoguïabhuvà khalu / tatprÃk­tamiti proktaæ devÃnÃmapi durlabham // RcÆm_14.3 // {sahaja} brahmà yenÃv­to jÃta÷ suvarïena jarÃyuïà / tanmerurÆpatÃæ jÃtaæ suvarïaæ sahajaæ hi tat // RcÆm_14.4 // {vahnisambhava} vis­«Âamagninà Óaivaæ teja÷ pÅtaæ sudu÷saham / abhÆtsvarïaæ taduddi«Âaæ suvarïaæ vahnisaæbhavam // RcÆm_14.5 // etat svarïatrayaæ divyaæ varïai÷ «o¬aÓabhiryutam / dhÃraïÃdeva tat kuryÃccharÅram ajarÃmaram // RcÆm_14.6 // {khanija} tatra tatra girÅïÃæ hi jÃtaæ khani«u yadbhavet / taccaturdaÓavarïìhyaæ bhak«itaæ sarvarogah­t // RcÆm_14.7 // {vedhaja} rasendravedhasambhÆtaæ tadvedhajamudÃh­tam / rasÃyanaæ mahÃÓre«Âhaæ pÃpaghnaæ vedhajaæ hi tat // RcÆm_14.8 // tÃrÃrkarÅtÅtaralohaku¤jaraæ vaÇgÃbhrakaæ mÃk«ikavaÇgapÃradam / yattÃrajaæ hi pravadanti rÃgata÷ svarïaæ kalÃvarïacaturguïaæ hi // RcÆm_14.9 // {gold:: parÅk«Ã:: good quality} gh­«Âaæ varïe ghus­ïasad­Óaæ raktavarïaæ ca dÃhe chede kiæcit sitam akapilaæ nirdalaæ bhÆribhÃram / snigdhaæ svarïaæ ravivirahitaæ styÃnaraktaprabhìhyaæ Óre«Âhaæ di«Âam atulitalasaccÃruvarïaæ ca svarïam // RcÆm_14.10 // {gold:: parÅk«Ã:: bad quality} rÆk«aæ vivarïaæ malinaæ kaÂhoraæ k­«ïaæ ca dÃhe nika«e ca pÃï¬u / sthÆlÃÇgakaæ nirbharakaæ ka¬Ãraæ sphuÂatsuvarïaæ daÓadhà na Óastam // RcÆm_14.11 // {miÓraloha:: production} svarïarÆpyÃdisaæyogÃnmiÓralohaæ prajÃyate / {Óodhana:: use of ~} svarïakÃryaæ na tena syÃttasmÃt Óuddhir vidhÅyate / Óodhyaæ na kevalaæ svarïaæ lohÃnyanyÃni Óodhayet // RcÆm_14.12 // {gold:: refreshing its colour (?)} kar«apramÃïaæ tu suvarïapatraæ ÓarÃvaruddhaæ paÂudhÃtuyuktam / aÇgÃrasaæsthaæ praharÃrdhamÃnaæ dhmÃtena tatsyÃnnanu pÆrïavarïam // RcÆm_14.13 // {metals:: mÃraïa:: types} lohÃnÃæ mÃraïaæ Óre«Âhaæ sarve«Ãæ rasabhasmanà / mÆlÅbhirmadhyamaæ prÃhurnik­«Âaæ gandhakÃdibhi÷ // RcÆm_14.14 // arilohena lohasya mÃraïaæ durguïapradam / {gold:: mÃraïa} k­tvà kaïÂakavedhyÃni svarïapatrÃïi lepayet // RcÆm_14.15 // luÇgÃmbubhasmasÆtena mriyante daÓabhi÷ puÂai÷ / {gold:: mÃraïa} drute vinik«ipet svarïe lohamÃnaæ m­taæ rasam // RcÆm_14.16 // vicÆrïya luÇgatoyena daradena samanvitam / jÃyate kuÇkumacchÃyaæ svarïaæ dvÃdaÓabhi÷ puÂai÷ // RcÆm_14.17 // {gold:: mÃraïa:: apunarbhava} Óle«mÃntakÃï¬ena sakäcanÃrajaÂÃpuÂai÷ kukkuÂanÃmadheyai÷ / triæÓatpramÃïair apunarbhavaæ syÃnni÷Óe«ayoge«u ca yojanÅyam // RcÆm_14.18 // {gold:: mÃraïa} sÆtena pi«ÂikÃæ k­tvà svarïaæ ruddhvà ÓarÃvake / svalpanÅläjanopetaæ dagdhaæ svalpairvanotpalai÷ // RcÆm_14.19 // kuÇkumÃbhaæ bhavedbhasma yojyaæ rasarasÃyane / {gold:: mÃraïa} snugdugdhahiÇguhiÇgÆlaÓilÃsindÆrakÃmlakai÷ // RcÆm_14.20 // puÂitaæ daÓavÃreïa nirjÅvaæ hema jÃyate / rase rasÃyane lohara¤jane cÃtiÓasyate // RcÆm_14.21 // {gold:: m­ta:: medic. properties} snigdhaæ medhyaæ vi«agaraharaæ b­æhaïaæ v­«yamagryaæ yak«monmÃdapraÓamanaparaæ deharogapramÃthi / medhÃbuddhism­tisukhakaraæ sarvado«Ãmayaghnaæ rucyaæ dÅpi praÓamitajaraæ svÃdupÃkaæ suvarïam // RcÆm_14.22 // {gold:: m­ta:: medic. use} etadbhasma suvarïajaæ kaÂugh­topetaæ dvigu¤jonmitaæ lŬhaæ hanti n­ïÃæ k«ayÃgnisadanaæ ÓvÃsaæ sakÃsÃrucim / ojodhÃtuvivardhanaæ balakaraæ pÃï¬vÃmayadhvaæsanaæ v­«yaæ sarvavi«Ãpahaæ garaharaæ du«ÂagrahaïyÃdinut // RcÆm_14.23 // ni÷Óe«arogavidhvaæsi bhÆtapretabhayÃpaham / bandhanaæ bhÃvirogÃïÃæ vi«atrayabhayÃpaham // RcÆm_14.24 // vinà bilvaphalaæ cÃtra sarvamanyat praÓasyate / daÓÃbdasevitaæ svarïaæ svecchÃhÃravihÃriïam / na kaÓcidbÃdhate vyÃdhiryÃvadÃyurna saæÓaya÷ // RcÆm_14.25 // {silver:: subtypes} sahajaæ khanisaæjÃtaæ k­trimaæ ca tridhà matam / rajataæ pÆrvapÆrvaæ hi svaguïairuttamottamam // RcÆm_14.26 // {silver:: sahaja} kailÃsÃdyadrisambhÆtaæ rajataæ sahajaæ bhavet / tatsp­«Âaæ hi mahÃvyÃdhinÃÓanaæ dehinÃæ bhavet // RcÆm_14.27 // {silver:: khanija} himÃcalÃdrikÆÂe«u yad rÆpyaæ jÃyate hi tat / khanijaæ kathyate tajj¤ai÷ paramaæ hi rasÃyanam // RcÆm_14.28 // {silver:: pÃdarÆpya} ÓrÅrÃmapÃdukÃnyastaæ vaÇgaæ yadrÆpyatÃæ gatam / tat pÃdarÆpyam ityuktaæ k­trimaæ sarvaroganut // RcÆm_14.29 // {silver:: parÅk«Ã:: good quality} ghanaæ snigdhaæ m­du svacchaæ dÃhe chede sitaæ guru / ÓaÇkhÃbhaæ mas­ïaæ sphoÂarahitaæ rajataæ Óubham // RcÆm_14.30 // {silver:: parÅk«Ã:: bad quality} dÃhe raktaæ ca pÅtaæ ca k­«ïaæ rÆk«aæ sphuÂaæ laghu / sthÆlÃÇgaæ karkaÓÃÇgaæ ca rajataæ tyÃjyam a«Âadhà // RcÆm_14.31 // {silver:: Óodhana} kharpare bhasmacÆrïÃbhyÃæ parita÷ pÃlikÃæ caret / tatra rÆpyaæ vinik«ipya samasÅsasamanvitam // RcÆm_14.32 // jÃtasÅsak«ayaæ yÃvaddhamettÃvat puna÷ puna÷ / svacchaæ saæÓodhitaæ rÆpyaæ yojanÅyaæ rasÃdi«u // RcÆm_14.33 // {silver:: mÃraïa} lakucadravasÆtÃbhyÃæ tÃrapi«ÂÅæ prakalpayet / ÆrdhvÃdho gandhakaæ dattvà mÆ«Ãgarbhe nirudhya ca // RcÆm_14.34 // svedayed vÃlukÃyantre dinamekaæ d­¬hÃgninà / svÃÇgaÓÅtÃæ ca tÃæ pi«ÂÅæ sÃmlatÃlena marditÃm // RcÆm_14.35 // puÂed dvÃdaÓavÃrÃïi bhasmÅbhavati rÆpyakam / {silver:: mÃraïa} mÃk«ÅkacÆrïaluÇgÃmlamarditaæ puÂitaæ Óanai÷ // RcÆm_14.36 // triæÓadvÃreïa tattÃraæ bhasma saæjÃyatetarÃm / {effect of mÃraïa of a bhasman} rÃga÷ syÃt sarvalohÃnÃæ puÂÃdhikye na saæÓaya÷ / ra¤jayanti ca raktÃni dehalohobhayÃrthak­t // RcÆm_14.37 // {silver:: m­ta:: medic. properties} rÆpyaæ vipÃkamadhuraæ tuvarÃmlasÃraæ ÓÅtaæ saraæ paramalekhanakaæ ca rucyam / snigdhaæ ca vÃtakaphajijjaÂharÃgnidÅpi balyapradaæ sthiravayaskaraïaæ ca v­«yam // RcÆm_14.38 // {silver:: m­ta:: medic. use} bhasmÅbhÆtaæ rajatamamalaæ tatsamau vyomabhÃnÆ sarvaistulyaæ trikaÂukalitaæ sÃraghÃjyena yuktam / lŬhaæ prÃta÷ k«apayatitarÃæ yak«mapÃï¬ÆdarÃrÓa÷ kÃsaæ ÓvÃsaæ nayanajaruja÷ pittarogÃnaÓe«Ãn // RcÆm_14.39 // {copper:: subtypes} mlecchaæ nepÃlakaæ ceti tayornepÃlamuttamam / nepÃlÃdanyakhanyutthaæ mlecchamityabhidhÅyate // RcÆm_14.40 // {mlecchatÃmra:: phys. properties} sitak­«ïÃruïacchÃyaæ vÃmi bhedi kaÂhorakam / k«Ãlitaæ ca puna÷ k­«ïametanmlecchakatÃmrakam // RcÆm_14.41 // {nepÃlatÃmra:: phys. properties} susnigdhaæ m­dulaæ Óoïaæ ghanÃghÃtak«amaæ guru / nirvikÃraæ guïai÷ Óre«Âhaæ tÃmraæ nepÃlamucyate // RcÆm_14.42 // {copper:: parÅk«Ã:: bad quality} pÃï¬uraæ k­«ïaÓoïaæ ca laghusphuÂanasaæyutam / rÆk«ÃÇgaæ sadalaæ tÃmraæ ne«yate rasakarmaïi // RcÆm_14.43 // {copper:: aÓuddha:: do«a} utkledamohabhramadÃhabhedÃstÃmrasya do«Ã÷ khalu durdharÃste / viÓodhanÃt tad vigatasvado«aæ sudhÃmayaæ syÃdrasavÅryapÃke // RcÆm_14.44 // {copper:: Óodhana} tÃmraæ k«ÃrÃmlasaæyuktaæ drÃvitaæ dattagairikam / nik«iptaæ mahi«Åtakre chagaïe saptavÃrakam // RcÆm_14.45 // pa¤cado«avinirmuktaæ bhasmayogyaæ ca jÃyate / {tÃmraÓodhanam} tÃmranirdalapatrÃïi viliptÃni tu sindhunà // RcÆm_14.46 // dhmÃtvà sauvÅrake k«epÃd viÓudhyantya«ÂavÃrata÷ / {copper:: Óodhana} nimbÃmbupaÂuliptÃni tÃpitÃnya«ÂavÃrakam // RcÆm_14.47 // viÓudhyantyarkapatrÃïi nirguï¬yà rasamajjanÃt / {copper:: Óodhana} tÃlapatrasamÃbhÃni tÃmrapatrÃïi kÃrayet // RcÆm_14.48 // ni«kvÃthya käjike yÃmaæ bhasmanà pariÓodhya ca / yÃmaæ k«Åreïa ni«kvÃthya tatraiva sthÃpayeddinam // RcÆm_14.49 // dinaikaæ lavaïopetaæ tinti¬Åphalakardame / jambÅranÅrani«pi«ÂapaÂunà parive«Âya ca // RcÆm_14.50 // dhmÃtvÃjÃmÆtramadhye tu sak­deva nimajjayet / tÃmrasyÃrdhaæ sasindhÆtthai÷ pakvanimbukavÃribhi÷ // RcÆm_14.51 // liptvà dhmÃtvà k«ipettakre mahi«ÅchagaïÃnvite / tattÃmraæ tulyabhÃgena hemamÃk«ikasaæyutam // RcÆm_14.52 // dhamed atid­¬hÃÇgÃraiÓ caikavÃramata÷ param / vinà tÃpyaistrivÃraæ ca cakrikÃæ kalpayettata÷ // RcÆm_14.53 // tatastrikaÂukakvÃthe tridinaæ sthÃpayettata÷ / utkvÃthya bhasmanà m­jya jalai÷ prak«Ãlya sÃraghai÷ // RcÆm_14.54 // vilipya sÃraghopetasitayà ca trivÃrakam / puÂed vanotpalaistÃmraæ bhavet svarïasamaæ guïai÷ // RcÆm_14.55 // kumÃrÅpatramadhye tu Óulbapatraæ niveÓitam / puÂitaæ do«anirmuktaæ pÃï¬uraæ ca prajÃyate // RcÆm_14.56 // itthaæ viÓodhitaæ tÃmraæ sarvado«avivarjitam / bhavedrasÃyane yogyaæ dehalohakaraæ param // RcÆm_14.57 // imÃæ Óuddhiæ vijÃnÃti Óivo và nandikeÓvara÷ / sarvalokÃÓraya÷ ÓrÅmÃn somadevo na cÃpara÷ // RcÆm_14.58 // {copper:: mÃraïa} balinà nihataæ tÃmraæ saptavÃraæ samutthitam / sarvado«avinirmuktaæ bhavedam­tasannibham // RcÆm_14.59 // vilipya lakucadrÃvapi«ÂagandhÃÓmapaÇkata÷ / tÃmrapatrÃïi saæsthÃpya sthÃlÅmadhye nirudhya ca // RcÆm_14.60 // yÃmamÃtraæ pacet samyak m­tÃnyÃk­«ya cÆrïayet / {copper:: m­ta:: medic. use} tadbhasma vallamÃtraæ hi tÃmbÆlÅdalave«Âitam // RcÆm_14.61 // bhak«itaæ vÃmayitvÃtha recayitvà dviyÃmata÷ / jvaraæ vinÃÓayenn÷ïÃæ ÓÆlÃdhmÃnasamanvitam // RcÆm_14.62 // vi«aæ garaæ ca vegena vÃmayatyeva niÓcitam / pathyamatra pradÃtavyaæ gotakraæ bhaktasaæyutam // RcÆm_14.63 // atireke 'tivÃntau ca santÃpe cÃtimÃtrake / tattadaucityayogena kuryÃcchÅtÃæ pratikriyÃm // RcÆm_14.64 // ativÃntau bhajedbh­«Âamik«ukhaï¬aæ tu ÓÅtalam / yadvà bilvabhavaæ kvÃthaæ sitayà saha pÃyayet // RcÆm_14.65 // barbÆratvagrasa÷ peyo vireke takrasaæyutam / {copper:: mÃraïa} Óulbatulyena sÆtena balinà tatsamena ca // RcÆm_14.66 // tadardhÃæÓena tÃlena Óilayà ca tadardhayà / vidhÃya kajjalÅæ Ólak«ïÃæ bhinnakajjalasannibhÃm // RcÆm_14.67 // yantrÃdhyÃyavinirdi«ÂagarbhayantrodarÃntare / kajjalÅæ tÃmrapatrÃïi paryÃyeïa vinik«ipet / prapacedyÃmaparyantaæ svÃÇgaÓÅtaæ pracÆrïayet // RcÆm_14.68 // {copper:: m­ta:: medic. properties} tÃmraæ tiktaka«Ãyakaæ ca madhuraæ pÃke ca vÅryo«ïakaæ sÃmlaæ pittakaphÃpahaæ jaÂhararukku«ÂhÃmajÆrttyantak­t / ÆrdhvÃdha÷ pariÓodhanaæ vi«ayak­tsthaulyÃpahaæ k«utkaraæ durnÃmak«ayapÃï¬urogaÓamanaæ netryaæ paraæ lekhanam // RcÆm_14.69 // tattadrogaharÃnupÃnasahitaæ tÃmraæ dvivallonmitaæ saælŬhaæ pariïÃmaÓÆlamudaraæ ÓÆlaæ ca pÃï¬uæ jvaram / gulmaplÅhayak­tk«ayÃgnisadanaæ mehaæ ca mÆlÃmayaæ du«ÂÃæ ca grahaïÅæ hared dhruvamidaæ tatsomanÃthÃbhidham // RcÆm_14.70 // etattÃmrasamaæ nÃnyanmadhuraæ do«avarjitam / nÃnyanni÷Óe«ado«aghnaæ v­«yaæ svasthocitaæ n÷ïÃm // RcÆm_14.71 // {copper:: mÃraïa} balinà palamÃtreïa taddravye rajasaæmitai÷ / vi«atindvagniÓamyÃkavatsanÃbhapaÂÆttamai÷ // RcÆm_14.72 // kalihÃriÓilÃvyo«atÃlapÆgakara¤jakai÷ / k­tvà cÆrïaæ hi jambÅradraveïÃtidravÅk­tam // RcÆm_14.73 // tatsarvaæ khalvake bhÃï¬e vinik«ipya tata÷ param / k­takaïÂakavedhyÃni palatÃmradalÃnyatha / liptapÃdÃæÓasÆtÃni tasmin kalke nigÆhayet // RcÆm_14.74 // etat sarvaguïìhyatÃprabhavitaæ ÓrÅsomadevoditaæ gu¤jÃyugmamitaæ kaïÃjyasahitaæ saæsevitaæ hanti vai / gulmaplÅhayak­dvibandhajaÂharaæ ÓÆlÃgnimÃndyÃmayaæ vÃtaÓle«masaÓo«apÃï¬univahaæ jÆrttyÃmayaæ bhak«itam // RcÆm_14.75 // pathyaæ rogocitaæ deyaæ rasamamlaæ vivarjayet / etatsÃtmyÅk­taæ yena tena m­tyur vinirjita÷ // RcÆm_14.76 // {iron:: subtypes} muï¬aæ tÅk«ïaæ ca kÃntaæ ca tri÷prakÃramaya÷ sm­tam / {muï¬a:: subtypes} m­du kuïÂhaæ ka¬Ãraæ ca trividhaæ muï¬amucyate // RcÆm_14.77 // {m­du:: phys. properties} drutadrÃvam avisphoÂaæ cikkaïaæ m­dulaæ Óubham / {kuïÂha:: phys. properties} hataæ yatprasareddu÷khaæ tanmuï¬aæ madhyamaæ sm­tam / {ka¬Ãra:: phys. properties} yanmuï¬aæ bhajyate bhaÇge k­«ïaæ syÃttatka¬Ãrakam // RcÆm_14.78 // {muï¬a:: m­du:: medic. properties} muï¬aæ paraæ m­dulakaæ kaphavÃtaÓÆlamÆlÃmamehagadakÃmalapÃï¬uhÃri / gulmÃmavÃtajaÂharÃrttiharaæ pradÅpi ÓophÃpahaæ rudhirak­t khalu ko«ÂhaÓodhi // RcÆm_14.79 // {tÅk«ïaloha:: subtypes} kharaæ sÃraæ ca honnÃlaæ tÃrÃpaÂÂaæ ca bhÃjaram / kÃlalohÃbhidhÃnaæ ca «a¬vidhaæ tÅk«ïamucyate // RcÆm_14.80 // {kharaloha:: phys. properties} paru«aæ pogaronmuktaæ bhaÇge pÃradasacchavi÷ / namate bhaÇguraæ yattat kharaloham udÃh­tam // RcÆm_14.81 // {sÃra:: phys. properties} vegabhaÇguradhÃraæ yatsÃralohaæ tadÅritam / yogarÃbhÃsakaæ pÃï¬u bhÆmikaæ sÃramÅritam // RcÆm_14.82 // {honnÃla:: phys. properties} k­«ïapÃï¬uvapuÓca¤cubÅjatulyoruyogaram / chedane cÃtiparu«aæ honnÃlam iti kathyate // RcÆm_14.83 // {bhÃjara:: phys. properties} yogarair vajrasaÇkÃÓai÷ sÆk«marekhaiÓca sÃndrakai÷ / nicitaæ ÓyÃmalÃÇgaæ ca bhÃjaraæ tat prakÅrtitam // RcÆm_14.84 // {kÃlaloha:: phys. properties} nÅlak­«ïaprabhaæ sÃndraæ mas­ïaæ guru bhÃsuram / lohÃghÃte'pyabhagnÃtmadhÃraæ kÃlÃyasaæ matam // RcÆm_14.85 // kharalohÃt paraæ sarvamekaikasmÃcchatottaram // RcÆm_14.86 // {kharaloha:: medic. properties} rÆk«aæ syÃt kharalohakaæ sumadhuraæ pÃke ca vÅrye himaæ tikto«ïaæ kaphapittaku«ÂhajaÂharaplÅhÃmapÃï¬vartinut / sadya÷ ÓÆlayak­dgadak«ayajarÃmehÃmavÃtÃpahaæ dÅptaæ cÃtirasÃyanaæ balakaraæ durnÃmamedo'paham // RcÆm_14.87 // {kÃntaloha:: subtypes} kÃntalohaæ caturdhoktaæ romakaæ bhrÃmakaæ tathà / cumbakaæ drÃvakaæ ceti te«u Óre«Âhaæ paraæ param // RcÆm_14.88 // {romaka:: origin} khanyamÃnÃd yata÷ kÃntapëÃïÃnni÷saranti hi / satejÃæsi hi romÃïi kÃntaæ tadromakaæ matam // RcÆm_14.89 // {bhrÃmaka:: origin} kvÃpi kvÃpi giriÓre«Âhe sulabho bhrÃmakopala÷ / tanmukhe k«epaïÃllohaæ cakravad bhramati dhruvam // RcÆm_14.90 // {cumbaka:: origin} vindhyÃdrau cumbakÃÓmÃnaÓcumbantyÃyasakÅlakam / k«ipraæ samÃharatyeva yÆnÃæ cittamivÃÇganà // RcÆm_14.91 // {drÃvaka:: origin} yatsp­«Âvà drÃvayellohaæ suvarïÃdyamaÓe«ata÷ / labhyate tanmahÃdu÷khÃttu«Ãradharaparvate // RcÆm_14.92 // {kÃntaloha:: parÅk«Ã} pÃtre yasya prasarati jale tailabindurna lipto hiÇgurgandhaæ vis­jati nijaæ tiktatÃæ nimbakalka÷ / pÃcyaæ dugdhaæ bhavati ÓikharÃkÃrakaæ naiti bhÆmau kÃntaæ lohaæ tadidamuditaæ lak«aïoktaæ na cÃnyat // RcÆm_14.93 // {kÃntaloha:: medic. properties} kÃntÃyo 'tirasÃyanottarataraæ svasthe cirÃyu÷pradaæ snigdhaæ mehaharaæ trido«aÓamanaæ ÓÆlÃmamÆlÃpaham / gulmaplÅhayak­tk«ayÃmayaharaæ pÃï¬ÆdaravyÃdhinut tikto«ïaæ himavÅryakaæ kimaparaæ yogena sarvÃrtinut // RcÆm_14.94 // lak«ottaraguïaæ sarvaæ lohaæ syÃd uttarottaram / kÃntaæ koÂiguïaæ tatra tadapyevaæ guïottaram // RcÆm_14.95 // {iron:: Óodhana} ÓaÓak«atajasaæliptaæ trivÃraæ paritÃpitam / muï¬Ãdisakalaæ lohaæ sarvado«Ãn vimu¤cati // RcÆm_14.96 // {lohaÓodhana (2)} sÃmudralavaïopetaæ taptaæ nirvÃpitaæ khalu / triphalÃkvathite nÆnaæ girido«am ayastyajet // RcÆm_14.97 // {lohaÓodhana (3)} ci¤cÃphaladalakvÃthÃdayo do«amudasyati / {lohaÓodhana (4)} yadvà phalatrayopetaæ gomÆtre kvathitaæ k«aïam // RcÆm_14.98 // {iron:: mÃraïa:: vÃritara} retitaæ gh­tasaæsiktaæ k«iptvÃya÷ kharpare pacet / cÃlayan lohadaï¬ena yÃvat k«iptaæ t­ïaæ dahet // RcÆm_14.99 // pi«Âvà pi«Âvà pacedevaæ pa¤cavÃramata÷ param / dhÃtrÅpatrarasairyadvà triphalÃkvathitodakai÷ // RcÆm_14.100 // puÂellohaæ caturvÃraæ bhavedvÃritaraæ khalu / {tÅk«ïaloha:: mÃraïa} tÅk«ïalohasya patrÃïi nirdalÃni d­¬hÃnale // RcÆm_14.101 // dhmÃtvà k«iptvà jale sadya÷ pëÃïolÆkhalodare / kaï¬ayedatinirghÃtai÷ sthÆlayà lohapÃrayà // RcÆm_14.102 // tanmadhyÃt sthÆlakhaï¬Ãni ruddhvà malladvayÃntare / dhmÃtvà siktvà jalai÷ samyak pÆrvavat kaï¬ayet khalu // RcÆm_14.103 // taccÆrïaæ gu¬agandhÃbhyÃæ puÂed viæÓativÃrakam / puÂe puÂe vidhÃtavyaæ pe«aïaæ d­¬havattaram // RcÆm_14.104 // evaæ bhasmÅk­taæ lohaæ tattadroge«u yojayet / {tÅk«ïaloha:: mÃraïa} atha pÆrvoditaæ tÅk«ïaæ vasubhallakavÃsayo÷ // RcÆm_14.105 // puÂitaæ patratoyena triæÓadvÃrÃïi yatnata÷ / Óoïitaæ jÃyate bhasma k­tasindÆravibhramam // RcÆm_14.106 // {lohabhasma} yadvà tÅk«ïadalodbhÆtaæ rajas tat triphalÃjalai÷ / pi«Âvà dattvaudanaæ kiæciccakrikÃæ pravidhÃya ca // RcÆm_14.107 // Óo«ayitvÃtiyatnena prapacet pa¤cabhi÷ puÂai÷ / raktavarïaæ hi tadbhasma yojanÅyaæ yathÃyatham // RcÆm_14.108 // {iron:: mÃraïa:: niruttha} matsyÃk«ÅgandhavÃhlÅkair lakucadravape«itai÷ / vilipya sakalaæ lohaæ matsyÃk«Åkalkagopitam // RcÆm_14.109 // bhastrÃbhyÃæ sud­¬haæ dhmÃtvà triÓÆlÅnirgamÃvadhi / athoddh­tya k«ipetkvÃthe triphalÃgojalÃtmake // RcÆm_14.110 // tasmÃdÃh­tya saætìya m­tamÃdÃya lohakam / punaÓca pÆrvavad dhmÃtvà mÃrayedakhilÃyasam // RcÆm_14.111 // kaï¬ayitvà tato gandhagu¬atriphalayà saha / puÂed viæÓativÃreïa nirutthaæ jÃyate dhruvam // RcÆm_14.112 // {lohabhasma} samagandham ayaÓcÆrïaæ kumÃrÅvÃrimarditam / pu¤jÅk­taæ kiyatkÃlaæ chÃyÃsthaæ mriyate hyaya÷ // RcÆm_14.113 // {iron:: m­ta:: medic. use} etatsyÃdapunarbhavaæ hi bhasitaæ lohasya divyÃm­taæ samyak siddharasÃyanaæ trikaÂukÅvellÃjyamadhvanvitam / hanyÃnni«kamitaæ jarÃæ ca maraïaæ vyÃdhÅæÓca satputradaæ di«Âaæ ÓrÅgiriÓena kÃlayavanodbhÆtyai purà tatpitu÷ // RcÆm_14.114 // etatsaæsevamÃnÃnÃæ na bhavantyÃmayoccayÃ÷ / jÃyate ca suta÷ ÓrÅmÃn dhÅdhairyyabalasaæyuta÷ // RcÆm_14.115 // {kÃlaloha, kÃntaloha:: high quality of bhasman} kÃlalohena kÃntena bhasmaitatparikalpayet / anyalohak­taæ bhasma naitÃd­ÓaguïÃtmakam // RcÆm_14.116 // {iron:: mÃraïa} matsyÃk«Åk«ÅragandhÃÓmapi«Âaæ veti tadÃyasam / viæÓati÷ puÂitaæ vÃrÃnnirutthaæ bhasma jÃyate // RcÆm_14.117 // {iron:: m­ta:: medic. use} tada«Âapalikaæ bhasma mÆtrair a«Âaguïair gavÃm / pacellohamaye pÃtre lohadarvyà vighaÂÂayet // RcÆm_14.118 // itthaæ siddhamidaæ lohaæ valladvitayasaæmitam / nihanti sakalÃnrogÃæstattaddo«asamudbhavÃn // RcÆm_14.119 // k«ayaæ pÃï¬ugadaæ gulmaæ ÓÆlaæ mÆlÃmayaæ tathà / mehaæ medo'gnimÃndyaæ ca yak­tplÅhaæ ca kÃmalÃm // RcÆm_14.120 // ÓvÃsaæ kÃsaæ ca ku«Âhaæ ca jvaraæ ÓÆlÃnvitaæ tathà // RcÆm_14.121 // {kÃntaloha:: medic. use} kÃntaæ tulyÃbhrasattvaæ caraïaparimitaæ hema tattulyamarkaæ vaikrÃntaæ tÃpyarÆpyaæ krimiripukaÂukais tulyabhÃgai÷ sametam / lŬhaæ devadrutailai÷ pravitarati n­ïÃæ dehasiddhiæ sam­ddhÃæ pathyaæ pÆrvoktavat taddharati ca sakalaæ rogapÆgaæ javena // RcÆm_14.122 // tadetatsarvarogaghnaæ ramyaæ kÃntarasÃyanam / balyaæ v­«yaæ suputrÅyaæ maÇgalyaæ dÅpanaæ param // RcÆm_14.123 // {iron:: mÃraïa} palÃrdhaæ retitaæ lohaæ bÃlabilvaphalÃmbunà / pi«Âvà pi«Âvà pacetk«ipraæ bhasmasÃjjÃyate khalu // RcÆm_14.124 // tathà liÇgÅphalÃmbhobhir dhÃtrÅphalarasena ca / pÆrvavanmÃrayellohaæ jÃyate guïavattaram // RcÆm_14.125 // {iron:: m­ta:: medic. use} punarbhÆsindhvapÃmÃrgavajriïÅtinti¬ÅtvacÃm / k«Ãrai÷ sarvÃyasÃæ bhasma sevitaæ ÓÃïamÃtrata÷ // RcÆm_14.126 // kvÃthaæ triphalÃsaæyuktaæ pratimÃsaæ pibennara÷ / {maï¬Æra} lohakiÂÂaviÓuddhyarthaæ jÃyate cÃnyathÃÓmarÅ // RcÆm_14.127 // aviÓodhitalohÃnÃæ vi«avadvamanaæ matam / nandinà tu viÓuddhyarthaæ lohaæ proktaæ sudhÃsamam // RcÆm_14.128 // {iron (?):: medic. use} rÃtrau kÃntaÓarÃvake sthitavarÃmitrÃjalai÷ svÃdubhi÷ prÃtarmu«Âimitaæ khalu pratidinaæ «aïmÃsam Ãsevitam / hanyÃtpittakaphÃmayÃn bahuvidhÃnku«ÂhapramehÃæstathà pÃï¬uæ yak«magadaæ ca kÃmalagadaæ mÆlÃmayaæ vÃtajÃn // RcÆm_14.129 // {iron:: aÓuddha:: medic. properties} aÓodhitÃya÷ sapunarbhavaæ tadguïaæ pradarÓyÃlpamatha prakuryÃt / ÃmÃgnimÃndyÃrucigulmaÓophavi¬bhedam Ãlasyam urovibandham // RcÆm_14.130 // {tin:: subtypes} khurakaæ miÓrakaæ ceti dvividhaæ vaÇgamucyate / khuraæ tatra guïai÷ Óre«Âhaæ miÓrakaæ na hitaæ matam // RcÆm_14.131 // {khuraka:: phys. properties} dhavalaæ ca m­du snigdhaæ drutadrÃvaæ sagauravam / {miÓraka:: phys. properties} ni÷Óabdaæ khuravaÇgaæ syÃn miÓrakaæ ÓyÃmaÓubhrakam // RcÆm_14.132 // {tin:: medic. properties} vaÇgaæ tikto«ïakaæ rÆk«amÅ«advÃtaprakopaïam / meda÷Óle«mÃmayaghnaæ ca krimighnaæ mehanÃÓanam // RcÆm_14.133 // {khura:: Óodhana} drÃvayitvà niÓÃyukte k«iptaæ nirguï¬ikÃrase / viÓudhyati trivÃreïa khuravaÇgaæ na saæÓaya÷ // RcÆm_14.134 // {miÓraka:: Óodhana} amlatakravini«pi«Âavar«ÃbhÆvi«asindhubhi÷ / kaÂvalÃbugataæ vaÇgaæ dvitÅyaæ pariÓudhyati // RcÆm_14.135 // {vaÇgamÃraïam} satÃlenÃrkadugdhena liptvà vaÇgadalÃnyatha / bodhici¤cÃtvacÃæ k«ÃrairdadyÃllaghupuÂÃni ca // RcÆm_14.136 // mardayitvà caredbhasma tadrasÃdi«u Óasyate / {vaÇgamÃraïam (2)} pradrÃvya kharpare vaÇgaæ «o¬aÓÃæÓaæ rasaæ k«ipet // RcÆm_14.137 // svalpasvalpÃlakaæ dattvà bhÃradvÃjasya këÂhata÷ / mardayitvà caredbhasma tadrasÃdi«u kÅrtitam // RcÆm_14.138 // {tin:: m­ta:: medic. use} vaÇgabhasmasamaæ kÃntaæ vyomabhasma ca tatsamam / mardayetkanyakÃmbhobhir nimbapatrarasair api // RcÆm_14.139 // bhÆpÃlÃvartabhasmÃtha vinik«ipya samÃæÓakam / gomÆtrakaÓilÃdhÃtujalai÷ samyagvimardayet // RcÆm_14.140 // tato guggulutoyena mardayitvà dinëÂakam / viÓo«ya paricÆrïyÃtha samabhÃgena yojayet // RcÆm_14.141 // bh­«ÂabarbÆraniryÃsair vÃkucÅbÅjacÆrïakai÷ / tata÷ k«ipetkaraï¬ÃntarvidhÃya paÂagÃlitam // RcÆm_14.142 // gotakrapi«ÂarajanÅsÃreïa saha pÃyayet / caturbhirvallakaistulyaæ ramyaæ vaÇgarasÃyanam // RcÆm_14.143 // niÓcitaæ tena naÓyanti mehà viæÓatibhedakÃ÷ / ÓÃlayo mudgasÆpaæ ca navanÅtaæ tilodbhavam / paÂolaæ tiktatuï¬Åraæ takraæ pathyaæ praÓasyate // RcÆm_14.144 // {lead:: Óuddha:: parÅk«Ã} drutadrÃvaæ mahÃbhÃraæ chede k­«ïaæ samujjvalam / pÆtigandhaæ bahi÷k­«ïaæ Óuddhaæ sÅsamato'nyathà // RcÆm_14.145 // {lead:: medic. properties} atyu«ïaæ sÅsakaæ snigdhaæ tiktaæ vÃtÃpaham / pramehatoyado«aghnaæ dÅpanaæ cÃmavÃtanut // RcÆm_14.146 // {sÅ«aÓodhana} sinduvÃrajaÂÃkvÃthe haridrÃcÆrïakaæ k«ipet / drutaæ nÃgaæ ca nirguï¬yÃstrivÃraæ nik«ipedrase // RcÆm_14.147 // nÃga÷ Óuddho bhavedevaæ mÆrcchÃsphoÂÃdi nÃcaret / {bhrëÂrayantra} tiryagÃkÃracullyÃæ tu tiryagvaktraæ ghaÂaæ k«ipet / taæ ca vaktraæ vinà sarvaæ gopayedyatnato m­dà / bhrëÂrayantrÃbhidhaæ caitannÃgamÃraïam uttamam // RcÆm_14.148 // {sÅsamÃraïam} bhrëÂrayantrÃbhidhe tasminyantre sÅsaæ vinik«ipet / palaviæÓatikaæ nÃgamadhastÅvrÃnalaæ k«ipet // RcÆm_14.149 // drute nÃge k«ipetsÆtaæ Óuddhaæ kar«amitaæ Óubham / vighaÂÂya nik«ipet k«Ãramekaikaæ hi palaæ palam // RcÆm_14.150 // arjunÃkhyasya v­k«asya mahÃrÃjagirerapi / dìimasya mayÆrasya k«iptvà k«Ãraæ p­thak p­thak // RcÆm_14.151 // evaæ viæÓatirÃtrÃïi pacettÅvreïa vahninà / vighaÂÂayan d­¬haæ dorbhyÃæ darvyà cÃtha prayatnata÷ // RcÆm_14.152 // raktaæ tajjÃyate bhasma kapotacchÃyameva ca / nÃgaæ do«avinirmuktaæ jÃyate tu rasÃyanam // RcÆm_14.153 // {lead:: mÃraïa:: niruttha (?)} hatamutthÃpitaæ sÅsaæ daÓavÃreïa sidhyati / tanm­taæ sÅsakaæ sarvado«amuktaæ rasÃyanam // RcÆm_14.154 // {lead:: m­ta:: medic. use} evaæ nÃgodbhavaæ bhasma tÃpyabhasmÃrdhabhÃgikam / pÃdaæ pÃdaæ k«ipedbhasma Óulbasya rajatasya ca // RcÆm_14.155 // kÃntÃbhrasattvayoÓ cÃpi sphaÂikasya p­thak p­thak / sarvamekatra saæcÆrïya puÂet triphalavÃriïà // RcÆm_14.156 // triæÓadvanagiriï¬aiÓca triæÓadvÃraæ vicÆrïya tat / vyo«avellakacÆrïaiÓca samÃæÓai÷ saha yojayet // RcÆm_14.157 // madhvÃjyasahitaæ hanti pralŬhaæ vallamÃtrayà / aÓÅtiæ vÃtajÃn rogÃn dhanurvÃtÃn viÓe«ata÷ // RcÆm_14.158 // kapharogÃnaÓe«ÃæÓca mÆtrarogÃæÓca sarvaÓa÷ / ÓvÃsaæ kÃsaæ k«ayaæ pÃï¬uæ Óvayathuæ ÓÅtakaæ jvaram // RcÆm_14.159 // grahaïÅmÃmado«aæ ca vahnimÃndyaæ ca durjayam / sarvÃn gudajado«ÃæÓca tattadrogÃnupÃnata÷ // RcÆm_14.160 // {pittala} rÅtikà kÃkatuï¬Åti dvividhaæ pittalaæ bhavet / {rÅtikÃ:: parÅk«Ã} saætaptà käjike k«iptà tÃmrÃbhà rÅtikà matà / {rÃjarÅti:: parÅk«Ã} evaæ prajÃyate k­«ïà kÃkatuï¬Åti sà matà // RcÆm_14.161 // {rÅtikÃ:: parÅk«Ã:: good quality} gurvÅ m­dvÅ ca pÅtÃbhà sÃrÃÇgÅ tìanak«amà / susnigdhà mas­ïÃÇgÅ ca rÅtikà tÃd­ÓÅ Óubhà // RcÆm_14.162 // {rÅtikÃ:: parÅk«Ã:: bad quality} pÃï¬urÃbhà kharà rÆk«Ã barbarà ghaÂÂanÃk«amà / pÆtigandhà tathà laghvÅ rÅtirne«Âà rasÃdi«u // RcÆm_14.163 // {rÅtikÃ:: medic. properties} rÅtistiktarasà rÆk«Ã jantughnÅ sÃsrapittanut / krimiku«Âhaharà yogÃt so«ïavÅryà ca ÓÅtalà // RcÆm_14.164 // {rÃjarÅti:: medic. properties} kÃkatuï¬Å gatasnehà tikto«ïà kaphapittanut / yak­tplÅhaharà ÓÅtavÅryà ca parikÅrtità // RcÆm_14.165 // {rÅtikÃ:: Óodhana} taptà k«iptà ca nirguï¬Årase ÓyÃmÃrajo'nvite / pa¤cavÃreïa saæÓuddhiæ rÅtirÃyÃti niÓcitam // RcÆm_14.166 // {rÅtimÃraïam} nimbÆrasaÓilÃgandhave«Âità puÂitëÂadhà / rÅtirÃyÃti bhasmatvaæ tato yojyà yathÃyatham // RcÆm_14.167 // {rÅtikÃ:: production of druti} suvarïarÅtikÃcÆrïaæ bhak«itaæ vi«Âhitaæ puna÷ / chÃgena k­«ïavarïena mattena taruïena ca // RcÆm_14.168 // talliptaæ kharpare dagdhaæ drutiæ mu¤cati ÓobhanÃm / caturdaÓalasadvarïasuvarïasad­Óacchavi÷ // RcÆm_14.169 // dehalohakarÅ proktà yuktà rasarasÃyane / {brass:: m­ta:: medic. use} m­tÃrakÆÂakaæ kÃntaæ vyomasattvaæ ca mÃritam // RcÆm_14.170 // trayaæ samÃæÓakaæ tulyavyo«ajantughnasaæyutam / brahmabÅjÃjamodÃgnibhallÃtatilasaæyutam // RcÆm_14.171 // sevitaæ ni«kamÃtraæ hi jantughnaæ ku«ÂhanÃÓanam / viÓe«Ãcchvetaku«Âhaghnaæ dÅpanaæ pÃcanaæ hitam // RcÆm_14.172 // {bronze:: production} a«ÂabhÃgena tÃmreïa dvibhÃgakuÂilena ca / vidrutena bhavet kÃæsyaæ tat saurëÂrabhavaæ Óubham // RcÆm_14.173 // {bronze:: parÅk«Ã:: good quality} tÅk«ïaÓabdaæ m­du snigdhamÅ«acchyÃmalaÓubhrakam / nirmalaæ dÃharaktaæ ca «o¬hà kÃæsyaæ praÓasyate // RcÆm_14.174 // {bronze:: parÅk«Ã:: bad quality} yatpÅtaæ dahane tÃmraæ kharaæ rÆk«aæ ghanÃsaham / mandanÃdaæ gatajyoti÷ saptadhà kÃæsyamuts­jet // RcÆm_14.175 // {bronze:: medic. properties} kÃæsyaæ laghu ca tikto«ïaæ lekhanaæ d­kprasÃdanam / krimikoÂiharaæ vÃtapittaghnaæ bhÃjane hitam // RcÆm_14.176 // {bronze:: suitable for vessels} gh­tamekaæ vinà cÃnyatsarvaæ kÃæsyagataæ n­ïÃm / bhuktam Ãrogyasukhadaæ hitaæ sÃtmyakaraæ tathà // RcÆm_14.177 // {kÃæsyaÓodhanam} taptaæ kÃæsyaæ gavÃæ mÆtre vÃpitaæ pariÓudhyati / {bronze:: mÃraïa:: niruttha} mriyate gandhatÃlÃbhyÃæ nirutthaæ pa¤cabhi÷ puÂai÷ // RcÆm_14.178 // {vartaloha:: production} kÃæsyÃrkarÅtilohÃhijÃtaæ tadvarttalohakam / tadeva pa¤calohÃkhyaæ lohavidbhirudÃh­tam // RcÆm_14.179 // {vartaloha:: medic. properties} himÃmlakaÂukaæ rÆk«aæ kaphapittavinÃÓanam / rucyaæ tvacyaæ krimighnaæ ca netryaæ malaviÓodhanam // RcÆm_14.180 // {vartaloha:: vessels made of ~} tadbhÃï¬asÃdhitaæ sarvam annavya¤janasÆpakam / amlena varjitaæ cÃpi dÅpanaæ pÃcanaæ Óubham // RcÆm_14.181 // {vartalohaÓodhanam} drutamaÓvajale k«iptaæ varttalohaæ viÓudhyati / {vartalohamÃraïam} mriyate gandhatÃlÃbhyÃæ puÂitaæ varttalohakam // RcÆm_14.182 // te«u te«viha yoge«u yojanÅyaæ yathÃvidhi / jÃtimadbhirviÓuddhaiÓca vidhinà parisÃdhitai÷ / rasoparasalohÃdyai÷ sÆta÷ sidhyati nÃnyathà // RcÆm_14.183 // {??} ratnÃni lohÃni varÃÂaÓuktipëÃïajÃtaæ khuraÓ­ÇgaÓalyam / mahÃrasÃdye«u kaÂhoradehaæ bhasmÅk­taæ tatkhalu sÆtayogyam // RcÆm_14.184 // {bhÆnÃga:: sattva:: used for drÃvaïa} vajrÃïÃæ drÃvaïÃrthÃya sattvaæ bhÆnÃgajaæ bruve / sadeva paramaæ teja÷ sÆtarÃjendravajrayo÷ // RcÆm_14.185 // {bhÆnÃga:: sattva:: pÃtana} dhautaæ bhÆnÃgasambhÆtaæ mardayed bh­Çgajai rasai÷ / nimbudravaiÓca nirguï¬yÃ÷ svarasaistridinaæ p­thak // RcÆm_14.186 // tad drÃvaïagaïopetaæ saæmardya vaÂakÅk­tam / nirudhya d­¬hamÆ«ÃyÃæ dvidaï¬aæ pradhamed d­¬ham // RcÆm_14.187 // svata÷ ÓÅtaæ samÃh­tya paÂÂake viniveÓya yat / ravakÃn rÃjikÃtulyÃn reïÆnapi bharÃnvitÃn // RcÆm_14.188 // dvÃdaÓÃæÓÃrkasaæyuktÃn dhamitvà ravakÃæÓcaret / vajrÃdidrÃvaïaæ tena prakurvÅta yathepsitam // RcÆm_14.189 // kharasattvamidaæ proktaæ rasÃyanamanuttamam / dvitrimÆ«Ãsu caikasyÃæ sattvaæ bhavati niÓcitam // RcÆm_14.190 // {bhÆnÃga:: sattva:: pÃtana} suvarïarÆpyatÃmrÃya÷kÃntasambhÆtabhÆmijÃn / bhujaÇgamÃn upÃdÃya catu÷prasthasamanvitÃn // RcÆm_14.191 // prak«Ãlya rajanÅtoyai÷ ÓÅtalaiÓca jalairapi / upo«itaæ mayÆraæ vÃ ÓÆraæ và caraïÃyudham // RcÆm_14.192 // krameïa cÃrayitvÃtha tadvi«ÂhÃæ samupÃharet / k«ÃrÃmlai÷ saha saæpe«ya viÓo«ya ca kharÃtape // RcÆm_14.193 // tata÷ kharparake k«iptvà bharjayitvà ma«Åæ caret / ma«Åæ drÃvaïavargeïa saæyuktÃæ saæpramarditÃm // RcÆm_14.194 // nirudhya ko«ÂhikÃmadhye pradhamed ghaÂikÃdvayam / ÓÅtalÅbhÆtamÆ«ÃyÃ÷ khoÂamuddh­tya pe«ayet // RcÆm_14.195 // prak«Ãlya ravakÃnÃÓu samÃdÃya prayatnata÷ / suvarïamÃnavad dhmÃtvà ravaæ k­tvà niyojayet // RcÆm_14.196 // {bhÆnÃga:: sattva:: ring of ~} bhÆnÃgodbhavasattvam uttamatamaæ ÓrÅsomadevoditaæ dattaæ pÃdamitaæ dviÓÃïakanake kurvÅta tenormikÃm / taddhautÃmbuvilepanaæ sthiracarodbhÆtaæ vi«aæ netraruk ÓÆlaæ mÆlagadaæ ca karïajarujo hanyÃt prasÆtigraham // RcÆm_14.197 // {aÇkolatailapÃtanam (1)} kathyate'Çkolatailaæ ca rasabhasmÃdinirmitau / puïyaÓlokamahÃmÃtyai÷ ÓrÅmadbhirdevasÆnubhi÷ // RcÆm_14.198 // purÃïÃÇkolabÅjÃnÃæ pe«aæ k­tvà tu durghanam / ìhakapramitaæ kumbhe vinidhÃya nirudhya ca // RcÆm_14.199 // kumbhasya ca talacchidre ÓalÃkÃmÃyasÅæ k«ipet / sÃrdhahastapravistÃre nimne garte sugarttake // RcÆm_14.200 // tatra prÃdeÓike gartte sÅsapÃtraæ nidhÃya ca / paÂaæ ca paribaddhvà tu sandhibandhaæ samÃcaret // RcÆm_14.201 // laddibhi÷ pÆrayed gartaæ kaïÂhÃvadhi tata÷ param / «aïmÃsÃt sÅsapÃtrasthaæ tattailaæ samupÃharet // RcÆm_14.202 // {aÇkola:: oil:: (medic.) use} tena tailena saæklinnÃ÷ pëÃïà ye bhuvartikÃ÷ / kÆpe prak«ÃlitÃ÷ k«iptà jvalanti niÓi te ciram // RcÆm_14.203 // tena liptaæ tathaivoktaæ bÅjamudbhavati dhruvam / vadhyate mriyate sÆtastailenÃnena niÓcitam // RcÆm_14.204 // tattaile mÃsamÃtraæ hi sthità dÃliÓcaïodbhavà / bhak«itÃsyÃccaturthÃæÓà «a«ÂivÃraæ virecayet // RcÆm_14.205 // takraæ bhaktaæ tata÷ pathyaæ dÃtavyaæ rekaÓÃntaye / pak«Ãnte dÃlikÃrdhena pÆrvavadrecayet khalu // RcÆm_14.206 // tato dÃlÅ tripÃdena cÆrïÃrdhena tata÷ param / pak«e pak«e virekeïa sarvaæ ku«Âhaæ vinaÓyati // RcÆm_14.207 // rekasÃdhyagadÃ÷ sarve vinaÓyanti na saæÓaya÷ / rekasÃdhyagadÃ÷ sarve Óvetaku«Âhaæ viÓe«ata÷ // RcÆm_14.208 // {aÇkola:: oil:: medic. use} bindumÃtreïa tailena Óuddho gu¤jÃmito rasa÷ / mardito'hilatÃpatre patreïa saha bhak«ita÷ // RcÆm_14.209 // tatk«aïÃd eva kurute hyanalaæ dÅptamuddhatam / saæsevinaæ naraæ cÃpi v­kasyevÃti bhojinam // RcÆm_14.210 // aÇkolatailametaddhi dehalohavidhÃyakam / etattailavilepena Óvetaku«Âhaæ vinaÓyati // RcÆm_14.211 // etadaÇkolakaæ tailaæ mahatsattvamudÃh­tam / gh­tavajjÃyate styÃnaæ tatsarvamiti kathyate // RcÆm_14.212 // {aÇkolatailapÃtanavidhi÷ (2)} nistvacÃÇkolabÅjÃni kiæcijjarjaritÃni ca / ruddhvà vidyÃdhare yantre daï¬Ãrdhaæ prapacecchanai÷ // RcÆm_14.213 // ÆrdhvasthÃlÅgataæ tailaæ nÃgavallÅdale k«ipet / {aÇkola:: oil:: medic. use} tasmingu¤jÃmitaæ sÆtaæ vimardya sadalaæ graset // RcÆm_14.214 // kuryÃd dÅpanam uddhataæ gurutaradravyÃdisaæcÆrïanaæ hanyÃda«Âavidhaæ ca gulmam aruciæ plÅhÃmayaæ svÃmayam / ÓvitrÃdyaæ sakalaæ ca ku«ÂhamacirÃtpÃï¬vÃmayaæ ca jvaraæ ÓÆlaæ mÆlagadaæ tathà Óvayathukaæ ÓvÃsaæ ca kÃsaæ n­ïÃm // RcÆm_14.215 // {aÇkolatailapÃtanavidhi÷ (3)} nirasthyaÇkolabÅjÃni sÆk«mÃïyu«ïena vÃriïà / goïyÃæ nik«ipya nistva¤ci vidhÃya tadanantaram // RcÆm_14.216 // bhÃï¬asthite tata÷ k«Ãre prak«ipetsalile khalu / tilaparïÅjaÂÃæ k«uïïÃæ nik«ipettatra mÃtrayà // RcÆm_14.217 // dvirÃtramu«itaæ tatra bhÃjane'nye vinik«ipet / Óu«ke tu nirgataæ tailaæ k«ipennÃgakaraï¬ake // RcÆm_14.218 // caïÃnÃæ dÃlayastatra sthità mÃsatrayaæ tata÷ / tatrÃdye pÃdamÃtraæ hi pradadyÃtku«Âharogiïe // RcÆm_14.219 // tenÃÓu recitastriæÓadvÃrÃïi tadanantaram / sasaæbhaktaæ tathà pathyaæ dÃtavyaæ ÓÃkavarjitam // RcÆm_14.220 // evaæ virecito nÆnaæ satataæ daÓabhirdinai÷ / sarvaku«Âhair vimucyeta vÃrai÷ «aÂsaptabhi÷ khalu // RcÆm_14.221 // pÆrvaproktena tailena guïaistulyaæ prakÅrtitam / {aÇkolatailapÃtanavidhi÷ (4)} mÆlÃnyuttaravÃruïyà jarjarÅk­tya käjikai÷ // RcÆm_14.222 // k«ipedaÇkolabÅjÃnÃæ pe«ikÃæ jarjarÅk­tÃm / tattailaæ gh­tavatstyÃnaæ paraæ grÃhyaæ yathÃvidhi // RcÆm_14.223 // {aÇkolatailapÃtanavidhi÷ (5)} sampi«yottaravÃruïyà peÂakÃryà dalÃnyatha / käjikena tatastena kalkena parimardayet // RcÆm_14.224 // rajaÓcÃÇkolabÅjÃnÃæ tadbaddhvà viralÃmbare / tadvilambyÃtape tÅvre tasyÃdhaÓca«akaæ nyaset // RcÆm_14.225 // tatra nipatitaæ tailamÃdeyaæ ÓvitranÃÓanam / {aÇkolatailapÃtanavidhi÷ (6)} aÇkolabÅjasambhÆtaæ cÆrïaæ saæmardya käjikai÷ // RcÆm_14.226 // ekarÃtro«itaæ tattu piï¬Åk­tya tata÷ param / svedayet kanduke yantre ghaÂikÃdvitayaæ tata÷ // RcÆm_14.227 // tÃæ ca piï¬Åæ d­¬he vastre baddhvà ni«pŬya këÂhata÷ / adha÷ pÃtrasthitaæ tailaæ samÃh­tya niyojayet / evaæ kandukayantreïa sarvatailÃnyupÃharet // RcÆm_14.228 // RcÆm, 15 rasapÃthodhibhi÷ kiæcinni÷Óe«aæ na prakÃÓitam / daÓëÂabhi÷ kriyÃæ vak«ye rasarÃjasya sÃmpratam // RcÆm_15.1 // sudhÃdisarvabhai«ajyasÃra÷ sÆte prati«Âhita÷ / amartyà bhavituæ martyà ni«evadhvaæ mitho yutam // RcÆm_15.2 // {mercury:: properties} Ãyurvajraæ vitarati n­ïÃm aÇgavarïaæ suvarïaæ sattvaæ vyomno madakaribalaæ tÃmram ugrÃæ k«udhÃæ ca / mÃyo÷ ÓÃntiæ rajatamamalaæ kÃntametatsamastaæ ÓrÅmÃn sÆta÷ sakalagadah­d dehalohe tu siddha÷ // RcÆm_15.3 // {mercury:: myth. origin} kalpÃdau Óivayo÷ prÅtyà parasparajigÅ«ayà / samprav­tte tu sambhoge trilokÅk«obhakÃriïi // RcÆm_15.4 // devai÷ saæpre«ito vahni÷ surataæ vinivÃritum / kÃÇk«ayà tatsutodbhÆter nihantuæ tÃrakÃsuram // RcÆm_15.5 // kapotarÆpiïaæ prÃptaæ himavatkandare'nalam / apak«ibhÃvasaæk«ubdhaæ smarasmerÃvalokitam // RcÆm_15.6 // taæ vÅk«ya lajjita÷ Óambhurviramya suratÃttadà / srutamÃtmagataæ teja÷ so'grahÅdekapÃïinà // RcÆm_15.7 // nik«iptaæ vadane vahner gaÇgÃyÃm apatacca tat / gaÇgayà ca bahi÷k«iptaæ nitarÃæ dahyamÃnayà // RcÆm_15.8 // ato'dhikaguïà jÃtà dhÃtavo hi sudhÃsamÃ÷ / Óivahastacyutaæ yattat samabhÆt khalu pÃrada÷ // RcÆm_15.9 // amartyà nirjarÃstena saæjÃtÃs tridaÓottamÃ÷ / tattanmalena saæjÃtà dhÃtavaÓcëÂasaækhyayà // RcÆm_15.10 // pÃvakÃsyÃccyutaæ yattu rasastatsamabhÆt khalu / sevita÷ sa hi nÃgendrair jarÃm­tyujigÅ«ayà // RcÆm_15.11 // pÅyamÃnaæ tu nÃgÃsyÃtpatitaæ gauraveïa yat / Óatayojananimne'sau nyapatatkÆpake khalu // RcÆm_15.12 // Å«at pÅtÃntaro rÆk«a÷ sa sÆto dehalohak­t / {Gewinnung von Hg mit nackten Frauen} snÃtÃmÃdyarajasvalÃæ hayagatÃæ prÃptÃæ jigh­k«uÓca tÃæ so'pyÃgacchati yojanaæ hi parita÷ pratyeti kÆpaæ puna÷ / tanmÃrge k­tagarttake ca bahuÓa÷ saæti«Âhate sÆtaràso'yaæ tatra nivÃsibhi÷ khalu janairevaæ samÃnÅyate // RcÆm_15.13 // {mercury:: extraction from earth} nÅyamÃnastu gaÇgÃyà vÃyunà gauravena yat / apatad dÆradeÓe vai sa deÓa÷ pÃrada÷ sm­ta÷ // RcÆm_15.14 // tattato m­dgata÷ sÆta÷ pÃtanÃvidhinà khalu / ÃnÅyate sa vij¤eya÷ pÃrado gadapÃrada÷ // RcÆm_15.15 // evaæ caturvidhaæ jÃtaæ Óaækaraæ ÓÃÇkaraæ maha÷ / itthaæ sÆtodbhavaæ j¤Ãtvà na rogair bÃdhyate nara÷ // RcÆm_15.16 // rasendraÓca rasaÓcaiva syÃtÃæ siddharasÃvubhau / sÃdhyÃvanyau cirÃjjÃtau bhÆmyÃder deÓayogata÷ // RcÆm_15.17 // {mercury:: nirukti} jarÃpam­tyudaurgatyavyÃdhÅnÃæ rasanÃdrasa÷ / rasÃsvÃdana ityasya dhÃtorarthatayà khalu // RcÆm_15.18 // dehalohamayÅæ siddhiæ sÆte sÆtastato mata÷ / rogÃbdhiæ pÃrayedyasmÃttasmÃt pÃrada ucyate // RcÆm_15.19 // pÃtanai÷ ÓodhyamÃnasya yasya pÃdo'vaÓi«yate / tripÃdÅ ca k«ayaæ yÃti tena pÃdarasa÷ sm­ta÷ // RcÆm_15.20 // {mercury:: do«a:: myth. origin} itthaæ bhÆtasya sÆtasya martyam­tyugadacchida÷ / prabhÃvÃnmÃnu«Ãn d­«Âvà devatulyabalÃyu«a÷ // RcÆm_15.21 // indreïÃbhyarthito rudro rasaæ dvÃdaÓadÆ«aïai÷ / yojayÃmÃsa taæ pÆrvaæ vinà ÓuddhyÃpi siddhidam // RcÆm_15.22 // {pÃradado«Ã÷} do«o malo vi«aæ vahnir mado darpaÓca tatphalam / mÆrcchà m­tyu÷ sadÃdÃho visphoÂaÓca Óirobhrama÷ // RcÆm_15.23 // {mercury:: ka¤cukÃ÷} bhÆÓailajalatÃmrÃyonÃgavaÇgasamudbhavÃ÷ / ka¤cukÃ÷ sapta sÆtasya tÃbhi÷ sÆto vi«opama÷ // RcÆm_15.24 // ku«Âhaæ jìyaæ ca vÃtÃrtiæ dÃhaæ cÃv­takaïÂhatÃm / unmÃdaæ ca mahÃÓÆlaæ kramÃtkurvanti ka¤cukÃ÷ // RcÆm_15.25 // etÃn sÆtagatÃn do«Ãn pa¤ca sapta ca ka¤cukÃ÷ / anapÃk­tya yo dadyÃt sa vaidyo brahmahà bhavet // RcÆm_15.26 // dvÃdaÓaitÃn mahÃdo«Ãn apanÅya rasaæ dadet / sa labheta mahatpuïyam agaïyaæ ca mahadyaÓa÷ // RcÆm_15.27 // {18 saæskÃras} sÆte '«ÂÃdaÓasaæskriyà nigaditÃ÷ syu÷ svedanaæ mardanaæ mÆrcchotthÃpanapÃtarodhaniyamÃ÷ proddÅpanaæ grÃsajam / mÃnaæ cÃraïagarbhabÃhyajanitadrutiÓca tajjÃraïà rÃga÷ sÃraïakaæ parikramavidhir vedhastata÷ sevanam // RcÆm_15.28 // atha nandipradi«Âena vidhÃnena prakÃÓyate / do«ÃïÃæ ka¤cukÃnÃæ ca yathÃvatpariÓodhanam // RcÆm_15.29 // sÆta÷ pa¤capalÃnnyÆna÷ Óodhito 'lpaphalo bhavet / Ærdhvaæ daÓapalÃæÓena ÓuddhimÃpnotyaÓe«ata÷ // RcÆm_15.30 // {mercury:: Óodhana} svedamardanamÆrcchÃbhi÷ saptavÃrordhvapÃtanai÷ / sarvado«avinirmukto rasarÃja÷ prajÃyate // RcÆm_15.31 // svedanaæ mardanaæ tadvatsaptavÃrÃn vimÆrcchanam / sa hi siddhikaraæ prÃha guïakÃri ca bhÃskara÷ // RcÆm_15.32 // mardanasvedasaænyÃsai÷ ÓudhyatÅti dineÓvara÷ / ÆrdhvÃdha÷pÃtanÃbhyÃæ hi viÓuddhirbhÃlukermatà // RcÆm_15.33 // svedanaæ mardanaæ mÆrcchà pratyutthÃnaæ ca pÃtanam / nirodho niyamaÓceti Óuci÷ saptavidhà matà / govindabhagavÃn pÆjyai÷ sÆtarÃjasya niÓcità // RcÆm_15.34 // atha ÓrÅnandinà proktaprakÃreïa viÓodhanam / rasarÃjasya ni÷Óe«ado«aghnaæ parikÅrtyate // RcÆm_15.35 // {1. svedanasaæskÃra} mÆlakÃgnipaÂurÃjikÃrdrakai÷ vyo«akaiÓca rasa«o¬aÓÃæÓakai÷ / sveditastridivasaæ hi dolayà käjikena malamuktaye rasa÷ // RcÆm_15.36 // {2. mardanasaæskÃra} dagdhorïÃg­hadhÆmÃbjasar«apai÷ sagu¬e«Âakai÷ / mardyo rasa÷ «o¬aÓÃæÓais tryahaæ tadvahniÓÃntaye // RcÆm_15.37 // jÅrïe jÅrïe sadÃgrÃse mardanÅyo rasa÷ khalu / etairevau«adhairyasmÃdrÃgÃn g­hïÃti nirmala÷ // RcÆm_15.38 // {3. mÆrchana} vyo«asaubhÃgyasaæyuktalakucadrÃvamardanÃt / mÆrchitastridinaæ sÆto madaæ mu¤cati durdharam // RcÆm_15.39 // {removal of vi«ado«a} saubhÃgyatriphalÃÓyÃmÃÂaÇkaïai÷ saha käjikai÷ / tridinaæ saæsthita÷ sÆto vi«aæ saætyajati svakam // RcÆm_15.40 // {removal of darpado«a} sarpÃk«ikÃkamÃvyo«arasair utkvathitotthita÷ / darpaæ mu¤cati ca k«ipramiti do«aviÓodhanam // RcÆm_15.41 // k«ÃrÃmlai÷ so«ïatoyena nivÃtasthÃnasaæsthita÷ / rasasya kurute vÅryaÓaityaæ tadvÅryanÃÓanam // RcÆm_15.42 // {removal of bhÆka¤cuka} kÃæk«ÅkÃsÅsaluÇgÃmbumardita÷ pÃrado dinam / k«Ãlita÷ käjikai÷ pi«Âastyajati k«oïika¤cukam // RcÆm_15.43 // {adrika¤cuka} girikarïyà jayantyÃÓca svarasairbhÃvito rasa÷ / tribhirvÃraistyajatyeva girijÃm Ãtmaka¤cukÃm // RcÆm_15.44 // {jalaka¤cuka} gu¬aguggulunimbÃnÃæ kvÃthena kvathitastryaham / tyajatyambubhavÃæ sÆta÷ ka¤cukÃæ bahudo«adÃm // RcÆm_15.45 // {tÃmraka¤cuka} sitÃsÃrdrakatakraiÓca mardayitvà tathotthita÷ / dhautaÓco«ïair gavÃæ mÆtraistyajettÃmrajaka¤cukam // RcÆm_15.46 // {aya÷ka¤cuka} kÃravellyÃÓca karkoÂyà rasai÷ saæmardito rasa÷ / ka¤cukÃmÃyasÅæ mu¤ceccapala÷ sauh­daæ yathà // RcÆm_15.47 // {nÃga-, vaÇgaka¤cuka} tÃmrapi«ÂÅk­ta÷ sÆta÷ pÃtanÃyantrapÃtita÷ / mu¤cet ka¤culikÃæ ÓÅghraæ nÃgavaÇgasamudbhavÃm // RcÆm_15.48 // {vaÇgaka¤cuka} sÆtaæ varÃgnipaÂuÓigrukarÃjikäjanai÷ pi«Âairvilipya paripÃtanakordhvabhÃge / bhÃï¬odare bh­tajale parito vimu¤cenm­dvagninà tyajati ka¤culikÃæ hi vÃÇgÅm // RcÆm_15.49 // itthaæ nipÃtita÷ sÆtaÓ caladvidyullatÃprabha÷ / nÃgavaÇgavinirmukta÷ tataÓcaitat prajÃyate // RcÆm_15.50 // yadà yadà bhavetsÆto grÃsÃjÅrïena bÃdhita÷ / anenaiva prakÃreïa pÃtanÅyastadà tadà // RcÆm_15.51 // {mercury:: ÃpyÃyana} svedanÃdyai÷ pÃtanÃnte Óodhanai÷ sa kadarthita÷ / mandavÅryo bhavetsÆtastasmÃdÃpyÃyanaæ caret // RcÆm_15.52 // sodake saindhave sÆta÷ sthitas tridivasÃvadhi÷ / punar ÃpyÃyanaæ prÃpya na syÃt «aï¬ho bhavedbalÅ // RcÆm_15.53 // {svedanavidhi} bhÃluki÷ svedasaænyÃsau di«ÂavÃnniyamÃt param / bhak«ituæ sarvalohÃni mukhaæ kartuæ viniÓcitam // RcÆm_15.54 // aÇgÃrasthÃpite pÃtre rasaæ k«iptvà prajÃrayet / «o¬aÓÃæÓena citrÃæ tu tadatra svedanaæ matam // RcÆm_15.55 // sarvarogÃn haredeva Óaktiyukto guïÃdhika÷ / vegena phaladÃyitvaæ jÃyate nÃtra saæÓaya÷ // RcÆm_15.56 // {saænyÃsavidhi} k«ÃrÃmlalavaïai÷ sÃrddhaæ saænyÃsÃjjÃyate tathà / caturthÃdhyÃyanirdi«ÂaprakÃreïa rase khalu // RcÆm_15.57 // bubhuk«Ã vyÃpakatvaæ ca tÅvratà vegakÃrità / sarvavyÃdhiharatvaæ ca tyaktado«atvameva ca // RcÆm_15.58 // {dÅpanasaæskÃra} maricÃbjÃsurÅ caiva ÓigrubhÆkhagaÂaÇkaïai÷ / sasaædhÃnais tryahaæ svedÃd bhavetsÆtasya dÅpanam // RcÆm_15.59 // navamÃdhyÃyanirdi«ÂadÅpanÅyagaïena ca / rasasya dÅpanaæ kuryÃt tad atyantaguïÃvaham // RcÆm_15.60 // {mukhakaraïa} svedito'«ÂÃdaÓÃæÓena hemayukto hi pÃrada÷ / k«Ãrairamlairado«aiÓca bhoktumÃsyaæ prajÃyate // RcÆm_15.61 // {rÃk«asavaktra} kalÃæÓatÃpyasattvena svarïena dviguïena ca / yuktaæ yuktaæ hi cukreïa cÆlikÃlavaïena ca // RcÆm_15.62 // caïakak«Ãratoyena rÃjanimbukavÃriïà / mardayet taptakhalvÃntarbalena mahatà khalu // RcÆm_15.63 // ekaviæÓatyaho yÃvadyÃmaæ yÃmaæ dine dine / evaæ rÃk«asavaktra÷ syÃtsarvÃÓÅ ca na saæÓaya÷ // RcÆm_15.64 // a«ÂÃdaÓakriyà n­ïÃæ na sidhyanti rasasya hi / vinà bhÃgyena tapasà prasÃdeneÓvarasya ca // RcÆm_15.65 // sarvairyuktà vividhavidhibhi÷ saæsk­tÅbhi÷ suramyai÷ sÆto mu¤catyakhilavik­tÅn ÓvitrarogapramÃthÅ / tÃvacchuddhiæ k­tabahuguïÃæ nandinoktÃæ susÃdhyÃæ pathyÃyuktÃæ puravarapati÷ somadevo'bhidhatte // RcÆm_15.66 // {removing do«as} trik«Ãrai÷ paÂupa¤cakÃmlasahitai÷ saækhalvasÆtastryahaæ bÃhlÅkÃsuriviÓvapiï¬ajaÂhare ruddhvÃtha saæveÓayet / sandhÃne tridinaæ hi mandaÓikhinà dolÃkhyayantre paceddo«onmuktarasa÷ sudhÃrasasama÷ pathyair vinà siddhida÷ // RcÆm_15.67 // kiætvatra rÃjikà viÓvahiÇgÆnÃæ mÃnasaæsthiti÷ / gurÆpadeÓato neyà nÃnyathà phalavÃhinÅ // RcÆm_15.68 // {nÃga, vaÇga:: removal} nÃgavaÇgau mahÃdo«au durjayau ÓuddhakoÂibhi÷ / pÃtanà ÓodhayedyasmÃnmahÃÓuddharaso mata÷ // RcÆm_15.69 // daÓabhi÷ pÃtanÃbhiÓca nÃgavaÇgasamudbhava÷ / gandho vinÃÓamÃyÃti rasa÷ syÃnnaiva durguïa÷ // RcÆm_15.70 // daÓavÃrÃt paraæ nÃrvÃk ÓatavÃraæ ca pÃtanÃ÷ / mahÃguïakarÃ÷ proktÃ÷ yathÃvidhi k­tà rase // RcÆm_15.71 // mahÃguïatvaæ Óikhina÷ sakhitvaæ svalpe«u roge«u ca tulyavÅryam / rasÃyanatvaæ ca mahÃprabhÃvo bhavedrasendrasya ca pÃtanÃbhi÷ // RcÆm_15.72 // RcÆm, 16 athÃto jÃraïà puïyà rasasiddhividhÃyinÅ / sukarà sulabhadravyà k­tapÆrvà nigadyate // RcÆm_16.1 // {abhra:: jÃraïÃ} iha ni«pattrakagrÃsaæ yo rasÃya prayacchati / to«itastena gaurÅÓo jagattritayadÃnata÷ // RcÆm_16.2 // {pak«accheda => bandhana} pak«acchedamak­tvà yo rasabandhaæ samÅhate / bÅjai÷ sa vi«ayÃsaktyà muktimicchati du«ÂadhÅ÷ // RcÆm_16.3 // {abhra:: sattva:: for pak«accheda} ghanasattvaæ vinà nÃnyatsÆtapak«anik­ntanam / k­ttapak«o niruddhÃdhvà rajyate badhyate rasa÷ // RcÆm_16.4 // niÓcandramapi patrÃbhraæ jÃritaæ khalu pÃrade / taccaretsaptadhà bhinnaæ cÅrïaæ cÃpi samudgiret // RcÆm_16.5 // jÅrïapÃdÃæÓasattvo'pi tattadyoge«u yojita÷ / tattadroge phalaæ ÓÅghraæ raso dhatte'dhikaæ yata÷ // RcÆm_16.6 // yatra sattvaæ drutaæ bÅjaæ rasajÃraïakarmaïi / utk­«Âaæ cÃpi taddi«Âaæ guïaira«Âaguïaæ tathà // RcÆm_16.7 // ÓivayoÓcaramo dhÃturabhrakaæ pÃradastathà / etayor melanÃn n÷ïÃæ kva m­tyu÷ kva daridratà // RcÆm_16.8 // {mercury:: verzehrt kein reines abhrasattva} kevalÃbhrakasattvaæ hi grasatyeva na pÃrada÷ / grastamapyatidu÷khena sarvÃÇgavyÃpi no bhavet // RcÆm_16.9 // tasmÃllohÃntaropetaæ yuktaæ ca dhÃtusattvakai÷ / abhrakak«Ãrayo÷ siddha÷ kevalaæ vapu÷siddhida÷ // RcÆm_16.10 // abhreïaikatvakaraïaæ lohÃnÃæ parikathyate // RcÆm_16.11 // {dvandvamelÃpaka for metals} kÃntasya lÃk«Ãgu¬asarjarasai÷ sadhÃtakÅgugguluÂaÇkaïaiÓca / strÅstanyapi«Âai÷ samabhÃgikaiÓca durmelalohÃnyapi melayanti // RcÆm_16.12 // {dvandvamelÃpaka for metals} tÃpyacÆrïasamÃyuktaæ lohadvandvaæ mileddhruvam / dvitrivÃraæ paridhmÃnÃtk«Åre'k«Åramiva dhruvam // RcÆm_16.13 // {preparation of abhrasattva for jÃraïa} abhrasattvaæ hi tulyÃæÓatÃpyasattvasamanvitam / abhraÓe«aæ k­taæ dhmÃnÃdbhavetsukarajÃraïam // RcÆm_16.14 // {preparation of abhrasattva for jÃraïa} yadvà dviguïitaæ tÃpyaæ nirvyƬhaæ ghanasattvake / tadantarjÃritaæ ÓÅghraæ rasasiddhividhÃyakam // RcÆm_16.15 // {preparation of abhrasattva for cÃraïa with lead and tin} evaæ vaÇgena nÃgena ghanasattvaæ caredrasa÷ / tatsattvaæ dhÃtuvÃdÃryaæ dehasiddhau vininditam // RcÆm_16.16 // etau pÆtÅ mahÃdo«au nÃgavaÇgau niruttamau / rogÃæÓca tanuta÷ ÓÅghraæ sevyamÃnau paraæ khalu // RcÆm_16.17 // {garbhadruti} tatsattvaæ gÃlayitvà ca vÃsasà ravakÃnvitam / daÓÃæÓatÃmrapÃtrastharaseÓvaravimarditam // RcÆm_16.18 // taccatu÷«a«ÂibhÃgena sametaæ ÓuddhapÃradam / k«ÃrÃmlalavaïopetaæ taptaæ khalve dinatrayam // RcÆm_16.19 // k«Ãlayitvo«ïasandhÃnai÷ k«iptvà kÃcakaraï¬ake / tadÆrdhvÃdho vi¬aæ dattvà rasasyëÂamabhÃgata÷ // RcÆm_16.20 // tanmukhe bhÆrjamÃdhÃya ve«ÂayedekasÆtrata÷ / karaï¬aæ vÃsasÃve«Âya dolÃyantravidhÃnata÷ // RcÆm_16.21 // sarvÃmlagojalopetakäjikai÷ svedayettryaham / tato nik«ipya lohÃÓmakambÆnÃmeva bhÃjane // RcÆm_16.22 // k«Ãlayitvo«ïasandhÃnairvastreïoddh­tya taæ dravam / viÓo«ya lagnaæ hastena mardayitvà k«aïaæ rasam // RcÆm_16.23 // vastre caturguïe k«iptvà gìhani«pŬanÃdrasa÷ / sarvo'pi yadi nirgacched garbhe grÃsastathà druta÷ // RcÆm_16.24 // {garbhadruti:: failure:: repetition} sÃvaÓe«e punargrÃse savi¬aæ svedayetpuna÷ / evaæ grÃsatrayaæ bhÆya÷ sampradÃya prayatnata÷ // RcÆm_16.25 // «a«ÂigrÃse«u Óe«e«u garbhadrÃvaïata÷ param / pa¤camÃdhyÃyanirdi«Âe yantre kacchapasaæj¤ake // RcÆm_16.26 // vi¬ena saæyutaæ sÆtaæ puÂenm­dvagninopalai÷ / yantrÃduddh­tya bhÆyo'pi k«Ãlayitvo«ïakäjikai÷ // RcÆm_16.27 // mardanoktavidhÃnena yÃmamÃtraæ vimardayet / nirmalatvavidhÃnÃya rÃgÃn g­hïÃti nirmala÷ // RcÆm_16.28 // tasmÃnmardyo raso yatnÃd grÃsaæ grÃse puÂe puÂe / saæmardito bhavedvÃpi roganÃÓanaÓaktimÃn // RcÆm_16.29 // {mercury:: cÃraïa} bhÆsarjikÃlavaïavargasametakäcÅsaæyuktakäjikayutaæ paricÃryavastu / {mercury:: cÃraïa} sattvopalÃdisakalaæ varatÃmrapatrairju«Âaæ ca hyamlamuditaæ rasacÃraïÃya // RcÆm_16.30 // {jÃraïa} rambhÃpaÂutriphalalÃÇgalikÃniÓÃrdhaÓobhäjanÃÇghrikharama¤jarikÃÇghrisaækhyai÷ / saptÃhakaæ parivibhÃvitakäjiko'sau klinnaæ hi lohanivahaæ grasatÅha sÆta÷ // RcÆm_16.31 // {bi¬a for garbhadruti} k«ÃraiÓcaturbhir lavaïaiÓca «a¬bhir dravÃmlamiÓrair daÓadhà vibhÃvitai÷ / svarïÃdilohÃbhrakasattvagarbhadrutiprahÅtyai bi¬a e«a di«Âa÷ // RcÆm_16.32 // {daï¬adhÃrÅ} vÅthÅtulye gatamalarasa÷ pa¤caÓÃïapramÃïaæ bhuktvà sattvaæ gaganajanitaæ «a«ÂikÃk«Ãravahnau / tattvaæ hyetad vrajati sa javÃtsÃradhÆmÃyanÃni tattulyo'sau munibhirudito daï¬adhÃrÅ ca nÃmnà // RcÆm_16.33 // {daï¬adhÃrin:: test for ~} garbhadrutiyute sÆte t­ïaæ k«iptaæ prati«Âhate / Ærdhvadaï¬adhara÷ so'yaæ daï¬adhÃrÅ raso mata÷ // RcÆm_16.34 // {mercury:: abhrajÅrïa:: medic. use} yadi bhajati hi martyastulyajÅrïÃbhrasÆtaæ pratidinamiha gu¤jÃmÃtrayà mÃsamÃtram / ÓaÓadharaparipÃÂyà grÃsayogena sa syÃt sasukhahitaÓatÃyurmuktavÃrdhakyado«a÷ // RcÆm_16.35 // valipalitavihÅna÷ so'pi rogÃdvihÅna÷ // RcÆm_16.36 // tena tena hi yogena yojanÅyo mahÃrasa÷ / {abhra:: sattva:: medic. properties} khasattva÷ kurute tÅvrÃæ k«udhaæ rogagaïaæ haret // RcÆm_16.37 // {dvitÅyo grÃsa÷ = mercury:: dviguïÃbhrajÅrïa~} a«ÂamÃæÓaprakÃreïa deyaæ grÃsaæ dvitÅyakam / cÃraïaæ drÃvaïaæ caivaæ yathÃpÆrvaæ prakalpyate // RcÆm_16.38 // jÃraïaæ cÃpi kartavyaæ kÆrmanÃmani yantrake / pa¤camÃdhyÃyamadhye ca nirdi«Âaæ kÆrmayantrakam // RcÆm_16.39 // {??} ghanodbhÆtaæ sattvaæ palaparimitaæ viæÓatipuÂe rase catvÃriæÓat parikalitacÃraæ ca jaritam / paya÷paÇkaprÃyaæ dviguïajaritÃbhre vararase yadà tadvik«iptaæ rasitarasarÆpaæ saninadam // RcÆm_16.40 // {mercury:: dviguïÃbhrajÅrïa:: medic. properties} dviguïagaganajÅrïa÷ sevita÷ sÆtarÃja÷ pratidinamiha gu¤jÃmÃtrayà var«amÃtram / vidadhati varakalpaæ sindhukandarpatulyaæ daÓaÓatamitavar«aprÃptadÅrghÃyu«aæ ca // RcÆm_16.41 // gu¤jÃmÃtro rasendro'yam arkavÃrini«evitam / k«ayÃdyÃn akhilÃn rogÃn du÷sÃdhyÃnapi sÃdhayet // RcÆm_16.42 // {mercury:: triguïÃbhrajÅrïa~} amunà kramayogena grÃso deyast­tÅyaka÷ / pa¤camÃdhyÃyanirdi«Âe yantre caivÃntarÃlike / nirudhya jÃraïÃæ kuryÃt dravyasya vÃrttika÷ // RcÆm_16.43 // {3. grÃsa => jalaukÃ(bandha?) => ÆrdhvapÃtana => pak«accheda} pariphalaghanayuktas triæÓatà tulyavÃrair grasati yadi rasendro yo jalaukÃk­ti÷ sa÷ / nikhilanihitamÆrti÷ ni«patedudgato'sau punarapi nijapÃtre chinnapak«a÷ sa sÆta÷ // RcÆm_16.44 // {mercury:: triguïÃbhrajÅrïa~:: medic. use} jÃta÷ sÆtas triguïagaganagrÃsasaæpu«ÂamÆrtir bhasmÅbhÆtaæ yavaparimitaæ vajrabhasmÃdiyuktam / taæ cenmartyo bhajati hi sadà jÃyate divyadeho jÅvet kalpatridaÓaÓatikÃn vatsarÃïÃæ prakÃmam // RcÆm_16.45 // siddhÃrthadvayamÃnena mÆrchitas tÃpyabhasmanà / hinasti sakalÃn rogÃn saptavÃreïa rogiïam // RcÆm_16.46 // {caturtho grÃsa÷} baddho và bhasmatÃæ nÅta÷ siddhÃrthapramito narai÷ / vyo«avellamadhÆpeta÷ caturmÃsani«evita÷ // RcÆm_16.47 // valÅpalitanirmuktaæ manu«yaæ kurute dhruvam / pramattadvipadarpìhyaæ kandarpa iva rÆpiïam // RcÆm_16.48 // kandarpadarpajidrÆpe pÃpasantÃpavarjita÷ / jÅvet triæÓacchatÃnya«ÂÃnÅha var«Ãïi mÃnava÷ / sevanÃdramate cÃsÃvaÇganÃnÃæ Óataæ tathà // RcÆm_16.49 // varÃæ lohasamÃæ sthÆlÃæ sparÓamÃtreïa lÅlayà / raso'sau bandhamÃyÃto modayatyeva niÓcitam // RcÆm_16.50 // m­tamutthÃpayenmartyaÓcak«u«o÷ k«epamÃtrata÷ / nihanti sakalÃnrogÃnghrÃta÷ ÓÅghraæ na saæÓaya÷ // RcÆm_16.51 // {pa¤camo grÃsa÷} evaæ ca pa¤camo grÃsa÷ pradÃtavyo'«ÂamÃæÓata÷ / sa pÃtrastho'gnisaætapto na gacchati katha¤cana // RcÆm_16.52 // sa pak«acchinna ityukta÷ sa mukto'khiladurguïai÷ / so'yaæ ni«evita÷ sÆtastrimÃsaæ rÃjikÃmita÷ // RcÆm_16.53 // vi¬aÇgatriphalÃk«audrai÷ khe devai÷ saha saÇgamam / ghrÃïamÃtreïa sÆtendra÷ sarvaroganik­ntana÷ // RcÆm_16.54 // guïà ete vinirdi«Âà rasasya rasavÃdibhi÷ / sakalÃste guïÃ÷ satyà bhairaveïa prakÅrtitÃ÷ // RcÆm_16.55 // {«a«Âho grÃsa÷} palaiÓcaturbhirdÃtavyo grÃsa÷ «a«Âho'pi pÆrvavat / «a¬guïÃbhrakajÅrïo'sau sudhÃtulyo guïodaya÷ // RcÆm_16.56 // sar«apapramito mÃsaæ khaï¬opalakasaæyukta÷ / mÃsena kurute dehaæ tacchatÃyu«ajÅvinam // RcÆm_16.57 // baddho'yaæ kurute caiva mukhastha÷ khecarÅæ gatim / vÃrayatyapi ÓastrÃïi divyÃnyapi sahasraÓa÷ // RcÆm_16.58 // daÓadantibala÷ ÓrÅmÃn sarvaloke«u pÆjita÷ / ra¤jita÷ sÃrita÷ samyak krÃmaïena samanvita÷ / koÂivedhÅ bhavatyeva abaddha÷ kuntavedhaka÷ // RcÆm_16.59 // samartho na rasasyÃsya guïÃn vaktuæ mahÅtale / ko'pi ÓrÅsomadevo và prabhÃvaæ vetti ÓaÇkara÷ // RcÆm_16.60 // {saptamo grÃsa÷} grÃsastu saptamo deyo vÃradvitayayogata÷ / drÃvaïaæ jÃraïaæ tasya yathÃpÆrvaæ prakalpayet // RcÆm_16.61 // ayaæ bhasmÅk­ta÷ sÆto lik«ÃmÃtreïa sevita÷ / triphalÃmallakhaï¬ÃbhyÃæ mÃsasyÃrdhena mÃnavam // RcÆm_16.62 // koÂikandarparÆpìhyaæ ÓakratulyaparÃkramam / pÆjitaæ sarvadevaiÓca vedakalpayugÃyu«am // RcÆm_16.63 // vij¤Ãnavantaæ kÃlaæ ca trikÃlaj¤Ãnasaæyutam / ÓÃpÃnugrahaïe Óaktaæ divyastrÅÓatara¤janam / kurute nÃtra sandeho nandino vacanaæ yata÷ // RcÆm_16.64 // ra¤jita÷ sÃrita÷ so'yaæ krÃmaïena samanvita÷ / dhÆmavedhÅ bhavennÆnaæ nÃtra kÃryà vicÃraïà // RcÆm_16.65 // {a«Âamo grÃsa÷} tataÓcaivëÂamo grÃso dÃtavya÷ samabhÃgata÷ / jÅrïëÂaguïasattvÃbhro rasendro bhastrikÃÓatai÷ // RcÆm_16.66 // pradhmÃto'pi na yÃtyeva naiva kiæcitprahÅyate / so'yamagnisaho nÃmnà saækhyÃtÅtaguïodaya÷ // RcÆm_16.67 // saækhyÃtÅtaprabhìhyaÓca citravÅryo mahÃbala÷ / lik«ÃmÃtro rasendro'yaæ sevita÷ sitayà saha // RcÆm_16.68 // prakarotyekavÃreïa naraæ sarvÃÇgasundaram / rudratulyaæ mahaiÓvaryaæ vi«ïutulyaæ parÃkramam // RcÆm_16.69 // ÓaÓÃÇkatulyaæ satkÃntiæ sÆryatulyapratÃpinam / caturmukhasamÃyu«yaæ netre tÃrk«yad­ÓÃviva // RcÆm_16.70 // ra¤jita÷ sÃrita÷ samyak krÃmaïena samanvita÷ / ÓabdavedhÅ bhavetso'yaæ Óivavat sarvatomukha÷ // RcÆm_16.71 // manthÃnabhairavÃdyaiÓca ÓatakoÂipravistarai÷ / koÂibhiÓcÃpi kÃrtsnyena rasasyÃsya mahÃguïai÷ / Óakyaæ tenaiva saæstotuæ taraÇgà iva sÃgare // RcÆm_16.72 // sÃdhakasyÃlpabhÃvena ÓaÇkarasyÃprasÃdata÷ / yathÃvadau«adhÃj¤ÃnÃd ayathÃh­tabhai«ajai÷ // RcÆm_16.73 // gandhavatyaparij¤ÃnÃdayathÃvacca sÃdhanÃt / na sidhyati kalau sÆta÷ saæÓayena prakurvatÃm // RcÆm_16.74 // {chinnapak«alak«aïa} ÆrdhvÃdha÷patane'Óakto niruddhÃdhvà na kuchavi÷ / jÅrïÃbhrako bhavetsÆta÷ chinnapak«a÷ sa ucyate // RcÆm_16.75 // {mercury:: "age" according to abhra} samÃbhrajÅrïe bÃla÷ syÃt kiÓoro dviguïÃbhraka÷ / yuvà caturguïÃbhrÃÓÅ «a¬guïÃbhrakajÅrïavÃn // RcÆm_16.76 // v­ddhaÓcaivÃtiv­ddhaÓca bhaveda«ÂaguïÃbhraka÷ / bÃlastu kalpanÅyena dehalohavidhÃyaka÷ // RcÆm_16.77 // kumÃra÷ pi«ÂatÃæ prÃpto dehalohakaro bhavet / svarïena sÃritasÆto yuvà siddhividhÃyaka÷ // RcÆm_16.78 // dehalohakaro v­ddho bhavedbhasmatvamÃgata÷ / ativ­ddho raso v­ddho vaktrastha÷ sarvasiddhida÷ // RcÆm_16.79 // tatra bÃla÷ kumÃraÓca ne«yate tu rasÃyane / taruïo roganÃÓÃrthaæ deharak«Ãkarastathà // RcÆm_16.80 // v­ddhaÓcaivÃtiv­ddhaÓca dehalohakarÃvubhau / {mercury:: influence of jÅrïÃbhra on phys. properties} kiæcid agnisahasÃbho bhavettulyÃbhrajÃrita÷ // RcÆm_16.81 // dviguïÃbhrakajÅrïastu dhÆmatvaæ naiva gacchati / dadhivadbandhamÃyÃti sÆtendra÷ triguïÃbhraka÷ // RcÆm_16.82 // dehasiddhikara÷ sÆto vyomni jÅrïe caturguïe / jÅrïa«a«ÂhaguïÃbhrastu brahmÃyu«yaprado rasa÷ // RcÆm_16.83 // jÅrïasaptaguïÃbhrastu dadyÃdÃyu÷ savikrama÷ / pradatte ÓaÇkarÃyu«yaæ jÃrite'«Âaguïe'bhrake / {measures against grÃsÃjÅrïa} grÃsÃjÅrïarasaæ pÃtya puna÷ saædÅpya jÃrayet // RcÆm_16.84 // tata÷ Óulbasya tÅk«ïasya kÃntasya rajatasya ca / suvarïasya ca bÅjÃni vidhÃya parijÃrayet // RcÆm_16.85 // {mercury:: jÃraïa:: with copper} abhrakoktaprakÃreïa drÃvaïaæ jÃraïaæ tathà / rasasya ra¤janÅ proktà tÅk«ïakÃntÃrkajÃraïà // RcÆm_16.86 // tattatk«ÃrÃmlakasvedair yatnato vihitaÓcaret / Óatadhà daradavyƬhaæ tÃmraæ hi triguïaæ rase // RcÆm_16.87 // jÃraïÃjjÃyate tena drutamÃïikyasannibha÷ / tÃmreïa balavÃnsÆta÷ sÆryatulyaparÃkrama÷ // RcÆm_16.88 // trido«ai÷ k­tani÷Óe«aæ raso'yaæ jÅvayatyalam / sevito'yaæ raso mÃsaæ gu¤jayà tulito'nvaham / kuryÃdbhÅmasamaæ martyaæ mukte ca bhuji vikramam // RcÆm_16.89 // {mercury:: jÃraïa:: with tÅk«ïaloha} krÃmaïaæ jÃraïaæ vedho ra¤janaæ vegakÃrità / hiÇgulaÓatanirvyƬhÃt tÅk«ïagrÃsÃd rase bhavet // RcÆm_16.90 // samÃæÓato jÃritatÅk«ïasÆto ni«evita÷ pÃdamito dvimÃsam / karoti martyaæ gatam­tyubhÅtiæ mahÃbalaæ dhvastarujaæ suputram // RcÆm_16.91 // sÆto dvitricatu÷pa¤caguïastÅk«ïena jÃrita÷ / uttarottaratastasya guïa÷ keneha varïyate / {mercury:: jÃraïa:: with kÃntaloha} kÃntajÅrïarasaÓ caivaæ guïai÷ koÂiguïaæ bhavet // RcÆm_16.92 // dviguïajaritakÃnto vyÃdhibÃdhÃæ hinasti harati ca rasa uccairvyÃdhivakraæ k«aïena / valipalitavikÃraæ du÷khadÃridryam­tyuæ janayati varaputraæ saccaritraæ rasendra÷ // RcÆm_16.93 // {mercury:: jÃraïa:: with gold} pÃdÃæÓenÃrdhabhÃgena tripÃdena samÃæÓata÷ / dviguïatriguïÃæÓÃbhyÃæ tathà pa¤caguïÃæÓata÷ // RcÆm_16.94 // ÓatanirvyƬhamÃk«ÅkasvarïajÅrïo mahÃrasa÷ / jÃyate trijagatpÆjyaÓ cintÃmaïisamodaya÷ // RcÆm_16.95 // {vi¬a:: for jÃraïa of mercury with gold} pa¤cÃÇgamÆlakak«Ãrak«iptak«Ãlitagojalai÷ / ÓatabhÃvitagandhÃÓma bi¬aæ hemÃdijÃraïam // RcÆm_16.96 // {mercury:: samasvarïajÅrïa:: medic. properties} samajaritasuvarïaæ sarvaÓaktyÃtipÆjyà dinakaradinamÃtraæ sevito mëamÃtram / bahuvidhagadamuktaæ hanti vÃrdhakyamuccai÷ v­kajaÂharad­¬hÃÓauddÃmam agniæ ca kuryÃt // RcÆm_16.97 // vandhyarogam asÃdhyatvaæ puru«asya samantata÷ / vinihanti na sandeha÷ kuryÃcchatadhanaæ naram // RcÆm_16.98 //