Rupa Gosvami: Hamsaduta ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! ³ ³ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. ³ ³ ³ ³ Text converted to Classical Sanskrit Extended ³ ³ (CSX) encoding: ³ ³ ³ ³ description character = ASCII ³ ³ ³ ³ long a à 224 ³ ³ long A â 226 ³ ³ long i ã 227 ³ ³ long I ä 228 ³ ³ long u å 229 ³ ³ long U æ 230 ³ ³ vocalic r ç 231 ³ ³ vocalic R è 232 ³ ³ long vocalic r é 233 ³ ³ vocalic l ë 235 ³ ³ long vocalic l í 237 ³ ³ velar n ï 239 ³ ³ velar N ð 240 ³ ³ palatal n ¤ 164 ³ ³ palatal N ¥ 165 ³ ³ retroflex t ñ 241 ³ ³ retroflex T ò 242 ³ ³ retroflex d ó 243 ³ ³ retroflex D ô 244 ³ ³ retroflex n õ 245 ³ ³ retroflex N ö 246 ³ ³ palatal s ÷ 247 ³ ³ palatal S ø 248 ³ ³ retroflex s ù 249 ³ ³ retroflex S ú 250 ³ ³ anusvara ü 252 ³ ³ anusvara (overdot) § 167 ³ ³ capital anusvara ý 253 ³ ³ visarga þ 254 ³ ³ (capital visarga 255) ³ ³ long e ¹ 185 ³ ³ long o º 186 ³ ³ ³ ³ additional: ³ ³ l underbar × 215 ³ ³ r underbar Ÿ 159 ³ ³ n underbar ­ 173 ³ ³ k underbar É 201 ³ ³ t underbar  194 ³ ³ ³ ³ Other characters of the CSX encoding table are ³ ³ not included. Accents have been dropped in order ³ ³ to facilitate word search. ³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ haüsadåtaü dukålaü bibhràõo dalitaharitàladyutibharaü javàpuùpa÷reõãrucirucirapàdàmbujatalaþ | tamàla÷yàmàïgo davahasitalãlà¤citamukhaþ parànandàbhogaþ sphuratu hçdi me ko.api puruùaþ ||1 yadà yàto gopãhçdayamadano nandasadanàn mukundo gàndinyàstanayamanuvindan madhupurãm | tadàmànkùãccintàsariti ghanaghårõàparicayair agàdhàyàü bàdhàmayapayasi ràdhà virahiõã ||2 kadàcit khedàgniü vighañayitumantargatamasau sahàlãbhirlebhe taralitamanà yàmunatañãm | ciràdasyà÷cittaü paricitakuñãrakalanàd avasthà tastàra sphuñamatha suùupteþ priyasakhã ||3 tadà niùpandàïgã kalitanalinãpallavakulaiþ parãõàhàt premanàmaku÷ala÷atà÷aïkihçdayaiþ | dçgambhogambhãrãkçtamihiraputrãlaharãbhiþ vilãnà dhulãnàmupari parivavre parijanaiþ ||4 tatastàü nyastàïgãmurasi lalitàyàþ kamalinã palà÷aiþ kàlindãsalila÷i÷irairvãjitatanum | paràvçta÷vàsàïkuracalitakaõñhiü kalayatàü sakhãsandohànàü pramadabhara÷àlã dhvanirabhåt ||5 nidhàyàïke païkeruhadalaviñaïkasya lalità tato ràdhàü nãràharaõasaraõau nyastacaraõà | milantaü kàlindãpulinabhuvi khelà¤citagatiü dadar÷àgre kaücin madhuravirutaü ÷vetagarutam ||6 tadàlokastokocchvasitahçdayà sàdaramasau praõàmaü ÷aüsantã laghu laghu samàsàdya savidham | dhçtotkaõñhà sadyo harisadasi sande÷aharaõe varaü dåtaü mene tamatilalitaü hanta lalità ||7 amarùàt premerùyàü sapadi dadhatã kaüsamathane pravçttà haüsàya svamabhilaùitaü ÷aüsitumasau | na tasyà doùo.ayaü yadiha vihagaü pràrthitavatã na kasmin vi÷rambhaü di÷ati haribhaktipraõayità ||8 pavitreùu pràyo viracayasi toyeùu vasatiü pramodaü nàlãke vahasi vi÷adàtmà svayamasi | tato.ahaü duþkhàrtà ÷araõamabalà tvàü gatavatã na yàc¤à satpakùe vrajati hi kadàcidviphalatàm ||9 ciraü vismçtyàsmàn virahadahanajvàlavikalàþ kalàvàn sànandaü vasati mukharàyàü madhuripuþ | tadetaü sande÷aü svamanasi svamàdhàya nikhilaü bhavàn kùipraü tasya ÷araõapadavãü saïgamayatu ||10 nirastapratyåhaü bhavatu bhavato vartmani ÷ivaü samuttiùñha kùipraü manasi mudamàdhàya sadaraü | adhastàddhàvanto laghu laghu samuttànanayanair bhavantaü vãkùantàü kutukataralà gopa÷i÷avaþ ||11 sa vaidagdhãsindhuþ kañhinamatinà dànapatinà yayà ninye tårõaü pa÷upayuvatãjãvanapatiþ | tayà gantavyà te nikhilajagadekaprathitayà padavyà bhavyànàü tilaka kila dà÷àrhanagarã ||12 galadbàùpàsàraplutadhavalagaõóà mçgadç÷o vidåyante yatra pramadamadanàve÷aviva÷àþ | tvayà vij¤àtavyà haricaraõasaïgapraõayino dhruvaü sà cakràïkãratisakha ÷atàïgasya padavã ||13 piban jambå÷yàmaü mihiraduhiturvàri madhuraü mçõàlãrbhu¤jàno himakarakaõàkomalarucaþ | kùaõaü hçùñastiùñhan nivióaviñape ÷àkhini sakhe sukhena prasthànaü racayatu bhavàn vçùõinagare ||14 balàdàkrandantã ratapathikamakråramilitaü vidåràdàbhãrãtatiranuyayau yena ramaõam | tamàdau panthànaü racaya caritàrthà bhavatu te viràjantã sarvopari paramahaüsasthitiriyam ||15 akasmàdasmàkaü harirapaharann aü÷ukacayaü yamàråóho gåóhapraõayalaharãü kandalayitum | tavà÷ràntasyàntaþsthagitaravibimbaþ kisalayaiþ kadambaþ kàdamba tvaritamavalambaþ sa bhavità ||16 kirantã làvaõyaü di÷i di÷i ÷ikhaõóastavakinã dadhànà sàdhãyaþ kanakavimalajyotivasanam | tamàla÷yàmàïgã saralamuralãcumbitamukhã jagau citraü yatra prakañaparamànandalaharã ||17 tayà bhåyaþ krãóàrabhasavikasadvallavavadhår vapurvallã bhra÷yanmçgamadakaõa÷yàmalikayà | vidhàtavyo hallãsakadalitamallalatikayà samantàdullàsastava manasi ràsasthalikayà ||18 tadante vàsantãviracitamanaïgotsavakalà- catuþ÷àlaü ÷aureþ sphurati na dç÷au tatra vikireþ | tadàlokodbhedipramadabhavavismàritagati- kriye jàte tàvat tvayi bata hatà gopavanità ||19 mama syàdarthànàü kùatiriha vilambàdyadapi te vilokethàþ sarvaü tadapi harikelisthalamidam | taveyaü vyarthà bhavatu ÷ucità kaþ sa hi sakhe guõo ya÷càõåradviùi matinive÷àya na bhavet ||20 sakçdvaü÷ãnàda÷ravaõamilitàbhãrvanità rahaþkrãóàsàkùã pratipadalatàsadmasubhagaþ | sa dhenånàü bandhurmadhumathanakhaññàyita÷ilaþ kariùyaty ànandaü sapadi tava govardhanagiriþ ||21 tamevàdriü cakràïkitakarapariùvaïgirasikaü mahãcakre ÷aïkemahi ÷ikhariõàü ÷ekharatayà | aràtiü j¤àtãnàü nanu hariharaü yaþ paribhavan yathàrthaü svaü nàma vyadhita govardhana iti ||22 tamàlasyàlokàd giri-parisare santi capalàþ pulindyo govinda-smaraõa-rabhasottapta-vapuùaþ | ÷anais tàsàü tàpaü kùaõam apanayan yàsyati bhavàn ava÷yaü kàlindã-salila-÷i÷iraiþ pakùa-pavanaiþ ||23 tadante ÷rãkàntasmaraõasamaraghàñãpulakità kadambànàü vàñã rasikaparipàñã sphurayati | tvamàsãnastasyàü na yadi parito nandasi tato babhåva vyarthà te ghanarasanivàsavyasanità ||24 ÷aranmegha÷reõãpratibhañamariùñàsura÷ira÷ ciraü ÷uùkaü vçndàvanaparisare drakùyati bhavàn | yadàroóhuü dåràn milati kila kailàsa÷ikhari- bhramàkràntasvànto giri÷asuhçdaþ kiïkaragaõaþ ||25 ruvan yàhi svairaü caramada÷ayà cumbitaruco nitambinyo vçndàvanabhuvi sakhe santi bahavaþ | paràvartiùyante tulitamurajinnåpuraravàt tavàdhvànàt tàsàü bahirapi gatàþ kùipramasavaþ ||26 tvamàsãnaþ ÷àkhàntaramilitacaõóatviùi sukhaü dadhãthà bhàõóãre kùaõamapi ghana÷yàmalarucau | tato haüsaü bibhrannikhilanabhasa÷citramiùayà sa vardhiùõuü viùõuü kalitadaracakraü tulayità ||27 tvamaùñàbhirnetrairvigaladamalapremasalilair muhuþ siktastambàü catura caturàsyasthitibhuvam | jihãthàþ vikhyàtàü sphutamiha bhavadbàndhavarathaü praviùñaü maüsyante vidhimañavidevyastvayi gate ||28 uda¤cannetràmbhaþprasaralaharãpicchilapatha- skhalatpàdanyàsapraõihitavilambàkuladhiyaþ | harau yasmin magne tvaritayamunàkulagamana- spçhàkùiptà gopyo yayuranupadaü kàmapi da÷àm ||29 muhurlasyakrãóàpramadamiladàhopuruùikà vikà÷ena bhraùñaiþ phaõimaõikulairdhåmalarucau | purastasmin nãpadrumakusumaki¤jalkasurabhau tvayà puõye peyaü madhuramudakaü kàliyahrade ||30 tçõàvartàràtervirahadavasantàpitatanoþ sadàbhãrãvçndapraõayabahumànonnatividaþ | vidhàtavyo navyastavakabharasaüvardhita÷ucas tvayà vçndàdevyàþ paramavinayàdvandanavidhiþ ||31 iti kràntvà kekàkçtavirutamekàda÷avanaü ghanãbhåtaü cutairvraja madhuvanaü dvàda÷amidam | purã yasminn àste yadukulabhuvàü nirmayaya÷o- bharàõàü dhàràbhirvalitadharitrãparisarà ||32 niketairàkãrõà giri÷agirióimbhapratibhañair avaùñambhastambhàvalivilasitaiþ puùpitavanà | niviùñà kàlindãtañabhuvi tavàdhàsàti sakhe samastàdànandaü madhurajalavçndà madhupurã ||33 vçùaþ ÷ambhoryasyàü da÷ati navamekatra yavasaü viri¤ceranyasmin gilati kalahaüso visalatàm | kvacit kro¤càràteþ kavalayati kekã viùadharaü vilãóhe ÷allakyà valaripukarã pallavamitaþ ||34 arodhiùñhàþ kàyàn na hi vicalitàü pracchadapañãü vimuktàmaj¤àsãþ pathi pathi na muktàvalimapi | ayi ÷rãgovindasmaraõamadiràmattahçdaye satãti khyàtiste hasati kulañànàü kulamidam ||35 asavyaü bibhràõà padamadhåtalàkùàrasamasau prayàtàhaü mugdhe virama mama ve÷aiþ kimadhunà | amandàdà÷aïke sakhi purapurandhrikalakalàd alindàgre vçndàvanakusumadhanvà vijayate ||36 ayaü lãlàpàïgasnapitapuravãthãparisaro navà÷okottaüsa÷calati purataþ kaüsavijayã | kimasmàn etasmin maõibhavanapçùñhàdvinudatã tvamekà stabdhàkùã sthagayasi gavàkùàvalimapi ||37 muhuþ ÷ånyàü dçùñiü vahasi dhyàyasi sadà ÷çõoùi pratyakùaü navaparijanavij¤àpana÷ataü | tataþ ÷aïke païkeruhamukhi yayau ÷yàmalaruciþ sa yåno mårtaü sambhava nayanavãthãpathikatàm ||38 vilajjaü mà rodãriha sakhi punaryàsyati hari- stavàpaïgakrãóànivióaparicaryàgrahilatàm | iti svairaü yasyàü pathi pathi muràrerabhinava- prave÷e nàrãõàü ratirabhasajalpà vavçdhire ||39 sakhe sàkùàddàmodaravadanacandràvakalana- sphuratpremànandaprakaralaharãcumbitadhiyaþ | muhuratràbhãrãsamudaya÷ironyastavipada- stavàkùõorànandaü vidadhãta purà pauravanitàþ ||40 atha bhràmaü bhràmaü kramaghañanayà saïkañataràn nivàsàn vçùõãnàmanusara purãmadhavasitam | muràràteryatra sthagitagagaõàbhirvijayate patàbhiþ santàpitabhuvanamantaþpuravaram ||41 yadutsaïge tuïgasphañikaracitàþ santi parito maràlàmàõikyaprakaraghañitatrauñicaraõàþ | suhçdbuddhyà haüsàþ kalitamadhurasyàmbujabhuvaþ samaryàdaü yeùàü sapadi paricaryàü vidadhãta ||42 ciràn mçgyantãnàü pa÷uparamaõãnàmapi kulair alabdhaü kàlindãpulinavipine {lãnamaõóitaþ} | sadà lokollàsismitaparicitàsyaü sahacari sphurantaü vãkùiùye punarapi kimagre murabhidam ||43 viùàdaü mà kàrùãdrutimavitatthavyàhçtirasau samàgantà ràdhe dhçtanava÷ikhaõóastava sakhà | iti bråte yasyàü ÷ukamithunamindrànujakçte yadàbhãrivçndairupadhçtamabhåduddhavakare ||44 ghana÷yàmà bhràmyaty upari hariharmasya ÷ikhibhiþ kçtastotrà mugdhairagururacità dhåmalatikà | tadàlokàddhãra sphurati tava cen mànasarucir jitaü tarhi svairaü jalasahanivàsapriyatayà ||45 tato madhye kakùaü prati navagavàkùastavakinaü calanmuktàlambasphuritamamalastambhanivaham | bhavàn draùñà hemollikhitada÷amaskandhacarito- llasadbhittipràntaü muravijayinaþ kelinilayam ||46 alinde yasyàste marakatamayã yaùñiramalà ÷ayàluryàü ràtrau madakalakalàpã kalayati | niràñaïkastsyàþ ÷ikharamadhiruhya ÷ramanudaü pratãkùethà bhràtarvaramavasaraü yàdavapateþ ||47 niviùñaþ palàïke mçdulataratulãdhavalite trilokalakùmãõàü kakudi darasàtãkçtatanåþ | amandaü pårõendupratimamupadhànaü pramudito nidhàyàgre tasminn upahitakaphonidvayabharam ||48 uda¤cat kàlindãsalilasubhagaü bhàvukaruciþ kapolàntaþ prekùyanmaõimakaramudràmadhurimà | vasànaþ kau÷eyaü jitakanakalakùmã parimalaü mukundaste sàkùàt pramadasudhayà sekùyati dç÷oþ ||49 vikadruþ pauràõãrakhilakulavçddho yadupater adåràdàsãno madhurabhanitãrgàsyati sadà | purastàdàbhãrãgaõabhayadanàmà sa kañhino maõistambhàlambã kurukulakathàü saïkalayità ||50 ÷inãnàmuttaüsaþ kalitakçtavarmàpy ubhayataþ praõeùyate bàlavyajanayugalàndolanavidhim | sa jànubhyàmaùñàpadabhuvanamavaùñabhya bhavità guroþ ÷iùyo nånaü padakamalasaüvàhanarataþ ||51 vihaïgendro yugmãkçtakarasarojo bhuvi puraþ kçtàsaïgo bhàvã prajavini nirde÷e.arpitamanàþ | chadadvandve yasya dhvanati mathuràvàsibañavo vyadasyante sàmasvarajanitamanyonyakalaham ||52 na nirvaktuü dàmodarapadakaniùñhàïgulinakha- dyutãnàü làvaõyaü bhavati caturàsyo.api caturaþ | tathàpi strãpraj¤àsulabhataralatvàdahamasau pravçttà tanmårtistavaratimahàsàhasava÷e ||53 viràjante yasyavraja÷i÷ukulasteyavikala- svayambhåcåóàgrairlulita÷ikharàþ pàdanakharàþ | kùaõaü yàn àlokya prakañaparamànandaviva÷aþ sa devarùirmuktàn api tanubhçtaþ ÷ocati bhç÷am ||54 sarojànàü vyåhaþ ÷riyamabhilaùan yasya padayo- ryayau ràgàóhyànàü vidhuramudavàsavratavidhim | himaü vande nãcairanucitavidhànavyasaninàü yadeùàü pràõàntaü damanamanuvarùaü praõayati ||55 rucãnamullàsairmarakatamayasthålakadalã- kadambàhaükàraü kavalayati yasyoruyugalam | yadàlànastambhadyåutimavalalambe kalavatàü madàduddàmànàü pa÷uparamaõãcittakariõãm ||56 sakhe yasyàbhãrãnayanasapharãjãvanavidhau nidànaü gàmbhãryaprasarakalità nàbhisarasã | yataþ kalpasyàdau sajalajanakotpattivaóabhã- gabhãràntaþ kakùàdhçtabhuvanamambhoruhamabhåt ||57 dyutiü dhatte yasya trivalilatikàsaïkañataraü sakhe dàma÷reõãkùapaõaracanàbhij¤amudaram | ya÷odà yasyàntaþ suranarabhujaïgaiþ parivçtaü mukhadvàrà vàradvayamavaluloke tribhuvanam ||58 urau yasya sphàraü sphurati vanamàlàvalayitaü vitanvànaü tanvãjanamanasi sadyo manasijam | marãcãbhiryasmin ravinivahatulyo.api vahate sadà khadyotàbhàü bhuvanamadhuraþ kaustubhamaõiþ ||59 samantàdunmãladvalabhidupalastambhayugala- prabhàjaitraü ke÷idvijadalitakeyåralalitam | madaklàmyadgopãpañalahañakaõñhagrahaparaü bhujadvandva,ü yasya sphuñasurabhigandhaü vijayate ||60 jihãte sàmràjyaü jagati navalàvaõyalaharã parãpàkasyàntarmuditamadanàve÷amadhuram | nañadbhråvallãkaü smitanavasudhàkelisadanaü sphuranmuktàpaïktipratimaradanaü yasya vadanam ||61 kimebhirvyàhàraiþ kalaya kathayàmi sphuñamahaü sakhe niþsandehaü paricayapadaü kevalamidam | parànando yasmin nayanapadavãbhràji bhavità tvayà vij¤àtavyà madhurarava so.ayaü madhuripuþ ||62 vilokethàþ kçùõaþ madakalamaràlãratikalà- vimugdha vyàmugdhaü yadi puravadhåvibhramabharaiþ | tadà nàsmàn gràmyàþ pravaõapadavãü tasya gamayeþ sudhàpårõaü cetaþ kathamapi na takraü mçgayate ||63 yadà vçndàraõyasmaraõalaharãheturamaõaü pikànàü veveùñi pratiharitamuccaiþ kuhurutam | vahante và vàtàþ sphurati girimallãparimalà- stadaivàsmàkãnàü giramupaharethà murabhidi ||64 puràtiùñhan goùñhàn nikhilaramaõãbhyaþ priyatayà bhavàn yasyàü gopãramaõa vidadhe gauravabharam | sakhã tasyà vij¤àpayati lalità dhãralalita praõamya ÷rãpàdàmbujakanakapãñhãparisare ||65 prayatnàdàbàlyaü navakamalinãpallavakulai- stvayà bhåyo yasyàþ kçtamahaha saüvardhanamabhåt | ciràdådhobhàraü sphuraõaparamàkràntajaghanà babhåva praùñhauhã muramathana seyaü kapalikà ||66 samãpe nãpànàü tricaturadalà hanta gamità tvayà yà màkandapriyasahacarãbhàvaniyatim | iyaü sà vàsantã galadamalamàdhvãkapañalã- miùàdagre gopãramaõa rudatã rodayatã naþ ||67 prasåto devakyà madhumathana yaþ ko.api puruùaþ sa yàto gopàlàbhyudayaparamànandavasatim | dhçto yo gàndhinyà kañhinajañhare samprati tataþ samantàdevàstaü ÷iva ÷iva gatà gokulakathà ||68 ariùñenoddhatàþ pa÷upasudç÷o yàti vipadaü tçõàvartàkrànto racayati bhayaü catvaracayaþ | amã vyomãbhåtà vrajavasatibhåmã parisarà vahante santàpaü murahara vidåraü tvayi gate ||69 tvayà nàgantavyaü kathamapi hare goùñhamadhunà latà ÷reõã vçndàvanabhuvi yato.abhådviùamayã | prasånànàü gandhaü madhumathana tadà vàtanihitaü bhajan sadyo mårcchàü vahati nivaho gopasudç÷àm ||70 kathaü saïgo.asmàbhiþ saha samucitaþ samprati hare- rayaü gràmyà nàryastvamasi nçpakanyàrcitapadaþ | gataþ kàlo yasmin pa÷uparamaõãsaïgamakçte bhavàn vyagrastasthau tamasi gçhavàñiviñapini ||71 vayaü tyaktàþ svàmin yadi tava kiü dåùaõamidaü nisargaþ ÷yàmànàmayamatitaràü duùpariharaþ | kuhåkaõñhairaõóàvadhi saha nivàsàt paricità visçjyante sadyaþ kalitanavapakùairvalibhujaþ ||72 ayaü pårvo raïgaþ kila paricito yasya tarasà rasàdàkhyàtavyaü parikalaya tan nàñakamidam | mayà praùñavyo.asi prathamamiti vçndàvanapate kimàhà ràdheti smarasi hatakaü varõayugalam ||73 aye ku¤jadroõãkuharagçhamedhin kimadhunà parokùaü vakùyante pa÷uparamaõãdurniyatayaþ | pravãõà gopãnàü tava caraõapadme.api yadiyaü yayau ràdhà sàdhàraõasamucitapra÷napadavãm ||74 tvayà goùñhaü goùñhãtilaka kila cedvismçtamidaü na tårõaü dhåmorõàpatirapi vidhatte yadi kçpàm | aharvçndaü vçndàvanakusumapàlãparimalair daràlokaü ÷okàspadamiva kathaü neùyati sakhã ||75 taraïgaiþ kurvàõà ÷amanabhaginãlàghavamasau nadãü kàücidgoùñhe nayanajalapårairajanayat | itãvàsyà dveùàdabhimatada÷àpràrthanamayãü muràre vij¤aptiü ni÷amayati mànã na ÷amanaþ ||76 kçtàkçùñikrãóaü kimapi tava råpaü mama sakhã sakçddçùñvà dåràdahitahitabodhojjhitamatiþ | hatà seyaü premànalamanu vi÷antã sarabhasaü pataïgãvàtmànaü murahara muhurdàhitavatã ||77 mayà vàcyaþ kiü và tvamiha nijadoùàt paramasau yayau mandà vçndàvanakusumabandho vidhuratàm | yadarthaü duþkhàgnirvikç÷ati tamadyàpi hçdayàn na yasmàddurmedhà lavamapi bhavantaü davayati ||78 trivakràho dhanyà hçdayamiva te svaü puramasau samàsàdya svairaü yadiha vilasantã nivasati | dhruvaü puõyabhraü÷àdajani saraleyaü mama sakhã prave÷astatràbhåt kùaõamapi yadasyà na sulabhaþ ||79 kimàviùñà bhåtaiþ sapadi yadi vàkråraphaõinà kùatàpasmàreõa cyutamatirakasmàt kimapatat | iti vyagrairasyàü gurubhirabhitaþ kãcakarava- ÷ravàdaspandàyàü murahara vikalpà vidadhire ||80 navãneyaü sampratyaku÷alaparãpàkalaharã- nirãõarti svairaü mama sahacarãcittakuhare | jagannetra÷reõãmadhuramathuràyàü nivasata- ÷ciràdàrtà vàrtàmapi tava yadeùà na labhate ||81 janàn siddhàda÷àn namati bhajate màntrikagaõàn vidhatte ÷u÷råùàmadhikavinayenauùadhavidàm | tvadãkùàdãkùàyai paricarati bhaktyà girisutàü manãùà hi vyagrà kimapi ÷ubhahetuü na manute ||82 pa÷ånàü pàtàraü bhujagaripuputrapraõayinaü smarodvardhikrãóaü nivióaghanasàradyutiharam | sadàbhyarõe nandã÷varagiribhuvo raïgarasikaü bhavantaü kaüsàre bhajati bhavadàptyai mama sakhã ||83 bhavantaü santaptà vidalitatamàlàïkurarasai- rvilikhya bhråbhaïgãkçtamadanakodaõóakadanam | nidhàsayantã kaõñhe tava nijabhujàvallarãmasau dharanyàmunmãlajjàóimanivióàïgã viluñhati ||84 kadàcin måóheyaü nivióabhavadãyasmçtimadà- damandàdàtmànaü kalayati bhavantaü mama sakhã | tathàsyà ràdhàyà virahadahanàkalpitadhiyo muràre duþsàdhyà kùaõamapi na bàdhà viramati ||85 tvayà santàpànàmupari parimuktàtirabhasà- didànãmàpede tadapi tava ceùñàü priyasakhã | yadeùà kaüsàre bhidurahçdayaü tvàmavayati satãnàü mårdhanyà bhidurahçdayàbhådanudinam ||86 samakùaü sarveùàü viharasi madàdhipraõayinàm iti ÷rutvà nånaü gurutarasamàdhiü kalayati | sadà kaüsàràte bhajasi yaminàü netrapadavãm iti vyaktaü sajjãbhavati yamamàlocitumapi ||87 muràre kàlindãsaliladaladindãvararuce mukunda ÷rãvçndàvanamadana vçndàrakamaõe | vrajànandin nandã÷varadayita nandàtmaja hare sadeti krandantã parijana÷ucaü kandalayati ||88 samantàduttaptastava virahadàvàgni÷ikharayà kçtodvegaþ pa¤cà÷ugamçgayuvedha vyatikaraiþ | tanåbhåtaü sadyastanuvanamidaü hàsyati hare hañhàdadya ÷vo và mama sahacarãpràõahariõaþ ||89 payorà÷isphãtatviùi himakarottaüsamadhure dadhàne dçgbhaïgyà smaravijayiråpaü mama sakhã | hare dattasvàntà bhavati tadimàü kiü prabhavati smaro hantuü kintu vyathayati bhavàn eva kutukã ||90 vijànãme bhàvaü pa÷uparamaõãnàü yadumaõe na jànãmaþ kasmàt tadapi tava màyà racayati | samantàdadhyàtmaü yadiha pavanavyàdheralapa- dbalàdasyàstena vyasanakulameva dviguõitam ||91 gurorantevàsã sa bhajati yadånàü sacivatàü sakhãyaü kàlindã kila bhavati kàlasya bhaginã | bhavedanyaþ ko và narapatipure matparicito da÷àmasyàþ ÷aüsan yadutilaka yastvàmanunayet ||92 vi÷ãrõàïgãmantarvraõaviluñhanàdutkalikayà parãtàü bhåyasyà satatamuparàgavyatikaràm | paridhvastàmodàü viramitasamastàlikutukàü vidho pàdaspar÷àdapi sukhaya ràdhàkumudinãm ||93 vipattibhyaþ pràõàn kathamapi bhavatsaïgamasukha- spçhàdhãnà ÷aure mama sahacarã rakùitavatã | atikrànte sampraty avadhidivase jãvanavidhau hatà÷à niþ÷aïkaü vitarati dç÷au cutamukule ||94 pratãkàràrambha÷lathamatibhirudyatpariõate- rvimuktàyà vyaktasmarakadanabhàjaþ parijanaiþ | amu¤cantã saïgaü kuvalayadç÷aþ kevalamasau kalàdadya pràõàn avati bhavà÷àsahacarã ||95 aye ràsakrãóàrasika mama sakhyàü navanavà purà baddhà yena praõayalaharã hanta gahanà | sa cen muktàpekùastvamapi dhig imàü tula÷akalaü yadetasyà nàsànihitamidamadyàpi calati ||96 mukunda bhràntàkùã kimapi yadasaükalpita÷ataü vidhatte tadvaktuü jagati manujaþ kaþ prabhavati | kadàcit kalyàõã vilapati ya utkaõñhitamati- stadàkhyàmi svàmin gamaya makarottaüsapadavãm ||97 abhåt ko.api premà mayi murariporyaþ sakhi purà paràü karmàpekùàmapi tadavalambàn na gaõayet | tathedànãü hà dhik samajani tañasthaþ sphuñamahaü bhaje lajjàü yena kùaõamapi punarjãvitumapi ||98 garãyàn me premà tvayi paramiti snehalaghutà na jãviùyàmãti praõayagarimakhyàpanavidhiþ | kathaü nàyàsãti smaraõaparipàñãprakañanaü harau sande÷àya priyasakhi na me vàgavasaraþ ||99 amã ku¤jaþ pårvaü na mama dadhire kàmapi mudaü drumàlãyaü cetaþ sakhi na kati÷o nanditavatã | idànãü pa÷yaite yugapadapatàpaü vidadhate prabho muktopekùe bhajati na hi ko và vimukhatàm ||100 kadà premonmãlanmadanamadiràkùã samudayàt balàdàkarùantaü madhuramuralãkàkalikayà | muhurbhràmyaccillãculukitakulastrãvratamahaü vilokeyaü lãlàmadamiladapàïgã murabhidam ||101 yayau kàlaþ kalyàõy adhikalitakelã parimalàü vilàsàrthã yasminn acalakuhare lãnavapuùam | sa màü dhçtvà dhårtaþ kçtakapañaroùàü sakhi hañhà- dakàrùãdàkarùann urasi ÷a÷ilekhà÷atavçtàm ||102 ràõadbhçïga÷reõãsuhçdi ÷aradàrambhamadhure vanànte càndrãbhiþ kiraõalaharãbhirdhavalite | kadà premoddaõóasmarakalahavaitaõóikamahaü kariùye govindaü nivióabhujabandhapraõayinam ||103 mano me hà kaùñaü jvalati kimahaü hanta karavai na pàraü nàvàraü kimapi kalayàmy asya jaladheþ | iyaü vande mårdhnà sapadi tamupàyaü kathaya màü {patàmçùye} yasmàddhçtikaõikayàpe kùaõikayà ||104 prayàto màü hitvà yadi kañhinacåóàmaõirasau paryàtu svacchandaü mama samayadharmaþ kila gatiþ | idaü soóhuü kà và prabhavati yataþ svapnakapañà- dihàyàto vçndàvanabhuvi kalàn màü ramayati ||105 anaucityaü tasya vyathayati mano hanta mathuràü tvamàsàdya svairaü capalahçdayaü vàraya harim | sakhi svapnàrambhe punarapi yathà vibhrama madà- dihàyàto dhårtaþ kùapayati na me kiïkiniguõam ||106 ayi svapno dåre viramatu samakùaü ÷çõu hañhà- davi÷vastà mà bhåriha sakhi manovibhramadhiyà | vayasyaste govardhanavipinamàsàdya kutukà- dakàõóe yadbhåyaþ smarakalahapàõóityamatanot ||107 amarùàddhàvantãü gahanakuhare såcitapathàü tulàkoñikvànai÷cakitapadapàtadviguõitaiþ | vidhãrùan màü harùottaralanayanàntaþ sa kutukã na vaü÷ãmaj¤àsãdbhuvi karasarojàdvigalitàm ||108 a÷aktàü gantavye kalitanavacelà¤calatayà latàlãbhiþ puùpasmita÷avalitàbhirvirudatãm | parãhàsàrambhã priyasakhi sa màü lambitamukhãü prapede cumbàya sphuradadharabimbastava sakhà ||109 tato.ahaü dhammille sthagitamuralãkà sakhi ÷anai- ralãkàmarùeõa bhramadaviralabhrårudacalam | kacàkçùñikrãóàkramaparicite cauryacarite harirlabdhopàdhiþ prasabhamanayan màü giridarãm ||110 kadàcidvàsantãkuharabhuvi dhçùñaþ sarabhasaü hasan pçùñhàlambã sthagayati karàbhyàü mama dç÷au | didhãrùau jàterùyaü mayi sakhi tadãyàïguli÷ikhàü na jàne kutràyaü vrajati kitavànàü kila guruþ ||111 atãteyaü vàrtà viramatu puraþ pa÷ya sarale vayasyaste so.ayaü smitamadhurimonmçùñavadanaþ | bhujastambhollàsàdabhimataparãrambharabhasaþ smarakrãóàsindhuþ kùipati mayi bandhukakusumam ||112 taduttiùñha vrãóàvati nivióamuktàlatikayà vadhànemaü dhårtaü sakhi madhupurãü yàti na yathà | iti premonmãladbhavadanubhavàråóhajaóimà sakhãnàmàkrandaü na kila kati÷aþ kandalayati ||113 aho kaùñ.aü bàlyàdahamiha sakhãü duùñahçdayà muhurmànagranthiü sahajasaralàü gràhitavatã | tadàrambhàdgopãgaõaratiguro nirbharamasau na lebhe lubdhàpi tvadamalabhujastambharabhasam ||114 alinde kàlindãkamalasurabhau ku¤javasate- rvasantãü vàsantãnavaparimalodgàricikuràm | tvadutsaïge nidràsukhamukulitàkùãü punarimàü kadàhaü seviùye ki÷alayakalàpavyajaninã ||115 dhçtànandàüvçndàvanaparisare ÷àradani÷à- vilàsollàsena glapitakavarãphullakusumàm | tava skandhopànte vinihitabhujàvallarimahaü kadà ku¤je lãnà rahasi vihasiùyàmi sumukhãm ||116 vidåràdàhartuü kusumamupayàmi tvamadhunà purastãre tãre kalaya tulasãpallavamidam | iti vyàjàdenàü viditabhavadãyasthitirahaü kadà ku¤je gopãramaõa gamayiùyàmi samaye ||117 iti ÷rãkaüsàreþ padakamalayorgokulakathàü nivedya pratyekaü bhaja parijaneùu praõayitàm | nijàïke kàdambãsahacara vahan maõóanatayà na yàn uccaiþ premapravaõamanujagràha bhagavàn ||118 miladbhaïgãü haüsãramaõa vanamàlàü prathamato mudà kùemaü pçcchann idamupaharethà mama vacaþ | ciraü kaüsàràterurasi sahavàsapraõayinãü kimenàmenàkùãü guõavati visasmàra bhavatã ||119 idaü kiü và hanta smarasi rasike khaõóanaruùà parãtàïgã govardhanagirinitambe mama sakhã | bhiyà sambhràntàkùaü yadiha vicakarùa tvayi balà- dgçhãtvà vibhra÷yan nava÷ikhi÷ikhaü gokulapatim ||120 tataþ sambhàùethàþ ÷rutimakaramudràmiti mudà bhavatyàü kartavyaþ kimiti ku÷alapra÷najaóimà | rucismerà yà tvaü racayasi sadà cumbanakalàm apàïgena spçùñà sakhi murariporgaõóamukure ||121 nivàsaste devi ÷ravaõalatikàyàmiti dhiyà prayatnàt tvàmeva praõayahçdayà yàmi ÷araõam | parokùaü vçùõãnàü nibhçtanibhçtaü karõakuhare hareþ kàkånmi÷ràü kathaya sakhi ràdhàvidhuratàm ||122 parãrambhaü premõà mama savinayaü kaustubhamaõau bruvàõaþ kurvãthàþ patagavara vij¤àpanamidam | agàdhà ràdhàyàmapi tava sakhe vismçtirabhåt kathaü và kalyàõaü vahati tarale hi praõayità ||123 muhuþ kåjatkà¤cãmaõivalayama¤jãramuralã- ravàlambo bhràmyadyuvatãkulagãtaiþ suramaõe | sa kiü sàkùàdbhàvã punarapi harestàõóavarasai- ramandaþ kàlindãpulinabhuvi tauryàtrikabharaþ ||124 navãnastvaü kambo pa÷uparamaõãbhiþ paricayaü na dhatse ràdhàyàþ guõagarimagandho.api na kçtã | tathàpi tvàü yàce hçdayanihitaü dohadamahaü vahante hi klànte praõayamavadàtaprakçtayaþ ||125 gçhãtvà govindaü jaladhihçdayànandana sakhe sukhena ÷rãvçndàvanaparisare nandatu bhavàn | kathaü và te goùñhaü bhavatu dayitaü hanta balavàn yadetasmin veõorjayati cirasaubhàgyamahimà ||126 iti premodgàrapravaõamanunãya kramava÷àü parãvàràn bhràtarni÷amayati càõåramathane | punaþ kopodbhinnapraõayacañulaü tasya nikañe kathàmàcakùãthàþ da÷abhiravatàrairvilasitàm ||127 grahãtuü tvàü premàmiùaparivçtaü cittavaói÷aü mahàmãna kùipraü nàdhita rasapåre mama sakhã | vivekàkhyaü chittvà guõamatha tadagràsi bhavatà hatà÷eyaü kiü và ÷iva ÷iva vidhàtuü prabhavati ||128 varàkãyaü dçùñvà subhagavapuùo vibhramabharaü tavàbhyarõaü bheje paramakutukollàsitamatiþ | tirodhàya svàïgaü prakañayasi yat tvaü kañhinatàü tadetat kiü na syàt tava kamañhamårteþ samucitam ||129 sadà kaüsàrate sphurati ciramadyàpi bhavataþ sphuñaü kroóàkàre vapuùi nivióapremalaharã | yataþ sà sairandhrã malayaruhapaïkapraõayinã tvayà kroóãcakre paramarabhasàdàtmadayità ||130 ciràdantarbhåtà naraharimayã mårtirabhita- stadãyo vyàpàrastava tu na yayau vismçtipatham | vinãtaprahlàdastvamiha paramakråracarite prasakto yadbhåyaþ parahçdayabhedaü janayasi ||131 yadàtmànaü darpàdagaõitagururvàmana mudà manoràjyenàóhyaü tvayi valitayà kalpitavatã | prapede tasyedaü phalamucitameva priyasakhã vidåre yat kùiptà praõayamayapà÷e nigaóità ||132 iyaü nàtha krårà bhçgupatanamakaïkùati tato yadasyàü kañhinàü tava samucitaü tadbhçgupate | asau te durbodhà kçtiriha bhavadvismçtipathaü yato jàtaþ sàkùàdgururapi sa nandã÷varapatiþ ||133 nirànandà gàva÷ciramupasçtà dåùaõakulaiþ kharàyante sadyo raghutilaka govardhanatañãþ | viràdhatvaü ghoùo vrajati bhavadãyapravasanà- didànãü màrãcaþ sphuñamiha narãõarti paritaþ ||134 prasannaþ kàlo.ayaü punarudayituü ràsabhajanai- rvilàsinn adyàpi sphuñamanaparàdhà vayamapi | vitanvànaþ kàntiü vapuùi ÷aradàkà÷avalitàü kçto na tvaü sãradhvaja bhajasi vçndàvanamidam ||135 na ràgaü sarvaj¤a kvacidapi vidhatte ratipatiü muhurdveùñi drohaü kalayati balàdiùñavidhaye | ciraü dhyànàsaktà nivasati sadà saugatarati- stathàpyasyàü haüho sadayahçdaya tvaü na dayase ||136 parikle÷amlecchàn samadamadhupàlã madhurayà nikçntatrontapraõayakalikàkhaógalatayà | tvamàsãnaþ kalkinniha caturagopàhitaratiþ sade÷aü kurvãthàþ pratimuditavãràdhikamidam ||137 iti premodghàñasampuñitavaco bhaïgirakhilaü tvamàvedya klidyan mukhaparisaro locanajalaiþ | tato govindasya prativacanamàdhvãkapadapã- mupàsãno dçgbhyàü kùaõamavadhãthàþ khagapate ||138 praõetavyo dçùñeranubhavapathaü nandatanayo vidheyo gopãnàü bhuvanamahitànàmupakçtiþ | iyaü yàmairgamyà catura mathuràpi tricaturai- riti dvaidhaü nàntaþ kalaya kalahaüsãkulapate ||139 apårvà yasyàntarvilasati mudà sàralaruci- rvivektuü ÷akyete sapadi milite yena payasã | kathaü kàraü yukto bhavatu bhavatastasya kçtinà vilambaþ kàdambãramaõa mathuràsaïgamavidhau ||140 prapannaþ premàõaü prabhavati sadà bhàgavatabhàk paràcãno janmàvadhibhavarasàdbhaktimadhuraþ | ciraü ko.api ÷rãmàn jayati viditaþ ÷àkaratayà dhurãõo dhãràõàmadhidharaõi vaiyàsakiriva ||141 rasànàmàdhàrairaparicitadoùaþ sahçdayai- rmuràràteþ krãóànivióaghañanàråpamahitaþ | prabandho.ayaü bandhorakhilajagatàü tasya sarasàü prabhorantaþ sàndràü pramadalaharãü pallavayatu ||142