Valmiki: Ramayana, 4. Kiskindhakanda Based on the text entered by Muneo Tokunaga et al. Input by Muneo Tokunaga, revised by John Smith (Cambridge) [GRETIL-Version: 2017-07-06] Revision: 2017-07-06: erroneous line breaks removed by Tyler Neill ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: https://tylergneill.github.io/gretil-mirror/gretil/gretdiac.pdf and https://tylergneill.github.io/gretil-mirror/gretil/gretdias.pdf For further information see: https://tylergneill.github.io/gretil-mirror/gretil.htm ___________________________________________________________________ Vàlmãki: Ràmàyaõa, 4. Kiùkindhàkàõóa 4.001.001a sa tàü puùkariõãü gatvà padmotpalajhaùàkulàm 4.001.001c ràmaþ saumitrisahito vilalàpàkulendriyaþ 4.001.002a tasya dçùñvaiva tàü harùàd indriyàõi cakampire 4.001.002c sa kàmava÷am àpannaþ saumitrim idam abravãt 4.001.003a saumitre pa÷ya pampàyàþ kànanaü ÷ubhadar÷anam 4.001.003c yatra ràjanti ÷ailàbhà drumàþ sa÷ikharà iva 4.001.004a màü tu ÷okàbhisaütaptam àdhayaþ pãóayanti vai 4.001.004c bharatasya ca duþkhena vaidehyà haraõena ca 4.001.005a adhikaü pravibhàty etan nãlapãtaü tu ÷àdvalam 4.001.005c drumàõàü vividhaiþ puùpaiþ paristomair ivàrpitam 4.001.006a sukhànilo 'yaü saumitre kàlaþ pracuramanmathaþ 4.001.006c gandhavàn surabhir màso jàtapuùpaphaladrumaþ 4.001.007a pa÷ya råpàõi saumitre vanànàü puùpa÷àlinàm 4.001.007c sçjatàü puùpavarùàõi varùaü toyamucàm iva 4.001.008a prastareùu ca ramyeùu vividhàþ kànanadrumàþ 4.001.008c vàyuvegapracalitàþ puùpair avakiranti gàm 4.001.009a màrutaþ sukhaü saüspar÷e vàti candana÷ãtalaþ 4.001.009c ùañpadair anukåjadbhir vaneùu madhugandhiùu 4.001.010a giriprastheùu ramyeùu puùpavadbhir manoramaiþ 4.001.010c saüsakta÷ikharà ÷ailà viràjanti mahàdrumaiþ 4.001.011a puùpitàgràü÷ ca pa÷yemàn karõikàràn samantataþ 4.001.011c hàñakapratisaüchannàn naràn pãtàmbaràn iva 4.001.012a ayaü vasantaþ saumitre nànàvihaganàditaþ 4.001.012c sãtayà viprahãõasya ÷okasaüdãpano mama 4.001.013a màü hi ÷okasamàkràntaü saütàpayati manmathaþ 4.001.013c hçùñaþ pravadamàna÷ ca samàhvayati kokilaþ 4.001.014a eùa dàtyåhako hçùño ramye màü vananirjhare 4.001.014c praõadan manmathàviùñaü ÷ocayiùyati lakùmaõa 4.001.015a vimi÷rà vihagàþ pumbhir àtmavyåhàbhinanditàþ 4.001.015c bhçïgaràjapramuditàþ saumitre madhurasvaràþ 4.001.016a màü hi sà mçga÷àvàkùã cintà÷okabalàtkçtam 4.001.016c saütàpayati saumitre kråra÷ caitravanànilaþ 4.001.017a ÷ikhinãbhiþ parivçtà mayårà girisànuùu 4.001.017c manmathàbhiparãtasya mama manmathavardhanàþ 4.001.018a pa÷ya lakùõama nçtyantaü mayåram upançtyati 4.001.018c ÷ikhinã manmathàrtaiùà bhartàraü girisànuùu 4.001.019a mayårasya vane nånaü rakùasà na hçtà priyà 4.001.019c mama tv ayaü vinà vàsaþ puùpamàse suduþsahaþ 4.001.020a pa÷ya lakùmaõa puùpàõi niùphalàni bhavanti me 4.001.020c puùpabhàrasamçddhànàü vanànàü ÷i÷iràtyaye 4.001.021a vadanti ràvaü muditàþ ÷akunàþ saügha÷aþ kalam 4.001.021c àhvayanta ivànyonyaü kàmonmàdakarà mama 4.001.022a nånaü parava÷à sãtà sàpi ÷ocaty ahaü yathà 4.001.022c ÷yàmà padmapalà÷àkùã mçdubhàùà ca me priyà 4.001.023a eùa puùpavaho vàyuþ sukhaspar÷o himàvahaþ 4.001.023c tàü vicintayataþ kàntàü pàvakapratimo mama 4.001.024a tàü vinàtha vihaügo 'sau pakùã praõaditas tadà 4.001.024c vàyasaþ pàdapagataþ prahçùñam abhinardati 4.001.025a eùa vai tatra vaidehyà vihagaþ pratihàrakaþ 4.001.025c pakùã màü tu vi÷àlàkùyàþ samãpam upaneùyati 4.001.026a pa÷ya lakùmaõa saünàdaü vane madavivardhanam 4.001.026c puùpitàgreùu vçkùeùu dvijànàm upakåjatàm 4.001.027a saumitre pa÷ya pampàyà÷ citràsu vanaràjiùu 4.001.027c nalinàni prakà÷ante jale taruõasåryavat 4.001.028a eùà prasannasalilà padmanãlotpalàyatà 4.001.028c haüsakàraõóavàkãrõà pampà saugandhikàyutà 4.001.029a cakravàkayutà nityaü citraprasthavanàntarà 4.001.029c màtaïgamçgayåthai÷ ca ÷obhate salilàrthibhiþ 4.001.030a padmako÷apalà÷àni draùñuü dçùñir hi manyate 4.001.030c sãtàyà netrako÷àbhyàü sadç÷ànãti lakùmaõa 4.001.031a padmakesarasaüsçùño vçkùàntaraviniþsçtaþ 4.001.031c niþ÷vàsa iva sãtàyà vàti vàyur manoharaþ 4.001.032a saumitre pa÷ya pampàyà dakùiõe girisànuni 4.001.032c puùpitàü karõikàrasya yaùñiü parama÷obhanàm 4.001.033a adhikaü ÷ailaràjo 'yaü dhàtubhis tu vibhåùitaþ 4.001.033c vicitraü sçjate reõuü vàyuvegavighaññitam 4.001.034a giriprasthàs tu saumitre sarvataþ saüprapuùpitaiþ 4.001.034c niùpatraiþ sarvato ramyaiþ pradãpà iva kuü÷ukaiþ 4.001.035a pampàtãraruhà÷ ceme saüsaktà madhugandhinaþ 4.001.035c màlatãmallikàùaõóàþ karavãrà÷ ca puùpitàþ 4.001.036a ketakyaþ sinduvàrà÷ ca vàsantya÷ ca supuùpitàþ 4.001.036c màdhavyo gandhapårõà÷ ca kundagulmà÷ ca sarva÷aþ 4.001.037a ciribilvà madhåkà÷ ca va¤julà bakulàs tathà 4.001.037c campakàs tilakà÷ caiva nàgavçkùà÷ ca puùpitàþ 4.001.038a nãpà÷ ca varaõà÷ caiva kharjårà÷ ca supuùpitàþ 4.001.038c aïkolà÷ ca kuraõñà÷ ca cårõakàþ pàribhadrakàþ 4.001.039a cåtàþ pàñalaya÷ caiva kovidàrà÷ ca puùpitàþ 4.001.039c mucukundàrjunà÷ caiva dç÷yante girisànuùu 4.001.040a ketakoddàlakà÷ caiva ÷irãùàþ ÷iü÷apà dhavàþ 4.001.040c ÷àlmalyaþ kiü÷ukà÷ caiva raktàþ kurabakàs tathà 4.001.040e tini÷à nakta màlà÷ ca candanàþ syandanàs tathà 4.001.041a vividhà vividhaiþ puùpais tair eva nagasànuùu 4.001.041c vikãrõaiþ pãtaraktàbhàþ saumitre prastaràþ kçtàþ 4.001.042a himànte pa÷ya saumitre vçkùàõàü puùpasaübhavam 4.001.042c puùpamàse hi taravaþ saügharùàd iva puùpitàþ 4.001.043a pa÷ya ÷ãtajalàü cemàü saumitre puùkaràyutàm 4.001.043c cakravàkànucaritàü kàraõóavaniùevitàm 4.001.043e plavaiþ krau¤cai÷ ca saüpårõàü varàhamçgasevitàm 4.001.044a adhikaü ÷obhate pampàvikåjadbhir vihaügamaiþ 4.001.045a dãpayantãva me kàmaü vividhà mudità dvijàþ 4.001.045c ÷yàmàü candramukhãü smçtvà priyàü padmanibhekùaõàm 4.001.046a paya sànuùu citreùu mçgãbhiþ sahitàn mçgàn 4.001.046c màü punar mçga÷àvàkùyà vaidehyà virahãkçtam 4.001.047a evaü sa vilapaüs tatra ÷okopahatacetanaþ 4.001.047c avekùata ÷ivàü pampàü ramyavàrivahàü ÷ubhàm 4.001.048a nirãkùamàõaþ sahasà mahàtmà; sarvaü vanaü nirjharakandaraü ca 4.001.048c udvignacetàþ saha lakùmaõena; vicàrya duþkhopahataþ pratasthe 4.001.049a tàv çùyamåkaü sahitau prayàtau; sugrãva÷àkhàmçgasevitaü tam 4.001.049c trastàs tu dçùñvà harayo babhåvur; mahaujasau ràghavalakùmaõau tau 4.002.001a tau tu dçùñvà mahàtmànau bhràtarau ràmalakùmaõau 4.002.001c varàyudhadharau vãrau sugrãvaþ ÷aïkito 'bhavat 4.002.002a udvignahçdayaþ sarvà di÷aþ samavalokayan 4.002.002c na vyatiùñhata kasmiü÷ cid de÷e vànarapuügavaþ 4.002.003a naiva cakre manaþ sthàne vãkùamàõo mahàbalau 4.002.003c kapeþ paramabhãtasya cittaü vyavasasàda ha 4.002.004a cintayitvà sa dharmàtmà vimç÷ya gurulàghavam 4.002.004c sugrãvaþ paramodvignaþ sarvair anucaraiþ saha 4.002.005a tataþ sa sacivebhyas tu sugrãvaþ plavagàdhipaþ 4.002.005c ÷a÷aüsa paramodvignaþ pa÷yaüs tau ràmalakùmaõau 4.002.006a etau vanam idaü durgaü vàlipraõihitau dhruvam 4.002.006c chadmanà cãravasanau pracarantàv ihàgatau 4.002.007a tataþ sugrãvasacivà dçùñvà paramadhanvinau 4.002.007c jagmur giritañàt tasmàd anyac chikharam uttamam 4.002.008a te kùipram abhigamyàtha yåthapà yåthaparùabham 4.002.008c harayo vànara÷reùñhaü parivàryopatasthire 4.002.009a ekam ekàyanagatàþ plavamànà girer girim 4.002.009c prakampayanto vegena girãõàü ÷ikharàõi ca 4.002.010a tataþ ÷àkhàmçgàþ sarve plavamànà mahàbalàþ 4.002.010c babha¤ju÷ ca nagàüs tatra puùpitàn durgasaü÷ritàn 4.002.011a àplavanto harivaràþ sarvatas taü mahàgirim 4.002.011c mçgamàrjàra÷àrdålàüs tràsayanto yayus tadà 4.002.012a tataþ sugrãvasacivàþ parvatendraü samà÷ritàþ 4.002.012c saügamya kapimukhyena sarve prà¤jalayaþ sthitàþ 4.002.013a tatas taü bhayasaütrastaü vàlikilbiùa÷aïkitam 4.002.013c uvàca hanumàn vàkyaü sugrãvaü vàkyakovidaþ 4.002.014a yasmàd udvignacetàs tvaü pradruto haripuügava 4.002.014c taü kråradar÷anaü kråraü neha pa÷yàmi vàlinam 4.002.015a yasmàt tava bhayaü saumya pårvajàt pàpakarmaõaþ 4.002.015c sa neha vàlã duùñàtmà na te pa÷yàmy ahaü bhayam 4.002.016a aho ÷àkhàmçgatvaü te vyaktam eva plavaügama 4.002.016c laghucittatayàtmànaü na sthàpayasi yo matau 4.002.017a buddhivij¤ànasaüpanna iïgitaiþ sarvam àcara 4.002.017c na hy abuddhiü gato ràjà sarvabhåtàni ÷àsti hi 4.002.018a sugrãvas tu ÷ubhaü vàkyaü ÷rutvà sarvaü hanåmataþ 4.002.018c tataþ ÷ubhataraü vàkyaü hanåmantam uvàca ha 4.002.019a dãrghabàhå vi÷àlàkùau ÷aracàpàsidhàriõau 4.002.019c kasya na syàd bhayaü dçùñvà etau surasutopamau 4.002.020a vàlipraõihitàv etau ÷aïke 'haü puruùottamau 4.002.020c ràjàno bahumitrà÷ ca vi÷vàso nàtra hi kùamaþ 4.002.021a araya÷ ca manuùyeõa vij¤eyà÷ channacàriõaþ 4.002.021c vi÷vastànàm avi÷vastà÷ chidreùu praharanti hi 4.002.022a kçtyeùu vàlã medhàvã ràjàno bahudar÷anàþ 4.002.022c bhavanti parahantàras te j¤eyàþ pràkçtair naraiþ 4.002.023a tau tvayà pràkçtenaiva gatvà j¤eyau plavaügama 4.002.023c ÷aïkitànàü prakàrai÷ ca råpavyàbhàùaõena ca 4.002.024a lakùayasva tayor bhàvaü prahçùñamanasau yadi 4.002.024c vi÷vàsayan pra÷aüsàbhir iïgitai÷ ca punaþ punaþ 4.002.025a mamaivàbhimukhaü sthitvà pçccha tvaü haripuügava 4.002.025c prayojanaü prave÷asya vanasyàsya dhanurdharau 4.002.026a ÷uddhàtmànau yadi tv etau jànãhi tvaü plavaügama 4.002.026c vyàbhàùitair và råpair và vij¤eyà duùñatànayoþ 4.002.027a ity evaü kapiràjena saüdiùño màrutàtmajaþ 4.002.027c cakàra gamane buddhiü yatra tau ràmalakùmaõau 4.002.028a tatheti saüpåjya vacas tu tasya; kapeþ subhãtasya duràsadasya 4.002.028c mahànubhàvo hanumàn yayau tadà; sa yatra ràmo 'tibala÷ ca lakùmaõaþ 4.003.001a vaco vij¤àya hanumàn sugrãvasya mahàtmanaþ 4.003.001c parvatàd ç÷yamåkàt tu pupluve yatra ràghavau 4.003.002a sa tatra gatvà hanumàn balavàn vànarottamaþ 4.003.002c upacakràma tau vàgbhir mçdvãbhiþ satyavikramaþ 4.003.003a svakaü råpaü parityajya bhikùuråpeõa vànaraþ 4.003.003c àbabhàùe ca tau vãrau yathàvat pra÷a÷aüsa ca 4.003.004a ràjarùidevapratimau tàpasau saü÷itavratau 4.003.004c de÷aü katham imaü pràptau bhavantau varavarõinau 4.003.005a tràsayantau mçgagaõàn anyàü÷ ca vanacàriõaþ 4.003.005c pampàtãraruhàn vçkùàn vãkùamàõau samantataþ 4.003.006a imàü nadãü ÷ubhajalàü ÷obhayantau tarasvinau 4.003.006c dhairyavantau suvarõàbhau kau yuvàü cãravàsasau 4.003.007a siühaviprekùitau vãrau siühàtibalavikramau 4.003.007c ÷akracàpanibhe càpe pragçhya vipulair bhujaiþ 4.003.008a ÷rãmantau råpasaüpannau vçùabha÷reùñhavikramau 4.003.008c hastihastopamabhujau dyutimantau nararùabhau 4.003.009a prabhayà parvatendro 'yaü yuvayor avabhàsitaþ 4.003.009c ràjyàrhàv amaraprakhyau kathaü de÷am ihàgatau 4.003.010a padmapatrekùaõau vãrau jañàmaõóaladhàriõau 4.003.010c anyonyasadç÷au vãrau devalokàd ivàgatau 4.003.011a yadçcchayeva saüpràptau candrasåryau vasuüdharàm 4.003.011c vi÷àlavakùasau vãrau mànuùau devaråpiõau 4.003.012a siühaskandhau mahàsattvau samadàv iva govçùau 4.003.012c àyatà÷ ca suvçttà÷ ca bàhavaþ parighottamàþ 4.003.012e sarvabhåùaõabhåùàrhàþ kim arthaü na vibhåùitaþ 4.003.013a ubhau yogyàv ahaü manye rakùituü pçthivãm imàm 4.003.013c sasàgaravanàü kçtsnàü vindhyameruvibhåùitàm 4.003.014a ime ca dhanuùã citre ÷lakùõe citrànulepane 4.003.014c prakà÷ete yathendrasya vajre hemavibhåùite 4.003.015a saüpårõà ni÷itair bàõair tåõà÷ ca ÷ubhadar÷anàþ 4.003.015c jãvitàntakarair ghorair jvaladbhir iva pannagaiþ 4.003.016a mahàpramàõau vipulau taptahàñakabhåùitau 4.003.016c khaógàv etau viràjete nirmuktabhujagàv iva 4.003.017a evaü màü paribhàùantaü kasmàd vai nàbhibhàùathaþ 4.003.018a sugrãvo nàma dharmàtmà ka÷ cid vànarayåthapaþ 4.003.018c vãro vinikçto bhràtrà jagad bhramati duþkhitaþ 4.003.019a pràpto 'haü preùitas tena sugrãveõa mahàtmanà 4.003.019c ràj¤à vànaramukhyànàü hanumàn nàma vànaraþ 4.003.020a yuvàbhyàü saha dharmàtmà sugrãvaþ sakhyam icchati 4.003.020c tasya màü sacivaü vittaü vànaraü pavanàtmajam 4.003.021a bhikùuråpapraticchannaü sugrãvapriyakàmyayà 4.003.021c ç÷yamåkàd iha pràptaü kàmagaü kàmaråpiõam 4.003.022a evam uktvà tu hanumàüs tau vãrau ràmalakùmaõau 4.003.022c vàkyaj¤au vàkyaku÷alaþ punar novàca kiü cana 4.003.023a etac chrutvà vacas tasya ràmo lakùmaõam abravãt 4.003.023c prahçùñavadanaþ ÷rãmàn bhràtaraü pàr÷vataþ sthitam 4.003.024a sacivo 'yaü kapãndrasya sugrãvasya mahàtmanaþ 4.003.024c tam eva kàïkùamàõasya mamàntikam upàgataþ 4.003.025a tam abhyabhàùa saumitre sugrãvasacivaü kapim 4.003.025c vàkyaj¤aü madhurair vàkyaiþ snehayuktam ariüdamam 4.004.001a tataþ prahçùño hanumàn kçtyavàn iti tad vacaþ 4.004.001c ÷rutvà madhurasaübhàùaü sugrãvaü manasà gataþ 4.004.002a bhavyo ràjyàgamas tasya sugrãvasya mahàtmanaþ 4.004.002c yad ayaü kçtyavàn pràptaþ kçtyaü caitad upàgatam 4.004.003a tataþ paramasaühçùño hanåmàn plavagarùabhaþ 4.004.003c pratyuvàca tato vàkyaü ràmaü vàkyavi÷àradaþ 4.004.004a kimarthaü tvaü vanaü ghoraü pampàkànanamaõóitam 4.004.004c àgataþ sànujo durgaü nànàvyàlamçgàyutam 4.004.005a tasya tadvacanaü ÷rutvà lakùmaõo ràmacoditaþ 4.004.005c àcacakùe mahàtmànaü ràmaü da÷arathàtmajam 4.004.006a ràjà da÷aratho nàma dyutimàn dharmavatsalaþ 4.004.006c tasyàyaü pårvajaþ putro ràmo nàma janaiþ ÷rutaþ 4.004.007a ÷araõyaþ sarvabhåtànàü pitur nirde÷apàragaþ 4.004.007c vãro da÷arathasyàyaü putràõàü guõavattaraþ 4.004.008a ràjyàd bhraùño vane vastuü mayà sàrdham ihàgataþ 4.004.008c bhàryayà ca mahàtejàþ sãtayànugato va÷ã 4.004.008e dinakùaye mahàtejàþ prabhayeva divàkaraþ 4.004.009a aham asyàvaro bhràtà guõair dàsyam upàgataþ 4.004.009c kçtaj¤asya bahuj¤asya lakùmaõo nàma nàmataþ 4.004.010a sukhàrhasya mahàrhasya sarvabhåtahitàtmanaþ 4.004.010c ai÷varyeõa vihãnasya vanavàsà÷ritasya ca 4.004.011a rakùasàpahçtà bhàryà rahite kàmaråpiõà 4.004.011c tac ca na j¤àyate rakùaþ patnã yenàsya sà hçtà 4.004.012a danur nàma ÷riyaþ putraþ ÷àpàd ràkùasatàü gataþ 4.004.012c àkhyàtas tena sugrãvaþ samartho vànaràdhipaþ 4.004.013a sa j¤àsyati mahàvãryas tava bhàryàpahàriõam 4.004.013c evam uktvà danuþ svargaü bhràjamàno gataþ sukham 4.004.014a etat te sarvam àkhyàtaü yàthàtathyena pçcchataþ 4.004.014c ahaü caiva hi ràma÷ ca sugrãvaü ÷araõaü gatau 4.004.015a eùa dattvà ca vittàni pràpya cànuttamaü ya÷aþ 4.004.015c lokanàthaþ purà bhåtvà sugrãvaü nàtham icchati 4.004.016a ÷okàbhibhåte ràme tu ÷okàrte ÷araõaü gate 4.004.016c kartum arhati sugrãvaþ prasàdaü saha yåthapaiþ 4.004.017a evaü bruvàõaü saumitriü karuõaü sà÷rupàtanam 4.004.017c hanåmàn pratyuvàcedaü vàkyaü vàkyavi÷àradaþ 4.004.018a ãdç÷à buddhisaüpannà jitakrodhà jitendriyàþ 4.004.018c draùñavyà vànarendreõa diùñyà dar÷anam àgatàþ 4.004.019a sa hi ràjyàc ca vibhraùñaþ kçtavaira÷ ca vàlinà 4.004.019c hçtadàro vane trasto bhràtrà vinikçto bhç÷am 4.004.020a kariùyati sa sàhàyyaü yuvayor bhàskaràtmajaþ 4.004.020c sugrãvaþ saha càsmàbhiþ sãtàyàþ parimàrgaõe 4.004.021a ity evam uktvà hanumठ÷lakùõaü madhurayà girà 4.004.021c babhàùe so 'bhigacchàmaþ sugrãvam iti ràghavam 4.004.022a evaü bruvàõaü dharmàtmà hanåmantaü sa lakùmaõaþ 4.004.022c pratipåjya yathànyàyam idaü provàca ràghavam 4.004.023a kapiþ kathayate hçùño yathàyaü màrutàtmajaþ 4.004.023c kçtyavàn so 'pi saüpràptaþ kçtakçtyo 'si ràghava 4.004.024a prasannamukhavarõa÷ ca vyaktaü hçùña÷ ca bhàùate 4.004.024c nànçtaü vakùyate vãro hanåmàn màrutàtmajaþ 4.004.025a tataþ sa tu mahàpràj¤o hanåmàn màrutàtmajaþ 4.004.025c jagàmàdàya tau vãrau hariràjàya ràghavau 4.004.026a sa tu vipula ya÷àþ kapipravãraþ; pavanasutaþ kçtakçtyavat prahçùñaþ 4.004.026c girivaram uruvikramaþ prayàtaþ; sa ÷ubhamatiþ saha ràmalakùmaõàbhyàm 4.005.001a ç÷yamåkàt tu hanumàn gatvà taü malayaü giram 4.005.001c àcacakùe tadà vãrau kapiràjàya ràghavau 4.005.002a ayaü ràmo mahàpràj¤aþ saüpràpto dçóhavikramaþ 4.005.002c lakùmaõena saha bhràtrà ràmo 'yaü satyavikramaþ 4.005.003a ikùvàkåõàü kule jàto ràmo da÷arathàtmajaþ 4.005.003c dharme nigadita÷ caiva pitur nirde÷apàlakaþ 4.005.004a tasyàsya vasato 'raõye niyatasya mahàtmanaþ 4.005.004c rakùasàpahçtà bhàryà sa tvàü ÷araõam àgataþ 4.005.005a ràjasåyà÷vamedhai÷ ca vahnir yenàbhitarpitaþ 4.005.005c dakùiõà÷ ca tathotsçùñà gàvaþ ÷atasahasra÷aþ 4.005.006a tapasà satyavàkyena vasudhà yena pàlità 4.005.006c strãhetos tasya putro 'yaü ràmas tvàü ÷araõaü gataþ 4.005.007a bhavatà sakhyakàmau tau bhràtarau ràmalakùmaõau 4.005.007c pratigçhyàrcayasvemau påjanãyatamàv ubhau 4.005.008a ÷rutvà hanumato vàkyaü sugrãvo hçùñamànasaþ 4.005.008c bhayaü sa ràghavàd ghoraü prajahau vigatajvaraþ 4.005.009a sa kçtvà mànuùaü råpaü sugrãvaþ plavagàdhipaþ 4.005.009c dar÷anãyatamo bhåtvà prãtyà provàca ràghavam 4.005.010a bhavàn dharmavinãta÷ ca vikràntaþ sarvavatsalaþ 4.005.010c àkhyàtà vàyuputreõa tattvato me bhavadguõàþ 4.005.011a tan mamaivaiùa satkàro làbha÷ caivottamaþ prabho 4.005.011c yat tvam icchasi sauhàrdaü vànareõa mayà saha 4.005.012a rocate yadi và sakhyaü bàhur eùa prasàritaþ 4.005.012c gçhyatàü pàõinà pàõir maryàdà vadhyatàü dhruvà 4.005.013a etat tu vacanaü ÷rutvà sugrãvasya subhàùitam 4.005.013c saüprahçùñamanà hastaü pãóayàm àsa pàõinà 4.005.013e hçdyaü sauhçdam àlambya paryaùvajata pãóitam 4.005.014a tato hanåmàn saütyajya bhikùuråpam ariüdamaþ 4.005.014c kàùñhayoþ svena råpeõa janayàm àsa pàvakam 4.005.015a dãpyamànaü tato vahniü puùpair abhyarcya satkçtam 4.005.015c tayor madhye tu suprãto nidadhe susamàhitaþ 4.005.016a tato 'gniü dãpyamànaü tau cakratu÷ ca pradakùiõam 4.005.016c sugrãvo ràghava÷ caiva vayasyatvam upàgatau 4.005.017a tataþ suprãta manasau tàv ubhau hariràghavau 4.005.017c anyonyam abhivãkùantau na tçptim upajagmatuþ 4.005.018a tataþ sarvàrthavidvàüsaü ràmaü da÷arathàtmajam 4.005.018c sugrãvaþ pràha tejasvã vàkyam ekamanàs tadà 4.006.001a ayam àkhyàti me ràma sacivo mantrisattamaþ 4.006.001c hanumàn yannimittaü tvaü nirjanaü vanam àgataþ 4.006.002a lakùmaõena saha bhràtrà vasata÷ ca vane tava 4.006.002c rakùasàpahçtà bhàryà maithilã janakàtmajà 4.006.003a tvayà viyuktà rudatã lakùmaõena ca dhãmatà 4.006.003c antaraü prepsunà tena hatvà gçdhraü jañàyuùam 4.006.004a bhàryàviyogajaü duþkhaü naciràt tvaü vimokùyase 4.006.004c ahaü tàm ànayiùyàmi naùñàü veda÷rutiü yathà 4.006.005a rasàtale và vartantãü vartantãü và nabhastale 4.006.005c aham ànãya dàsyàmi tava bhàryàm ariüdama 4.006.006a idaü tathyaü mama vacas tvam avehi ca ràghava 4.006.006c tyaja ÷okaü mahàbàho tàü kàntàm ànayàmi te 4.006.007a anumànàt tu jànàmi maithilã sà na saü÷ayaþ 4.006.007c hriyamàõà mayà dçùñà rakùasà krårakarmaõà 4.006.008a kro÷antã ràma ràmeti lakùmaõeti ca visvaram 4.006.008c sphurantã ràvaõasyàïke pannagendravadhår yathà 4.006.009a àtmanà pa¤camaü màü hi dçùñvà ÷ailatañe sthitam 4.006.009c uttarãyaü tayà tyaktaü ÷ubhàny àbharaõàni ca 4.006.010a tàny asmàbhir gçhãtàni nihitàni ca ràghava 4.006.010c ànayiùyàmy ahaü tàni pratyabhij¤àtum arhasi 4.006.011a tam abravãt tato ràmaþ sugrãvaü priyavàdinam 4.006.011c ànayasva sakhe ÷ãghraü kimarthaü pravilambase 4.006.012a evam uktas tu sugrãvaþ ÷ailasya gahanàü guhàm 4.006.012c pravive÷a tataþ ÷ãghraü ràghavapriyakàmyayà 4.006.013a uttarãyaü gçhãtvà tu ÷ubhàny àbharaõàni ca 4.006.013c idaü pa÷yeti ràmàya dar÷ayàm àsa vànaraþ 4.006.014a tato gçhãtvà tadvàsaþ ÷ubhàny àbharaõàni ca 4.006.014c abhavad bàùpasaüruddho nãhàreõeva candramàþ 4.006.015a sãtàsnehapravçttena sa tu bàùpeõa dåùitaþ 4.006.015c hà priyeti rudan dhairyam utsçjya nyapatat kùitau 4.006.016a hçdi kçtvà sa bahu÷as tam alaükàram uttamam 4.006.016c ni÷a÷vàsa bhç÷aü sarpo bilastha iva roùitaþ 4.006.017a avicchinnà÷ruvegas tu saumitriü vãkùya pàr÷vataþ 4.006.017c paridevayituü dãnaü ràmaþ samupacakrame 4.006.018a pa÷ya lakùmaõa vaidehyà saütyaktaü hriyamàõayà 4.006.018c uttarãyam idaü bhåmau ÷arãràd bhåùaõàni ca 4.006.019a ÷àdvalinyàü dhruvaü bhåmyàü sãtayà hriyamàõayà 4.006.019c utsçùñaü bhåùaõam idaü tathàråpaü hi dç÷yate 4.006.020a bråhi sugrãva kaü de÷aü hriyantã lakùità tvayà 4.006.020c rakùasà raudraråpeõa mama pràõasamà priyà 4.006.021a kva và vasati tad rakùo mahad vyasanadaü mama 4.006.021c yannimittam ahaü sarvàn nà÷ayiùyàmi ràkùasàn 4.006.022a haratà maithilãü yena màü ca roùayatà bhç÷am 4.006.022c àtmano jãvitàntàya mçtyudvàram apàvçtam 4.006.023a mama dayitatamà hçtà vanàd; rajanicareõa vimathya yena sà 4.006.023c kathaya mama ripuü tam adya vai; pravagapate yamasaünidhiü nayàmi 4.007.001a evam uktas tu sugrãvo ràmeõàrtena vànaraþ 4.007.001c abravãt prà¤jalir vàkyaü sabàùpaü bàùpagadgadaþ 4.007.002a na jàne nilayaü tasya sarvathà pàparakùasaþ 4.007.002c sàmarthyaü vikramaü vàpi dauùkuleyasya và kulam 4.007.003a satyaü tu pratijànàmi tyaja ÷okam ariüdama 4.007.003c kariùyàmi tathà yatnaü yathà pràpsyasi maithilãm 4.007.004a ràvaõaü sagaõaü hatvà paritoùyàtmapauruùam 4.007.004c tathàsmi kartà naciràd yathà prãto bhaviùyasi 4.007.005a alaü vaiklavyam àlambya dhairyam àtmagataü smara 4.007.005c tvadvidhànàü na sadç÷am ãdç÷aü buddhilàghavam 4.007.006a mayàpi vyasanaü pràptaü bhàryà haraõajaü mahat 4.007.006c na càham evaü ÷ocàmi na ca dhairyaü parityaje 4.007.007a nàhaü tàm anu÷ocàmi pràkçto vànaro 'pi san 4.007.007c mahàtmà ca vinãta÷ cà kiü punar dhçtimàn bhavàn 4.007.008a bàùpam àpatitaü dhairyàn nigrahãtuü tvam arhasi 4.007.008c maryàdàü sattvayuktànàü dhçtiü notsraùñum arhasi 4.007.009a vyasane vàrtha kçcchre và bhaye và jãvitàntage 4.007.009c vimç÷an vai svayà buddhyà dhçtimàn nàvasãdati 4.007.010a bàli÷as tu naro nityaü vaiklavyaü yo 'nuvartate 4.007.010c sa majjaty ava÷aþ ÷oke bhàràkrànteva naur jale 4.007.011a eùo '¤jalir mayà baddhaþ praõayàt tvàü prasàdaye 4.007.011c pauruùaü ÷raya ÷okasya nàntaraü dàtum arhasi 4.007.012a ye ÷okam anuvartante na teùàü vidyate sukham 4.007.012c teja÷ ca kùãyate teùàü na tvaü ÷ocitum arhasi 4.007.013a hitaü vayasya bhàvena bråhi nopadi÷àmi te 4.007.013c vayasyatàü påjayan me na tvaü ÷ocitum arhasi 4.007.014a madhuraü sàntvitas tena sugrãveõa sa ràghavaþ 4.007.014c mukham a÷rupariklinnaü vastràntena pramàrjayat 4.007.015a prakçtiùñhas tu kàkutsthaþ sugrãvavacanàt prabhuþ 4.007.015c saüpariùvajya sugrãvam idaü vacanam abravãt 4.007.016a kartavyaü yad vayasyena snigdhena ca hitena ca 4.007.016c anuråpaü ca yuktaü ca kçtaü sugrãva tat tvayà 4.007.017a eùa ca prakçtiùñho 'ham anunãtas tvayà sakhe 4.007.017c durlabho hãdç÷o bandhur asmin kàle vi÷eùataþ 4.007.018a kiü tu yatnas tvayà kàryo maithilyàþ parimàrgaõe 4.007.018c ràkùasasya ca raudrasya ràvaõasya duràtmanaþ 4.007.019a mayà ca yad anuùñheyaü visrabdhena tad ucyatàm 4.007.019c varùàsv iva ca sukùetre sarvaü saüpadyate tava 4.007.020a mayà ca yad idaü vàkyam abhimànàt samãritam 4.007.020c tat tvayà hari÷àrdåla tattvam ity upadhàryatàm 4.007.021a ançtaü noktapårvaü me na ca vakùye kadà cana 4.007.021c etat te pratijànàmi satyenaiva ÷apàmi te 4.007.022a tataþ prahçùñaþ sugrãvo vànaraiþ sacivaiþ saha 4.007.022c ràghavasya vacaþ ÷rutvà pratij¤àtaü vi÷eùataþ 4.007.023a mahànubhàvasya vaco ni÷amya; harir naràõàm çùabhasya tasya 4.007.023c kçtaü sa mene harivãra mukhyas; tadà svakàryaü hçdayena vidvàn 4.008.001a parituùñas tu sugrãvas tena vàkyena vànaraþ 4.008.001c lakùmaõasyàgrajaü ràmam idaü vacanam abravãt 4.008.002a sarvathàham anugràhyo devatànàm asaü÷ayaþ 4.008.002c upapannaguõopetaþ sakhà yasya bhavàn mama 4.008.003a ÷akyaü khalu bhaved ràma sahàyena tvayànagha 4.008.003c suraràjyam api pràptuü svaràjyaü kiü punaþ prabho 4.008.004a so 'haü sabhàjyo bandhånàü suhçdàü caiva ràghava 4.008.004c yasyàgnisàkùikaü mitraü labdhaü ràghavavaü÷ajam 4.008.005a aham apy anuråpas te vayasyo j¤àsyase ÷anaiþ 4.008.005c na tu vaktuü samartho 'haü svayam àtmagatàn guõàn 4.008.006a mahàtmanàü tu bhåyiùñhaü tvadvidhànàü kçtàtmanàm 4.008.006c ni÷calà bhavati prãtir dhairyam àtmavatàm iva 4.008.007a rajataü và suvarõaü và vastràõy àbharaõàni và 4.008.007c avibhaktàni sàdhånàm avagacchanti sàdhavaþ 4.008.008a àóhyo vàpi daridro và duþkhitaþ sukhito 'pi và 4.008.008c nirdoùo và sadoùo và vayasyaþ paramà gatiþ 4.008.009a dhanatyàgaþ sukhatyàgo dehatyàgo 'pi và punaþ 4.008.009c vayasyàrthe pravartante snehaü dçùñvà tathàvidham 4.008.010a tat tathety abravãd ràmaþ sugrãvaü priyavàdinam 4.008.010c lakùmaõasyàgrato lakùmyà vàsavasyeva dhãmataþ 4.008.011a tato ràmaü sthitaü dçùñvà lakùmaõaü ca mahàbalam 4.008.011c sugrãvaþ sarvata÷ cakùur vane lolam apàtayat 4.008.012a sa dadar÷a tataþ sàlam avidåre harã÷varaþ 4.008.012c supuùpam ãùatpatràóhyaü bhramarair upa÷obhitam 4.008.013a tasyaikàü parõabahulàü bhaïktvà ÷àkhàü supuùpitàm 4.008.013c sàlasyàstãrya sugrãvo niùasàda saràghavaþ 4.008.014a tàv àsãnau tato dçùñvà hanåmàn api lakùmaõam 4.008.014c sàla÷àkhàü samutpàñya vinãtam upave÷ayat 4.008.015a tataþ prahçùñaþ sugrãvaþ ÷lakùõaü madhurayà girà 4.008.015c uvàca praõayàd ràmaü harùavyàkulitàkùaram 4.008.016a ahaü vinikçto bhràtrà caràmy eùa bhayàrditaþ 4.008.016c ç÷yamåkaü girivaraü hçtabhàryaþ suduþkhitaþ 4.008.017a so 'haü trasto bhaye magno vasàmy udbhràntacetanaþ 4.008.017c vàlinà nikçto bhràtrà kçtavaira÷ ca ràghava 4.008.018a vàlino me bhayàrtasya sarvalokàbhayaükara 4.008.018c mamàpi tvam anàthasya prasàdaü kartum arhasi 4.008.019a evam uktas tu tejasvã dharmaj¤o dharmavatsalaþ 4.008.019c pratyuvàca sa kàkutsthaþ sugrãvaü prahasann iva 4.008.020a upakàraphalaü mitram apakàro 'rilakùaõam 4.008.020c adyaiva taü haniùyàmi tava bhàryàpahàriõam 4.008.021a ime hi me mahàvegàþ patriõas tigmatejasaþ 4.008.021c kàrtikeyavanodbhåtàþ ÷arà hemavibhåùitàþ 4.008.022a kaïkapatrapraticchannà mahendrà÷anisaünibhàþ 4.008.022c suparvàõaþ sutãkùõàgrà saroùà bhujagà iva 4.008.023a bhràtçsaüj¤am amitraü te vàlinaü kçtakilbiùam 4.008.023c ÷arair vinihataü pa÷ya vikãrõam iva parvatam 4.008.024a ràghavasya vacaþ ÷rutvà sugrãvo vàhinãpatiþ 4.008.024c praharùam atulaü lebhe sàdhu sàdhv iti càbravãt 4.008.025a ràma÷okàbhibhåto 'haü ÷okàrtànàü bhavàn gatiþ 4.008.025c vayasya iti kçtvà hi tvayy ahaü paridevaye 4.008.026a tvaü hi pàõipradànena vayasyo so 'gnisàkùikaþ 4.008.026c kçtaþ pràõair bahumataþ satyenàpi ÷apàmy aham 4.008.027a vayasya iti kçtvà ca visrabdhaü pravadàmy aham 4.008.027c duþkham antargataü yan me mano dahati nitya÷aþ 4.008.028a etàvad uktvà vacanaü bàùpadåùitalocanaþ 4.008.028c bàùpopahatayà vàcà noccaiþ ÷aknoti bhàùitum 4.008.029a bàùpavegaü tu sahasà nadãvegam ivàgatam 4.008.029c dhàrayàm àsa dhairyeõa sugrãvo ràmasaünidhau 4.008.030a saünigçhya tu taü bàùpaü pramçjya nayane ÷ubhe 4.008.030c viniþ÷vasya ca tejasvã ràghavaü punar abravãt 4.008.031a puràhaü valinà ràma ràjyàt svàd avaropitaþ 4.008.031c paruùàõi ca saü÷ràvya nirdhåto 'smi balãyasà 4.008.032a hçtà bhàryà ca me tena pràõebhyo 'pi garãyasã 4.008.032c suhçda÷ ca madãyà ye saüyatà bandhaneùu te 4.008.033a yatnavàü÷ ca suduùñàtmà mad vinà÷àya ràghava 4.008.033c bahu÷as tat prayuktà÷ ca vànarà nihatà mayà 4.008.034a ÷aïkayà tv etayà càhaü dçùñvà tvàm api ràghava 4.008.034c nopasarpàmy ahaü bhãto bhaye sarve hi bibhyati 4.008.035a kevalaü hi sahàyà me hanumat pramukhàs tv ime 4.008.035c ato 'haü dhàrayàmy adya pràõàn kçcchra gato 'pi san 4.008.036a ete hi kapayaþ snigdhà màü rakùanti samantataþ 4.008.036c saha gacchanti gantavye nityaü tiùñhanti ca sthite 4.008.037a saükùepas tv eùa me ràma kim uktvà vistaraü hi te 4.008.037c sa me jyeùñho ripur bhràtà vàlã vi÷rutapauruùaþ 4.008.038a tadvinà÷àd dhi me duþkhaü pranaùñaü syàd anantaram 4.008.038c sukhaü me jãvitaü caiva tadvinà÷anibandhanam 4.008.039a eùa me ràma ÷okàntaþ ÷okàrtena niveditaþ 4.008.039c duþkhito 'duþkhito vàpi sakhyur nityaü sakhà gatiþ 4.008.040a ÷rutvaitac ca vaco ràmaþ sugrãvam idam abravãt 4.008.040c kiünimittam abhåd vairaü ÷rotum icchàmi tattvataþ 4.008.041a sukhaü hi kàraõaü ÷rutvà vairasya tava vànara 4.008.041c ànantaryaü vidhàsyàmi saüpradhàrya balàbalam 4.008.042a balavàn hi mamàmarùaþ ÷rutvà tvàm avamànitam 4.008.042c vardhate hçdayotkampã pràvçóvega ivàmbhasaþ 4.008.043a hçùñaþ kathaya visrabdho yàvad àropyate dhanuþ 4.008.043c sçùña÷ ca hi mayà bàõo nirasta÷ ca ripus tava 4.008.044a evam uktas tu sugrãvaþ kàkutsthena mahàtmanà 4.008.044c praharùam atulaü lebhe caturbhiþ saha vànaraiþ 4.008.045a tataþ prahçùñavadanaþ sugrãvo lakùmaõàgraje 4.008.045c vairasya kàraõaü tattvam àkhyàtum upacakrame 4.009.001a vàlã nàma mama bhràtà jyeùñhaþ ÷atruniùådanaþ 4.009.001c pitur bahumato nityaü mama càpi tathà purà 4.009.002a pitary uparate 'smàkaü jyeùñho 'yam iti mantribhiþ 4.009.002c kapãnàm ã÷varo ràjye kçtaþ paramasaümataþ 4.009.003a ràjyaü pra÷àsatas tasya pitçpaitàmahaü mahat 4.009.003c ahaü sarveùu kàleùu praõataþ preùyavat sthitaþ 4.009.004a màyàvã nàma tejasvã pårvajo dundubheþ sutaþ 4.009.004c tena tasya mahad vairaü strãkçtaü vi÷rutaü purà 4.009.005a sa tu supte jane ràtrau kiùkindhàd vàram àgataþ 4.009.005c nardati sma susaürabdho vàlinaü càhvayad raõe 4.009.006a prasuptas tu mama bhràtà narditaü bhairavasvanam 4.009.006c ÷rutvà na mamçùe vàlã niùpapàta javàt tadà 4.009.007a sa tu vai niþsçtaþ krodhàt taü hantum asurottamam 4.009.007c vàryamàõas tataþ strãbhir mayà ca praõatàtmanà 4.009.008a sa tu nirdhåya sarvànno nirjagàma mahàbalaþ 4.009.008c tato 'ham api sauhàrdàn niþsçto vàlinà saha 4.009.009a sa tu me bhràtaraü dçùñvà màü ca dåràd avasthitam 4.009.009c asuro jàtasaütràsaþ pradudràva tadà bhç÷am 4.009.010a tasmin dravati saütraste hy àvàü drutataraü gatau 4.009.010c prakà÷o 'pi kçto màrga÷ candreõodgacchatà tadà 4.009.011a sa tçõair àvçtaü durgaü dharaõyà vivaraü mahat 4.009.011c pravive÷àsuro vegàd àvàm àsàdya viùñhitau 4.009.012a taü praviùñaü ripuü dçùñvà bilaü roùava÷aü gataþ 4.009.012c màm uvàca tadà vàlã vacanaü kùubhitendriyaþ 4.009.013a iha tvaü tiùñha sugrãva biladvàri samàhitaþ 4.009.013c yàvad atra pravi÷yàhaü nihanmi samare ripum 4.009.014a mayà tv etad vacaþ ÷rutvà yàcitaþ sa paraütapa 4.009.014c ÷àpayitvà ca màü padbhyàü pravive÷a bilaü tadà 4.009.015a tasya praviùñasya bilaü sàgraþ saüvatsaro gataþ 4.009.015c sthitasya ca mama dvàri sa kàlo vyatyavartata 4.009.016a ahaü tu naùñaü taü j¤àtvà snehàd àgatasaübhramaþ 4.009.016c bhràtaraü na hi pa÷yàmi pàpa÷aïki ca me manaþ 4.009.017a atha dãrghasya kàlasya bilàt tasmàd viniþsçtam 4.009.017c saphenaü rudhiraü raktam ahaü dçùñvà suduþkhitaþ 4.009.018a nardatàm asuràõàü ca dhvanir me ÷rotram àgataþ 4.009.018c nirastasya ca saügràme kro÷ato niþsvano guroþ 4.009.019a ahaü tv avagato buddhyà cihnais tair bhràtaraü hatam 4.009.019c pidhàya ca biladvàraü ÷ilayà girimàtrayà 4.009.019e ÷okàrta÷ codakaü kçtvà kiùkindhàm àgataþ sakhe 4.009.020a gåhamànasya me tattvaü yatnato mantribhiþ ÷rutam 4.009.020c tato 'haü taiþ samàgamya sametair abhiùecitaþ 4.009.021a ràjyaü pra÷àsatas tasya nyàyato mama ràghava 4.009.021c àjagàma ripuü hatvà vàlã tam asurottamam 4.009.022a abhiùiktaü tu màü dçùñvà krodhàt saüraktalocanaþ 4.009.022c madãyàn mantriõo baddhvà paruùaü vàkyam abravãt 4.009.023a nigrahe 'pi samarthasya taü pàpaü prati ràghava 4.009.023c na pràvartata me buddhir bhràtçgauravayantrità 4.009.024a mànayaüs taü mahàtmànaü yathàvac càbhyavàdayam 4.009.024c uktà÷ ca nà÷iùas tena saütuùñenàntaràtmanà 4.010.001a tataþ krodhasamàviùñaü saürabdhaü tam upàgatam 4.010.001c ahaü prasàdayàü cakre bhràtaraü priyakàmyayà 4.010.002a diùñyàsi ku÷alã pràpto nihata÷ ca tvayà ripuþ 4.010.002c anàthasya hi me nàthas tvam eko 'nàthanandanaþ 4.010.003a idaü bahu÷alàkaü te pårõacandram ivoditam 4.010.003c chatraü savàlavyajanaü pratãcchasva mayodyatam 4.010.004a tvam eva ràjà mànàrhaþ sadà càhaü yathàpurà 4.010.004c nyàsabhåtam idaü ràjyaü tava niryàtayàmy aham 4.010.005a mà ca roùaü kçthàþ saumya mayi ÷atrunibarhaõa 4.010.005c yàce tvàü ÷irasà ràjan mayà baddho 'yam a¤jaliþ 4.010.006a balàd asmi samàgamya mantribhiþ puravàsibhiþ 4.010.006c ràjabhàve niyukto 'haü ÷ånyade÷ajigãùayà 4.010.007a snigdham evaü bruvàõaü màü sa tu nirbhartsya vànaraþ 4.010.007c dhik tvàm iti ca màm uktvà bahu tat tad uvàca ha 4.010.008a prakçtã÷ ca samànãya mantriõa÷ caiva saümatàn 4.010.008c màm àha suhçdàü madhye vàkyaü paramagarhitam 4.010.009a viditaü vo yathà ràtrau màyàvã sa mahàsuraþ 4.010.009c màü samàhvayata kråro yuddhàkàïkùã sudurmatiþ 4.010.010a tasya tad garjitaü ÷rutvà niþsçto 'haü nçpàlayàt 4.010.010c anuyàta÷ ca màü tårõam ayaü bhràtà sudàruõaþ 4.010.011a sa tu dçùñvaiva màü ràtrau sadvitãyaü mahàbalaþ 4.010.011c pràdravad bhayasaütrasto vãkùyàvàü tam anudrutau 4.010.011e anudrutas tu vegena pravive÷a mahàbilam 4.010.012a taü praviùñaü viditvà tu sughoraü sumahad bilam 4.010.012c ayam ukto 'tha me bhràtà mayà tu kråradar÷anaþ 4.010.013a ahatvà nàsti me ÷aktiþ pratigantum itaþ purãm 4.010.013c biladvàri pratãkùa tvaü yàvad enaü nihanmy aham 4.010.014a sthito 'yam iti matvà tu praviùño 'haü duràsadam 4.010.014c taü ca me màrgamàõasya gataþ saüvatsaras tadà 4.010.015a sa tu dçùño mayà ÷atrur anirvedàd bhayàvahaþ 4.010.015c nihata÷ ca mayà tatra so 'suro bandhubhiþ saha 4.010.016a tasyàsyàt tu pravçttena rudhiraugheõa tad bilam 4.010.016c pårõam àsãd duràkràmaü stanatas tasya bhåtale 4.010.017a sådayitvà tu taü ÷atruü vikràntaü dundubheþ sutam 4.010.017c niùkràmann eva pa÷yàmi bilasya pihitaü mukham 4.010.018a vikro÷amànasya tu me sugrãveti punaþ punaþ 4.010.018c yadà prativaco nàsti tato 'haü bhç÷aduþkhitaþ 4.010.019a pàdaprahàrais tu mayà bahu÷as tad vidàritam 4.010.019c tato 'haü tena niùkramya yathà punar upàgataþ 4.010.020a tatrànenàsmi saüruddho ràjyaü màrgayatàtmanaþ 4.010.020c sugrãveõa nç÷aüsena vismçtya bhràtçsauhçdam 4.010.021a evam uktvà tu màü tatra vastreõaikena vànaraþ 4.010.021c tadà nirvàsayàm àsa vàlã vigatasàdhvasaþ 4.010.022a tenàham apaviddha÷ ca hçtadàra÷ ca ràghava 4.010.022c tadbhayàc ca mahãkçtsnà krànteyaü savanàrõavà 4.010.023a ç÷yamåkaü girivaraü bhàryàharaõaduþkhitaþ 4.010.023c praviùño 'smi duràdharùaü vàlinaþ kàraõàntare 4.010.024a etat te sarvam àkhyàtaü vairànukathanaü mahat 4.010.024c anàgasà mayà pràptaü vyasanaü pa÷ya ràghava 4.010.025a vàlinas tu bhayàrtasya sarvalokàbhayaükara 4.010.025c kartum arhasi me vãra prasàdaü tasya nigrahàt 4.010.026a evam uktaþ sa tejasvã dharmaj¤o dharmasaühitam 4.010.026c vacanaü vaktum àrebhe sugrãvaü prahasann iva 4.010.027a amoghàþ såryasaükà÷à mameme ni÷itàþ ÷aràþ 4.010.027c tasmin vàlini durvçtte patiùyanti ruùànvitàþ 4.010.028a yàvat taü na hi pa÷yeyaü tava bhàryàpahàriõam 4.010.028c tàvat sa jãvet pàpàtmà vàlã càritradåùakaþ 4.010.029a àtmànumànàt pa÷yàmi magnaü tvàü ÷okasàgare 4.010.029c tvàm ahaü tàrayiùyàmi kàmaü pràpsyasi puùkalam 4.011.001a ràmasya vacanaü ÷rutvà harùapauruùavardhanam 4.011.001c sugrãvaþ påjayàü cakre ràghavaü pra÷a÷aüsa ca 4.011.002a asaü÷ayaü prajvalitais tãkùõair marmàtigaiþ ÷araiþ 4.011.002c tvaü daheþ kupito lokàn yugànta iva bhàskaraþ 4.011.003a vàlinaþ pauruùaü yat tad yac ca vãryaü dhçti÷ ca yà 4.011.003c tan mamaikamanàþ ÷rutvà vidhatsva yadanantaram 4.011.004a samudràt pa÷cimàt pårvaü dakùiõàd api cottaram 4.011.004c kràmaty anudite sårye vàlã vyapagataklamaþ 4.011.005a agràõy àruhya ÷ailànàü ÷ikharàõi mahànty api 4.011.005c årdhvam utkùipya tarasà pratigçhõàti vãryavàn 4.011.006a bahavaþ sàravanta÷ ca vaneùu vividhà drumàþ 4.011.006c vàlinà tarasà bhagnà balaü prathayatàtmanaþ 4.011.007a mahiùo dundubhir nàma kailàsa÷ikharaprabhaþ 4.011.007c balaü nàgasahasrasya dhàrayàm àsa vãryavàn 4.011.008a vãryotsekena duùñàtmà varadànàc ca mohitaþ 4.011.008c jagàma sa mahàkàyaþ samudraü saritàü patim 4.011.009a årmimantam atikramya sàgaraü ratnasaücayam 4.011.009c mama yuddhaü prayaccheti tam uvàca mahàrõavam 4.011.010a tataþ samudro dharmàtmà samutthàya mahàbalaþ 4.011.010c abravãd vacanaü ràjann asuraü kàlacoditam 4.011.011a samartho nàsmi te dàtuü yuddhaü yuddhavi÷àrada 4.011.011c ÷råyatàm abhidhàsyàmi yas te yuddhaü pradàsyati 4.011.012a ÷ailaràjo mahàraõye tapasvi÷araõaü param 4.011.012c ÷aükara÷va÷uro nàmnà himavàn iti vi÷rutaþ 4.011.013a guhà prasravaõopeto bahukandaranirjharaþ 4.011.013c sa samarthas tava prãtim atulàü kartum àhave 4.011.014a taü bhãtam iti vij¤àya samudram asurottamaþ 4.011.014c himavadvanam àgacchac chara÷ càpàd iva cyutaþ 4.011.015a tatas tasya gireþ ÷vetà gajendravipulàþ ÷ilàþ 4.011.015c cikùepa bahudhà bhåmau dundubhir vinanàda ca 4.011.016a tataþ ÷vetàmbudàkàraþ saumyaþ prãtikaràkçtiþ 4.011.016c himavàn abravãd vàkyaü sva eva ÷ikhare sthitaþ 4.011.017a kleùñum arhasi màü na tvaü dundubhe dharmavatsala 4.011.017c raõakarmasv aku÷alas tapasvi÷araõaü hy aham 4.011.018a tasya tadvacanaü ÷rutvà giriràjasya dhãmataþ 4.011.018c uvàca dundubhir vàkyaü krodhàt saüraktalocanaþ 4.011.019a yadi yuddhe 'samarthas tvaü madbhayàd và nirudyamaþ 4.011.019c tam àcakùva pradadyàn me yo 'dya yuddhaü yuyutsataþ 4.011.020a himavàn abravãd vàkyaü ÷rutvà vàkyavi÷àradaþ 4.011.020c anuktapårvaü dharmàtmà krodhàt tam asurottamam 4.011.021a vàlã nàma mahàpràj¤aþ ÷akratulyaparàkramaþ 4.011.021c adhyàste vànaraþ ÷rãmàn kiùkindhàm atulaprabhàm 4.011.022a sa samartho mahàpràj¤as tava yuddhavi÷àradaþ 4.011.022c dvandvayuddhaü mahad dàtuü namucer iva vàsavaþ 4.011.023a taü ÷ãghram abhigaccha tvaü yadi yuddham ihecchasi 4.011.023c sa hi durdharùaõo nityaü ÷åraþ samarakarmaõi 4.011.024a ÷rutvà himavato vàkyaü krodhàviùñaþ sa dundubhiþ 4.011.024c jagàma tàü purãü tasya kiùkindhàü vàlinas tadà 4.011.025a dhàrayan màhiùaü råpaü tãkùõa÷çïgo bhayàvahaþ 4.011.025c pràvçùãva mahàmeghas toyapårõo nabhastale 4.011.026a tatas tu dvàram àgamya kiùkindhàyà mahàbalaþ 4.011.026c nanarda kampayan bhåmiü dundubhir dundubhir yathà 4.011.027a samãpajàn drumàn bha¤jan vasudhàü dàrayan khuraiþ 4.011.027c viùàõenollekhan darpàt taddvàraü dvirado yathà 4.011.028a antaþpuragato vàlã ÷rutvà ÷abdam amarùaõaþ 4.011.028c niùpapàta saha strãbhis tàràbhir iva candramàþ 4.011.029a mitaü vyaktàkùarapadaü tam uvàca sa dundubhim 4.011.029c harãõàm ã÷varo vàlã sarveùàü vanacàriõàm 4.011.030a kimarthaü nagaradvàram idaü ruddhvà vinardasi 4.011.030c dundubhe vidito me 'si rakùa pràõàn mahàbala 4.011.031a tasya tadvacanaü ÷rutvà vànarendrasya dhãmataþ 4.011.031c uvàca dundubhir vàkyaü krodhàt saüraktalocanaþ 4.011.032a na tvaü strãsaünidhau vãra vacanaü vaktum arhasi 4.011.032c mama yuddhaü prayaccha tvaü tato j¤àsyàmi te balam 4.011.033a atha và dhàrayiùyàmi krodham adya ni÷àm imàm 4.011.033c gçhyatàm udayaþ svairaü kàmabhogeùu vànara 4.011.034a yo hi mattaü pramattaü và suptaü và rahitaü bhç÷am 4.011.034c hanyàt sa bhråõahà loke tvadvidhaü madamohitam 4.011.035a sa prahasyàbravãn mandaü krodhàt tam asurottamam 4.011.035c visçjya tàþ striyaþ sarvàs tàrà prabhiçtikàs tadà 4.011.036a matto 'yam iti mà maüsthà yady abhãto 'si saüyuge 4.011.036c mado 'yaü saüprahàre 'smin vãrapànaü samarthyatàm 4.011.037a tam evam uktvà saükruddho màlàm utkùipya kà¤canãm 4.011.037c pitrà dattàü mahendreõa yuddhàya vyavatiùñhata 4.011.038a viùàõayor gçhãtvà taü dundubhiü girisaünibham 4.011.038c vàlã vyàpàtayàü cakre nanarda ca mahàsvanam 4.011.039a yuddhe pràõahare tasmin niùpiùño dundubhis tadà 4.011.039c ÷rotràbhyàm atha raktaü tu tasya susràva pàtyataþ 4.011.039e papàta ca mahàkàyaþ kùitau pa¤catvam àgataþ 4.011.040a taü tolayitvà bàhubhyàü gatasattvam acetanam 4.011.040c cikùepa vegavàn vàlã vegenaikena yojanam 4.011.041a tasya vegapraviddhasya vaktràt kùatajabindavaþ 4.011.041c prapetur màrutotkùiptà mataïgasyà÷ramaü prati 4.011.042a tàn dçùñvà patitàüs tatra muniþ ÷oõitavipruùaþ 4.011.042c utsasarja mahà÷àpaü kùeptàraü vàlinaü prati 4.011.042e iha tenàpraveùñavyaü praviùñasya badho bhavet 4.011.043a sa maharùiü samàsàdya yàcate sma kçtà¤jaliþ 4.011.044a tataþ ÷àpabhayàd bhãta ç÷yamåkaü mahàgirim 4.011.044c praveùñuü necchati harir draùñuü vàpi nare÷vara 4.011.045a tasyàprave÷aü j¤àtvàham idaü ràma mahàvanam 4.011.045c vicaràmi sahàmàtyo viùàdena vivarjitaþ 4.011.046a eùo 'sthinicayas tasya dundubheþ saüprakà÷ate 4.011.046c vãryotsekàn nirastasya girikåñanibho mahàn 4.011.047a ime ca vipulàþ sàlàþ sapta ÷àkhàvalambinaþ 4.011.047c yatraikaü ghañate vàlã niùpatrayitum ojasà 4.011.048a etad asyàsamaü vãryaü mayà ràma prakà÷itam 4.011.048c kathaü taü vàlinaü hantuü samare ÷akùyase nçpa 4.011.049a yadi bhindyàd bhavàn sàlàn imàüs tv ekeùuõà tataþ 4.011.049c jànãyàü tvàü mahàbàho samarthaü vàlino vadhe 4.011.050a tasya tadvacanaü ÷rutvà sugrãvasya mahàtmanaþ 4.011.050c ràghavo dundubheþ kàyaü pàdàïguùñhena lãlayà 4.011.050e tolayitvà mahàbàhu÷ cikùepa da÷ayojanam 4.011.051a kùiptaü dçùñvà tataþ kàyaü sugrãvaþ punar abravãt 4.011.051c lakùmaõasyàgrato ràmam idaü vacanam arthavat 4.011.052a àrdraþ samàüsapratyagraþ kùiptaþ kàyaþ purà sakhe 4.011.052c laghuþ saüprati nirmàüsas tçõabhåta÷ ca ràghava 4.011.052e nàtra ÷akyaü balaü j¤àtuü tava và tasya vàdhikam 4.012.001a etac ca vacanaü ÷rutvà sugrãveõa subhàùitam 4.012.001c pratyayàrthaü mahàtejà ràmo jagràha kàrmukam 4.012.002a sa gçhãtvà dhanur ghoraü ÷aram ekaü ca mànadaþ 4.012.002c sàlàn uddi÷ya cikùepa jyàsvanaiþ pårayan di÷aþ 4.012.003a sa visçùño balavatà bàõaþ svarõapariùkçtaþ 4.012.003c bhittvà sàlàn giriprasthe sapta bhåmiü vive÷a ha 4.012.004a praviùñas tu muhårtena rasàü bhittvà mahàjavaþ 4.012.004c niùpatya ca punas tårõaü svatåõãü pravive÷a ha 4.012.005a tàn dçùñvà sapta nirbhinnàn sàlàn vànarapuügavaþ 4.012.005c ràmasya ÷aravegena vismayaü paramaü gataþ 4.012.006a sa mårdhnà nyapatad bhåmau pralambãkçtabhåùaõaþ 4.012.006c sugrãvaþ paramaprãto ràghavàya kçtà¤jaliþ 4.012.007a idaü covàca dharmaj¤aü karmaõà tena harùitaþ 4.012.007c ràmaü sarvàstraviduùàü ÷reùñhaü ÷åram avasthitam 4.012.008a sendràn api suràn sarvàüs tvaü bàõaiþ puruùarùabha 4.012.008c samarthaþ samare hantuü kiü punar vàlinaü prabho 4.012.009a yena sapta mahàsàlà girir bhåmi÷ ca dàritàþ 4.012.009c bàõenaikena kàkutstha sthàtà te ko raõàgrataþ 4.012.010a adya me vigataþ ÷okaþ prãtir adya parà mama 4.012.010c suhçdaü tvàü samàsàdya mahendravaruõopamam 4.012.011a tam adyaiva priyàrthaü me vairiõaü bhràtçråpiõam 4.012.011c vàlinaü jahi kàkutstha mayà baddho 'yam a¤jaliþ 4.012.012a tato ràmaþ pariùvajya sugrãvaü priyadar÷anam 4.012.012c pratyuvàca mahàpràj¤o lakùmaõànumataü vacaþ 4.012.013a asmàd gacchàma kiùkindhàü kùipraü gaccha tvam agrataþ 4.012.013c gatvà càhvaya sugrãva vàlinaü bhràtçgandhinam 4.012.014a sarve te tvaritaü gatvà kiùkindhàü vàlinaþ purãm 4.012.014c vçkùair àtmànam àvçtya vyatiùñhan gahane vane 4.012.015a sugrãvo vyanadad ghoraü vàlino hvànakàraõàt 4.012.015c gàóhaü parihito vegàn nàdair bhindann ivàmbaram 4.012.016a taü ÷rutvà ninadaü bhràtuþ kruddho vàlã mahàbalaþ 4.012.016c niùpapàta susaürabdho bhàskaro 'statañàd iva 4.012.017a tataþ sutumulaü yuddhaü vàlisugrãvayor abhåt 4.012.017c gagane grahayor ghoraü budhàïgàrakayor iva 4.012.018a talair a÷anikalpai÷ ca vajrakalpai÷ ca muùñibhiþ 4.012.018c jaghnatuþ samare 'nyonyaü bhràtarau krodhamårchitau 4.012.019a tato ràmo dhanuùpàõis tàv ubhau samudãkùya tu 4.012.019c anyonyasadç÷au vãràv ubhau devàv ivà÷vinau 4.012.020a yan nàvagacchat sugrãvaü vàlinaü vàpi ràghavaþ 4.012.020c tato na kçtavàn buddhiü moktum antakaraü ÷aram 4.012.021a etasminn antare bhagnaþ sugrãvas tena vàlinà 4.012.021c apa÷yan ràghavaü nàtham ç÷yamåkaü pradudruve 4.012.022a klànto rudhirasiktàïgaþ prahàrair jarjarãkçtaþ 4.012.022c vàlinàbhidrutaþ krodhàt pravive÷a mahàvanam 4.012.023a taü praviùñaü vanaü dçùñvà vàlã ÷àpabhayàt tataþ 4.012.023c mukto hy asi tvam ity uktvà sa nivçtto mahàbalaþ 4.012.024a ràghavo 'pi saha bhràtrà saha caiva hanåmatà 4.012.024c tad eva vanam àgacchat sugrãvo yatra vànaraþ 4.012.025a taü samãkùyàgataü ràmaü sugrãvaþ sahalakùmaõam 4.012.025c hrãmàn dãnam uvàcedaü vasudhàm avalokayan 4.012.026a àhvayasveti màm uktvà dar÷ayitvà ca vikramam 4.012.026c vairiõà ghàtayitvà ca kim idànãü tvayà kçtam 4.012.027a tàm eva velàü vaktavyaü tvayà ràghava tattvataþ 4.012.027c vàlinaü na nihanmãti tato nàham ito vraje 4.012.028a tasya caivaü bruvàõasya sugrãvasya mahàtmanaþ 4.012.028c karuõaü dãnayà vàcà ràghavaþ punar abravãt 4.012.029a sugrãva ÷råyatàü tàtaþ krodha÷ ca vyapanãyatàm 4.012.029c kàraõaü yena bàõo 'yaü na mayà sa visarjitaþ 4.012.030a alaükàreõa veùeõa pramàõena gatena ca 4.012.030c tvaü ca sugrãva vàlã ca sadç÷au sthaþ parasparam 4.012.031a svareõa varcasà caiva prekùitena ca vànara 4.012.031c vikrameõa ca vàkyai÷ ca vyaktiü vàü nopalakùaye 4.012.032a tato 'haü råpasàdç÷yàn mohito vànarottama 4.012.032c notsçjàmi mahàvegaü ÷araü ÷atrunibarhaõam 4.012.033a etanmuhårte tu mayà pa÷ya vàlinam àhave 4.012.033c nirastam iùuõaikena veùñamànaü mahãtale 4.012.034a abhij¤ànaü kuruùva tvam àtmano vànare÷vara 4.012.034c yena tvàm abhijànãyàü dvandvayuddham upàgatam 4.012.035a gajapuùpãm imàü phullàm utpàñya ÷ubhalakùaõàm 4.012.035c kuru lakùmaõa kaõñhe 'sya sugrãvasya mahàtmanaþ 4.012.036a tato giritañe jàtàm utpàñya kusumàyutàm 4.012.036c lakùmaõo gajapuùpãü tàü tasya kaõñhe vyasarjayat 4.012.037a sa tathà ÷u÷ubhe ÷rãmàül latayà kaõñhasaktayà 4.012.037c màlayeva balàkànàü sasaüdhya iva toyadaþ 4.012.038a vibhràjamàno vapuùà ràmavàkyasamàhitaþ 4.012.038c jagàma saha ràmeõa kiùkindhàü vàlipàlitàm 4.013.001a ç÷yamåkàt sa dharmàtmà kiùkindhàü lakùmaõàgrajaþ 4.013.001c jagàma sahasugrãvo vàlivikramapàlitàm 4.013.002a samudyamya mahac càpaü ràmaþ kà¤canabhåùitam 4.013.002c ÷aràü÷ càditya saükà÷àn gçhãtvà raõasàdhakàn 4.013.003a agratas tu yayau tasya ràghavasya mahàtmanaþ 4.013.003c sugrãvaþ saühatagrãvo lakùmaõa÷ ca mahàbalaþ 4.013.004a pçùñhato hanumàn vãro nalo nãla÷ ca vànaraþ 4.013.004c tàra÷ caiva mahàtejà hariyåthapa yåthapàþ 4.013.005a te vãkùamàõà vçkùàü÷ ca puùpabhàràvalambinaþ 4.013.005c prasannàmbuvahà÷ caiva saritaþ sàgaraü gamàþ 4.013.006a kandaràõi ca ÷ailàü÷ ca nirjharàõi guhàs tathà 4.013.006c ÷ikharàõi ca mukhyàni darã÷ ca priyadar÷anàþ 4.013.007a vaidåryavimalaiþ parõaiþ padmai÷ càkà÷akuómalaiþ 4.013.007c ÷obhitàn sajalàn màrge tañàkàü÷ ca vyalokayan 4.013.008a kàraõóaiþ sàrasair haüsair va¤jålair jalakukkuñaiþ 4.013.008c cakravàkais tathà cànyaiþ ÷akunaiþ pratinàditàn 4.013.009a mçdu÷aùpàïkuràhàràn nirbhayàn vanagocaràn 4.013.009c carataþ sarvato 'pa÷yan sthalãùu hariõàn sthitàn 4.013.010a tañàkavairiõa÷ càpi ÷ukladantavibhåùitàn 4.013.010c ghoràn ekacaràn vanyàn dviradàn kålaghàtinaþ 4.013.011a vane vanacaràü÷ cànyàn khecaràü÷ ca vihaügamàn 4.013.011c pa÷yantas tvarità jagmuþ sugrãvava÷avartinaþ 4.013.012a teùàü tu gacchatàü tatra tvaritaü raghunandanaþ 4.013.012c drumaùaõóaü vanaü dçùñvà ràmaþ sugrãvam abravãt 4.013.013a eùa megha ivàkà÷e vçkùaùaõóaþ prakà÷ate 4.013.013c meghasaüghàtavipulaþ paryantakadalãvçtaþ 4.013.014a kim etaj j¤àtum icchàmi sakhe kautåhalaü mama 4.013.014c kautåhalàpanayanaü kartum icchàmy ahaü tvayà 4.013.015a tasya tadvacanaü ÷rutvà ràghavasya mahàtmanaþ 4.013.015c gacchann evàcacakùe 'tha sugrãvas tan mahad vanam 4.013.016a etad ràghava vistãrõam à÷ramaü ÷ramanà÷anam 4.013.016c udyànavanasaüpannaü svàdumålaphalodakam 4.013.017a atra saptajanà nàma munayaþ saü÷itavratàþ 4.013.017c saptaivàsann adhaþ÷ãrùà niyataü jala÷àyinaþ 4.013.018a saptaràtrakçtàhàrà vàyunà vanavàsinaþ 4.013.018c divaü varùa÷atair yàtàþ saptabhiþ sakalevaràþ 4.013.019a teùàm evaü prabhàvena drumapràkàrasaüvçtam 4.013.019c à÷ramaü suduràdharùam api sendraiþ suràsuraiþ 4.013.020a pakùiõo varjayanty etat tathànye vanacàriõaþ 4.013.020c vi÷anti mohàd ye 'py atra nivartante na te punaþ 4.013.021a vibhåùaõaravà÷ càtra ÷råyante sakalàkùaràþ 4.013.021c tåryagãtasvanà÷ càpi gandho divya÷ ca ràghava 4.013.022a tretàgnayo 'pi dãpyante dhåmo hy eùa pradç÷yate 4.013.022c veùñayann iva vçkùàgràn kapotàïgàruõo ghanaþ 4.013.023a kuru praõàmaü dharmàtmaüs tàn samuddi÷ya ràghavaþ 4.013.023c lakùmaõena saha bhràtrà prayataþ saüyatà¤jaliþ 4.013.024a praõamanti hi ye teùàm çùãõàü bhàvitàtmanàm 4.013.024c na teùàm a÷ubhaü kiü cic charãre ràma dç÷yate 4.013.025a tato ràmaþ saha bhràtrà lakùmaõena kçtà¤jaliþ 4.013.025c samuddi÷ya mahàtmànas tàn çùãn abhyavàdayat 4.013.026a abhivàdya ca dharmàtmà ràmo bhràtà ca lakùmaõaþ 4.013.026c sugrãvo vànarà÷ caiva jagmuþ saühçùñamànasàþ 4.013.027a te gatvà dåram adhvànaü tasmàt saptajanà÷ramàt 4.013.027c dadç÷us tàü duràdharùàü kiùkindhàü vàlipàlitàm 4.014.001a sarve te tvaritaü gatvà kiùkindhàü vàlipàlitàm 4.014.001c vçkùair àtmànam àvçtya vyatiùñhan gahane vane 4.014.002a vicàrya sarvato dçùñiü kànane kànanapriyaþ 4.014.002c sugrãvo vipulagrãvaþ krodham àhàrayad bhç÷am 4.014.003a tataþ sa ninadaü ghoraü kçtvà yuddhàya càhvayat 4.014.003c parivàraiþ parivçto nàdair bhindann ivàmbaram 4.014.004a atha bàlàrkasadç÷o dçptasiühagatis tadà 4.014.004c dçùñvà ràmaü kriyàdakùaü sugrãvo vàkyam abravãt 4.014.005a harivàgurayà vyàptaü taptakà¤canatoraõàm 4.014.005c pràptàþ sma dhvajayantràóhyàü kiùkindhàü vàlinaþ purãm 4.014.006a pratij¤à yà tvayà vãra kçtà vàlivadhe purà 4.014.006c saphalàü tàü kuru kùipraü latàü kàla ivàgataþ 4.014.007a evam uktas tu dharmàtmà sugrãveõa sa ràghavaþ 4.014.007c tam athovàca sugrãvaü vacanaü ÷atrusådanaþ 4.014.008a kçtàbhij¤àna cihnas tvam anayà gajasàhvayà 4.014.008c viparãta ivàkà÷e såryo nakùatra màlayà 4.014.009a adya vàlisamutthaü te bhayaü vairaü ca vànara 4.014.009c ekenàhaü pramokùyàmi bàõamokùeõa saüyuge 4.014.010a mama dar÷aya sugrãvavairiõaü bhràtçråpiõam 4.014.010c vàlã vinihato yàvad vane pàüsuùu veùñate 4.014.011a yadi dçùñipathaü pràpto jãvan sa vinivartate 4.014.011c tato doùeõa mà gacchet sadyo garhec ca mà bhavàn 4.014.012a pratyakùaü sapta te sàlà mayà bàõena dàritàþ 4.014.012c tato vetsi balenàdya bàlinaü nihataü mayà 4.014.013a ançtaü noktapårvaü me vãra kçcchre 'pi tiùñhatà 4.014.013c dharmalobhaparãtena na ca vakùye kathaü cana 4.014.014a saphalàü ca kariùyàmi pratij¤àü jahi saübhramam 4.014.014c prasåtaü kalamaü kùetre varùeõeva ÷atakratuþ 4.014.015a tadàhvànanimittaü tvaü vàlino hemamàlinaþ 4.014.015c sugrãva kuru taü ÷abdaü niùpated yena vànaraþ 4.014.016a jitakà÷ã jaya÷làghã tvayà càdharùitaþ puràt 4.014.016c niùpatiùyaty asaügena vàlã sa priyasaüyugaþ 4.014.017a ripåõàü dharùaõaü ÷årà marùayanti na saüyuge 4.014.017c jànantas tu svakaü vãryaü strãsamakùaü vi÷eùataþ 4.014.018a sa tu ràmavacaþ ÷rutvà sugrãvo hemapiïgalaþ 4.014.018c nanarda kråranàdena vinirbhindann ivàmbaram 4.014.019a tasya ÷abdena vitrastà gàvo yànti hataprabhàþ 4.014.019c ràjadoùaparàmçùñàþ kulastriya ivàkulàþ 4.014.020a dravanti ca mçgàþ ÷ãghraü bhagnà iva raõe hayàþ 4.014.020c patanti ca khagà bhåmau kùãõapuõyà iva grahàþ 4.014.021a tataþ sa jãmåtagaõapraõàdo; nàdaü vyamu¤cat tvarayà pratãtaþ 4.014.021c såryàtmajaþ ÷auryavivçddhatejàþ; saritpatir vànilaca¤calormiþ 4.015.001a atha tasya ninàdaü taü sugrãvasya mahàtmanaþ 4.015.001c ÷u÷ràvàntaþpuragato vàlã bhràtur amarùaõaþ 4.015.002a ÷rutvà tu tasya ninadaü sarvabhåtaprakampanam 4.015.002c mada÷ caikapade naùñaþ krodha÷ càpatito mahàn 4.015.003a sa tu roùaparãtàïgo vàlã saüdhyàtapaprabhaþ 4.015.003c uparakta ivàdityaþ sadyo niùprabhatàü gataþ 4.015.004a vàlã daüùñrà karàlas tu krodhàd dãptàgnisaünibhaþ 4.015.004c bhàty utpatitapadmàbhaþ samçõàla iva hradaþ 4.015.005a ÷abdaü durmarùaõaü ÷rutvà niùpapàta tato hariþ 4.015.005c vegena caraõanyàsair dàrayann iva medinãm 4.015.006a taü tu tàrà pariùvajya snehàd dar÷itasauhçdà 4.015.006c uvàca trastasaübhràntà hitodarkam idaü vacaþ 4.015.007a sàdhu krodham imaü vãra nadã vegam ivàgatam 4.015.007c ÷ayanàd utthitaþ kàlyaü tyaja bhuktàm iva srajam 4.015.008a sahasà tava niùkràmo mama tàvan na rocate 4.015.008c ÷råyatàm abhidhàsyàmi yannimittaü nivàryase 4.015.009a pårvam àpatitaþ krodhàt sa tvàm àhvayate yudhi 4.015.009c niùpatya ca nirastas te hanyamàno di÷o gataþ 4.015.010a tvayà tasya nirastasya pãóitasya vi÷eùataþ 4.015.010c ihaitya punar àhvànaü ÷aïkàü janayatãva me 4.015.011a darpa÷ ca vyavasàya÷ ca yàdç÷as tasya nardataþ 4.015.011c ninàdasya ca saürambho naitad alpaü hi kàraõam 4.015.012a nàsahàyam ahaü manye sugrãvaü tam ihàgatam 4.015.012c avaùñabdhasahàya÷ ca yam à÷rityaiùa garjati 4.015.013a prakçtyà nipuõa÷ caiva buddhimàü÷ caiva vànaraþ 4.015.013c aparãkùitavãryeõa sugrãvaþ saha naiùyati 4.015.014a pårvam eva mayà vãra ÷rutaü kathayato vacaþ 4.015.014c aïgadasya kumàrasya vakùyàmi tvà hitaü vacaþ 4.015.015a tava bhràtur hi vikhyàtaþ sahàyo raõakarka÷aþ 4.015.015c ràmaþ parabalàmardã yugàntàgnir ivotthitaþ 4.015.016a nivàsavçkùaþ sàdhånàm àpannànàü parà gatiþ 4.015.016c àrtànàü saü÷raya÷ caiva ya÷asa÷ caikabhàjanam 4.015.017a j¤ànavij¤ànasaüpanno nide÷o nirataþ pituþ 4.015.017c dhàtånàm iva ÷ailendro guõànàm àkaro mahàn 4.015.018a tatkùamaü na virodhas te saha tena mahàtmanà 4.015.018c durjayenàprameyena ràmeõa raõakarmasu 4.015.019a ÷åra vakùyàmi te kiü cin na cecchàmy abhyasåyitum 4.015.019c ÷råyatàü kriyatàü caiva tava vakùyàmi yad dhitam 4.015.020a yauvaràjyena sugrãvaü tårõaü sàdhv abhiùecaya 4.015.020c vigrahaü mà kçthà vãra bhràtrà ràjan balãyasà 4.015.021a ahaü hi te kùamaü manye tava ràmeõa sauhçdam 4.015.021c sugrãveõa ca saüprãtiü vairam utsçjya dårataþ 4.015.022a làlanãyo hi te bhràtà yavãyàn eùa vànaraþ 4.015.022c tatra và sann ihastho và sarvathà bandhur eva te 4.015.023a yadi te matpriyaü kàryaü yadi càvaiùi màü hitàm 4.015.023c yàcyamànaþ prayatnena sàdhu vàkyaü kuruùva me 4.016.001a tàm evaü bruvatãü tàràü tàràdhipanibhànanàm 4.016.001c vàlã nirbhartsayàm àsa vacanaü cedam abravãt 4.016.002a garjato 'sya ca saürambhaü bhràtuþ ÷atror vi÷eùataþ 4.016.002c marùayiùyàmy ahaü kena kàraõena varànane 4.016.003a adharùitànàü ÷åràõàü samareùv anivartinàm 4.016.003c dharùaõàmarùaõaü bhãru maraõàd atiricyate 4.016.004a soóhuü na ca samartho 'haü yuddhakàmasya saüyuge 4.016.004c sugrãvasya ca saürambhaü hãnagrãvasya garjataþ 4.016.005a na ca kàryo viùàdas te ràghavaü prati matkçte 4.016.005c dharmaj¤a÷ ca kçtaj¤a÷ ca kathaü pàpaü kariùyati 4.016.006a nivartasva saha strãbhiþ kathaü bhåyo 'nugacchasi 4.016.006c sauhçdaü dar÷itaü tàre mayi bhaktiþ kçtà tvayà 4.016.007a pratiyotsyàmy ahaü gatvà sugrãvaü jahi saübhramam 4.016.007c darpaü càsya vineùyàmi na ca pràõair vimokùyate 4.016.008a ÷àpitàsi mama pràõair nivartasva jayena ca 4.016.008c ahaü jitvà nivartiùye tam alaü bhràtaraü raõe 4.016.009a taü tu tàrà pariùvajya vàlinaü priyavàdinã 4.016.009c cakàra rudatã mandaü dakùiõà sà pradakùiõam 4.016.010a tataþ svastyayanaü kçtvà mantravad vijayaiùiõã 4.016.010c antaþpuraü saha strãbhiþ praviùñà ÷okamohità 4.016.011a praviùñàyàü tu tàràyàü saha strãbhiþ svam àlayam 4.016.011c nagaràn niryayau kruddho mahàsarpa iva ÷vasan 4.016.012a sa niþ÷vasya mahàvego vàlã paramaroùaõaþ 4.016.012c sarvata÷ càrayan dçùñiü ÷atrudar÷anakàïkùayà 4.016.013a sa dadar÷a tataþ ÷rãmàn sugrãvaü hemapiïgalam 4.016.013c susaüvãtam avaùñabdhaü dãpyamànam ivànalam 4.016.014a sa taü dçùñvà mahàvãryaü sugrãvaü paryavasthitam 4.016.014c gàóhaü paridadhe vàso vàlã paramaroùaõaþ 4.016.015a sa vàlã gàóhasaüvãto muùñim udyamya vãryavàn 4.016.015c sugrãvam evàbhimukho yayau yoddhuü kçtakùaõaþ 4.016.016a ÷liùñamuùñiü samudyamya saürabdhataram àgataþ 4.016.016c sugrãvo 'pi samuddi÷ya vàlinaü hemamàlinam 4.016.017a taü vàlã krodhatàmràkùaþ sugrãvaü raõapaõóitam 4.016.017c àpatantaü mahàvegam idaü vacanam abravãt 4.016.018a eùa muùñir mayà baddho gàóhaþ sunihitàïguliþ 4.016.018c mayà vegavimuktas te pràõàn àdàya yàsyati 4.016.019a evam uktas tu sugrãvaþ kruddho vàlinam abravãt 4.016.019c tavaiva ca haran pràõàn muùñiþ patatu mårdhani 4.016.020a tàóitas tena saükruddhaþ samabhikramya vegataþ 4.016.020c abhavac choõitodgàrã sotpãóa iva parvataþ 4.016.021a sugrãveõa tu niþsaügaü sàlam utpàñya tejasà 4.016.021c gàtreùv abhihato vàlã vajreõeva mahàgiriþ 4.016.022a sa tu vàlã pracaritaþ sàlatàóanavihvalaþ 4.016.022c gurubhàrasamàkràntà sàgare naur ivàbhavat 4.016.023a tau bhãmabalavikràntau suparõasamaveginau 4.016.023c pravçddhau ghoravapuùau candrasåryàv ivàmbare 4.016.024a vàlinà bhagnadarpas tu sugrãvo mandavikramaþ 4.016.024c vàlinaü prati sàmarùo dar÷ayàm àsa làghavam 4.016.025a tato dhanuùi saüdhàya ÷aram à÷ãviùopamam 4.016.025c ràghaveõa mahàbàõo vàlivakùasi pàtitaþ 4.016.026a vegenàbhihato vàlã nipapàta mahãtale 4.016.027a athokùitaþ ÷oõitatoyavisravaiþ ; supuùpità÷oka ivàniloddhataþ 4.016.027c vicetano vàsavasånur àhave; prabhraü÷itendradhvajavat kùitiü gataþ 4.017.001a tataþ ÷areõàbhihato ràmeõa raõakarka÷aþ 4.017.001c papàta sahasà vàlã nikçtta iva pàdapaþ 4.017.002a sa bhåmau nyastasarvàïgas taptakà¤canabhåùaõaþ 4.017.002c apatad devaràjasya muktara÷mir iva dhvajaþ 4.017.003a tasmin nipatite bhåmau haryçùàõàü gaõe÷vare 4.017.003c naùñacandram iva vyoma na vyaràjata bhåtalam 4.017.004a bhåmau nipatitasyàpi tasya dehaü mahàtmanaþ 4.017.004c na ÷rãr jahàti na pràõà na tejo na paràkramaþ 4.017.005a ÷akradattà varà màlà kà¤canã ratnabhåùità 4.017.005c dadhàra harimukhyasya pràõàüs tejaþ ÷riyaü ca sà 4.017.006a sa tayà màlayà vãro haimayà hariyåthapaþ 4.017.006c saüdhyànugataparyantaþ payodhara ivàbhavat 4.017.007a tasya màlà ca deha÷ ca marmaghàtã ca yaþ ÷araþ 4.017.007c tridheva racità lakùmãþ patitasyàpi ÷obhate 4.017.008a tad astraü tasya vãrasya svargamàrgaprabhàvanam 4.017.008c ràmabàõàsanakùiptam àvahat paramàü gatim 4.017.009a taü tathà patitaü saükhye gatàrciùam ivànalam 4.017.009c yayàtim iva puõyànte devalokàt paricyutam 4.017.010a àdityam iva kàlena yugànte bhuvi pàtitam 4.017.010c mahendram iva durdharùaü mahendram iva duþsaham 4.017.011a mahendraputraü patitaü vàlinaü hemamàlinam 4.017.011c siühoraskaü mahàbàhuü dãptàsyaü harilocanam 4.017.011e lakùmaõànugato ràmo dadar÷opasasarpa ca 4.017.012a sa dçùñvà ràghavaü vàlã lakùmaõaü ca mahàbalam 4.017.012c abravãt pra÷ritaü vàkyaü paruùaü dharmasaühitam 4.017.013a paràïmukhavadhaü kçtvà ko nu pràptas tvayà guõaþ 4.017.013c yad ahaü yuddhasaürabdhas tvatkçte nidhanaü gataþ 4.017.014a kulãnaþ sattvasaüpannas tejasvã caritavrataþ 4.017.014c ràmaþ karuõavedã ca prajànàü ca hite rataþ 4.017.015a sànukro÷o mahotsàhaþ samayaj¤o dçóhavrataþ 4.017.015c iti te sarvabhåtàni kathayanti ya÷o bhuvi 4.017.016a tàn guõàn saüpradhàryàham agryaü càbhijanaü tava 4.017.016c tàrayà pratiùiddhaþ san sugrãveõa samàgataþ 4.017.017a na màm anyena saürabdhaü pramattaü veddhum arhasi 4.017.017c iti me buddhir utpannà babhåvàdar÷ane tava 4.017.018a na tvàü vinihatàtmànaü dharmadhvajam adhàrmikam 4.017.018c jàne pàpasamàcàraü tçõaiþ kåpam ivàvçtam 4.017.019a satàü veùadharaü pàpaü pracchannam iva pàvakam 4.017.019c nàhaü tvàm abhijànàni dharmacchadmàbhisaüvçtam 4.017.020a viùaye và pure và te yadà nàpakaromy aham 4.017.020c na ca tvàü pratijàne 'haü kasmàt tvaü haüsy akilbiùam 4.017.021a phalamålà÷anaü nityaü vànaraü vanagocaram 4.017.021c màm ihàpratiyudhyantam anyena ca samàgatam 4.017.022a tvaü naràdhipateþ putraþ pratãtaþ priyadar÷anaþ 4.017.022c liïgam apy asti te ràjan dç÷yate dharmasaühitam 4.017.023a kaþ kùatriyakule jàtaþ ÷rutavàn naùñasaü÷ayaþ 4.017.023c dharmaliïga praticchannaþ kråraü karma samàcaret 4.017.024a ràma ràjakule jàto dharmavàn iti vi÷rutaþ 4.017.024c abhavyo bhavyaråpeõa kimarthaü paridhàvasi 4.017.025a sàma dànaü kùamà dharmaþ satyaü dhçtiparàkramau 4.017.025c pàrthivànàü guõà ràjan daõóa÷ càpy apakàriùu 4.017.026a vayaü vanacarà ràma mçgà målaphalà÷anàþ 4.017.026c eùà prakçtir asmàkaü puruùas tvaü nare÷varaþ 4.017.027a bhåmir hiraõyaü råpyaü ca nigrahe kàraõàni ca 4.017.027c tatra kas te vane lobho madãyeùu phaleùu và 4.017.028a naya÷ ca vinaya÷ cobhau nigrahànugrahàv api 4.017.028c ràjavçttir asaükãrõà na nçpàþ kàmavçttayaþ 4.017.029a tvaü tu kàmapradhàna÷ ca kopana÷ cànavasthitaþ 4.017.029c ràjavçttai÷ ca saükãrõaþ ÷aràsanaparàyaõaþ 4.017.030a na te 'sty apacitir dharme nàrthe buddhir avasthità 4.017.030c indriyaiþ kàmavçttaþ san kçùyase manuje÷vara 4.017.031a hatvà bàõena kàkutstha màm ihànaparàdhinam 4.017.031c kiü vakùyasi satàü madhye karma kçtvà jugupsitam 4.017.032a ràjahà brahmahà goghna÷ coraþ pràõivadhe rataþ 4.017.032c nàstikaþ parivettà ca sarve nirayagàminaþ 4.017.033a adhàryaü carma me sadbhã romàõy asthi ca varjitam 4.017.033c abhakùyàõi ca màüsàni tvadvidhair dharmacàribhiþ 4.017.034a pa¤ca pa¤canakhà bhakùyà brahmakùatreõa ràghava 4.017.034c ÷alyakaþ ÷vàvidho godhà ÷a÷aþ kårma÷ ca pa¤camaþ 4.017.035a carma càsthi ca me ràjan na spç÷anti manãùiõaþ 4.017.035c abhakùyàõi ca màüsàni so 'haü pa¤canakho hataþ 4.017.036a tvayà nàthena kàkutstha na sanàthà vasuüdharà 4.017.036c pramadà ÷ãlasaüpannà dhårtena patità yathà 4.017.037a ÷añho naikçtikaþ kùudro mithyà pra÷ritamànasaþ 4.017.037c kathaü da÷arathena tvaü jàtaþ pàpo mahàtmanà 4.017.038a chinnacàritryakakùyeõa satàü dharmàtivartinà 4.017.038c tyaktadharmàïku÷enàhaü nihato ràmahastinà 4.017.039a dç÷yamànas tu yudhyethà mayà yudhi nçpàtmaja 4.017.039c adya vaivasvataü devaü pa÷yes tvaü nihato mayà 4.017.040a tvayàdç÷yena tu raõe nihato 'haü duràsadaþ 4.017.040c prasuptaþ pannageneva naraþ pànava÷aü gataþ 4.017.041a sugrãvapriyakàmena yad ahaü nihatas tvayà 4.017.041c kaõñhe baddhvà pradadyàü te 'nihataü ràvaõaü raõe 4.017.042a nyastàü sàgaratoye và pàtàle vàpi maithilãm 4.017.042c jànayeyaü tavàde÷àc chvetàm a÷vatarãm iva 4.017.043a yuktaü yat prapnuyàd ràjyaü sugrãvaþ svargate mayi 4.017.043c ayuktaü yad adharmeõa tvayàhaü nihato raõe 4.017.044a kàmam evaüvidhaü lokaþ kàlena viniyujyate 4.017.044c kùamaü ced bhavatà pràptam uttaraü sàdhu cintyatàm 4.017.045a ity evam uktvà pari÷uùkavaktraþ; ÷aràbhighàtàd vyathito mahàtmà 4.017.045c samãkùya ràmaü ravisaünikà÷aü; tåùõãü babhåvàmararàjasånuþ 4.018.001a ity uktaþ pra÷ritaü vàkyaü dharmàrthasahitaü hitam 4.018.001c paruùaü vàlinà ràmo nihatena vicetasà 4.018.002a taü niùprabham ivàdityaü muktatoyam ivàmbudam 4.018.002c uktavàkyaü hari÷reùñham upa÷àntam ivànalam 4.018.003a dharmàrthaguõasaüpannaü harã÷varam anuttamam 4.018.003c adhikùiptas tadà ràmaþ pa÷càd vàlinam abravãt 4.018.004a dharmam arthaü ca kàmaü ca samayaü càpi laukikam 4.018.004c avij¤àya kathaü bàlyàn màm ihàdya vigarhase 4.018.005a apçùñvà buddhisaüpannàn vçddhàn àcàryasaümatàn 4.018.005c saumya vànaracàpalyàt tvaü màü vaktum ihecchasi 4.018.006a ikùvàkåõàm iyaü bhåmiþ sa÷ailavanakànanà 4.018.006c mçgapakùimanuùyàõàü nigrahànugrahàv api 4.018.007a tàü pàlayati dharmàtmà bharataþ satyavàg çjuþ 4.018.007c dharmakàmàrthatattvaj¤o nigrahànugrahe rataþ 4.018.008a naya÷ ca vinaya÷ cobhau yasmin satyaü ca susthitam 4.018.008c vikrama÷ ca yathà dçùñaþ sa ràjà de÷akàlavit 4.018.009a tasya dharmakçtàde÷à vayam anye ca pàrthivaþ 4.018.009c caràmo vasudhàü kçtsnàü dharmasaütànam icchavaþ 4.018.010a tasmin nçpati÷àrdåla bharate dharmavatsale 4.018.010c pàlayaty akhilàü bhåmiü ka÷ cared dharmanigraham 4.018.011a te vayaü màrgavibhraùñaü svadharme parame sthitàþ 4.018.011c bharatàj¤àü puraskçtya nigçhõãmo yathàvidhi 4.018.012a tvaü tu saükliùñadharmà ca karmaõà ca vigarhitaþ 4.018.012c kàmatantrapradhàna÷ ca na sthito ràjavartmani 4.018.013a jyeùñho bhràtà pità caiva ya÷ ca vidyàü prayacchati 4.018.013c trayas te pitaro j¤eyà dharme ca pathi vartinaþ 4.018.014a yavãyàn àtmanaþ putraþ ÷iùya÷ càpi guõoditaþ 4.018.014c putravat te traya÷ cintyà dharma÷ ced atra kàraõam 4.018.015a såkùmaþ paramadurj¤eyaþ satàü dharmaþ plavaügama 4.018.015c hçdisthaþ sarvabhåtànàm àtmà veda ÷ubhà÷ubham 4.018.016a capala÷ capalaiþ sàrdhaü vànarair akçtàtmabhiþ 4.018.016c jàtyandha iva jàtyandhair mantrayan drakùyase nu kim 4.018.017a ahaü tu vyaktatàm asya vacanasya bravãmi te 4.018.017c na hi màü kevalaü roùàt tvaü vigarhitum arhasi 4.018.018a tad etat kàraõaü pa÷ya yadarthaü tvaü mayà hataþ 4.018.018c bhràtur vartasi bhàryàyàü tyaktvà dharmaü sanàtanam 4.018.019a asya tvaü dharamàõasya sugrãvasya mahàtmanaþ 4.018.019c rumàyàü vartase kàmàt snuùàyàü pàpakarmakçt 4.018.020a tad vyatãtasya te dharmàt kàmavçttasya vànara 4.018.020c bhràtçbhàryàbhimar÷e 'smin daõóo 'yaü pratipàditaþ 4.018.021a na hi dharmaviruddhasya lokavçttàd apeyuùaþ 4.018.021c daõóàd anyatra pa÷yàmi nigrahaü hariyåthapa 4.018.022a aurasãü bhaginãü vàpi bhàryàü vàpy anujasya yaþ 4.018.022c pracareta naraþ kàmàt tasya daõóo vadhaþ smçtaþ 4.018.023a bharatas tu mahãpàlo vayaü tv àde÷avartinaþ 4.018.023c tvaü ca dharmàd atikràntaþ kathaü ÷akyam upekùitum 4.018.024a gurudharmavyatikràntaü pràj¤o dharmeõa pàlayan 4.018.024c bharataþ kàmavçttànàü nigrahe paryavasthitaþ 4.018.025a vayaü tu bharatàde÷aü vidhiü kçtvà harã÷vara 4.018.025c tvadvidhàn bhinnamaryàdàn niyantuü paryavasthitàþ 4.018.026a sugrãveõa ca me sakhyaü lakùmaõena yathà tathà 4.018.026c dàraràjyanimittaü ca niþ÷reyasi rataþ sa me 4.018.027a pratij¤à ca mayà dattà tadà vànarasaünidhau 4.018.027c pratij¤à ca kathaü ÷akyà madvidhenànavekùitum 4.018.028a tad ebhiþ kàraõaiþ sarvair mahadbhir dharmasaühitaiþ 4.018.028c ÷àsanaü tava yad yuktaü tad bhavàn anumanyatàm 4.018.029a sarvathà dharma ity eva draùñavyas tava nigrahaþ 4.018.029c vayasyasyopakartavyaü dharmam evànupa÷yatà 4.018.030a ràjabhir dhçtadaõóàs tu kçtvà pàpàni mànavàþ 4.018.030c nirmalàþ svargam àyànti santaþ sukçtino yathà 4.018.031a àryeõa mama màndhàtrà vyasanaü ghoram ãpsitam 4.018.031c ÷ramaõena kçte pàpe yathà pàpaü kçtaü tvayà 4.018.032a anyair api kçtaü pàpaü pramattair vasudhàdhipaiþ 4.018.032c pràya÷cittaü ca kurvanti tena tac chàmyate rajaþ 4.018.033a tad alaü paritàpena dharmataþ parikalpitaþ 4.018.033c vadho vànara÷àrdåla na vayaü svava÷e sthitàþ 4.018.034a vàguràbhi÷ ca pà÷ai÷ ca kåñai÷ ca vividhair naràþ 4.018.034c praticchannà÷ ca dç÷yà÷ ca gçhõanti subahån mçgàn 4.018.034e pradhàvitàn và vitrastàn visrabdhàn ativiùñhitàn 4.018.035a pramattàn apramattàn và narà màüsàrthino bhç÷am 4.018.035c vidhyanti vimukhàü÷ càpi na ca doùo 'tra vidyate 4.018.036a yànti ràjarùaya÷ càtra mçgayàü dharmakovidàþ 4.018.036c tasmàt tvaü nihato yuddhe mayà bàõena vànara 4.018.036e ayudhyan pratiyudhyan và yasmàc chàkhàmçgo hy asi 4.018.037a durlabhasya ca dharmasya jãvitasya ÷ubhasya ca 4.018.037c ràjàno vànara÷reùñha pradàtàro na saü÷ayaþ 4.018.038a tàn na hiüsyàn na càkro÷en nàkùipen nàpriyaü vadet 4.018.038c devà mànuùaråpeõa caranty ete mahãtale 4.018.039a tvaü tu dharmam avij¤àya kevalaü roùam àsthitaþ 4.018.039c pradåùayasi màü dharme pitçpaitàmahe sthitam 4.018.040a evam uktas tu ràmeõa vàlã pravyathito bhç÷am 4.018.040c pratyuvàca tato ràmaü prà¤jalir vànare÷varaþ 4.018.041a yat tvam àttha nara÷reùñha tad evaü nàtra saü÷ayaþ 4.018.041c prativaktuü prakçùñe hi nàpakçùñas tu ÷aknuyàt 4.018.042a yad ayuktaü mayà pårvaü pramàdàd vàkyam apriyam 4.018.042c tatràpi khalu me doùaü kartuü nàrhasi ràghava 4.018.043a tvaü hi dçùñàrthatattvaj¤aþ prajànàü ca hite rataþ 4.018.043c kàryakàraõasiddhau te prasannà buddhir avyayà 4.018.044a màm apy avagataü dharmàd vyatikràntapuraskçtam 4.018.044c dharmasaühitayà vàcà dharmaj¤a paripàlaya 4.018.045a bàùpasaüruddhakaõñhas tu vàlã sàrtaravaþ ÷anaiþ 4.018.045c uvàca ràmaü saüprekùya païkalagna iva dvipaþ 4.018.046a na tv àtmànam ahaü ÷oce na tàràü nàpi bàndhavàn 4.018.046c yathà putraü guõa÷reùñham aïgadaü kanakàïgadam 4.018.047a sa mamàdar÷anàd dãno bàlyàt prabhçti làlitaþ 4.018.047c tañàka iva pãtàmbur upa÷oùaü gamiùyati 4.018.048a sugrãve càïgade caiva vidhatsva matim uttamàm 4.018.048c tvaü hi ÷àstà ca goptà ca kàryàkàryavidhau sthitaþ 4.018.049a yà te narapate vçttir bharate lakùmaõe ca yà 4.018.049c sugrãve càïgade ràjaüs tàü cintayitum arhasi 4.018.050a maddoùakçtadoùàü tàü yathà tàràü tapasvinãm 4.018.050c sugrãvo nàvamanyeta tathàvasthàtum arhasi 4.018.051a tvayà hy anugçhãtena ÷akyaü ràjyam upàsitum 4.018.051c tvadva÷e vartamànena tava cittànuvartinà 4.018.052a sa tam à÷vàsayad ràmo vàlinaü vyaktadar÷anam 4.018.053a na vayaü bhavatà cintyà nàpy àtmà harisattama 4.018.053c vayaü bhavadvi÷eùeõa dharmataþ kçtani÷cayàþ 4.018.054a daõóye yaþ pàtayed daõóaü daõóyo ya÷ càpi daõóyate 4.018.054c kàryakàraõasiddhàrthàv ubhau tau nàvasãdataþ 4.018.055a tad bhavàn daõóasaüyogàd asmàd vigatakalmaùaþ 4.018.055c gataþ svàü prakçtiü dharmyàü dharmadçùñtena vartmanà 4.018.056a sa tasya vàkyaü madhuraü mahàtmanaþ; samàhitaü dharmapathànuvartinaþ 4.018.056c ni÷amya ràmasya raõàvamardino; vacaþ suyuktaü nijagàda vànaraþ 4.018.057a ÷aràbhitaptena vicetasà mayà; pradåùitas tvaü yad ajànatà prabho 4.018.057c idaü mahendropamabhãmavikrama; prasàditas tvaü kùama me mahã÷vara 4.019.001a sa vànaramahàràjaþ ÷ayànaþ ÷aravikùataþ 4.019.001c pratyukto hetumadvàkyair nottaraü pratyapadyata 4.019.002a a÷mabhiþ paribhinnàïgaþ pàdapair àhato bhç÷am 4.019.002c ràmabàõena càkrànto jãvitànte mumoha saþ 4.019.003a taü bhàryàbàõamokùeõa ràmadattena saüyuge 4.019.003c hataü plavaga÷àrdålaü tàrà ÷u÷ràva vàlinam 4.019.004a sà saputràpriyaü ÷rutvà vadhaü bhartuþ sudàruõam 4.019.004c niùpapàta bhç÷aü trastà vividhàd girigahvaràt 4.019.005a ye tv aïgadaparãvàrà vànarà hi mahàbalàþ 4.019.005c te sakàrmukam àlokya ràmaü trastàþ pradudruvuþ 4.019.006a sà dadar÷a tatas trastàn harãn àpatato drutam 4.019.006c yåthàd iva paribhraùñàn mçgàn nihatayåthapàn 4.019.007a tàn uvàca samàsàdya duþkhitàn duþkhità satã 4.019.007c ràma vitràsitàn sarvàn anubaddhàn iveùubhiþ 4.019.008a vànarà ràjasiühasya yasya yåyaü puraþsaràþ 4.019.008c taü vihàya suvitrastàþ kasmàd dravata durgatàþ 4.019.009a ràjyahetoþ sa ced bhràtà bhràtà raudreõa pàtitaþ 4.019.009c ràmeõa prasçtair dåràn màrgaõair dåra pàtibhiþ 4.019.010a kapipatnyà vacaþ ÷rutvà kapayaþ kàmaråpiõaþ 4.019.010c pràptakàlam avi÷liùñam åcur vacanam aïganàm 4.019.011a jãva putre nivartasya putraü rakùasva càndagam 4.019.011c antako ràma råpeõa hatvà nayati vàlinam 4.019.012a kùiptàn vçkùàn samàvidhya vipulà÷ ca ÷ilàs tathà 4.019.012c vàlã vajrasamair bàõair vajreõeva nipàtitaþ 4.019.013a abhidrutam idaü sarvaü vidrutaü prasçtaü balam 4.019.013c asmin plavaga÷àrdåle hate ÷akrasamaprabhe 4.019.014a rakùyatàü nagaraü ÷årair aïgada÷ càbhiùicyatàm 4.019.014c padasthaü vàlinaþ putraü bhajiùyanti plavaügamàþ 4.019.015a atha và ruciraü sthànam iha te rucirànane 4.019.015c àvi÷anti hi durgàõi kùipram adyaiva vànaràþ 4.019.016a abhàryàþ saha bhàryà÷ ca santy atra vanacàriõaþ 4.019.016c lubdhebhyo viprayuktebhyaþ svebhyo nas tumulaü bhayam 4.019.017a alpàntaragatànàü tu ÷rutvà vacanam aïganà 4.019.017c àtmanaþ pratiråpaü sà babhàùe càruhàsinã 4.019.018a putreõa mama kiü kàryaü kiü ràjyena kim àtmanà 4.019.018c kapisiühe mahàbhàge tasmin bhartari na÷yati 4.019.019a pàdamålaü gamiùyàmi tasyaivàhaü mahàtmanaþ 4.019.019c yo 'sau ràmaprayuktena ÷areõa vinipàtitaþ 4.019.020a evam uktvà pradudràva rudatã ÷okakar÷ità 4.019.020c ÷ira÷ cora÷ ca bàhubhyàü duþkhena samabhighnatã 4.019.021a àvrajantã dadar÷àtha patiü nipatitaü bhuvi 4.019.021c hantàraü dànavendràõàü samareùv anivartinàm 4.019.022a kùeptàraü parvatendràõàü vajràõàm iva vàsavam 4.019.022c mahàvàtasamàviùñaü mahàmeghaughaniþsvanam 4.019.023a ÷akratulyaparàkràntaü vçùñvevoparataü ghanam 4.019.023c nardantaü nardatàü bhãmaü ÷åraü ÷åreõa pàtitam 4.019.024a ÷àrdålenàmiùasyàrthe mçgaràjaü yathà hatam 4.019.024c arcitaü sarvalokasya sapatàkaü savedikam 4.019.025a nàgahetoþ suparõena caityam unmathitaü yathà 4.019.025c avaùñabhyàvatiùñhantaü dadar÷a dhanur årjitam 4.019.026a ràmaü ràmànujaü caiva bhartu÷ caivànujaü ÷ubhà 4.019.026c tàn atãtya samàsàdya bhartàraü nihataü raõe 4.019.027a samãkùya vyathità bhåmau saübhràntà nipapàta ha 4.019.027c supteva punar utthàya àryaputreti kro÷atã 4.019.028a ruroda sà patiü dçùñvà saüditaü mçtyudàmabhiþ 4.019.028c tàm avekùya tu sugrãvaþ kro÷antãü kurarãm iva 4.019.029a viùàdam agamat kaùñaü dçùñvà càïgadam àgatam 4.020.001a ràmacàpavisçùñena ÷areõàntakareõa tam 4.020.001c dçùñvà vinihataü bhåmau tàrà tàràdhipànanà 4.020.002a sà samàsàdya bhartàraü paryaùvajata bhàminã 4.020.002c iùuõàbhihataü dçùñvà vàlinaü ku¤jaropamam 4.020.003a vànarendraü mahendràbhaü ÷okasaütaptamànasà 4.020.003c tàrà tarum ivonmålaü paryadevayad àturà 4.020.004a raõe dàruõavikrànta pravãra plavatàü vara 4.020.004c kiü dãnàm apurobhàgàm adya tvaü nàbhibhàùase 4.020.005a uttiùñha hari÷àrdåla bhajasva ÷ayanottamam 4.020.005c naivaüvidhàþ ÷erate hi bhåmau nçpatisattamàþ 4.020.006a atãva khalu te kàntà vasudhà vasudhàdhipa 4.020.006c gatàsur api yàü gàtrair màü vihàya niùevase 4.020.007a vyaktam anyà tvayà vãra dharmataþ saüpravartatà 4.020.007c kiùkindheva purã ramyà svargamàrge vinirmità 4.020.008a yàny asmàbhis tvayà sàrdhaü vaneùu madhugandhiùu 4.020.008c vihçtàni tvayà kàle teùàm uparamaþ kçtaþ 4.020.009a nirànandà nirà÷àhaü nimagnà ÷okasàgare 4.020.009c tvayi pa¤catvam àpanne mahàyåthapayåthape 4.020.010a hçdayaü susthiraü mahyaü dçùñvà vinihataü bhuvi 4.020.010c yan na ÷okàbhisaütaptaü sphuñate 'dya sahasradhà 4.020.011a sugrãvasya tvayà bhàryà hçtà sa ca vivàsitaþ 4.020.011c yat tat tasya tvayà vyuùñiþ pràpteyaü plavagàdhipa 4.020.012a niþ÷reyasaparà mohàt tvayà càhaü vigarhità 4.020.012c yaiùàbruvaü hitaü vàkyaü vànarendrahitaiùiõã 4.020.013a kàlo niþsaü÷ayo nånaü jãvitàntakaras tava 4.020.013c balàd yenàvapanno 'si sugrãvasyàva÷o va÷am 4.020.014a vaidhavyaü ÷okasaütàpaü kçpaõaü kçpaõà satã 4.020.014c aduþkhopacità pårvaü vartayiùyàmy anàthavat 4.020.015a làlita÷ càïgado vãraþ sukumàraþ sukhocitaþ 4.020.015c vatsyate kàm avasthàü me pitçvye krodhamårchite 4.020.016a kuruùva pitaraü putra sudçùñaü dharmavatsalam 4.020.016c durlabhaü dar÷anaü tv asya tava vatsa bhaviùyati 4.020.017a samà÷vàsaya putraü tvaü saüde÷aü saüdi÷asva ca 4.020.017c mårdhni cainaü samàghràya pravàsaü prasthito hy asi 4.020.018a ràmeõa hi mahat karma kçtaü tvàm abhinighnatà 4.020.018c ànçõyaü tu gataü tasya sugrãvasya prati÷rave 4.020.019a sakàmo bhava sugrãva rumàü tvaü pratipatsyase 4.020.019c bhuïkùva ràjyam anudvignaþ ÷asto bhràtà ripus tava 4.020.020a kiü màm evaü vilapatãü preüõà tvaü nàbhibhàùase 4.020.020c imàþ pa÷ya varà bahvãr bhàryàs te vànare÷vara 4.020.021a tasyà vilapitaü ÷rutvà vànaryaþ sarvata÷ ca tàþ 4.020.021c parigçhyàïgadaü dãnaü duþkhàrtàþ paricukru÷uþ 4.020.022a kim aïgadaü sàïgada vãra bàho; vihàya yàsy adya cirapravàsaü 4.020.022c na yuktam evaü guõasaünikçùñaü; vihàya putraü priyaputra gantum 4.020.023a kim apriyaü te priyacàruveùa; kçtaü mayà nàtha sutena và te 4.020.023c sahàyinãm adya vihàya vãra; yamakùayaü gacchasi durvinãtam 4.020.024a yady apriyaü kiü cid asaüpradhàrya; kçtaü mayà syàt tava dãrghabàho 4.020.024c kùamasva me tad dharivaü÷a nàtha; vrajàmi mårdhnà tava vãra pàdau 4.020.025a tathà tu tàrà karuõaü rudantã; bhartuþ samãpe saha vànarãbhiþ 4.020.025c vyavasyata pràyam anindyavarõà; upopaveùñuü bhuvi yatra vàlã 4.021.001a tato nipatitàü tàràü cyutàü tàràm ivàmbaràt 4.021.001c ÷anair à÷vàsayàm àsa hanåmàn hariyåthapaþ 4.021.002a guõadoùakçtaü jantuþ svakarmaphalahetukam 4.021.002c avyagras tad avàpnoti sarvaü pretya ÷ubhà÷ubham 4.021.003a ÷ocyà ÷ocasi kaü ÷ocyaü dãnaü dãnànukampase 4.021.003c ka÷ ca kasyànu÷ocyo 'sti dehe 'smin budbudopame 4.021.004a aïgadas tu kumàro 'yaü draùñavyo jãvaputrayà 4.021.004c àyatyà ca vidheyàni samarthàny asya cintaya 4.021.005a jànàsy aniyatàm evaü bhåtànàm àgatiü gatim 4.021.005c tasmàc chubhaü hi kartavyaü paõóite naihalaukikam 4.021.006a yasmin harisahasràõi prayutàny arbudàni ca 4.021.006c vartayanti kçtàü÷àni so 'yaü diùñàntam àgataþ 4.021.007a yad ayaü nyàyadçùñàrthaþ sàmadànakùamàparaþ 4.021.007c gato dharmajitàü bhåmiü nainaü ÷ocitum arhasi 4.021.008a sarve ca hari÷àrdåla putra÷ càyaü tavàïgadaþ 4.021.008c haryçùkapatiràjyaü ca tvatsanàtham anindite 4.021.009a tàv imau ÷okasaütaptau ÷anaiþ preraya bhàmini 4.021.009c tvayà parigçhãto 'yam aïgadaþ ÷àstu medinãm 4.021.010a saütati÷ ca yathàdçùñà kçtyaü yac càpi sàmpratam 4.021.010c ràj¤as tat kriyatàü sarvam eùa kàlasya ni÷cayaþ 4.021.011a saüskàryo hariràjas tu aïgada÷ càbhiùicyatàm 4.021.011c siühàsanagataü putraü pa÷yantã ÷àntim eùyasi 4.021.012a sà tasya vacanaü ÷rutvà bhartçvyasanapãóità 4.021.012c abravãd uttaraü tàrà hanåmantam avasthitam 4.021.013a aïgada pratiråpàõàü putràõàm ekataþ ÷atam 4.021.013c hatasyàpy asya vãrasya gàtrasaü÷leùaõaü varam 4.021.014a na càhaü hariràjasya prabhavàmy aïgadasya và 4.021.014c pitçvyastasya sugrãvaþ sarvakàryeùv anantaraþ 4.021.015a na hy eùà buddhir àstheyà hanåmann aïgadaü prati 4.021.015c pità hi bandhuþ putrasya na màtà harisattama 4.021.016a na hi mama hariràjasaü÷rayàt; kùamataram asti paratra ceha và 4.021.016c abhimukhahatavãrasevitaü; ÷ayanam idaü mama sevituü kùamam 4.022.001a vãkùamàõas tu mandàsuþ sarvato mandam ucchvasan 4.022.001c àdàv eva tu sugrãvaü dadar÷a tv àtmajàgrataþ 4.022.002a taü pràptavijayaü vàlã sugrãvaü plavage÷varam 4.022.002c àbhàùya vyaktayà vàcà sasneham idam abravãt 4.022.003a sugrãvadoùeõa na màü gantum arhasi kilbiùàt 4.022.003c kçùyamàõaü bhaviùyeõa buddhimohena màü balàt 4.022.004a yugapadvihitaü tàta na manye sukham àvayoþ 4.022.004c sauhàrdaü bhràtçyuktaü hi tad idaü jàtam anyathà 4.022.005a pratipadya tvam adyaiva ràjyam eùàü vanaukasàm 4.022.005c màm apy adyaiva gacchantaü viddhi vaivasvatakùayam 4.022.006a jãvitaü ca hi ràjyaü ca ÷riyaü ca vipulàm imàm 4.022.006c prajahàmy eùa vai tårõaü mahac càgarhitaü ya÷aþ 4.022.007a asyàü tv aham avasthàyàü vãra vakùyàmi yad vacaþ 4.022.007c yady apy asukaraü ràjan kartum eva tad arhasi 4.022.008a sukhàrhaü sukhasaüvçddhaü bàlam enam abàli÷am 4.022.008c bàùpapårõamukhaü pa÷ya bhåmau patitam aïgadam 4.022.009a mama pràõaiþ priyataraü putraü putram ivaurasaü 4.022.009c mayà hãnam ahãnàrthaü sarvataþ paripàlaya 4.022.010a tvam apy asya hi dàtà ca paritràtà ca sarvataþ 4.022.010c bhayeùv abhayada÷ caiva yathàhaü plavage÷vara 4.022.011a eùa tàràtmajaþ ÷rãmàüs tvayà tulyaparàkramaþ 4.022.011c rakùasàü tu vadhe teùàm agratas te bhaviùyati 4.022.012a anuråpàõi karmàõi vikramya balavàn raõe 4.022.012c kariùyaty eùa tàreyas tarasvã taruõo 'ïgadaþ 4.022.013a suùeõaduhità ceyam arthasåkùmavini÷caye 4.022.013c autpàtike ca vividhe sarvataþ pariniùñhità 4.022.014a yad eùà sàdhv iti bråyàt kàryaü tan muktasaü÷ayam 4.022.014c na hi tàràmataü kiü cid anyathà parivartate 4.022.015a ràghavasya ca te kàryaü kartavyam avi÷aïkayà 4.022.015c syàd adharmo hy akaraõe tvàü ca hiüsyàd vimànitaþ 4.022.016a imàü ca màlàm àdhatsva divyàü sugrãvakà¤canãm 4.022.016c udàrà ÷rãþ sthità hy asyàü saüprajahyàn mçte mayi 4.022.017a ity evam uktaþ sugrãvo vàlinà bhràtçsauhçdàt 4.022.017c harùaü tyaktvà punar dãno grahagrasta ivoóuràñ 4.022.018a tad vàlivacanàc chàntaþ kurvan yuktam atandritaþ 4.022.018c jagràha so 'bhyanuj¤àto màlàü tàü caiva kà¤canãm 4.022.019a tàü màlàü kà¤canãü dattvà vàlã dçùñvàtmajaü sthitam 4.022.019c saüsiddhaþ pretya bhàvàya snehàd aïgadam abravãt 4.022.020a de÷akàlau bhajasvàdya kùamamàõaþ priyàpriye 4.022.020c sukhaduþkhasahaþ kàle sugrãvava÷ago bhava 4.022.021a yathà hi tvaü mahàbàho làlitaþ satataü mayà 4.022.021c na tathà vartamànaü tvàü sugrãvo bahu maüsyate 4.022.022a màsyàmitrair gataü gaccher mà ÷atrubhir ariüdama 4.022.022c bhartur arthaparo dàntaþ sugrãvava÷ago bhava 4.022.023a na càtipraõayaþ kàryaþ kartavyo 'praõaya÷ ca te 4.022.023c ubhayaü hi mahàdoùaü tasmàd antaradçg bhava 4.022.024a ity uktvàtha vivçttàkùaþ ÷arasaüpãóito bhç÷am 4.022.024c vivçtair da÷anair bhãmair babhåvotkràntajãvitaþ 4.022.025a hate tu vãre plavagàdhipe tadà; plavaügamàs tatra na ÷arma lebhire 4.022.025c vanecaràþ siühayute mahàvane; yathà hi gàvo nihate gavàü patau 4.022.026a tatas tu tàrà vyasanàrõava plutà; mçtasyà bhartur vadanaü samãkùya sà 4.022.026c jagàma bhåmiü parirabhya vàlinaü; mahàdrumaü chinnam ivà÷rità latà 4.023.001a tataþ samupajighrantã kapiràjasya tanmukham 4.023.001c patiü lokàc cyutaü tàrà mçtaü vacanam abravãt 4.023.002a ÷eùe tvaü viùame duþkham akçtvà vacanaü mama 4.023.002c upalopacite vãra suduþkhe vasudhàtale 4.023.003a mattaþ priyatarà nånaü vànarendra mahã tava 4.023.003c ÷eùe hi tàü pariùvajya màü ca na pratibhàùase 4.023.004a sugrãva eva vikrànto vãra sàhasika priya 4.023.004c çkùavànaramukhyàs tvàü balinaü paryupàsate 4.023.005a eùàü vilapitaü kçcchram aïgadasya ca ÷ocataþ 4.023.005c mama cemàü giraü ÷rutvà kiü tvaü na pratibudhyase 4.023.006a idaü tac chåra÷ayanaü yatra ÷eùe hato yudhi 4.023.006c ÷àyità nihatà yatra tvayaiva ripavaþ purà 4.023.007a vi÷uddhasattvàbhijana priyayuddha mama priya 4.023.007c màm anàthàü vihàyaikàü gatas tvam asi mànada 4.023.008a ÷åràya na pradàtavyà kanyà khalu vipa÷cità 4.023.008c ÷årabhàryàü hatàü pa÷ya sadyo màü vidhavàü kçtàm 4.023.009a avabhagna÷ ca me màno bhagnà me ÷à÷vatã gatiþ 4.023.009c agàdhe ca nimagnàsmi vipule ÷okasàgare 4.023.010a a÷masàramayaü nånam idaü me hçdayaü dçóham 4.023.010c bhartàraü nihataü dçùñvà yan nàdya ÷atadhà gatam 4.023.011a suhçc caiva hi bhartà ca prakçtyà ca mama priyaþ 4.023.011c àhave ca paràkràntaþ ÷åraþ pa¤catvam àgataþ 4.023.012a patihãnà tu yà nàrã kàmaü bhavatu putriõã 4.023.012c dhanadhànyaiþ supårõàpi vidhavety ucyate budhaiþ 4.023.013a svagàtraprabhave vãra ÷eùe rudhiramaõóale 4.023.013c kçmiràgaparistome tvam evaü ÷ayane yathà 4.023.014a reõu÷oõitasaüvãtaü gàtraü tava samantataþ 4.023.014c parirabdhuü na ÷aknomi bhujàbhyàü plavagarùabha 4.023.015a kçtakçtyo 'dya sugrãvo vaire 'sminn atidàruõe 4.023.015c yasya ràmavimuktena hçtam ekeùuõà bhayam 4.023.016a ÷areõa hçdi lagnena gàtrasaüspar÷ane tava 4.023.016c vàryàmi tvàü nirãkùantã tvayi pa¤catvam àgate 4.023.017a udbabarha ÷araü nãlas tasya gàtragataü tadà 4.023.017c girigahvarasaülãnaü dãptam à÷ãviùaü yathà 4.023.018a tasya niùkçùyamàõasya bàõasya ca babhau dyutiþ 4.023.018c astamastakasaüruddho ra÷mir dinakaràd iva 4.023.019a petuþ kùatajadhàràs tu vraõebhyas tasya sarva÷aþ 4.023.019c tàmragairikasaüpçktà dhàrà iva dharàdharàt 4.023.020a avakãrõaü vimàrjantã bhartàraü raõareõunà 4.023.020c asrair nayanajaiþ ÷åraü siùecàstrasamàhatam 4.023.021a rudhirokùitasarvàïgaü dçùñvà vinihataü patim 4.023.021c uvàca tàrà piïgàkùaü putram aïgadam aïganà 4.023.022a avasthàü pa÷cimàü pa÷ya pituþ putra sudàruõàm 4.023.022c saüprasaktasya vairasya gato 'ntaþ pàpakarmaõà 4.023.023a bàlasåryodayatanuü prayàntaü yamasàdanam 4.023.023c abhivàdaya ràjànaü pitaraü putra mànadam 4.023.024a evam uktaþ samutthàya jagràha caraõau pituþ 4.023.024c bhujàbhyàü pãnavçtàbhyàm aïgado 'ham iti bruvan 4.023.025a abhivàdayamànaü tvàm aïgadaü tvaü yathàpurà 4.023.025c dãrghàyur bhava putreti kimarthaü nàbhibhàùase 4.023.026a ahaü putrasahàyà tvàm upàse gatacetanam 4.023.026c siühena nihataü sadyo gauþ savatseva govçùam 4.023.027a iùñvà saügràmayaj¤ena nànàpraharaõàmbhasà 4.023.027c asminn avabhçthe snàtaþ kathaü patnyà mayà vinà 4.023.028a yà dattà devaràjena tava tuùñena saüyuge 4.023.028c ÷àtakumbhamayãü màlàü tàü te pa÷yàmi neha kim 4.023.029a ràja÷rãr na jahàti tvàü gatàsum api mànada 4.023.029c såryasyàvartamànasya ÷ailaràjam iva prabhà 4.023.030a na me vacaþ pathyam idaü tvayà kçtaü; na càsmi ÷aktà hi nivàraõe tava 4.023.030c hatà saputràsmi hatena saüyuge; saha tvayà ÷rãr vijahàti màm iha 4.024.001a gatàsuü vàlinaü dçùñvà ràghavas tadanantaram 4.024.001c abravãt pra÷ritaü vàkyaü sugrãvaü ÷atrutàpanaþ 4.024.002a na ÷okaparitàpena ÷reyasà yujyate mçtaþ 4.024.002c yad atrànantaraü kàryaü tat samàdhàtum arhatha 4.024.003a lokavçttam anuùñheyaü kçtaü vo bàùpamokùaõam 4.024.003c na kàlàd uttaraü kiü cit karma ÷akyam upàsitum 4.024.004a niyataþ kàraõaü loke niyatiþ karmasàdhanam 4.024.004c niyatiþ sarvabhåtànàü niyogeùv iha kàraõam 4.024.005a na kartà kasya cit ka÷ cin niyoge càpi ne÷varaþ 4.024.005c svabhàve vartate lokas tasya kàlaþ paràyaõam 4.024.006a na kàlaþ kàlam atyeti na kàlaþ parihãyate 4.024.006c svabhàvaü và samàsàdya na ka÷ cid ativartate 4.024.007a na kàlasyàsti bandhutvaü na hetur na paràkramaþ 4.024.007c na mitraj¤àtisaübandhaþ kàraõaü nàtmano va÷aþ 4.024.008a kiü tu kàla parãõàmo draùñavyaþ sàdhu pa÷yatà 4.024.008c dharma÷ càrtha÷ ca kàma÷ ca kàlakramasamàhitàþ 4.024.009a itaþ svàü prakçtiü vàlã gataþ pràptaþ kriyàphalam 4.024.009c dharmàrthakàmasaüyogaiþ pavitraü plavage÷vara 4.024.010a svadharmasya ca saüyogàj jitas tena mahàtmanà 4.024.010c svargaþ parigçhãta÷ ca pràõàn aparirakùatà 4.024.011a eùà vai niyatiþ ÷reùñhà yàü gato hariyåthapaþ 4.024.011c tad alaü paritàpena pràptakàlam upàsyatàm 4.024.012a vacanànte tu ràmasya lakùmaõaþ paravãrahà 4.024.012c avadat pra÷ritaü vàkyaü sugrãvaü gatacetasaü 4.024.013a kuru tvam asya sugrãva pretakàryam anantaram 4.024.013c tàràïgadàbhyàü sahito vàlino dahanaü prati 4.024.014a samàj¤àpaya kàùñhàni ÷uùkàõi ca bahåni ca 4.024.014c candanàni ca divyàni vàlisaüskàrakàraõàt 4.024.015a samà÷vàsaya cainaü tvam aïgadaü dãnacetasaü 4.024.015c mà bhår bàli÷abuddhis tvaü tvadadhãnam idaü puram 4.024.016a aïgadas tv ànayen màlyaü vastràõi vividhàni ca 4.024.016c ghçtaü tailam atho gandhàn yac càtra samanantaram 4.024.017a tvaü tàra ÷ibikàü ÷ãghram àdàyàgaccha saübhramàt 4.024.017c tvarà guõavatã yuktà hy asmin kàle vi÷eùataþ 4.024.018a sajjãbhavantu plavagàþ ÷ibikàvàhanocitàþ 4.024.018c samarthà balina÷ caiva nirhariùyanti vàlinam 4.024.019a evam uktvà tu sugrãvaü sumitrànandavardhanaþ 4.024.019c tasthau bhràtçsamãpastho lakùmaõaþ paravãrahà 4.024.020a lakùmaõasya vacaþ ÷rutvà tàraþ saübhràntamànasaþ 4.024.020c pravive÷a guhàü ÷ãghraü ÷ibikàsaktamànasaþ 4.024.021a àdàya ÷ibikàü tàraþ sa tu paryàpayat punaþ 4.024.021c vànarair uhyamànàü tàü ÷årair udvahanocitaiþ 4.024.022a tato vàlinam udyamya sugrãvaþ ÷ibikàü tadà 4.024.022c àropayata vikro÷ann aïgadena sahaiva tu 4.024.023a àropya ÷ibikàü caiva vàlinaü gatajãvitam 4.024.023c alaükàrai÷ ca vividhair màlyair vastrai÷ ca bhåùitam 4.024.024a àj¤àpayat tadà ràjà sugrãvaþ plavage÷varaþ 4.024.024c aurdhvadehikam àryasya kriyatàm anuråpataþ 4.024.025a vi÷ràõayanto ratnàni vividhàni bahåni ca 4.024.025c agrataþ plavagà yàntu ÷ibikà tadanantaram 4.024.026a ràj¤àm çddhivi÷eùà hi dç÷yante bhuvi yàdç÷àþ 4.024.026c tàdç÷aü vàlinaþ kùipraü pràkurvann aurdhvadehikam 4.024.027a aïgadam aprigçhyà÷u tàraprabhçtayas tathà 4.024.027c kro÷antaþ prayayuþ sarve vànarà hatabàndhavàþ 4.024.028a tàràprabhçtayaþ sarvà vànaryo hatayåthapàþ 4.024.028c anujagmur hi bhartàraü kro÷antyaþ karuõasvanàþ 4.024.029a tàsàü rudita÷abdena vànarãõàü vanàntare 4.024.029c vanàni girayaþ sarve vikro÷antãva sarvataþ 4.024.030a puline girinadyàs tu vivikte jalasaüvçte 4.024.030c citàü cakruþ subahavo vànarà vanacàriõaþ 4.024.031a avaropya tataþ skandhàc chibikàü vahanocitàþ 4.024.031c tasthur ekàntam à÷ritya sarve ÷okasamanvitàþ 4.024.032a tatas tàrà patiü dçùñvà ÷ibikàtala÷àyinam 4.024.032c àropyàïke ÷iras tasya vilalàpa suduþkhità 4.024.033a janaü ca pa÷yasãmaü tvaü kasmàc chokàbhipãóitam 4.024.033c prahçùñam iva te vaktraü gatàsor api mànada 4.024.033e astàrkasamavarõaü ca lakùyate jãvato yathà 4.024.034a eùa tvàü ràmaråpeõa kàlaþ karùati vànara 4.024.034c yena sma vidhavàþ sarvàþ kçtà ekeùuõà raõe 4.024.035a imàs tàs tava ràjendravànaryo vallabhàþ sadà 4.024.035c pàdair vikçùñam adhvànam àgatàþ kiü na budhyase 4.024.036a taveùñà nanu nàmaità bhàryà÷ candranibhànanàþ 4.024.036c idànãü nekùase kasmàt sugrãvaü plavage÷varam 4.024.037a ete hi sacivà ràjaüs tàraprabhçtayas tava 4.024.037c puravàsijana÷ càyaü parivàryàsate 'nagha 4.024.038a visarjayainàn pravalàn yathocitam ariüdama 4.024.038c tataþ krãóàmahe sarvà vaneùu madirotkañàþ 4.024.039a evaü vilapatãü tàràü pati÷okapariplutàm 4.024.039c utthàpayanti sma tadà vànaryaþ ÷okakar÷itàþ 4.024.040a sugrãveõa tataþ sàrdham aïgadaþ pitaraü rudan 4.024.040c citàm àropayàm àsa ÷okenàbhihatendriyaþ 4.024.041a tato 'gniü vidhivad dattvà so 'pasavyaü cakàra ha 4.024.041c pitaraü dãrgham adhvànaü prasthitaü vyàkulendriyaþ 4.024.042a saüskçtya vàlinaü te tu vidhipårvaü plavaügamàþ 4.024.042c àjagmur udakaü kartuü nadãü ÷ãtajalàü ÷ubhàm 4.024.043a tatas te sahitàs tatra aïgadaü sthàpya càgrataþ 4.024.043c sugrãvatàràsahitàþ siùicur vàline jalam 4.024.044a sugrãveõaiva dãnena dãno bhåtvà mahàbalaþ 4.024.044c samàna÷okaþ kàkutsthaþ pretakàryàõy akàrayat 4.025.001a tataþ ÷okàbhisaütaptaü sugrãvaü klinnavàsanam 4.025.001c ÷àkhàmçgamahàmàtràþ parivàryopatasthire 4.025.002a abhigamya mahàbàhuü ràmam akliùñakàriõam 4.025.002c sthitàþ prà¤jalayaþ sarve pitàmaham ivarùayaþ 4.025.003a tataþ kà¤cana÷ailàbhas taruõàrkanibhànanaþ 4.025.003c abravãt prà¤jalir vàkyaü hanumàn màrutàtmajaþ 4.025.004a bhavatprasàdàt sugrãvaþ pitçpaitàmahaü mahat 4.025.004c vànaràõàü suduùpràpaü pràpto ràjyam idaü prabho 4.025.005a bhavatà samanuj¤àtaþ pravi÷ya nagaraü ÷ubham 4.025.005c saüvidhàsyati kàryàõi sarvàõi sasuhçjjanaþ 4.025.006a snàto 'yaü vividhair gandhair auùadhai÷ ca yathàvidhi 4.025.006c arcayiùyati ratnai÷ ca màlyai÷ ca tvàü vi÷eùataþ 4.025.007a imàü giriguhàü ramyàm abhigantum ito 'rhasi 4.025.007c kuruùva svàmi saübandhaü vànaràn saüpraharùayan 4.025.008a evam ukto hanumatà ràghavaþ paravãrahà 4.025.008c pratyuvàca hanåmantaü buddhimàn vàkyakovidaþ 4.025.009a caturda÷asamàþ saumya gràmaü và yadi và puram 4.025.009c na pravekùyàmi hanuman pitur nirde÷apàlakaþ 4.025.010a susamçddhàü guhàü divyàü sugrãvo vànararùabhaþ 4.025.010c praviùño vidhivad vãraþ kùipraü ràjye 'bhiùicyatàm 4.025.011a evam uktvà hanåmantaü ràmaþ sugrãvam abravãt 4.025.011c imam apy aïgadaü vãra yauvaràjye 'bhiùecaya 4.025.012a pårvo 'yaü vàrùiko màsaþ ÷ràvaõaþ salilàgamaþ 4.025.012c pravçttàþ saumya catvàro màsà vàrùikasaüj¤itàþ 4.025.013a nàyam udyogasamayaþ pravi÷a tvaü purãü ÷ubhàm 4.025.013c asmin vatsyàmy ahaü saumya parvate sahalakùmaõaþ 4.025.014a iyaü giriguhà ramyà vi÷àlà yuktamàrutà 4.025.014c prabhåtasalilà saumya prabhåtakamalotpalà 4.025.015a kàrtike samanupràpte tvaü ràvaõavadhe yata 4.025.015c eùa naþ samayaþ saumya pravi÷a tvaü svam àlayam 4.025.015e abhiùi¤casva ràjye ca suhçdaþ saüpraharùaya 4.025.016a iti ràmàbhyanuj¤àtaþ sugrãvo vànararùabhaþ 4.025.016c pravive÷a purãü ramyàü kiùkindhàü vàlipàlitàm 4.025.017a taü vànarasahasràõi praviùñaü vànare÷varam 4.025.017c abhivàdya prahçùñàni sarvataþ paryavàrayan 4.025.018a tataþ prakçtayaþ sarvà dçùñvà harigaõe÷varam 4.025.018c praõamya mårdhnà patità vasudhàyàü samàhitàþ 4.025.019a sugrãvaþ prakçtãþ sarvàþ saübhàùyotthàpya vãryavàn 4.025.019c bhràtur antaþpuraü saumyaü pravive÷a mahàbalaþ 4.025.020a pravi÷ya tv abhiniùkràntaü sugrãvaü vànararùabham 4.025.020c abhyaùi¤canta suhçdaþ sahasràkùam ivàmaràþ 4.025.021a tasya pàõóuram àjahru÷ chatraü hemapariùkçtam 4.025.021c ÷ukle ca bàlavyajane hemadaõóe ya÷askare 4.025.022a tathà sarvàõi ratnàni sarvabãjauùadhàni ca 4.025.022c sakùãràõàü ca vçkùàõàü prarohàn kusumàni ca 4.025.023a ÷uklàni caiva vastràõi ÷vetaü caivànulepanam 4.025.023c sugandhãni ca màlyàni sthalajàny ambujàni ca 4.025.024a candanàni ca divyàni gandhàü÷ ca vividhàn bahån 4.025.024c akùataü jàtaråpaü ca priyaïgumadhusarpiùã 4.025.025a dadhicarma ca vaiyàghraü vàràhã càpy upànahau 4.025.025c samàlambhanam àdàya rocanàü samanaþ÷ilàm 4.025.025e àjagmus tatra mudità varàþ kanyàs tu ùoóa÷a 4.025.026a tatas te vànara÷reùñhaü yathàkàlaü yathàvidhi 4.025.026c ratnair vastrai÷ ca bhakùyai÷ ca toùayitvà dvijarùabhàn 4.025.027a tataþ ku÷aparistãrõaü samiddhaü jàtavedasaü 4.025.027c mantrapåtena haviùà hutvà mantravido janàþ 4.025.028a tato hemapratiùñhàne varàstaraõasaüvçte 4.025.028c pràsàda÷ikhare ramye citramàlyopa÷obhite 4.025.029a pràïmukhaü vividhiar mantraiþ sthàpayitvà varàsane 4.025.029c nadãnadebhyaþ saühçtya tãrthebhya÷ ca samantataþ 4.025.030a àhçtya ca samudrebhyaþ sarvebhyo vànararùabhàþ 4.025.030c apaþ kanakakumbheùu nidhàya vimalàþ ÷ubhàþ 4.025.031a ÷ubhair vçùabha÷çïgai÷ ca kala÷ai÷ càpi kà¤canaiþ 4.025.031c ÷àstradçùñena vidhinà maharùivihitena ca 4.025.032a gajo gavàkùo gavayaþ ÷arabho gandhamàdanaþ 4.025.032c mainda÷ ca dvivida÷ caiva hanåmठjàmbavàn nalaþ 4.025.033a abhyaùi¤canta sugrãvaü prasannena sugandhinà 4.025.033c salilena sahasràkùaü vasavo vàsavaü yathà 4.025.034a abhiùikte tu sugrãve sarve vànarapuügavàþ 4.025.034c pracukru÷ur mahàtmàno hçùñàs tatra sahasra÷aþ 4.025.035a ràmasya tu vacaþ kurvan sugrãvo haripuügavaþ 4.025.035c aïgadaü saüpariùvajya yauvaràjye 'bhiùecayat 4.025.036a aïgade càbhiùikte tu sànukro÷àþ plavaügamàþ 4.025.036c sàdhu sàdhv iti sugrãvaü mahàtmàno 'bhyapåjayan 4.025.037a hçùñapuùñajanàkãrõà patàkàdhvaja÷obhità 4.025.037c babhåva nagarã ramyà kùikindhà girigahvare 4.025.038a nivedya ràmàya tadà mahàtmane; mahàbhiùekaü kapivàhinãpatiþ 4.025.038c rumàü ca bhàryàü pratilabhya vãryavàn; avàpa ràjyaü trida÷àdhipo yathà 4.026.001a abhiùikte tu sugrãve praviùñe vànare guhàm 4.026.001c àjagàma saha bhràtrà ràmaþ prasravaõaü girim 4.026.002a ÷àrdålamçgasaüghuùñaü siühair bhãmaravair vçtam 4.026.002c nànàgulmalatàgåóhaü bahupàdapasaükulam 4.026.003a çkùavànaragopucchair màrjàrai÷ ca niùevitam 4.026.003c megharà÷inibhaü ÷ailaü nityaü ÷ucijalà÷rayam 4.026.004a tasya ÷ailasya ÷ikhare mahatãm àyatàü guhàm 4.026.004c pratyagçhõata vàsàrthaü ràmaþ saumitriõà saha 4.026.005a avasat tatra dharmàtmà ràghavaþ sahalakùmaõaþ 4.026.005c bahudç÷yadarãku¤je tasmin prasravaõe girau 4.026.006a susukhe 'pi bahudravye tasmin hi dharaõãdhare 4.026.006c vasatas tasya ràmasya ratir alpàpi nàbhavat 4.026.006e hçtàü hi bhàryàü smarataþ pràõebhyo 'pi garãyasãm 4.026.007a udayàbhyuditaü dçùñvà ÷a÷àïkaü ca vi÷eùataþ 4.026.007c àvive÷a na taü nidrà ni÷àsu ÷ayanaü gatam 4.026.008a tat samutthena ÷okena bàùpopahatacetasaü 4.026.008c taü ÷ocamànaü kàkutsthaü nityaü ÷okaparàyaõam 4.026.008e tulyaduþkho 'bravãd bhràtà lakùmaõo 'nunayan vacaþ 4.026.009a alaü vãra vyathàü gatvà na tvaü ÷ocitum arhasi 4.026.009c ÷ocato hy avasãdanti sarvàrthà viditaü hi te 4.026.010a bhavàn kriyàparo loke bhavàn devaparàyaõaþ 4.026.010c àstiko dharma÷ãla÷ ca vyavasàyã ca ràghava 4.026.011a na hy avyavasitaþ ÷atruü ràkùasaü taü vi÷eùataþ 4.026.011c samarthas tvaü raõe hantuü vikramair jihmakàriõam 4.026.012a samunmålaya ÷okaü tvaü vyavasàyaü sthiraü kuru 4.026.012c tataþ saparivàraü taü nirmålaü kuru ràkùasaü 4.026.013a pçthivãm api kàkutstha sasàgaravanàcalàm 4.026.013c parivartayituü ÷aktaþ kim aïga puna ràvaõam 4.026.014a ahaü tu khalu te vãryaü prasuptaü pratibodhaye 4.026.014c dãptair àhutibhiþ kàle bhasmac channam ivànalam 4.026.015a lakùmaõasya tu tad vàkyaü pratipåjya hitaü ÷ubham 4.026.015c ràghavaþ suhçdaü snigdham idaü vacanam abravãt 4.026.016a vàcyaü yad anuraktena snigdhena ca hitena ca 4.026.016c satyavikrama yuktena tad uktaü lakùmaõa tvayà 4.026.017a eùa ÷okaþ parityaktaþ sarvakàryàvasàdakaþ 4.026.017c vikrameùv apratihataü tejaþ protsàhayàmy aham 4.026.018a ÷aratkàlaü pratãkùe 'ham iyaü pràvçó upasthità 4.026.018c tataþ saràùñraü sagaõaü ràkùasaü taü nihanmy aham 4.026.019a tasya tadvacanaü ÷rutvà hçùño ràmasya lakùmaõaþ 4.026.019c punar evàbravãd vàkyaü saumitrir mitranandanaþ 4.026.020a etat te sadç÷aü vàkyam uktaü ÷atrunibarhaõa 4.026.020c idànãm asi kàkutstha prakçtiü svàm upàgataþ 4.026.021a vij¤àya hy àtmano vãryaü tathyaü bhavitum arhasi 4.026.021c etat sadç÷am uktaü te ÷rutasyàbhijanasya ca 4.026.022a tasmàt puruùa÷àrdåla cintaya¤ ÷atrunigraham 4.026.022c varùàràtram anupràptam atikràmaya ràghava 4.026.023a niyamya kopaü pratipàlyatàü ÷arat; kùamasva màsàü÷ caturo mayà saha 4.026.023c vasàcale 'smin mçgaràjasevite; saüvardhaya¤ ÷atruvadhe samudyataþ 4.027.001a sa tadà vàlinaü hatvà sugrãvam abhiùicya ca 4.027.001c vasan màlyavataþ pçùñe ràmo lakùmaõam abravãt 4.027.002a ayaü sa kàlaþ saüpràptaþ samayo 'dya jalàgamaþ 4.027.002c saüpa÷ya tvaü nabho meghaiþ saüvçtaü girisaünibhaiþ 4.027.003a nava màsa dhçtaü garbhaü bhàskàrasya gabhastibhiþ 4.027.003c pãtvà rasaü samudràõàü dyauþ prasåte rasàyanam 4.027.004a ÷akyam ambaram àruhya meghasopànapaïktibhiþ 4.027.004c kuñajàrjunamàlàbhir alaükartuü divàkaram 4.027.005a saüdhyàràgotthitais tàmrair anteùv adhikapàõóuraiþ 4.027.005c snigdhair abhrapañacchadair baddhavraõam ivàmbaram 4.027.006a mandamàrutaniþ÷vàsaü saüdhyàcandanara¤jitam 4.027.006c àpàõóujaladaü bhàti kàmàturam ivàmbaram 4.027.007a eùà dharmaparikliùñà navavàripariplutà 4.027.007c sãteva ÷okasaütaptà mahã bàùpaü vimu¤cati 4.027.008a meghodaravinirmuktàþ kahlàrasukha÷ãtalàþ 4.027.008c ÷akyam a¤jalibhiþ pàtuü vàtàþ ketakigandhinaþ 4.027.009a eùa phullàrjunaþ ÷ailaþ ketakair adhivàsitaþ 4.027.009c sugrãva iva ÷àntàrir dhàràbhir abhiùicyate 4.027.010a meghakçùõàjinadharà dhàràyaj¤opavãtinaþ 4.027.010c màrutàpåritaguhàþ pràdhãtà iva parvatàþ 4.027.011a ka÷àbhir iva haimãbhir vidyudbhir iva tàóitam 4.027.011c antaþstanitanirghoùaü savedanam ivàmbaram 4.027.012a nãlameghà÷rità vidyut sphurantã pratibhàti me 4.027.012c sphurantã ràvaõasyàïke vaidehãva tapasvinã 4.027.013a imàs tà manmathavatàü hitàþ pratihatà di÷aþ 4.027.013c anuliptà iva ghanair naùñagrahani÷àkaràþ 4.027.014a kva cid bàùpàbhisaüruddhàn varùàgamasamutsukàn 4.027.014c kuñajàn pa÷ya saumitre puùñitàn girisànuùu 4.027.014e mama ÷okàbhibhåtasya kàmasaüdãpanàn sthitàn 4.027.015a rajaþ pra÷àntaü sahimo 'dya vàyur; nidàghadoùaprasaràþ pra÷àntàþ 4.027.015c sthità hi yàtrà vasudhàdhipànàü; pravàsino yànti naràþ svade÷àn 4.027.016a saüprasthità mànasavàsalubdhàþ; priyànvitàþ saüprati cakravàkaþ 4.027.016c abhãkùõavarùodakavikùateùu; yànàni màrgeùu na saüpatanti 4.027.017a kva cit prakà÷aü kva cid aprakà÷aü; nabhaþ prakãrõàmbudharaü vibhàti 4.027.017c kva cit kva cit parvatasaüniruddhaü; råpaü yathà ÷àntamahàrõavasya 4.027.018a vyàmi÷ritaü sarjakadambapuùpair; navaü jalaü parvatadhàtutàmram 4.027.018c mayårakekàbhir anuprayàtaü; ÷ailàpagàþ ÷ãghrataraü vahanti 4.027.019a rasàkulaü ùañpadasaünikà÷aü; prabhujyate jambuphalaü prakàmam 4.027.019c anekavarõaü pavanàvadhåtaü; bhåmau pataty àmraphalaü vipakvam 4.027.020a vidyutpatàkàþ sabalàka màlàþ; ÷ailendrakåñàkçtisaünikà÷àþ 4.027.020c garjanti meghàþ samudãrõanàdà; mattagajendrà iva saüyugasthaþ 4.027.021a meghàbhikàmã parisaüpatantã; saümodità bhàti balàkapaïktiþ 4.027.021c vàtàvadhåtà varapauõóarãkã; lambeva màlà racitàmbarasya 4.027.022a nidrà ÷anaiþ ke÷avam abhyupaiti; drutaü nadã sàgaram abhyupaiti 4.027.022c hçùñà balàkà ghanam abhyupaiti; kàntà sakàmà priyam abhyupaiti 4.027.023a jàtà vanàntàþ ÷ikhisuprançttà; jàtàþ kadambàþ sakadamba÷àkhàþ 4.027.023c jàtà vçùà goùu samànakàmà; jàtà mahã sasyavanàbhiràmà 4.027.024a vahanti varùanti nadanti bhànti; dhyàyanti nçtyanti samà÷vasanti 4.027.024c nadyo ghanà mattagajà vanàntàþ; priyàvinãhàþ ÷ikhinaþ plavaügàþ 4.027.025a praharùitàþ ketakapuùpagandham; àghràya hçùñà vananirjhareùu 4.027.025c prapàta ÷abdàkulità gajendràþ; sàrdhaü mayåraiþ samadà nadanti 4.027.026a dhàrànipàtair abhihanyamànàþ; kadamba÷àkhàsu vilambamànàþ 4.027.026c kùaõàrjitaü puùparasàvagàóhaü; ÷anair madaü ùañcaraõàs tyajanti 4.027.027a aïgàracårõotkarasaünikà÷aiþ; phalaiþ suparyàpta rasaiþ samçddhaiþ 4.027.027c jambådrumàõàü pravibhànti ÷àkhà; nilãyamànà iva ùañpadaughaiþ 4.027.028a taóitpatàkàbhir alaükçtànàm; udãrõagambhãramahàravàõàm 4.027.028c vibhànti råpàõi balàhakànàü; raõodyatànàm iva vàraõànàm 4.027.029a màrgànugaþ ÷ailavanànusàrã; saüprasthito megharavaü ni÷amya 4.027.029c yuddhàbhikàmaþ pratinàga÷aïkã; matto gajendraþ pratisaünivçttaþ 4.027.030a muktàsakà÷aü salilaü patad vai; sunirmalaü patrapuñeùu lagnam 4.027.030c hçùñà vivarõacchadanà vihaügàþ; surendradattaü tçùitàþ pibanti 4.027.031a nãleùu nãlà navavàripårõà; megheùu meghàþ pravibhànti saktàþ 4.027.031c davàgnidagdheùu davàgnidagdhàþ; ÷aileùu ÷ailà iva baddhamålàþ 4.027.032a mattà gajendrà mudità gavendrà; vaneùu vi÷ràntatarà mçgendràþ 4.027.032c ramyà nagendrà nibhçtà nagendràþ; prakrãóito vàridharaiþ surendraþ 4.027.033a vçttà yàtrà narendràõàü senà pratinivartate 4.027.033c vairàõi caiva màrgà÷ ca salilena samãkçtàþ 4.027.034a màsi prauùñhapade brahma bràhmaõànàü vivakùatàm 4.027.034c ayam adhyàyasamayaþ sàmagànàm upasthitaþ 4.027.035a nivçttakarmàyatano nånaü saücitasaücayaþ 4.027.035c àùàóhãm abhyupagato bharataþ koùakàdhipaþ 4.027.036a nånam àpåryamàõàyàþ sarayvà vadhate rayaþ 4.027.036c màü samãkùya samàyàntam ayodhyàyà iva svanaþ 4.027.037a imàþ sphãtaguõà varùàþ sugrãvaþ sukham a÷nute 4.027.037c vijitàriþ sadàra÷ ca ràjye mahati ca sthitaþ 4.027.038a ahaü tu hçtadàra÷ ca ràjyàc ca mahata÷ cyutaþ 4.027.038c nadãkålam iva klinnam avasãdàmi lakùmaõa 4.027.039a ÷oka÷ ca mama vistãrõo varùà÷ ca bhç÷adurgamàþ 4.027.039c ràvaõa÷ ca mahठ÷atrur apàraü pratibhàti me 4.027.040a ayàtràü caiva dçùñvemàü màrgàü÷ ca bhç÷adurgamàn 4.027.040c praõate caiva sugrãve na mayà kiü cid ãritam 4.027.041a api càtiparikliùñaü ciràd dàraiþ samàgatam 4.027.041c àtmakàryagarãyastvàd vaktuü necchàmi vànaram 4.027.042a svayam eva hi vi÷ramya j¤àtvà kàlam upàgatam 4.027.042c upakàraü ca sugrãvo vetsyate nàtra saü÷ayaþ 4.027.043a tasmàt kàlapratãkùo 'haü sthito 'smi ÷ubhalakùaõa 4.027.043c sugrãvasya nadãnàü ca prasàdam anupàlayan 4.027.044a upakàreõa vãro hi pratikàreõa yujyate 4.027.044c akçtaj¤o 'pratikçto hanti sattvavatàü manaþ 4.027.045a athaivam uktaþ praõidhàya lakùmaõaþ; kçtà¤jalis tat pratipåjya bhàùitam 4.027.045c uvàca ràmaü svabhiràma dar÷anaü; pradar÷ayan dar÷anam àtmanaþ ÷ubham 4.027.046a yathoktam etat tava sarvam ãpsitaü; narendra kartà naciràd dharã÷varaþ 4.027.046c ÷aratpratãkùaþ kùamatàm imaü bhavà¤; jalaprapàtaü ripunigrahe dhçtaþ 4.028.001a samãkùya vimalaü vyoma gatavidyudbalàhakam 4.028.001c sàrasàravasaüghuùñaü ramyajyotsnànulepanam 4.028.002a samçddhàrthaü ca sugrãvaü mandadharmàrthasaügraham 4.028.002c atyartham asatàü màrgam ekàntagatamànasaü 4.028.003a nivçttakàryaü siddhàrthaü pramadàbhirataü sadà 4.028.003c pràptavantam abhipretàn sarvàn eva manorathàn 4.028.004a svàü ca pàtnãm abhipretàü tàràü càpi samãpsitàm 4.028.004c viharantam ahoràtraü kçtàrthaü vigatajvalam 4.028.005a krãóantam iva deve÷aü nandane 'psarasàü gaõaiþ 4.028.005c mantriùu nyastakàryaü ca mantriõàm anavekùakam 4.028.006a utsannaràjyasaüde÷aü kàmavçttam avasthitam 4.028.006c ni÷citàrtho 'rthatattvaj¤aþ kàladharmavi÷eùavit 4.028.007a prasàdya vàkyair madhurair hetumadbhir manoramaiþ 4.028.007c vàkyavid vàkyatattvaj¤aü harã÷aü màrutàtmajaþ 4.028.008a hitaü tathyaü ca pathyaü ca sàmadharmàrthanãtimat 4.028.008c praõayaprãtisaüyuktaü vi÷vàsakçtani÷cayam 4.028.008e harã÷varam upàgamya hanumàn vàkyam abravãt 4.028.009a ràjyaü pràptaü ya÷a÷ caiva kaulã ÷rãr abhivarthità 4.028.009c mitràõàü saügrahaþ ÷eùas tad bhavàn kartum arhati 4.028.010a yo hi mitreùu kàlaj¤aþ satataü sàdhu vartate 4.028.010c tasya ràjyaü ca kãrti÷ ca pratàpa÷ càbhivardhate 4.028.011a yasya ko÷a÷ ca daõóa÷ ca mitràõy àtmà ca bhåmipa 4.028.011c samavetàni sarvàõi sa ràjyaü mahad a÷nute 4.028.012a tad bhavàn vçttasaüpannaþ sthitaþ pathi niratyaye 4.028.012c mitràrtham abhinãtàrthaü yathàvat kartum arhati 4.028.013a yas tu kàlavyatãteùu mitrakàryeùu vartate 4.028.013c sa kçtvà mahato 'py arthàn na mitràrthena yujyate 4.028.014a kriyatàü ràghavasyaitad vaidehyàþ parimàrgaõam 4.028.014c tad idaü vãra kàryaü te kàlàtãtam ariüdama 4.028.015a na ca kàlam atãtaü te nivedayati kàlavit 4.028.015c tvaramàõo 'pi san pràj¤as tava ràjan va÷ànugaþ 4.028.016a kulasya ketuþ sphãtasya dãrghabandhu÷ ca ràghavaþ 4.028.016c aprameyaprabhàva÷ ca svayaü càpratimo guõaiþ 4.028.017a tasya tvaü kuru vai kàryaü pårvaü tena kçtaü tava 4.028.017c harã÷vara hari÷reùñhàn àj¤àpayitum arhasi 4.028.018a na hi tàvad bhavet kàlo vyatãta÷ codanàd çte 4.028.018c coditasya hi kàryasya bhavet kàlavyatikramaþ 4.028.019a akartur api kàryasya bhavàn kartà harã÷vara 4.028.019c kiü punaþ pratikartus te ràjyena ca dhanena ca 4.028.020a ÷aktimàn asi vikrànto vànararùka gaõe÷vara 4.028.020c kartuü dà÷aratheþ prãtim àj¤àyàü kiü nu sajjase 4.028.021a kàmaü khalu ÷arair ÷aktaþ suràsuramahoragàn 4.028.021c va÷e dà÷arathiþ kartuü tvatpratij¤àü tu kàïkùate 4.028.022a pràõatyàgàvi÷aïkena kçtaü tena tava priyam 4.028.022c tasya màrgàma vaidehãü pçthivyàm api càmbare 4.028.023a na devà na ca gandharvà nàsurà na marudgaõàþ 4.028.023c na ca yakùà bhayaü tasya kuryuþ kim uta ràkùasàþ 4.028.024a tad evaü ÷aktiyuktasya pårvaü priyakçtas tathà 4.028.024c ràmasyàrhasi piïge÷a kartuü sarvàtmanà priyam 4.028.025a nàdhastàd avanau nàpsu gatir nopari càmbare 4.028.025c kasya cit sajjate 'smàkaü kapã÷vara tavàj¤ayà 4.028.026a tad àj¤àpaya kaþ kiü te kçte vasatu kutra cit 4.028.026c harayo hy apradhçùyàs te santi koñyagrato 'nagha 4.028.027a tasya tadvacanaü ÷rutvà kàle sàdhuniveditam 4.028.027c sugrãvaþ sattvasaüpanna÷ cakàra matim uttamàm 4.028.028a sa saüdide÷àbhimataü nãlaü nityakçtodyamam 4.028.028c dikùu sarvàsu sarveùàü sainyànàm upasaügrahe 4.028.029a yathà senà samagrà me yåthapàlà÷ ca sarva÷aþ 4.028.029c samàgacchanty asaügena senàgràõi tathà kuru 4.028.030a ye tv antapàlàþ plavagàþ ÷ãghragà vyavasàyinaþ 4.028.030c samànayantu te sainyaü tvaritàþ ÷àsanàn mama 4.028.030e svayaü cànantaraü sainyaü bhavàn evànupa÷yatu 4.028.031a tripa¤caràtràd årdhvaü yaþ pràpnuyàn neha vànaraþ 4.028.031c tasya pràõàntiko daõóo nàtra kàryà vicàraõà 4.028.032a harãü÷ ca vçddhàn upayàtu sàïgado; bhavàn mamàj¤àm adhikçtya ni÷citàm 4.028.032c iti vyavasthàü haripuügave÷varo; vidhàya ve÷ma pravive÷a vãryavàn 4.029.001a guhàü praviùñe sugrãve vimukte gagane ghanaiþ 4.029.001c varùaràtroùito ràmaþ kàma÷okàbhipãóitaþ 4.029.002a pàõóuraü gaganaü dçùñvà vimalaü candramaõóalam 4.029.002c ÷àradãü rajanãü caiva dçùñvà jyotsnànulepanàm 4.029.003a kàmavçttaü ca sugrãvaü naùñàü ca janakàtmajàm 4.029.003c buddhvà kàlam atãtaü ca mumoha paramàturaþ 4.029.004a sa tu saüj¤àm upàgamya muhårtàn matimàn punaþ 4.029.004c manaþsthàm api vaidehãü cintayàm àsa ràghavaþ 4.029.005a àsãnaþ parvatasyàgre hemadhàtuvibhåùite 4.029.005c ÷àradaü gaganaü dçùñva jagàma manasà priyàm 4.029.006a dçùñvà ca vimalaü vyoma gatavidyudbalàhakam 4.029.006c sàrasàravasaüghuùñaü vilalàpàrtayà girà 4.029.007a sàrasàravasaünàdaiþ sàrasàravanàdinã 4.029.007c yà÷rame ramate bàlà sàdya me ramate katham 4.029.008a puùpitàü÷ càsanàn dçùñvà kà¤canàn iva nirmalàn 4.029.008c kathaü sa ramate bàlà pa÷yantã màm apa÷yatã 4.029.009a yà purà kalahaüsànàü svareõa kalabhàùiõã 4.029.009c budhyate càrusarvàïgã sàdya me budhyate katham 4.029.010a niþsvanaü cakravàkànàü ni÷amya sahacàriõàm 4.029.010c puõóarãkavi÷àlàkùã katham eùà bhaviùyati 4.029.011a saràüsi sarito vàpãþ kànanàni vanàni ca 4.029.011c tàü vinà mçga÷àvàkùãü caran nàdya sukhaü labhe 4.029.012a api tàü madviyogàc ca saukumàryàc ca bhàminãm 4.029.012c na dåraü pãóayet kàmaþ ÷aradguõanirantaraþ 4.029.013a evamàdi nara÷reùñho vilalàpa nçpàtmajaþ 4.029.013c vihaüga iva sàraïgaþ salilaü trida÷e÷varàt 4.029.014a tata÷ ca¤cårya ramyeùu phalàrthã girisànuùu 4.029.014c dadar÷a paryupàvçtto lakùmãvàül lakùmaõo 'grajam 4.029.015a taü cintayà duþsahayà parãtaü; visaüj¤am ekaü vijane manasvã 4.029.015c bhràtur viùàdàt paritàpadãnaþ; samãkùya saumitrir uvàca ràmam 4.029.016a kim àrya kàmasya va÷aügatena; kim àtmapauruùyaparàbhavena 4.029.016c ayaü sadà saühçiyate samàdhiþ; kim atra yogena nivartitena 4.029.017a kriyàbhiyogaü manasaþ prasàdaü; samàdhiyogànugataü ca kàlam 4.029.017c sahàyasàmarthyam adãnasattva; svakarmahetuü ca kuruùva hetum 4.029.018a na jànakã mànavavaü÷anàtha; tvayà sanàthà sulabhà pareõa 4.029.018c na càgnicåóàü jvalitàm upetya; na dahyate vãravaràrha ka÷ cit 4.029.019a salakùmaõaü lakùmaõam apradhçùyaü; svabhàvajaü vàkyam uvàca ràmaþ 4.029.019c hitaü ca pathyaü ca nayaprasaktaü; sasàmadharmàrthasamàhitaü ca 4.029.020a niþsaü÷ayaü kàryam avekùitavyaü; kriyàvi÷eùo hy anuvartitavyaþ 4.029.020c nanu pravçttasya duràsadasya; kumàrakàryasya phalaü na cintyam 4.029.021a atha padmapalà÷àkùãü maithilãm anucintayan 4.029.021c uvàca lakùmaõaü ràmo mukhena pari÷uùyatà 4.029.022a tarpayitvà sahasràkùaþ salilena vasuüdharàm 4.029.022c nirvartayitvà sasyàni kçtakarmà vyavasthitaþ 4.029.023a snigdhagambhãranirghoùàþ ÷ailadrumapurogamàþ 4.029.023c visçjya salilaü meghàþ pari÷ràntà nçpàtmaja 4.029.024a nãlotpaladala÷yàmaþ ÷yàmãkçtvà di÷o da÷a 4.029.024c vimadà iva màtaïgàþ ÷àntavegàþ payodharàþ 4.029.025a jalagarbhà mahàvegàþ kuñajàrjunagandhinaþ 4.029.025c caritvà viratàþ saumya vçùñivàtàþ samudyatàþ 4.029.026a ghanànàü vàraõànàü ca mayåràõàü ca lakùmaõa 4.029.026c nàdaþ prasravaõànàü ca pra÷àntaþ sahasànagha 4.029.027a abhivçùñà mahàmeghair nirmalà÷ citrasànavaþ 4.029.027c anuliptà ivàbhànti giraya÷ candrara÷mibhiþ 4.029.028a dar÷ayanti ÷arannadyaþ pulinàni ÷anaiþ ÷anaiþ 4.029.028c navasaügamasavrãóà jaghanànãva yoùitaþ 4.029.029a prasannasalilàþ saumya kurarãbhir vinàditàþ 4.029.029c cakravàkagaõàkãrõà vibhànti salilà÷ayàþ 4.029.030a anyonyabaddhavairàõàü jigãùåõàü nçpàtmaja 4.029.030c udyogasamayaþ saumya pàrthivànàm upasthitaþ 4.029.031a iyaü sà prathamà yàtrà pàrthivànàü nçpàtmaja 4.029.031c na ca pa÷yàmi sugrãvam udyogaü và tathàvidham 4.029.032a catvàro vàrùikà màsà gatà varùa÷atopamàþ 4.029.032c mama ÷okàbhitaptasya saumya sãtàm apa÷yataþ 4.029.033a priyàvihãne duþkhàrte hçtaràjye vivàsite 4.029.033c kçpàü na kurute ràjà sugrãvo mayi lakùmaõa 4.029.034a anàtho hçtaràjyo 'yaü ràvaõena ca dharùitaþ 4.029.034c dãno dåragçhaþ kàmã màü caiva ÷araõaü gataþ 4.029.035a ity etaiþ kàraõaiþ saumya sugrãvasya duràtmanaþ 4.029.035c ahaü vànararàjasya paribhåtaþ paraütapa 4.029.036a sa kàlaü parisaükhyàya sãtàyàþ parimàrgaõe 4.029.036c kçtàrthaþ samayaü kçtvà durmatir nàvabudhyate 4.029.037a tvaü pravi÷ya ca kiùkindhàü bråhi vànarapuügavam 4.029.037c mårkhaü gràmya sukhe saktaü sugrãvaü vacanàn mama 4.029.038a arthinàm upapannànàü pårvaü càpy upakàriõàm 4.029.038c à÷àü saü÷rutya yo hanti sa loke puruùàdhamaþ 4.029.039a ÷ubhaü và yadi và pàpaü yo hi vàkyam udãritam 4.029.039c satyena parigçhõàti sa vãraþ puruùottamaþ 4.029.040a kçtàrthà hy akçtàrthànàü mitràõàü na bhavanti ye 4.029.040c tàn mçtàn api kravyàdaþ kçtaghnàn nopabhu¤jate 4.029.041a nånaü kà¤canapçùñhasya vikçùñasya mayà raõe 4.029.041c draùñum icchanti càpasya råpaü vidyudgaõopamam 4.029.042a ghoraü jyàtalanirghoùaü kruddhasya mama saüyuge 4.029.042c nirghoùam iva vajrasya punaþ saü÷rotum icchati 4.029.043a kàmam evaü gate 'py asya parij¤àte paràkrame 4.029.043c tvatsahàyasya me vãra na cintà syàn nçpàtmaja 4.029.044a yadartham ayam àrambhaþ kçtaþ parapuraüjaya 4.029.044c samayaü nàbhijànàti kçtàrthaþ plavage÷varaþ 4.029.045a varùàsamayakàlaü tu pratij¤àya harã÷varaþ 4.029.045c vyatãtàü÷ caturo màsàn viharan nàvabudhyate 4.029.046a sàmàtyapariùat krãóan pànam evopasevate 4.029.046c ÷okadãneùu nàsmàsu sugrãvaþ kurute dayàm 4.029.047a ucyatàü gaccha sugrãvas tvayà vatsa mahàbala 4.029.047c mama roùasya yadråpaü bråyà÷ cainam idaü vacaþ 4.029.048a na ca saükucitaþ panthà yena vàlã hato gataþ 4.029.048c samaye tiùñha sugrãvamà vàlipatham anvagàþ 4.029.049a eka eva raõe vàlã ÷areõa nihato mayà 4.029.049c tvàü tu satyàd atikràntaü haniùyàmi sabàndhavam 4.029.050a tad evaü vihite kàrye yad dhitaü puruùarùabha 4.029.050c tat tad bråhi nara÷reùñha tvara kàlavyatikramaþ 4.029.051a kuruùva satyaü mayi vànare÷vara; prati÷rutaü dharmam avekùya ÷à÷vatam 4.029.051c mà vàlinaü pretya gato yamakùayaü; tvam adya pa÷yer mama coditaiþ ÷araiþ 4.029.052a sa pårvajaü tãvravivçddhakopaü; làlapyamànaü prasamãkùya dãnam 4.029.052c cakàra tãvràü matim ugratejà; harã÷varamànavavaü÷anàthaþ 4.030.001a sa kàminaü dãnam adãnasattvaþ; ÷okàbhipannaü samudãrõakopam 4.030.001c narendrasånur naradevaputraü; ràmànujaþ pårvajam ity uvàca 4.030.002a na vànaraþ sthàsyati sàdhuvçtte; na maüsyate kàryaphalànuùaïgàn 4.030.002c na bhakùyate vànararàjyalakùmãü; tathà hi nàbhikramate 'sya buddhiþ 4.030.003a matikùayàd gràmyasukheùu saktas; tava prasàdàpratikàrabuddhiþ 4.030.003c hato 'grajaü pa÷yatu vàlinaü sa; na ràjyam evaü viguõasya deyam 4.030.004a na dhàraye kopam udãrõavegaü; nihanmi sugrãvam asatyam adya 4.030.004c haripravãraiþ saha vàliputro; narendrapatnyà vicayaü karotu 4.030.005a tam àttabàõàsanam utpatantaü; niveditàrthaü raõacaõóakopam 4.030.005c uvaca ràmaþ paravãrahantà; svavekùitaü sànunayaü ca vàkyam 4.030.006a na hi vai tvadvidho loke pàpam evaü samàcaret 4.030.006c pàpam àryeõa yo hanti sa vãraþ puruùottamaþ 4.030.007a nedam adya tvayà gràhyaü sàdhuvçttena lakùmaõa 4.030.007c tàü prãtim anuvartasva pårvavçttaü ca saügatam 4.030.008a sàmopahitayà vàcà råkùàõi parivarjayan 4.030.008c vaktum arhasi sugrãvaü vyatãtaü kàlaparyaye 4.030.009a so' grajenànu÷iùñàrtho yathàvat puruùarùabhaþ 4.030.009c pravive÷a purãü vãro lakùmaõaþ paravãrahà 4.030.010a tataþ ÷ubhamatiþ pràj¤o bhràtuþ priyahite rataþ 4.030.010c lakùmaõaþ pratisaürabdho jagàma bhavanaü kapeþ 4.030.011a ÷akrabàõàsanaprakhyaü dhanuþ kàlàntakopamaþ 4.030.011c pragçhya giri÷çïgàbhaü mandaraþ sànumàn iva 4.030.012a yathoktakàrã vacanam uttaraü caiva sottaram 4.030.012c bçhaspatisamo buddhyà mattvà ràmànujas tadà 4.030.013a kàmakrodhasamutthena bhràtuþ kopàgninà vçtaþ 4.030.013c prabha¤jana ivàprãtaþ prayayau lakùmaõas tadà 4.030.014a sàlatàlà÷vakarõàü÷ ca tarasà pàtayan bahån 4.030.014c paryasyan girikåñàni drumàn anyàü÷ ca vegataþ 4.030.015a ÷ilà÷ ca ÷akalãkurvan padbhyàü gaja ivà÷ugaþ 4.030.015c dåram ekapadaü tyaktvà yayau kàryava÷àd drutam 4.030.016a tàm apa÷yad balàkãrõàü hariràjamahàpurãm 4.030.016c durgàm ikùvàku÷àrdålaþ kiùkindhàü girisaükañe 4.030.017a roùàt prasphuramàõauùñhaþ sugrãvaü prati kalùmaõaþ 4.030.017c dadar÷a vànaràn bhãmàn kiùkindhàyà bahi÷caràn 4.030.018a ÷aila÷çïgàõi ÷ata÷aþ pravçddhàü÷ ca mahãruhàn 4.030.018c jagçhuþ ku¤jaraprakhyà vànaràþ parvatàntare 4.030.019a tàn gçhãtapraharaõàn harãn dçùñvà tu lakùmaõaþ 4.030.019c babhåva dviguõaü kruddho bahvindhana ivànalaþ 4.030.020a taü te bhayaparãtàïgàþ kruddhaü dçùñvà plavaügamàþ 4.030.020c kàlamçtyuyugàntàbhaü ÷ata÷o vidrutà di÷aþ 4.030.021a tataþ sugrãvabhavanaü pravi÷ya haripuügavàþ 4.030.021c krodham àgamanaü caiva lakùmaõasya nyavedayan 4.030.022a tàrayà sahitaþ kàmã saktaþ kapivçùo rahaþ 4.030.022c na teùàü kapivãràõàü ÷u÷ràva vacanaü tadà 4.030.023a tataþ sacivasaüdiùñà harayo romaharùaõàþ 4.030.023c giriku¤jarameghàbhà nagaryà niryayus tadà 4.030.024a nakhadaüùñràyudhà ghoràþ sarve vikçtadar÷anàþ 4.030.024c sarve ÷àrdåladarpà÷ ca sarve ca vikçtànanàþ 4.030.025a da÷anàgabalàþ ke cit ke cid da÷aguõottaràþ 4.030.025c ke cin nàgasahasrasya babhåvus tulyavikramàþ 4.030.026a kçtsnàü hi kapibhir vyàptàü drumahastair mahàbalaiþ 4.030.026c apa÷yal lakùmaõaþ kruddhaþ kiùkindhàü tàü duràsadam 4.030.027a tatas te harayaþ sarve pràkàraparikhàntaràt 4.030.027c niùkramyodagrasattvàs tu tasthur àviùkçtaü tadà 4.030.028a sugrãvasya pramàdaü ca pårvajaü càrtam àtmavàn 4.030.028c buddhvà kopava÷aü vãraþ punar eva jagàma saþ 4.030.029a sa dãrghoùõamahocchvàsaþ kopasaüraktalocanaþ 4.030.029c babhåva nara÷àrdålasadhåma iva pàvakaþ 4.030.030a bàõa÷alyasphurajjihvaþ sàyakàsanabhogavàn 4.030.030c svatejoviùasaüghàtaþ pa¤càsya iva pannagaþ 4.030.031a taü dãptam iva kàlàgniü nàgendram iva kopitam 4.030.031c samàsàdyàïgadas tràsàd viùàdam agamad bhç÷am 4.030.032a so 'ïgadaü roùatàmràkùaþ saüdide÷a mahàya÷àþ 4.030.032c sugrãvaþ kathyatàü vatsa mamàgamanam ity uta 4.030.033a eùa ràmànujaþ pràptas tvatsakà÷am ariüdamaþ 4.030.033c bhràtur vyasanasaütapto dvàri tiùñhati lakùmaõaþ 4.030.034a lakùmaõasya vacaþ ÷rutvà ÷okàviùño 'ïgado 'bravãt 4.030.034c pituþ samãpam àgamya saumitrir ayam àgataþ 4.030.035a te mahaughanibhaü dçùñvà vajrà÷anisamasvanam 4.030.035c siühanàdaü samaü cakrur lakùmaõasya samãpataþ 4.030.036a tena ÷abdena mahatà pratyabudhyata vànaraþ 4.030.036c madavihvalatàmràkùo vyàkulasragvibhåùaõaþ 4.030.037a athàïgadavacaþ ÷rutvà tenaiva ca samàgatau 4.030.037c mantriõo vànarendrasya saümatodàradar÷inau 4.030.038a plakùa÷ caiva prabhàva÷ ca mantriõàv arthadharmayoþ 4.030.038c vaktum uccàvacaü pràptaü lakùmaõaü tau ÷a÷aüsatuþ 4.030.039a prasàdayitvà sugrãvaü vacanaiþ sàmani÷citaiþ 4.030.039c àsãnaü paryupàsãnau yathà ÷akraü marutpatim 4.030.040a satyasaüdhau mahàbhàgau bhràtarau ràmalakùmaõau 4.030.040c vayasya bhàvaü saüpràptau ràjyàrhau ràjyadàyinau 4.030.041a tayor eko dhanuùpàõir dvàri tiùñhati lakùmaõaþ 4.030.041c yasya bhãtàþ pravepante nàdàn mu¤canti vànaràþ 4.030.042a sa eùa ràghavabhràtà lakùmaõo vàkyasàrathiþ 4.030.042c vyavasàya rathaþ pràptas tasya ràmasya ÷àsanàt 4.030.043a tasya mårdhnà praõamya tvaü saputraþ saha bandhubhiþ 4.030.043c ràjaüs tiùñha svasamaye bhava satyaprati÷ravaþ 4.031.001a aïgadasya vacaþ ÷rutvà sugrãvaþ sacivaiþ saha 4.031.001c lakùmaõaü kupitaü ÷rutvà mumocàsanam àtmavàn 4.031.002a sacivàn abravãd vàkyaü ni÷citya gurulàghavam 4.031.002c mantraj¤àn mantraku÷alo mantreùu pariniùñhitaþ 4.031.003a na me durvyàhçtaü kiü cin nàpi me duranuùñhitam 4.031.003c lakùmaõo ràghavabhràtà kruddhaþ kim iti cintaye 4.031.004a asuhçdbhir mamàmitrair nityam antaradar÷ibhiþ 4.031.004c mama doùàn asaübhåtठ÷ràvito ràghavànujaþ 4.031.005a atra tàvad yathàbuddhi sarvair eva yathàvidhi 4.031.005c bhavadbhir ni÷cayas tasya vij¤eyo nipuõaü ÷anaiþ 4.031.006a na khalv asti mama tràso lakùmaõàn nàpi ràghavàt 4.031.006c mitraü tv asthàna kupitaü janayaty eva saübhramam 4.031.007a sarvathà sukaraü mitraü duùkaraü paripàlanam 4.031.007c anityatvàt tu cittànàü prãtir alpe 'pi bhidyate 4.031.008a atonimittaü trasto 'haü ràmeõa tu mahàtmanà 4.031.008c yan mamopakçtaü ÷akyaü pratikartuü na tan mayà 4.031.009a sugrãveõaivam uktas tu hanumàn haripuügavaþ 4.031.009c uvàca svena tarkeõa madhye vànaramantriõàm 4.031.010a sarvathà naitad à÷caryaü yat tvaü harigaõe÷vara 4.031.010c na vismarasi susnigdham upakàrakçtaü ÷ubham 4.031.011a ràghaveõa tu ÷åreõa bhayam utsçjya dårataþ 4.031.011c tvatpriyàrthaü hato vàlã ÷akratulyaparàkramaþ 4.031.012a sarvathà praõayàt kruddho ràghavo nàtra saü÷ayaþ 4.031.012c bhràtaraü sa prahitavàül lakùmaõaü lakùmivardhanam 4.031.013a tvaü pramatto na jànãùe kàlaü kalavidàü vara 4.031.013c phullasaptacchada÷yàmà pravçttà tu ÷arac chivà 4.031.014a nirmala grahanakùatrà dyauþ pranaùñabalàhakà 4.031.014c prasannà÷ ca di÷aþ sarvàþ sarita÷ ca saràüsi ca 4.031.015a pràptam udyogakàlaü tu nàvaiùi haripuügava 4.031.015c tvaü pramatta iti vyaktaü lakùmaõo 'yam ihàgataþ 4.031.016a àrtasya hçtadàrasya paruùaü puruùàntaràt 4.031.016c vacanaü marùaõãyaü te ràghavasya mahàtmanaþ 4.031.017a kçtàparàdhasya hi te nànyat pa÷yàmy ahaü kùamam 4.031.017c antareõà¤jaliü baddhvà lakùmaõasya prasàdanàt 4.031.018a niyuktair mantribhir vàcyo ava÷yaü pàrthivo hitam 4.031.018c ata eva bhayaü tyaktvà bravãmy avadhçtaü vacaþ 4.031.019a abhikruddhaþ samartho hi càpam udyamya ràghavaþ 4.031.019c sadevàsuragandharvaü va÷e sthàpayituü jagat 4.031.020a na sa kùamaþ kopayituü yaþ prasàdya punar bhavet 4.031.020c pårvopakàraü smaratà kçtaj¤ena vi÷eùataþ 4.031.021a tasya mårdhnà praõamya tvaü saputraþ sasuhçjjanaþ 4.031.021c ràjaüs tiùñha svasamaye bhartur bhàryeva tadva÷e 4.031.022a na ràmaràmànuja÷àsanaü tvayà; kapãndrayuktaü manasàpy apohitum 4.031.022c mano hi te j¤àsyati mànuùaü balaü; saràghavasyàsya surendravarcasaþ 4.032.001a atha pratisamàdiùño lakùmaõaþ paravãrahà 4.032.001c pravive÷a guhàü ghoràü kiùkindhàü ràma÷àsanàt 4.032.002a dvàrasthà harayas tatra mahàkàyà mahàbalàþ 4.032.002c babhåvur lakùmaõaü dçùñvà sarve prà¤jalayaþ sthitàþ 4.032.003a niþ÷vasantaü tu taü dçùñvà kruddhaü da÷arathàtmajam 4.032.003c babhåvur harayas trastà na cainaü paryavàrayan 4.032.004a sa taü ratnamayãü ÷rãmàn divyàü puùpitakànanàm 4.032.004c ramyàü ratnasamàkãrõàü dadar÷a mahatãü guhàm 4.032.005a harmyapràsàdasaübàdhàü nànàpaõyopa÷obhitàm 4.032.005c sarvakàmaphalair vçkùaiþ puùpitair upa÷obhitàm 4.032.006a devagandharvaputrai÷ ca vànaraiþ kàmaråpibhiþ 4.032.006c divya màlyàmbaradhàraiþ ÷obhitàü priyadar÷anaiþ 4.032.007a candanàgarupadmànàü gandhaiþ surabhigandhinàm 4.032.007c maireyàõàü madhånàü ca saümoditamahàpathàm 4.032.008a vindhyamerugiriprasthaiþ pràsàdair naikabhåmibhiþ 4.032.008c dadar÷a girinadya÷ ca vimalàs tatra ràghavaþ 4.032.009a aïgadasya gçhaü ramyaü maindasya dvividasya ca 4.032.009c gavayasya gavàkùasya gajasya ÷arabhasya ca 4.032.010a vidyunmàle÷ ca saüpàteþ såryàkùasya hanåmataþ 4.032.010c vãrabàhoþ subàho÷ ca nalasya ca mahàtmanaþ 4.032.011a kumudasya suùeõasya tàrajàmbavatos tathà 4.032.011c dadhivaktrasya nãlasya supàñalasunetrayoþ 4.032.012a eteùàü kapimukhyànàü ràjamàrge mahàtmanàm 4.032.012c dadar÷a gçhamukhyàni mahàsàràõi lakùmaõaþ 4.032.013a pàõóuràbhraprakà÷àni divyamàlyayutàni ca 4.032.013c prabhåtadhanadhànyàni strãratnaiþ ÷obhitàni ca 4.032.014a pàõóureõa tu ÷ailena parikùiptaü duràsadam 4.032.014c vànarendragçhaü ramyaü mahendrasadanopamam 4.032.015a ÷ulkaiþ pràsàda÷ikharaiþ kailàsa÷ikharopamaiþ 4.032.015c sarvakàmaphalair vçkùaiþ puùñitair upa÷obhitam 4.032.016a mahendradattaiþ ÷rãmadbhir nãlajãmåtasaünibhaiþ 4.032.016c divyapuùpaphalair vçkùaiþ ÷ãtacchàyair manoramaiþ 4.032.017a haribhiþ saüvçtadvàraü balibhiþ ÷astrapàõibhiþ 4.032.017c divyamàlyàvçtaü ÷ubhraü taptakà¤canatoraõam 4.032.018a sugrãvasya gçhaü ramyaü pravive÷a mahàbalaþ 4.032.018c avàryamàõaþ saumitrir mahàbhram iva bhàskaraþ 4.032.019a sa sapta kakùyà dharmàtmà yànàsanasamàvçtàþ 4.032.019c pravi÷ya sumahad guptaü dadar÷àntaþpuraü mahat 4.032.020a haimaràjataparyaïkair bahubhi÷ ca varàsanaiþ 4.032.020c mahàrhàstaraõopetais tatra tatropa÷obhitam 4.032.021a pravi÷ann eva satataü ÷u÷ràva madhurasvaram 4.032.021c tantrãgãtasamàkãrõaü samagãtapadàkùaram 4.032.022a bahvã÷ ca vividhàkàrà råpayauvanagarvitàþ 4.032.022c striyaþ sugrãvabhavane dadar÷a sa mahàbalaþ 4.032.023a dçùñvàbhijanasaüpannà÷ citramàlyakçtasrajaþ 4.032.023c varamàlyakçtavyagrà bhåùaõottamabhåùitàþ 4.032.024a nàtçptàn nàti ca vyagràn nànudàttaparicchadàn 4.032.024c sugrãvànucaràü÷ càpi lakùayàm àsa lakùmaõaþ 4.032.025a tataþ sugrãvam àsãnaü kà¤cane paramàsane 4.032.025c mahàrhàstaraõopete dadar÷àdityasaünibham 4.032.026a divyàbharaõacitràïgaü divyaråpaü ya÷asvinam 4.032.026c divyamàlyàmbaradharaü mahendram iva durjayam 4.032.026e divyàbharaõamàlyàbhiþ pramadàbhiþ samàvçtam 4.032.027a rumàü tu vãraþ parirabhya gàóhaü; varàsanastho varahemavarõaþ 4.032.027c dadar÷a saumitrim adãnasattvaü; vi÷àlanetraþ suvi÷àlanetram 4.033.001a tam apratihataü kruddhaü praviùñaü puruùarùabham 4.033.001c sugrãvo lakùmaõaü dçùñvà babhåva vyathitendriyaþ 4.033.002a kruddhaü niþ÷vasamànaü taü pradãptam iva tejasà 4.033.002c bhràtur vyasanasaütaptaü dçùñvà da÷arathàtmajam 4.033.003a utpapàta hari÷reùñho hitvà sauvarõam àsanam 4.033.003c mahàn mahendrasya yathà svalaükçta iva dhvajaþ 4.033.004a utpatantam anåtpetå rumàprabhçtayaþ striyaþ 4.033.004c sugrãvaü gagane pårõaü candraü tàràgaõà iva 4.033.005a saüraktanayanaþ ÷rãmàn vicacàla kçtà¤jaliþ 4.033.005c babhåvàvasthitas tatra kalpavçkùo mahàn iva 4.033.006a rumà dvitãyaü sugrãvaü nàrãmadhyagataü sthitam 4.033.006c abravãl lakùmaõaþ kruddhaþ satàraü ÷a÷inaü yathà 4.033.007a sattvàbhijanasaüpannaþ sànukro÷o jitendriyaþ 4.033.007c kçtaj¤aþ satyavàdã ca ràjà loke mahãyate 4.033.008a yas tu ràjà sthito 'dharme mitràõàm upakàriõàm 4.033.008c mithyàpratij¤àü kurute ko nç÷aüsataras tataþ 4.033.009a ÷atam a÷vànçte hanti sahasraü tu gavànçte 4.033.009c àtmànaü svajanaü hanti puruùaþ puruùànçte 4.033.010a pårvaü kçtàrtho mitràõàü na tat pratikaroti yaþ 4.033.010c kçtaghnaþ sarvabhåtànàü sa vadhyaþ plavage÷vara 4.033.011a gãto 'yaü brahmaõà ÷lokaþ sarvalokanamaskçtaþ 4.033.011c dçùñvà kçtaghnaü kruddhena taü nibodha plavaügama 4.033.012a brahmaghne ca suràpe ca core bhagnavrate tathà 4.033.012c niùkçtir vihità sadbhiþ kçtaghne nàsti niùkçtiþ 4.033.013a anàryas tvaü kçtaghna÷ ca mithyàvàdã ca vànara 4.033.013c pårvaü kçtàrtho ràmasya na tat pratikaroùi yat 4.033.014a nanu nàma kçtàrthena tvayà ràmasya vànara 4.033.014c sãtàyà màrgaõe yatnaþ kartavyaþ kçtam icchatà 4.033.015a sa tvaü gràmyeùu bhogeùu sakto mithyà prati÷ravaþ 4.033.015c na tvàü ràmo vijànãte sarpaü maõóåkaràviõam 4.033.016a mahàbhàgena ràmeõa pàpaþ karuõavedinà 4.033.016c harãõàü pràpito ràjyaü tvaü duràtmà mahàtmanà 4.033.017a kçtaü cen nàbhijànãùe ràmasyàkliùñakarmaõaþ 4.033.017c sadyas tvaü ni÷itair bàõair hato drakùyasi vàlinam 4.033.018a na ca saükucitaþ panthà yena vàlã hato gataþ 4.033.018c samaye tiùñha sugrãva mà vàlipatham anvagàþ 4.033.019a na nånam ikùvàkuvarasya kàrmukàc; cyutठ÷aràn pa÷yasi vajrasaünibhàn 4.033.019c tataþ sukhaü nàma niùevase sukhã; na ràmakàryaü manasàpy avekùase 4.034.001a tathà bruvàõaü saumitriü pradãptam iva tejasà 4.034.001c abravãl lakùmaõaü tàrà tàràdhipanibhànanà 4.034.002a naivaü lakùmaõa vaktavyo nàyaü paruùam arhati 4.034.002c harãõàm ã÷varaþ ÷rotuü tava vaktràd vi÷eùataþ 4.034.003a naivàkçtaj¤aþ sugrãvo na ÷añho nàpi dàruõaþ 4.034.003c naivànçtakatho vãra na jihma÷ ca kapã÷varaþ 4.034.004a upakàraü kçtaü vãro nàpy ayaü vismçtaþ kapiþ 4.034.004c ràmeõa vãra sugrãvo yad anyair duùkaraü raõe 4.034.005a ràmaprasàdàt kãrtiü ca kapiràjyaü ca ÷à÷vatam 4.034.005c pràptavàn iha sugrãvo rumàü màü ca paraütapa 4.034.006a suduþkhaü ÷àyitaþ pårvaü pràpyedaü sukham uttamam 4.034.006c pràptakàlaü na jànãte vi÷vàmitro yathà muniþ 4.034.007a ghçtàcyàü kila saüsakto da÷avarùàõi lakùmaõa 4.034.007c aho 'manyata dharmàtmà vi÷vàmitro mahàmuniþ 4.034.008a sa hi pràptaü na jànãte kàlaü kàlavidàü varaþ 4.034.008c vi÷vàmitro mahàtejàþ kiü punar yaþ pçthagjanaþ 4.034.009a dehadharmaü gatasyàsya pari÷ràntasya lakùmaõa 4.034.009c avitçptasya kàmeùu ràmaþ kùantum ihàrhati 4.034.010a na ca roùava÷aü tàta gantum arhasi lakùmaõa 4.034.010c ni÷cayàrtham avij¤àya sahasà pràkçto yathà 4.034.011a sattvayuktà hi puruùàs tvadvidhàþ puruùarùabha 4.034.011c avimç÷ya na roùasya sahasà yànti va÷yatàm 4.034.012a prasàdaye tvàü dharmaj¤a sugrãvàrthe samàhità 4.034.012c mahàn roùasamutpannaþ saürambhas tyajyatàm ayam 4.034.013a rumàü màü kapiràjyaü ca dhanadhànyavasåni ca 4.034.013c ràmapriyàrthaü sugrãvas tyajed iti matir mama 4.034.014a samàneùvyati sugrãvaþ sãtayà saha ràghavam 4.034.014c ÷a÷àïkam iva rohiùyà nihatvà ràvaõaü raõe 4.034.015a ÷atakoñisahasràõi laïkàyàü kila rakùasàm 4.034.015c ayutàni ca ùañtriü÷at sahasràõi ÷atàni ca 4.034.016a ahatvà tàü÷ ca durdharùàn ràkùasàn kàmaråpiõaþ 4.034.016c na ÷akyo ràvaõo hantuü yena sà maithilã hçtà 4.034.017a te na ÷akyà raõe hantum asahàyena lakùmaõa 4.034.017c ràvaõaþ krårakarmà ca sugrãveõa vi÷eùataþ 4.034.018a evam àkhyàtavàn vàlã sa hy abhij¤o harã÷varaþ 4.034.018c àgamas tu na me vyaktaþ ÷ravàt tasya bravãmy aham 4.034.019a tvatsahàyanimittaü vai preùità haripuügavàþ 4.034.019c ànetuü vànaràn yuddhe subahån hariyåthapàn 4.034.020a tàü÷ ca pratãkùamàõo 'yaü vikràntàn sumahàbalàn 4.034.020c ràghavasyàrthasiddhyarthaü na niryàti harã÷varaþ 4.034.021a kçtà tu saüsthà saumitre sugrãveõa yathàpurà 4.034.021c adya tair vànarair sarvair àgantavyaü mahàbalaiþ 4.034.022a çkùakoñisahasràõi golàïgåla÷atàni ca 4.034.022c adya tvàm upayàsyanti jahi kopam ariüdama 4.034.022e koñyo 'nekàs tu kàkutstha kapãnàü dãptatejasàm 4.034.023a tava hi mukham idaü nirãkùya kopàt; kùatajanibhe nayane nirãkùamàõàþ 4.034.023c harivaravanità na yànti ÷àntiü; prathamabhayasya hi ÷aïkitàþ sma sarvàþ 4.035.001a ity uktas tàrayà vàkyaü pra÷ritaü dharmasaühitam 4.035.001c mçdusvabhàvaþ saumitriþ pratijagràha tadvacaþ 4.035.002a tasmin pratigçhãte tu vàkye harigaõe÷varaþ 4.035.002c lakùmaõàt sumahat tràsaü vastraü klinnam ivàtyajat 4.035.003a tataþ kaõñhagataü màlyaü citraü bahuguõaü mahat 4.035.003c ciccheda vimada÷ càsãt sugrãvo vànare÷varaþ 4.035.004a sa lakùmaõaü bhãmabalaü sarvavànarasattamaþ 4.035.004c abravãt pra÷ritaü vàkyaü sugrãvaþ saüpraharùayan 4.035.005a pranaùñà ÷rã÷ ca kãrti÷ ca kapiràjyaü ca ÷à÷vatam 4.035.005c ràmaprasàdàt saumitre punaþ pràptam idaü mayà 4.035.006a kaþ ÷aktas tasya devasya khyàtasya svena karmaõà 4.035.006c tàdç÷aü vikramaü vãra pratikartum ariüdama 4.035.007a sãtàü pràpsyati dharmàtmà vadhiùyati ca ràvaõam 4.035.007c sahàyamàtreõa mayà ràghavaþ svena tejasà 4.035.008a sahàyakçtyaü hi tasya yena sapta mahàdrumàþ 4.035.008c ÷aila÷ ca vasudhà caiva bàõenaikena dàritàþ 4.035.009a dhanur visphàramàõasya yasya ÷abdena lakùmaõa 4.035.009c sa÷ailà kampità bhåmiþ sahàyais tasya kiü nu vai 4.035.010a anuyàtràü narendrasya kariùye 'haü nararùabha 4.035.010c gacchato ràvaõaü hantuü vairiõaü sapuraþsaram 4.035.011a yadi kiü cid atikràntaü vi÷vàsàt praõayena và 4.035.011c preùyasya kùamitavyaü me na ka÷ cin nàparàdhyati 4.035.012a iti tasya bruvàõasya sugrãvasya mahàtmanaþ 4.035.012c abhaval lakùmaõaþ prãtaþ preüõà cedam uvàca ha 4.035.013a sarvathà hi mama bhràtà sanàtho vànare÷vara 4.035.013c tvayà nàthena sugrãva pra÷ritena vi÷eùataþ 4.035.014a yas te prabhàvaþ sugrãva yac ca te ÷aucam uttamam 4.035.014c arhas taü kapiràjyasya ÷riyaü bhoktum anuttamàm 4.035.015a sahàyena ca sugrãva tvayà ràmaþ pratàpavàn 4.035.015c vadhiùyati raõe ÷atrån aciràn nàtra saü÷ayaþ 4.035.016a dharmaj¤asya kçtaj¤asya saügràmeùv anivartinaþ 4.035.016c upapannaü ca yuktaü ca sugrãva tava bhàùitam 4.035.017a doùaj¤aþ sati sàmarthye ko 'nyo bhàùitum arhati 4.035.017c varjayitvà mama jyeùñhaü tvàü ca vànarasattama 4.035.018a sadç÷a÷ càsi ràmasya vikrameõa balena ca 4.035.018c sahàyo daivatair datta÷ ciràya haripuügava 4.035.019a kiü tu ÷ãghram ito vãra niùkràma tvaü mayà saha 4.035.019c sàntvayasva vayasyaü ca bhàryàharaõaduþkhitam 4.035.020a yac ca ÷okàbhibhåtasya ÷rutvà ràmasya bhàùitam 4.035.020c mayà tvaü paruùàõy uktas tac ca tvaü kùantum arhasi 4.036.001a evam uktas tu sugrãvo lakùmaõena mahàtmanà 4.036.001c hanumantaü sthitaü pàr÷ve sacivaü vàkyam abravãt 4.036.002a mahendrahimavadvindhyakailàsa÷ikhareùu ca 4.036.002c mandare pàõóu÷ikhare pa¤ca÷aileùu ye sthitàþ 4.036.003a taruõàdityavarõeùu bhràjamàneùu sarva÷aþ 4.036.003c parvateùu samudrànte pa÷cimasyàü tu ye di÷i 4.036.004a àdityabhavane caiva girau saüdhyàbhrasaünibhe 4.036.004c padmatàlavanaü bhãmaü saü÷rità haripuügavàþ 4.036.005a a¤janàmbudasaükà÷àþ ku¤jarapratimaujasaþ 4.036.005c a¤jane parate caiva ye vasanti plavaügamàþ 4.036.006a manaþ÷ilà guhàvàsà vànaràþ kanakaprabhàþ 4.036.006c merupàr÷vagatà÷ caiva ye ca dhåmragiriü ÷ritàþ 4.036.007a taruõàdityavarõà÷ ca parvate ye mahàruõe 4.036.007c pibanto madhumaireyaü bhãmavegàþ plavaügamàþ 4.036.008a vaneùu ca suramyeùu sugandhiùu mahatsu ca 4.036.008c tàpasànàü ca ramyeùu vanànteùu samantataþ 4.036.009a tàüs tàüs tvam ànaya kùipraü pçthivyàü sarvavànaràn 4.036.009c sàmadànàdibhiþ kalpair à÷u preùaya vànaràn 4.036.010a preùitàþ prathamaü ye ca mayà dåtà mahàjavàþ 4.036.010c tvaraõàrthaü tu bhåyas tvaü harãn saüpreùayàparàn 4.036.011a ye prasaktà÷ ca kàmeùu dãrghasåtrà÷ ca vànaràþ 4.036.011c ihànayasva tàn sarvठ÷ãghraü tu mama ÷àsanàt 4.036.012a ahobhir da÷abhir ye ca nàgacchanti mamàj¤ayà 4.036.012c hantavyàs te duràtmàno ràja÷àsanadåùakàþ 4.036.013a ÷atàny atha sahasràõi koñya÷ ca mama ÷àsanàt 4.036.013c prayàntu kapisiühànàü di÷o mama mate sthitàþ 4.036.014a meghaparvatasaükà÷à÷ chàdayanta ivàmbaram 4.036.014c ghoraråpàþ kapi÷reùñhà yàntu macchàsanàd itaþ 4.036.015a te gatij¤à gatiü gatvà pçthivyàü sarvavànaràþ 4.036.015c ànayantu harãn sarvàüs tvaritàþ ÷àsanàn mama 4.036.016a tasya vànararàjasya ÷rutvà vàyusuto vacaþ 4.036.016c dikùu sarvàsu vikràntàn preùayàm àsa vànaràn 4.036.017a te padaü viùõuvikràntaü patatrijyotiradhvagàþ 4.036.017c prayàtàþ prahità ràj¤à harayas tatkùaõena vai 4.036.018a te samudreùu giriùu vaneùu ca saritsu ca 4.036.018c vànarà vànaràn sarvàn ràmahetor acodayan 4.036.019a mçtyukàlopamasyàj¤àü ràjaràjasya vànaràþ 4.036.019c sugrãvasyàyayuþ ÷rutvà sugrãvabhayadar÷inaþ 4.036.020a tatas te '¤janasaükà÷à gires tasmàn mahàjavàþ 4.036.020c tisraþ koñyaþ plavaügànàü niryayur yatra ràghavaþ 4.036.021a astaü gacchati yatràrkas tasmin girivare ratàþ 4.036.021c taptahemasamàbhàsàs tasmàt koñyo da÷acyutàþ 4.036.022a kailàsa ÷ikharebhya÷ ca siühakesaravarcasàm 4.036.022c tataþ koñisahasràõi vànaràõàm upàgaman 4.036.023a phalamålena jãvanto himavantam upà÷ritàþ 4.036.023c teùàü koñisahasràõàü sahasraü samavartata 4.036.024a aïgàraka samànànàü bhãmànàü bhãmakarmaõàm 4.036.024c vindhyàd vànarakoñãnàü sahasràõy apatan drutam 4.036.025a kùãrodavelànilayàs tamàlavanavàsinaþ 4.036.025c nàrikelà÷anà÷ caiva teùàü saükhyà na vidyate 4.036.026a vanebhyo gahvarebhya÷ ca saridbhya÷ ca mahàjavàþ 4.036.026c àgacchad vànarã senà pibantãva divàkaram 4.036.027a ye tu tvarayituü yàtà vànaràþ sarvavànaràn 4.036.027c te vãrà himavac chailaü dadç÷us taü mahàdrumam 4.036.028a tasmin girivare ramye yaj¤o mahe÷varaþ purà 4.036.028c sarvadevamanastoùo babhau divyo manoharaþ 4.036.029a annaviùyandajàtàni målàni ca phalàni ca 4.036.029c amçtasvàdukalpàni dadç÷us tatra vànaràþ 4.036.030a tad anna saübhavaü divyaü phalaü målaü manoharam 4.036.030c yaþ ka÷ cit sakçd a÷nàti màsaü bhavati tarpitaþ 4.036.031a tàni målàni divyàni phalàni ca phalà÷anàþ 4.036.031c auùadhàni ca divyàni jagçhur hariyåthapàþ 4.036.032a tasmàc ca yaj¤àyatanàt puùpàõi surabhãõi ca 4.036.032c àninyur vànarà gatvà sugrãvapriyakàraõàt 4.036.033a te tu sarve harivaràþ pçthivyàü sarvavànaràn 4.036.033c saücodayitvà tvaritaü yåthànàü jagmur agrataþ 4.036.034a te tu tena muhårtena yåthapàþ ÷ãghrakàriõaþ 4.036.034c kiùkindhàü tvarayà pràptàþ sugrãvo yatra vànaraþ 4.036.035a te gçhãtvauùadhãþ sarvàþ phalaü målaü ca vànaràþ 4.036.035c taü pratigràhayàm àsur vacanaü cedam abruvan 4.036.036a sarve parigatàþ ÷ailàþ samudrà÷ ca vanàni ca 4.036.036c pçthivyàü vànaràþ sarve ÷àsanàd upayànti te 4.036.037a evaü ÷rutvà tato hçùñaþ sugrãvaþ plavagàdhipaþ 4.036.037c pratijagràha ca prãtas teùàü sarvam upàyanam 4.037.001a pratigçhya ca tat sarvam upànayam upàhçtam 4.037.001c vànaràn sàntvayitvà ca sarvàn eva vyasarjayat 4.037.002a visarjayitvà sa har㤠÷åràüs tàn kçtakarmaõaþ 4.037.002c mene kçtàrtham àtmànaü ràghavaü ca mahàbalam 4.037.003a sa lakùmaõo bhãmabalaü sarvavànarasattamam 4.037.003c abravãt pra÷ritaü vàkyaü sugrãvaü saüpraharùayan 4.037.003e kiùkindhàyà viniùkràma yadi te saumya rocate 4.037.004a tasya tadvacanaü ÷rutvà lakùmaõasya subhàùitam 4.037.004c sugrãvaþ paramaprãto vàkyam etad uvàca ha 4.037.005a evaü bhavatu gacchàmaþ stheyaü tvacchàsane mayà 4.037.005c tam evam uktvà sugrãvo lakùmaõaü ÷ubhalakùmaõam 4.037.006a visarjayàm àsa tadà tàràm anyà÷ ca yoùitaþ 4.037.006c etety uccair harivaràn sugrãvaþ samudàharat 4.037.007a tasya tadvacanaü ÷rutvà harayaþ ÷ãghram àyayuþ 4.037.007c baddhà¤jalipuñàþ sarve ye syuþ strãdar÷anakùamàþ 4.037.008a tàn uvàca tataþ pràptàn ràjàrkasadç÷aprabhaþ 4.037.008c upasthàpayata kùipraü ÷ibikàü mama vànaràþ 4.037.009a ÷rutvà tu vacanaü tasya harayaþ ÷ãghravikramàþ 4.037.009c samupasthàpayàm àsuþ ÷ibikàü priyadar÷anàm 4.037.010a tàm upasthàpitàü dçùñvà ÷ibikàü vànaràdhipaþ 4.037.010c lakùmaõàruhyatàü ÷ãghram iti saumitrim abravãt 4.037.011a ity uktvà kà¤canaü yànaü sugrãvaþ såryasaünibham 4.037.011c bçhadbhir haribhir yuktam àruroha salakùmaõaþ 4.037.012a pàõóureõàtapatreõa dhriyamàõena mårdhani 4.037.012c ÷uklai÷ ca bàlavyajanair dhåyamànaiþ samantataþ 4.037.013a ÷aïkhabherãninàdai÷ ca bandibhi÷ càbhivanditaþ 4.037.013c niryayau pràpya sugrãvo ràjya÷riyam anuttamàm 4.037.014a sa vànara÷atais tãùkõair bahubhiþ ÷astrapàõibhiþ 4.037.014c parikãrõo yayau tatra yatra ràmo vyavasthitaþ 4.037.015a sa taü de÷am anupràpya ÷reùñhaü ràmaniùevitam 4.037.015c avàtaran mahàtejàþ ÷ibikàyàþ salakùmaõaþ 4.037.016a àsàdya ca tato ràmaü kçtà¤jalipuño 'bhavat 4.037.016c kçtà¤jalau sthite tasmin vànarà÷ cabhavaüs tathà 4.037.017a tañàkam iva tad dçùñvà ràmaþ kuómalapaïkajam 4.037.017c vànaràõàü mahat sainyaü sugrãve prãtimàn abhåt 4.037.018a pàdayoþ patitaü mårdhnà tam utthàpya harã÷varam 4.037.018c preüõà ca bahumànàc ca ràghavaþ pariùasvaje 4.037.019a pariùvajya ca dharmàtmà niùãdeti tato 'bravãt 4.037.019c taü niùaõõaü tato dçùñvà kùitau ràmo 'bravãd vacaþ 4.037.020a dharmam arthaü ca kàmaü ca kàle yas tu niùevate 4.037.020c vibhajya satataü vãra sa ràjà harisattama 4.037.021a hitvà dharmaü tathàrthaü ca kàmaü yas tu niùevate 4.037.021c sa vçkùàgre yathà suptaþ patitaþ pratibudhyate 4.037.022a amitràõàü vadhe yukto mitràõàü saügrahe rataþ 4.037.022c trivargaphalabhoktà tu ràjà dharmeõa yujyate 4.037.023a udyogasamayas tv eùa pràptaþ ÷atruvinà÷ana 4.037.023c saücintyatàü hi piïge÷a haribhiþ saha mantribhiþ 4.037.024a evam uktas tu sugrãvo ràmaü vacanam abravãt 4.037.025a pranaùñà ÷rã÷ ca kãrti÷ ca kapiràjyaü ca ÷à÷vatam 4.037.025c tvatprasàdàn mahàbàho punaþ pràptam idaü mayà 4.037.026a tava devaprasadàc ca bhràtu÷ ca jayatàü vara 4.037.026c kçtaü na pratikuryàd yaþ puruùàõàü sa dåùakaþ 4.037.027a ete vànaramukhyà÷ ca ÷ata÷aþ ÷atrusådana 4.037.027c pràptà÷ càdàya balinaþ pçthivyàü sarvavànaràn 4.037.028a çkùà÷ càvahitàþ ÷årà golàïgålà÷ ca ràghava 4.037.028c kàntàra vanadurgàõàm abhij¤à ghoradar÷anàþ 4.037.029a devagandharvaputrà÷ ca vànaràþ kàmaråpiõaþ 4.037.029c svaiþ svaiþ parivçtàþ sainyair vartante pathi ràghava 4.037.030a ÷ataiþ ÷atasahasrai÷ ca koñibhi÷ ca plavaügamàþ 4.037.030c ayutai÷ càvçtà vãrà ÷aïkubhi÷ ca paraütapa 4.037.031a arbudair arbuda÷atair madhyai÷ càntai÷ ca vànaràþ 4.037.031c samudrai÷ ca paràrdhai÷ ca harayo hariyåthapàþ 4.037.032a àgamiùyanti te ràjan mahendrasamavikramàþ 4.037.032c merumandarasaükà÷à vindhyamerukçtàlayàþ 4.037.033a te tvàm abhigamiùyanti ràkùasaü ye sabàndhavam 4.037.033c nihatya ràvaõaü saükhye hy ànayiùyanti maithilãm 4.037.034a tatas tam udyogam avekùya buddhimàn; haripravãrasya nide÷avartinaþ 4.037.034c babhåva harùàd vasudhàdhipàtmajaþ; prabuddhanãlotpalatulyadar÷anaþ 4.038.001a iti bruvàõaü sugrãvaü ràmo dharmabhçtàü varaþ 4.038.001c bàhubhyàü saüpariùvajya pratyuvàca kçtà¤jalim 4.038.002a yad indro varùate varùaü na tac citraü bhaved bhuvi 4.038.002c àdityo và sahasràü÷uþ kuryàd vitimiraü nabhaþ 4.038.003a candramà ra÷mibhiþ kuryàt pçthivãü saumya nirmalàm 4.038.003c tvadvidho vàpi mitràõàü pratikuryàt paraütapa 4.038.004a evaü tvayi na tac citraü bhaved yat saumya ÷obhanam 4.038.004c jànàmy ahaü tvàü sugrãva satataü priyavàdinam 4.038.005a tvatsanàthaþ sakhe saükhye jetàsmi sakalàn arãn 4.038.005c tvam eva me suhçn mitraü sàhàyyaü kartum arhasi 4.038.006a jahàràtmavinà÷àya vaidehãü ràkùasàdhamaþ 4.038.006c va¤cayitvà tu paulomãm anuhlàdo yathà ÷acãm 4.038.007a naciràt taü haniùyàmi ràvaõaü ni÷itaiþ ÷araiþ 4.038.007c paulomyàþ pitaraü dçptaü ÷atakratur ivàrihà 4.038.008a etasminn antare caiva rajaþ samabhivartata 4.038.008c uùõàü tãvràü sahasràü÷o÷ chàdayad gagane prabhàm 4.038.009a di÷aþ paryàkulà÷ càsan rajasà tena mårchitàþ 4.038.009c cacàla ca mahã sarvà sa÷ailavanakànanà 4.038.010a tato nagendrasaükà÷ais tãkùõa daüùñrair mahàbalaiþ 4.038.010c kçtsnà saüchàdità bhåmir asaükhyeyaiþ plavaügamaiþ 4.038.011a nimeùàntaramàtreõa tatas tair hariyåthapaiþ 4.038.011c koñã÷ataparãvàraiþ kàmaråpibhir àvçtà 4.038.012a nàdeyaiþ pàrvatãyai÷ ca sàmudrai÷ ca mahàbalaiþ 4.038.012c haribhir meghanirhràdair anyai÷ ca vanacàribhiþ 4.038.013a taruõàdityavarõai÷ ca ÷a÷igaurai÷ ca vànaraiþ 4.038.013c padmakesaravarõai÷ ca ÷vetair merukçtàlayaiþ 4.038.014a koñãsahasrair da÷abhiþ ÷rãmàn parivçtas tadà 4.038.014c vãraþ ÷atabalir nàma vànaraþ pratyadç÷yata 4.038.015a tataþ kà¤cana÷ailàbhas tàràyà vãryavàn pità 4.038.015c anekair da÷asàhasraiþ koñibhiþ pratyadç÷yata 4.038.016a padmakesarasaükà÷as taruõàrkanibhànanaþ 4.038.016c buddhimàn vànara÷reùñhaþ sarvavànarasattamaþ 4.038.017a anãkair bahusàhasrair vànaràõàü samanvitaþ 4.038.017c pità hanumataþ ÷rãmàn kesarã pratyadç÷yata 4.038.018a golàïgålamahàràjo gavàkùo bhãmavikramaþ 4.038.018c vçtaþ koñisahasreõa vànaràõàm adç÷yata 4.038.019a çkùàõàü bhãmavegànàü dhåmraþ ÷atrunibarhaõaþ 4.038.019c vçtaþ koñisahasràbhyàü dvàbhyàü samabhivartata 4.038.020a mahàcalanibhair ghoraiþ panaso nàma yåthapaþ 4.038.020c àjagàma mahàvãryas tisçbhiþ koñibhir vçtaþ 4.038.021a nãlà¤janacayàkàro nãlo nàmàtha yåthapaþ 4.038.021c adç÷yata mahàkàyaþ koñibhir da÷abhir vçtaþ 4.038.022a darãmukha÷ ca balavàn yåthapo 'bhyàyayau tadà 4.038.022c vçtaþ koñisahasreõa sugrãvaü samupasthitaþ 4.038.023a mainda÷ ca dvivida÷ cobhàv a÷viputrau mahàvalau 4.038.023c koñikoñisahasreõa vànaràõàm adç÷yatàm 4.038.024a tataþ koñisahasràõàü sahasreõa ÷atena ca 4.038.024c pçùñhato 'nugataþ pràpto haribhir gandhamàdanaþ 4.038.025a tataþ padmasahasreõa vçtaþ ÷aïku÷atena ca 4.038.025c yuvaràjo 'ïgadaþ pràptaþ pitçtulyaparàkramaþ 4.038.026a tatas tàràdyutis tàro harir bhãmaparàkramaþ 4.038.026c pa¤cabhir harikoñãbhir dårataþ pratyadç÷yata 4.038.027a indrajànuþ kapir vãro yåthapaþ pratyadç÷yata 4.038.027c ekàda÷ànàü koñãnàm ã÷varas tai÷ ca saüvçtaþ 4.038.028a tato rambhas tv anupràptas taruõàdityasaünibhaþ 4.038.028c ayutena vçta÷ caiva sahasreõa ÷atena ca 4.038.029a tato yåthapatir vãro durmukho nàma vànaraþ 4.038.029c pratyadç÷yata koñibhyàü dvàbhyàü parivçto balã 4.038.030a kailàsa÷ikharàkàrair vànarair bhãmavikramaiþ 4.038.030c vçtaþ koñisahasreõa hanumàn pratyadç÷yata 4.038.031a nala÷ càpi mahàvãryaþ saüvçto drumavàsibhiþ 4.038.031c koñã÷atena saüpràptaþ sahasreõa ÷atena ca 4.038.032a ÷arabhaþ kumudo vahnir vànaro rambha eva ca 4.038.032c ete cànye ca bahavo vànaràþ kàmaråpiõaþ 4.038.033a àvçtya pçthivãü sarvàü parvatàü÷ ca vanàni ca 4.038.033c àplavantaþ plavanta÷ ca garjanta÷ ca plavaügamàþ 4.038.033e abhyavartanta sugrãvaü såryam abhragaõà iva 4.038.034a kurvàõà bahu÷abdàü÷ ca prahçùñà bala÷àlinaþ 4.038.034c ÷irobhir vànarendràya sugrãvàya nyavedayan 4.038.035a apare vànara÷reùñhàþ saügamya ca yathocitam 4.038.035c sugrãveõa samàgamya sthitàþ prà¤jalayas tadà 4.038.036a sugrãvas tvarito ràme sarvàüs tàn vànararùabhàn 4.038.036c nivedayitvà dharmaj¤aþ sthitaþ prà¤jalir abravãt 4.038.037a yathà sukhaü parvatanirjhareùu; vaneùu sarveùu ca vànarendràþ 4.038.037c nive÷ayitvà vidhivad balàni; balaü balaj¤aþ pratipattum ãùñe 4.039.001a atha ràjà samçddhàrthaþ sugrãvaþ plavage÷varaþ 4.039.001c uvàca nara÷àrdålaü ràmaü parabalàrdanam 4.039.002a àgatà viniviùñà÷ ca balinaþ kàmaråpiõaþ 4.039.002c vànarendrà mahendràbhà ye madviùayavàsinaþ 4.039.003a ta ime bahusàhasrair haribhir bhãmavikramaiþ 4.039.003c àgatà vànarà ghorà daityadànavasaünibhàþ 4.039.004a khyàtakarmàpadànà÷ ca balavanto jitaklamàþ 4.039.004c paràkrameùu vikhyàtà vyavasàyeùu cottamàþ 4.039.005a pçthivyambucarà ràma nànànaganivàsinaþ 4.039.005c koñyagra÷a ime pràptà vànaràs tava kiükaràþ 4.039.006a nide÷avartinaþ sarve sarve guruhite ratàþ 4.039.006c abhipretam anuùñhàtuü tava ÷akùyanty ariüdama 4.039.007a yan manyase naravyàghra pràptakàlaü tad ucyatàm 4.039.007c tat sainyaü tvadva÷e yuktam àj¤àpayitum arhasi 4.039.008a kàmam eùàm idaü kàryaü viditaü mama tattvataþ 4.039.008c tathàpi tu yathà tattvam àj¤àpayitum arhasi 4.039.009a tathà bruvàõaü sugrãvaü ràmo da÷arathàtmajaþ 4.039.009c bàhubhyàü saüpariùvajya idaü vacanam abravãt 4.039.010a j¤àyatàü saumya vaidehã yadi jãvati và na và 4.039.010c sa ca de÷o mahàpràj¤a yasmin vasati ràvaõaþ 4.039.011a adhigamya ca vaidehãü nilayaü ràvaõasya ca 4.039.011c pràptakàlaü vidhàsyàmi tasmin kàle saha tvayà 4.039.012a nàham asmin prabhuþ kàrye vànare÷a na lakùmaõaþ 4.039.012c tvam asya hetuþ kàryasya prabhu÷ ca plavage÷vara 4.039.013a tvam evàj¤àpaya vibho mama kàryavini÷cayam 4.039.013c tvaü hi jànàsi yat kàryaü mama vãra na saü÷ayaþ 4.039.014a suhçddvitãyo vikràntaþ pràj¤aþ kàlavi÷eùavit 4.039.014c bhavàn asmaddhite yuktaþ sukçtàrtho 'rthavittamaþ 4.039.015a evam uktas tu sugrãvo vinataü nàma yåthapam 4.039.015c abravãd ràma sàmnidhye lakùmaõasya ca dhãmataþ 4.039.015e ÷ailàbhaü meghanirghoùam årjitaü plavage÷varam 4.039.016a somasåryàtmajaiþ sàrdhaü vànarair vànarottama 4.039.016c de÷akàlanayair yuktaþ kàryàkàryavini÷caye 4.039.017a vçtaþ ÷atasahasreõa vànaràõàü tarasvinàm 4.039.017c adhigaccha di÷aü pårvàü sa÷ailavanakànanàm 4.039.018a tatra sãtàü ca vaidehãü nilayaü ràvaõasya ca 4.039.018c màrgadhvaü giridurgeùu vaneùu ca nadãùu ca 4.039.019a nadãü bhàgãrathãü ramyàü sarayåü kau÷ikãü tathà 4.039.019c kàlindãü yamunàü ramyàü yàmunaü ca mahàgirim 4.039.020a sarasvatãü ca sindhuü ca ÷oõaü maõinibhodakam 4.039.020c mahãü kàlamahãü caiva ÷ailakànana÷obhitàm 4.039.021a brahmamàlàn videhàü÷ ca màlavàn kà÷ikosalàn 4.039.021c màgadhàü÷ ca mahàgràmàn puõóràn vaïgàüs tathaiva ca 4.039.022a pattanaü ko÷akàràõàü bhåmiü ca rajatàkaràm 4.039.022c sarvam etad vicetavyaü mçgayadbhir tatas tataþ 4.039.023a ràmasya dayitàü bhàryàü sãtàü da÷arataþ snuùàm 4.039.023c samudram avagàóhàü÷ ca parvatàn pattanàni ca 4.039.024a mandarasya ca ye koñiü saü÷ritàþ ke cid àyatàm 4.039.024c karõapràvaraõà÷ caiva tathà càpy oùñhakarõakàþ 4.039.025a ghorà lohamukhà÷ caiva javanà÷ caikapàdakàþ 4.039.025c akùayà balavanta÷ ca puruùàþ puruùàdakàþ 4.039.026a kiràtàþ karõacåóà÷ ca hemàïgàþ priyadar÷anàþ 4.039.026c àmamãnà÷anàs tatra kiràtà dvãpavàsinaþ 4.039.027a antarjalacarà ghorà naravyàghrà iti ÷rutàþ 4.039.027c eteùàm àlayàþ sarve viceyàþ kànanaukasaþ 4.039.028a giribhir ye ca gamyante plavanena plavena ca 4.039.028c ratnavantaü yavadvãpaü saptaràjyopa÷obhitam 4.039.029a suvarõaråpyakaü caiva suvarõàkaramaõóitam 4.039.029c yavadvãpam atikramya ÷i÷iro nàma parvataþ 4.039.030a divaü spç÷ati ÷çïgeõa devadànavasevitaþ 4.039.030c eteùàü giridurgeùu pratàpeùu vaneùu ca 4.039.031a ràvaõaþ saha vaidehyà màrgitavyas tatas tataþ 4.039.031c tataþ samudradvãpàü÷ ca subhãmàn draùñum arhatha 4.039.032a tatràsurà mahàkàyà÷ chàyàü gçhõanti nitya÷aþ 4.039.032c brahmaõà samanuj¤àtà dãrghakàlaü bubhukùitàþ 4.039.033a taü kàlameghapratimaü mahoraganiùevitam 4.039.033c abhigamya mahànàdaü tãrthenaiva mahodadhim 4.039.034a tato raktajalaü bhãmaü lohitaü nàma sàgaram 4.039.034c gatà drakùyatha tàü caiva bçhatãü kåña÷àlmalãm 4.039.035a gçhaü ca vainateyasya nànàratnavibhåùitam 4.039.035c tatra kailàsasaükà÷aü vihitaü vi÷vakarmaõà 4.039.036a tatra ÷ailanibhà bhãmà mandehà nàma ràkùasàþ 4.039.036c ÷aila÷çïgeùu lambante nànàråpà bhayàvahàþ 4.039.037a te patanti jale nityaü såryasyodayanaü prati 4.039.037c abhitaptà÷ ca såryeõa lambante sma punaþ punaþ 4.039.038a tataþ pàõóurameghàbhaü kùãraudaü nàma sàgaram 4.039.038c gatà drakùyatha durdharùà mukhà hàram ivormibhiþ 4.039.039a tasya madhye mahà÷veta çùabho nàma parvataþ 4.039.039c divyagandhaiþ kusumitai rajatai÷ ca nagair vçtaþ 4.039.040a sara÷ ca ràjataiþ padmair jvalitair hemakesaraiþ 4.039.040c nàmnà sudar÷anaü nàma ràjahaüsaiþ samàkulam 4.039.041a vibudhà÷ càraõà yakùàþ kiünaràþ sàpsarogaõàþ 4.039.041c hçùñàþ samabhigacchanti nalinãü tàü riraüsavaþ 4.039.042a kùãrodaü samatikramya tato drakùyatha vànaràþ 4.039.042c jalodaü sàgara÷reùñhaü sarvabhåtabhayàvaham 4.039.043a tatra tat kopajaü tejaþ kçtaü hayamukhaü mahat 4.039.043c asyàhus tan mahàvegam odanaü sacaràcaram 4.039.044a tatra vikro÷atàü nàdo bhåtànàü sàgaraukasàm 4.039.044c ÷råyate càsamarthànàü dçùñvà tad vaóavàmukham 4.039.045a svàdådasyottare de÷e yojanàni trayoda÷a 4.039.045c jàtaråpa÷ilo nàma mahàn kanakaparvataþ 4.039.046a àsãnaü parvatasyàgre sarvabhåtanamaskçtam 4.039.046c sahasra÷irasaü devam anantaü nãlavàsasaü 4.039.047a tri÷iràþ kà¤canaþ ketus tàlas tasya mahàtmanaþ 4.039.047c sthàpitaþ parvatasyàgre viràjati savedikaþ 4.039.048a pårvasyàü di÷i nirmàõaü kçtaü tat trida÷e÷varaiþ 4.039.048c tataþ paraü hemamayaþ ÷rãmàn udayaparvataþ 4.039.049a tasya koñir divaü spçùñvà ÷atayojanam àyatà 4.039.049c jàtaråpamayã divyà viràjati savedikà 4.039.050a sàlais tàlais tamàlai÷ ca karõikàrai÷ ca puùpitaiþ 4.039.050c jàtaråpamayair divyaiþ ÷obhate såryasaünibhaiþ 4.039.051a tatra yojanavistàram ucchritaü da÷ayojanam 4.039.051c ÷çïgaü saumanasaü nàma jàtaråpamayaü dhruvam 4.039.052a tatra pårvaü padaü kçtvà purà viùõus trivikrame 4.039.052c dvitãyaü ÷ikharaü mero÷ cakàra puruùottamaþ 4.039.053a uttareõa parikramya jambådvãpaü divàkaraþ 4.039.053c dç÷yo bhavati bhåyiùñhaü ÷ikharaü tan mahocchrayam 4.039.054a tatra vaikhànasà nàma vàlakhilyà maharùayaþ 4.039.054c prakà÷amànà dç÷yante såryavarõàs tapasvinaþ 4.039.055a ayaü sudar÷ano dvãpaþ puro yasya prakà÷ate 4.039.055c yasmiüs teja÷ ca cakùu÷ ca sarvaprànabhçtàm api 4.039.056a ÷ailasya tasya ku¤jeùu kandareùu vaneùu ca 4.039.056c ràvaõaþ saha vaidehyà màrgitavyas tatas tataþ 4.039.057a kà¤canasya ca ÷ailasya såryasya ca mahàtmanaþ 4.039.057c àviùñà tejasà saüdhyà pårvà raktà prakà÷ate 4.039.058a tataþ paramagamyà syàd dik pårvà trida÷àvçtà 4.039.058c rahità candrasåryàbhyàm adç÷yà timiràvçtà 4.039.059a ÷aileùu teùu sarveùu kandareùu vaneùu ca 4.039.059c ya ca noktà mayà de÷à viceyà teùu jànakã 4.039.060a etàvad vànaraiþ ÷akyaü gantuü vànarapuügavàþ 4.039.060c abhàskaram amaryàdaü na jànãmas tataþ param 4.039.061a adhigamya tu vaidehãü nilayaü ràvaõasya ca 4.039.061c màse pårõe nivartadhvam udayaü pràpya parvatam 4.039.062a årdhvaü màsàn na vastavyaü vasan vadhyo bhaven mama 4.039.062c siddhàrthàþ saünivartadhvam adhigamya ca maithilãm 4.039.063a mahendrakàntàü vanaùaõóa maõóitàü; di÷aü caritvà nipuõena vànaràþ 4.039.063c avàpya sãtàü raghuvaü÷ajapriyàü; tato nivçttàþ sukhito bhaviùyatha 4.040.001a tataþ prasthàpya sugrãvas tan mahad vànaraü balam 4.040.001c dakùiõàü preùayàm àsa vànaràn abhilakùitàn 4.040.002a nãlam agnisutaü caiva hanumantaü ca vànaram 4.040.002c pitàmahasutaü caiva jàmbavantaü mahàkapim 4.040.003a suhotraü ca ÷arãraü ca ÷aragulmaü tathaiva ca 4.040.003c gajaü gavàkùaü gavayaü suùeõam çùabhaü tathà 4.040.004a maindaü ca dvividaü caiva vijayaü gandhamàdanam 4.040.004c ulkàmukham asaïgaü ca hutà÷ana sutàv ubhau 4.040.005a aïgadapramukhàn vãràn vãraþ kapigaõe÷varaþ 4.040.005c vegavikramasaüpannàn saüdide÷a vi÷eùavit 4.040.006a teùàm agreùaraü caiva mahad balam asaügagam 4.040.006c vidhàya harivãràõàm àdi÷ad dakùiõàü di÷am 4.040.007a ye ke cana samudde÷às tasyàü di÷i sudurgamàþ 4.040.007c kapã÷aþ kapimukhyànàü sa teùàü tàn udàharat 4.040.008a sahasra÷irasaü vindhyaü nànàdrumalatàvçtam 4.040.008c narmadàü ca nadãü durgàü mahoraganiùevitàm 4.040.009a tato godàvarãü ramyàü kçùõàveõãü mahànadãm 4.040.009c varadàü ca mahàbhàgàü mahoraganiùevitàm 4.040.010a mekhalàn utkalàü÷ caiva da÷àrõanagaràõy api 4.040.010c avantãm abhravantãü ca sarvam evànupa÷yata 4.040.011a vidarbhàn çùikàü÷ caiva ramyàn màhiùakàn api 4.040.011c tathà baïgàn kaliïgàü÷ ca kau÷ikàü÷ ca samantataþ 4.040.012a anvãkùya daõóakàraõyaü saparvatanadãguham 4.040.012c nadãü godàvarãü caiva sarvam evànupa÷yata 4.040.013a tathaivàndhràü÷ ca puõóràü÷ ca colàn pàõóyàn sakeralàn 4.040.013c ayomukha÷ ca gantavyaþ parvato dhàtumaõóitaþ 4.040.014a vicitra÷ikharaþ ÷rãmàü÷ citrapuùpitakànanaþ 4.040.014c sacandanavanodde÷o màrgitavyo mahàgiriþ 4.040.015a tatas tàm àpagàü divyàü prasannasalilàü ÷ivàm 4.040.015c tatra drakùyatha kàverãü vihçtàm apsarogaõaiþ 4.040.016a tasyàsãnaü nagasyàgre malayasya mahaujasaü 4.040.016c drakùyathàdityasaükà÷am agastyam çùisattamam 4.040.017a tatas tenàbhyanuj¤àtàþ prasannena mahàtmanà 4.040.017c tàmraparõãü gràhajuùñàü tariùyatha mahànadãm 4.040.018a sà candanavanair divyaiþ pracchannà dvãpa ÷àlinã 4.040.018c kànteva yuvatiþ kàntaü samudram avagàhate 4.040.019a tato hemamayaü divyaü muktàmaõivibhåùitam 4.040.019c yuktaü kavàñaü pàõóyànàü gatà drakùyatha vànaràþ 4.040.020a tataþ samudram àsàdya saüpradhàryàrthani÷cayam 4.040.020c agastyenàntare tatra sàgare vinive÷itaþ 4.040.021a citranànànagaþ ÷rãmàn mahendraþ parvatottamaþ 4.040.021c jàtaråpamayaþ ÷rãmàn avagàóho mahàrõavam 4.040.022a nànàvidhair nagaiþ phullair latàbhi÷ copa÷obhitam 4.040.022c devarùiyakùapravarair apsarobhi÷ ca sevitam 4.040.023a siddhacàraõasaüghai÷ ca prakãrõaü sumanoharam 4.040.023c tam upaiti sahasràkùaþ sadà parvasu parvasu 4.040.024a dvãpas tasyàpare pàre ÷atayojanam àyataþ 4.040.024c agamyo mànuùair dãptas taü màrgadhvaü samantataþ 4.040.024e tatra sarvàtmanà sãtà màrgitavyà vi÷eùataþ 4.040.025a sa hi de÷as tu vadhyasya ràvaõasya duràtmanaþ 4.040.025c ràkùasàdhipater vàsaþ sahasràkùasamadyuteþ 4.040.026a dakùiõasya samudrasya madhye tasya tu ràkùasã 4.040.026c aïgàraketi vikhyàtà chàyàm àkùipya bhojinã 4.040.027a tam atikramya lakùmãvàn samudre ÷atayojane 4.040.027c giriþ puùpitako nàma siddhacàraõasevitaþ 4.040.028a candrasåryàü÷usaükà÷aþ sàgaràmbusamàvçtaþ 4.040.028c bhràjate vipulaiþ ÷çïgair ambaraü vilikhann iva 4.040.029a tasyaikaü kà¤canaü ÷çïgaü sevate yaü divàkaraþ 4.040.029c ÷vetaü ràjatam ekaü ca sevate yaü ni÷àkaraþ 4.040.030a na taü kçtaghnàþ pa÷yanti na nç÷aüsà na nàstikàþ 4.040.030c praõamya ÷irasà ÷ailaü taü vimàrgata vànaràþ 4.040.031a tam atikramya durdharùàþ såryavàn nàma parvataþ 4.040.031c adhvanà durvigàhena yojanàni caturda÷a 4.040.032a tatas tam apy atikramya vaidyuto nàma parvataþ 4.040.032c sarvakàmaphalair vçkùaiþ sarvakàlamanoharaiþ 4.040.033a tatra bhuktvà varàrhàõi målàni ca phalàni ca 4.040.033c madhåni pãtvà mukhyàni paraü gacchata vànaràþ 4.040.034a tatra netramanaþkàntaþ ku¤jaro nàma parvataþ 4.040.034c agastyabhavanaü yatra nirmitaü vi÷vakarmaõà 4.040.035a tatra yojanavistàram ucchritaü da÷ayojanam 4.040.035c ÷araõaü kà¤canaü divyaü nànàratnavibhåùitam 4.040.036a tatra bhogavatã nàma sarpàõàm àlayaþ purã 4.040.036c vi÷àlarathyà durdharùà sarvataþ parirakùità 4.040.036e rakùità pannagair ghorais tãkùõadaüùñrair mahàviùaiþ 4.040.037a sarparàjo mahàghoro yasyàü vasati vàsukiþ 4.040.037c niryàya màrgitavyà ca sà ca bhogavatã purã 4.040.038a taü ca de÷am atikramya mahàn çùabhasaüsthitaþ 4.040.038c sarvaratnamayaþ ÷rãmàn çùabho nàma parvataþ 4.040.039a go÷ãrùakaü padmakaü ca hari÷yàmaü ca candanam 4.040.039c divyam utpadyate yatra tac caivàgnisamaprabham 4.040.040a na tu tac candanaü dçùñvà spraùñavyaü ca kadà cana 4.040.040c rohità nàma gandharvà ghorà rakùanti tad vanam 4.040.041a tatra gandharvapatayaþ pa¤casåryasamaprabhàþ 4.040.041c ÷ailåùo gràmaõãr bhikùuþ ÷ubhro babhrus tathaiva ca 4.040.042a ante pçthivyà durdharùàs tatra svargajitaþ sthitàþ 4.040.042c tataþ paraü na vaþ sevyaþ pitçlokaþ sudàruõaþ 4.040.042e ràjadhànã yamasyaiùà kaùñena tamasàvçtà 4.040.043a etàvad eva yuùmàbhir vãrà vànarapuügavàþ 4.040.043c ÷akyaü vicetuü gantuü và nàto gatimatàü gatiþ 4.040.044a sarvam etat samàlokya yac cànyad api dç÷yate 4.040.044c gatiü viditvà vaidehyàþ saünivartitam arhatha 4.040.045a yas tu màsàn nivçtto 'gre dçùñà sãteti vakùyati 4.040.045c mattulyavibhavo bhogaiþ sukhaü sa vihariùyati 4.040.046a tataþ priyataro nàsti mama pràõàd vi÷eùataþ 4.040.046c kçtàparàdho bahu÷o mama bandhur bhaviùyati 4.040.047a amitabalaparàkramà bhavanto; vipulaguõeùu kuleùu ca prasåtàþ 4.040.047c manujapatisutàü yathà labhadhvaü; tad adhiguõaü puruùàrtham àrabhadhvam 4.041.001a tataþ prasthàpya sugrãvas tàn harãn dakùiõàü di÷am 4.041.001c buddhivikramasaüpannàn vàyuvegasamà¤jave 4.041.002a athàhåya mahàtejàþ suùeõaü nàma yåthapam 4.041.002c tàràyàþ pitaraü ràjà ÷va÷urabhãmavikramam 4.041.003a abravãt prà¤jalir vàkyam abhigamya praõamya ca 4.041.003c sàhàyyaü kuru ràmasya kçtye 'smin samupasthite 4.041.004a vçtaþ ÷atasahasreõa vànaràõàü tarasvinàm 4.041.004c abhigaccha di÷aü saumya pa÷cimàü vàruõãü prabho 4.041.005a suràùñràn saha bàhlãkठ÷åràbhãràüs tathaiva ca 4.041.005c sphãtà¤janapadàn ramyàn vipulàni puràõi ca 4.041.006a puünàgagahanaü kukùiü bahuloddàlakàkulam 4.041.006c tathà ketakaùaõóàü÷ ca màrgadhvaü hariyåthapàþ 4.041.007a pratyak srotogamà÷ caiva nadyaþ ÷ãtajalàþ ÷ivàþ 4.041.007c tàpasànàm araõyàni kàntàrà giraya÷ ca ye 4.041.008a girijàlàvçtàü durgàü màrgitvà pa÷cimàü di÷am 4.041.008c tataþ pa÷cimam àsàdya samudraü draùñum arhatha 4.041.008e timi nakràyuta jalam akùobhyam atha vànaraþ 4.041.009a tataþ ketakaùaõóeùu tamàlagahaneùu ca 4.041.009c kapayo vihariùyanti nàrikelavaneùu ca 4.041.010a tatra sãtàü ca màrgadhvaü nilayaü ràvaõasya ca 4.041.010c marãcipattanaü caiva ramyaü caiva jañãpuram 4.041.011a avantãm aïgalopàü ca tathà càlakùitaü vanam 4.041.011c ràùñràõi ca vi÷àlàni pattanàni tatas tataþ 4.041.012a sindhusàgarayo÷ caiva saügame tatra parvataþ 4.041.012c mahàn hemagirir nàma ÷ata÷çïgo mahàdrumaþ 4.041.013a tasya prastheùu ramyeùu siühàþ pakùagamàþ sthitàþ 4.041.013c timimatsyagajàü÷ caiva nãóàny àropayanti te 4.041.014a tàni nãóàni siühànàü giri÷çïgagatà÷ ca ye 4.041.014c dçptàs tçptà÷ ca màtaïgàs toyadasvananiþsvanàþ 4.041.014e vicaranti vi÷àle 'smiüs toyapårõe samantataþ 4.041.015a tasya ÷çïgaü divaspar÷aü kà¤canaü citrapàdapam 4.041.015c sarvam à÷u vicetavyaü kapibhiþ kàmaråpibhiþ 4.041.016a koñiü tatra samudre tu kà¤canãü ÷atayojanam 4.041.016c durdar÷àü pariyàtrasya gatà drakùyatha vànaràþ 4.041.017a koñyas tatra caturviü÷ad gandharvàõàü tarasvinàm 4.041.017c vasanty agninikà÷ànàü ghoràõàü kàmaråpiõàm 4.041.018a nàtyàsàdayitavyàs te vànarair bhãmavikramaiþ 4.041.018c nàdeyaü ca phalaü tasmàd de÷àt kiü cit plavaügamaiþ 4.041.019a duràsadà hi te vãràþ sattvavanto mahàbalàþ 4.041.019c phalamålàni te tatra rakùante bhãmavikramàþ 4.041.020a tatra yatna÷ ca kartavyo màrgitavyà ca jànakã 4.041.020c na hi tebhyo bhayaü kiü cit kapitvam anuvartatàm 4.041.021a caturbhàge samudrasya cakravàn nàma parvataþ 4.041.021c tatra cakraü sahasràraü nirmitaü vi÷vakarmaõà 4.041.022a tatra pa¤cajanaü hatvà hayagrãvaü ca dànavam 4.041.022c àjahàra tata÷ cakraü ÷aïkhaü ca puruùottamaþ 4.041.023a tasya sànuùu citreùu vi÷àlàsu guhàsu ca 4.041.023c ràvaõaþ saha vaidehyà màrgitavyas tatas tataþ 4.041.024a yojanàni catuþùaùñir varàho nàma parvataþ 4.041.024c suvarõa÷çïgaþ su÷rãmàn agàdhe varuõàlaye 4.041.025a tatra pràgjyotiùaü nàma jàtaråpamayaü puram 4.041.025c yasmin vasti duùñàtmà narako nàma guhàsu ca 4.041.026a tasya sànuùu citreùu vi÷àlàsu guhàsu ca 4.041.026c ràvaõaþ saha vaidehyà màrgitavyas tatas tataþ 4.041.027a tam atikramya ÷ailendraü kà¤canàntaranirdaraþ 4.041.027c parvataþ sarvasauvarõo dhàrà prasravaõàyutaþ 4.041.028a taü gajà÷ ca varàhà÷ ca siühà vyàghrà÷ ca sarvataþ 4.041.028c abhigarjanti satataü tena ÷abdena darpitàþ 4.041.029a tasmin harihayaþ ÷rãmàn mahendraþ pàka÷àsanaþ 4.041.029c abhiùiktaþ surai ràjà meghavàn nàma parvataþ 4.041.030a tam atikramya ÷ailendraü mahendraparipàlitam 4.041.030c ùaùñiü girisahasràõi kà¤canàni gamiùyatha 4.041.031a taruõàdityavarõàni bhràjamànàni sarvataþ 4.041.031c jàtaråpamayair vçkùaiþ ÷obhitàni supuùpitaiþ 4.041.032a teùàü madhye sthito ràjà merur uttamaparvataþ 4.041.032c àdityena prasannena ÷ailo dattavaraþ purà 4.041.033a tenaivam uktaþ ÷ailendraþ sarva eva tvadà÷rayàþ 4.041.033c matprasàdàd bhaviùyanti divàràtrau ca kà¤canàþ 4.041.034a tvayi ye càpi vatsyanti devagandharvadànavàþ 4.041.034c te bhaviùyanti raktà÷ ca prabhayà kà¤canaprabhàþ 4.041.035a àdityà vasavo rudrà maruta÷ ca divaukasaþ 4.041.035c àgamya pa÷cimàü saüdhyàü merum uttamaparvatam 4.041.036a àdityam upatiùñhanti tai÷ ca såryo 'bhipåjitaþ 4.041.036c adç÷yaþ sarvabhåtànàm astaü gacchati parvatam 4.041.037a yojanànàü sahasràõi da÷atàni divàkaraþ 4.041.037c muhårtàrdhena taü ÷ãghram abhiyàti ÷iloccayam 4.041.038a ÷çïge tasya mahad divyaü bhavanaü såryasaünibham 4.041.038c pràsàdaguõasaübàdhaü vihitaü vi÷vakarmaõà 4.041.039a ÷obhitaü tarubhi÷ citrair nànàpakùisamàkulaiþ 4.041.039c niketaü pà÷ahastasya varuõasya mahàtmanaþ 4.041.040a antarà merum astaü ca tàlo da÷a÷irà mahàn 4.041.040c jàtaråpamayaþ ÷rãmàn bhràjate citravedikaþ 4.041.041a teùu sarveùu durgeùu saraþsu ca saritsu ca 4.041.041c ràvaõaþ saha vaidehyà màrgitavyas tatas tataþ 4.041.042a yatra tiùñhati dharmàtmà tapasà svena bhàvitaþ 4.041.042c merusàvarõir ity eva khyàto vai brahmaõà samaþ 4.041.043a praùñavyo merusàvarõir maharùiþ såryasaünibhaþ 4.041.043c praõamya ÷irasà bhåmau pravçttiü maithilãü prati 4.041.044a etàvaj jãvalokasya bhàskaro rajanãkùaye 4.041.044c kçtvà vitimiraü sarvam astaü gacchati parvatam 4.041.045a etàvad vànaraiþ ÷akyaü gantuü vànarapuügavàþ 4.041.045c abhàskaram amaryàdaü na jànãmas tataþ param 4.041.046a adhigamya tu vaidehãü nilayaü ràvaõasya ca 4.041.046c astaü parvatam àsàdya pårõe màse nivartata 4.041.047a årdhvaü màsàn na vastavyaü vasan vadhyo bhaven mama 4.041.047c sahaiva ÷åro yuùmàbhiþ ÷va÷uro me gamiùyati 4.041.048a ÷rotavyaü sarvam etasya bhavadbhir diùña kàribhiþ 4.041.048c gurur eùa mahàbàhuþ ÷va÷uro me mahàbalaþ 4.041.049a bhavanta÷ càpi vikràntàþ pramàõaü sarvakarmasu 4.041.049c pramàõam enaü saüsthàpya pa÷yadhvaü pa÷cimàü di÷am 4.041.050a dçùñàyàü tu narendrasyà patnyàm amitatejasaþ 4.041.050c kçtakçtyà bhaviùyàmaþ kçtasya pratikarmaõà 4.041.051a ato 'nyad api yat kiü cit kàryasyàsya hitaü bhavet 4.041.051c saüpradhàrya bhavadbhi÷ ca de÷akàlàrthasaühitam 4.041.052a tataþ suùeõa pramukhàþ plavaügamàþ; sugrãvavàkyaü nipuõaü ni÷amya 4.041.052c àmantrya sarve plavagàdhipaü te; jagmur di÷aü tàü varuõàbhiguptàm 4.042.001a tataþ saüdi÷ya sugrãvaþ ÷va÷uraü pa÷cimàü di÷am 4.042.001c vãraü ÷atabaliü nàma vànaraü vànararùabhaþ 4.042.002a uvàca ràjà mantraj¤aþ sarvavànarasaümatam 4.042.002c vàkyam àtmahitaü caiva ràmasya ca hitaü tathà 4.042.003a vçtaþ ÷atasahasreõa tvadvidhànàü vanaukasàm 4.042.003c vaivasvata sutaiþ sàrdhaü pratiùñhasva svamantribhiþ 4.042.004a di÷aü hy udãcãü vikràntàü hima÷ailàvataüsakàm 4.042.004c sarvataþ parimàrgadhvaü ràmapatnãm aninditàm 4.042.005a asmin kàrye vinivçtte kçte dà÷aratheþ priye 4.042.005c çõàn muktà bhaviùyàmaþ kçtàrthàrthavidàü varàþ 4.042.006a kçtaü hi priyam asmàkaü ràghaveõa mahàtmanà 4.042.006c tasya cet pratikàro 'sti saphalaü jãvitaü bhavet 4.042.007a etàü buddhiü samàsthàya dç÷yate jànakã yathà 4.042.007c tathà bhavadbhiþ kartavyam asmatpriyahitaiùibhiþ 4.042.008a ayaü hi sarvabhåtànàü mànyas tu narasattamaþ 4.042.008c asmàsu càgataprãtã ràmaþ parapuraüjayaþ 4.042.009a imàni vanadurgàõi nadyaþ ÷ailàntaràõi ca 4.042.009c bhavantaþ parimàrgaüs tu buddhivikramasaüpadà 4.042.010a tatra mlecchàn pulindàü÷ ca ÷årasenàüs tathàiva ca 4.042.010c prasthàlàn bharatàü÷ caiva kuråü÷ ca saha madrakaiþ 4.042.011a kàmbojàn yavanàü÷ caiva ÷akàn àraññakàn api 4.042.011c bàhlãkàn çùikàü÷ caiva pauravàn atha ñaïkaõàn 4.042.012a cãnàn paramacãnàü÷ ca nãhàràü÷ ca punaþ punaþ 4.042.012c anviùya daradàü÷ caiva himavantaü vicinvatha 4.042.013a lodhrapadmakaùaõóeùu devadàruvaneùu ca 4.042.013c ràvaõaþ saha vaidehya màrgitavyas tatas tataþ 4.042.014a tataþ somà÷ramaü gatvà devagandharvasevitam 4.042.014c kàlaü nàma mahàsànuü parvataü taü gamiùyatha 4.042.015a mahatsu tasya ÷çïgeùu nirdareùu guhàsu ca 4.042.015c vicinudhvaü mahàbhàgàü ràmapatnãü ya÷asvinãm 4.042.016a tam atikramya ÷ailendraü hemavargaü mahàgirim 4.042.016c tataþ sudar÷anaü nàma parvataü gantum arhatha 4.042.017a tasya kànanaùaõóeùu nirdareùu guhàsu ca 4.042.017c ràvaõaþ saha vaidehyà màrgitavyas tatas tataþ 4.042.018a tam atikramya càkà÷aü sarvataþ ÷atayojanam 4.042.018c aparvatanadã vçkùaü sarvasattvavivarjitam 4.042.019a taü tu ÷ãghram atikramya kàntàraü romaharùaõam 4.042.019c kailàsaü pàõóuraü ÷ailaü pràpya hçùñà bhaviùyatha 4.042.020a tatra pàõóurameghàbhaü jàmbånadapariùkçtam 4.042.020c kuberabhavanaü divyaü nirmitaü vi÷vakarmaõà 4.042.021a vi÷àlà nalinã yatra prabhåtakamalotpalà 4.042.021c haüsakàraõóavàkãrõà apsarogaõasevità 4.042.022a tatra vai÷ravaõo ràjà sarvabhåtanamaskçtaþ 4.042.022c dhanado ramate ÷rãmàn guhyakaiþ saha yakùaràñ 4.042.023a tasya candranika÷eùu parvateùu guhàsu ca 4.042.023c ràvaõaþ saha vaidehyà màrgitavyas tatas tataþ 4.042.024a krau¤caü tu girim àsàdya bilaü tasya sudurgamam 4.042.024c apramattaiþ praveùñavyaü duùprave÷aü hi tat smçtam 4.042.025a vasanti hi mahàtmànas tatra såryasamaprabhàþ 4.042.025c devair apy arcitàþ samyag devaråpà maharùayaþ 4.042.026a krau¤casya tu guhà÷ cànyàþ sànåni ÷ikharàõi ca 4.042.026c nirdarà÷ ca nitambà÷ ca vicetavyàs tatas tataþ 4.042.027a krau¤casya ÷ikharaü càpi nirãkùya ca tatas tataþ 4.042.027c avçkùaü kàma÷ailaü ca mànasaü vihagàlayam 4.042.028a na gatis tatra bhåtànàü devadànavarakùasàm 4.042.028c sa ca sarvair vicetavyaþ sasànuprasthabhådharaþ 4.042.029a krau¤caü girim atikramya mainàko nàma parvataþ 4.042.029c mayasya bhavanaü tatra dànavasya svayaü kçtam 4.042.030a mainàkas tu vicetavyaþ sasànuprasthakandaraþ 4.042.030c strãõàm a÷vamukhãnàü ca niketàs tatra tatra tu 4.042.031a taü de÷aü samatikramya à÷ramaü siddhasevitam 4.042.031c siddhà vaikhànasàs tatra vàlakhilyà÷ ca tàpasàþ 4.042.032a vandyàs te tu tapaþsiddhàs tàpasà vãtakalmaùàþ 4.042.032c praùñavyà÷ càpi sãtàyàþ pravçttaü vinayànvitaiþ 4.042.033a hemapuùkarasaüchannaü tatra vaikhànasaü saraþ 4.042.033c taruõàdityasaükà÷air haüsair vicaritaü ÷ubhaiþ 4.042.034a aupavàhyaþ kuberasya sarvabhauma iti smçtaþ 4.042.034c gajaþ paryeti taü de÷aü sadà saha kareõubhiþ 4.042.035a tat sàraþ samatikramya naùñacandradivàkaram 4.042.035c anakùatragaõaü vyoma niùpayodam anàadimat 4.042.036a gabhastibhir ivàrkasya sa tu de÷aþ prakà÷ate 4.042.036c vi÷ràmyadbhis tapaþ siddhair devakalpaiþ svayamprabhaiþ 4.042.037a taü tu de÷am atikramya ÷ailodà nàma nimnagà 4.042.037c ubhayos tãrayor yasyàþ kãcakà nàma veõavaþ 4.042.038a te nayanti paraü tãraü siddhàn pratyànayanti ca 4.042.038c uttaràþ kuravas tatra kçtapuõyaprati÷riyàþ 4.042.039a tataþ kà¤canapadmàbhiþ padminãbhiþ kçtodakàþ 4.042.039c nãlavaidåryapatràóhyà nadyas tatra sahasra÷aþ 4.042.040a raktotpalavanai÷ càtra maõóità÷ ca hiraõmayaiþ 4.042.040c taruõàdityasadç÷air bhànti tatra jalà÷ayàþ 4.042.041a mahàrhamaõipatrai÷ ca kà¤canaprabha kesaraiþ 4.042.041c nãlotpalavanai÷ citraiþ sa de÷aþ sarvatovçtaþ 4.042.042a nistulàbhi÷ ca muktàbhir maõibhi÷ ca mahàdhanaiþ 4.042.042c udbhåtapulinàs tatra jàtaråpai÷ ca nimnagàþ 4.042.043a sarvaratnamayai÷ citrair avagàóhà nagottamaiþ 4.042.043c jàtaråpamayai÷ càpi hutà÷anasamaprabhaiþ 4.042.044a nityapuùpaphalà÷ càtra nagàþ patrarathàkulàþ 4.042.044c divyagandharasaspar÷àþ sarvakàmàn sravanti ca 4.042.045a nànàkàràõi vàsàüsi phalanty anye nagottamàþ 4.042.045c muktàvaidåryacitràõi bhåùaõàni tathaiva ca 4.042.046a strãõàü yàny anuråpàõi puruùàõàü tathaiva ca 4.042.046c sarvartusukhasevyàni phalanty anye nagottamàþ 4.042.047a mahàrhàõi vicitràõi haimàny anye nagottamàþ 4.042.047c ÷ayanàni prasåyante citràstàraõavanti ca 4.042.048a manaþkàntàni màlyàni phalanty atràpare drumàþ 4.042.048c pànàni ca mahàrhàõi bhakùyàõi vividhàni ca 4.042.049a striya÷ ca guõasaüpannà råpayauvanalakùitàþ 4.042.049c gandharvàþ kiünarà siddhà nàgà vidyàdharàs tathà 4.042.049e ramante sahitàs tatra nàrãbhir bhàskaraprabhàþ 4.042.050a sarve sukçtakarmàõaþ sarve ratiparàyaõàþ 4.042.050c sarve kàmàrthasahità vasanti saha yoùitaþ 4.042.051a gãtavàditranirghoùaþ sotkçùñahasitasvanaþ 4.042.051c ÷råyate satataü tatra sarvabhåtamanoharaþ 4.042.052a tatra nàmuditaþ ka÷ cin nàsti ka÷ cid asatpriyaþ 4.042.052c ahany ahani vardhante guõàs tatra manoramàþ 4.042.053a samatikramya taü de÷am uttaras toyasàü nidhiþ 4.042.053c tatra somagirir nàma madhye hemamayo mahàn 4.042.054a indralokagatà ye ca brahmalokagatà÷ ca ye 4.042.054c devàs taü samavekùante giriràjaü divaü gatam 4.042.055a sa tu de÷o visåryo 'pi tasya bhàsà prakà÷ate 4.042.055c såryalakùmyàbhivij¤eyas tapaseva vivasvatà 4.042.056a bhagavàn api vi÷vàtmà ÷ambhur ekàda÷àtmakaþ 4.042.056c brahmà vasati deve÷o brahmarùiparivàritaþ 4.042.057a na kathaü cana gantavyaü kuråõàm uttareõa vaþ 4.042.057c anyeùàm api bhåtànàü nàtikràmati vai gatiþ 4.042.058a sà hi somagirir nàma devànàm api durgamaþ 4.042.058c tam àlokya tataþ kùipram upàvartitum arhatha 4.042.059a etàvad vànaraiþ ÷akyaü gantuü vànarapuügavàþ 4.042.059c abhàskaram amaryàdaü na jànãmas tataþ param 4.042.060a sarvam etad vicetavyaü yan mayà parikãrtitam 4.042.060c yad anyad api noktaü ca tatràpi kriyatàü matiþ 4.042.061a tataþ kçtaü dà÷arather mahat priyaü; mahattaraü càpi tato mama priyam 4.042.061c kçtaü bhaviùyaty anilànalopamà; videhajà dar÷anajena karmaõà 4.042.062a tataþ kçtàrthàþ sahitàþ sabàndhavà; mayàrcitàþ sarvaguõair manoramaiþ 4.042.062c cariùyathorvãü prati÷ànta÷atravaþ; sahapriyà bhåtadharàþ plavaügamàþ 4.043.001a vi÷eùeõa tu sugrãvo hanumatyartham uktavàn 4.043.001c sa hi tasmin hari÷reùñhe ni÷citàrtho 'rthasàdhane 4.043.002a na bhåmau nàntarikùe và nàmbare nàmaràlaye 4.043.002c nàpsu và gatisaügaü te pa÷yàmi haripuügava 4.043.003a sàsuràþ sahagandharvàþ sanàganaradevatàþ 4.043.003c viditàþ sarvalokàs te sasàgaradharàdharàþ 4.043.004a gatir vega÷ ca teja÷ ca làghavaü ca mahàkape 4.043.004c pitus te sadç÷aü vãra màrutasya mahaujasaþ 4.043.005a tejasà vàpi te bhåtaü samaü bhuvi na vidyate 4.043.005c tad yathà labhyate sãtà tattvam evopapàdaya 4.043.006a tvayy eva hanumann asti balaü buddhiþ paràkramaþ 4.043.006c de÷akàlànuvçtta÷ ca naya÷ ca nayapaõóita 4.043.007a tataþ kàryasamàsaügam avagamya hanåmati 4.043.007c viditvà hanumantaü ca cintayàm àsa ràghavaþ 4.043.008a sarvathà ni÷citàrtho 'yaü hanåmati harã÷varaþ 4.043.008c ni÷citàrthatara÷ càpi hanåmàn kàryasàdhane 4.043.009a tad evaü prasthitasyàsya parij¤àtasya karmabhiþ 4.043.009c bhartrà parigçhãtasya dhruvaþ kàryaphalodayaþ 4.043.010a taü samãkùya mahàtejà vyavasàyottaraü harim 4.043.010c kçtàrtha iva saüvçttaþ prahçùñendriyamànasaþ 4.043.011a dadau tasya tataþ prãtaþ svanàmàïkopa÷obhitam 4.043.011c aïgulãyam abhij¤ànaü ràjaputryàþ paraütapaþ 4.043.012a anena tvàü hari÷reùñha cihnena janakàtmajà 4.043.012c matsakà÷àd anupràptam anudvignànupa÷yati 4.043.013a vyavasàya÷ ca te vãra sattvayukta÷ ca vikramaþ 4.043.013c sugrãvasya ca saüde÷aþ siddhiü kathayatãva me 4.043.014a sa tad gçhya hari÷reùñhaþ sthàpya mårdhni kçtà¤jaliþ 4.043.014c vanditvà caraõau caiva prasthitaþ plavagottamaþ 4.043.015a sa tat prakarùan hariõàü balaü mahad; babhåva vãraþ pavanàtmajaþ kapi 4.043.015c gatàmbude vyomni vi÷uddhamaõóalaþ; ÷a÷ãva nakùatragaõopa÷obhitaþ 4.043.016a atibalabalam à÷ritas tavàhaü; harivaravikramavikramair analpaiþ 4.043.016c pavanasuta yathàbhigamyate sà; janakasutà hanumaüs tathà kuruùva 4.044.001a tad ugra÷àsanaü bhartur vij¤àya haripuügavàþ 4.044.001c ÷alabhà iva saüchàdya medinãü saüpratasthire 4.044.002a ràmaþ prasravaõe tasmin nyavasat sahalakùmaõaþ 4.044.002c pratãkùamàõas taü màsaü yaþ sãtàdhigame kçtaþ 4.044.003a uttaràü tu di÷aü ramyàü giriràjasamàvçtàm 4.044.003c pratasthe sahasà vãro hariþ ÷atabalis tadà 4.044.004a pårvàü di÷aü prati yayau vinato hariyåthapaþ 4.044.005a tàràïgadàdi sahitaþ plavagaþ pavanàtmajaþ 4.044.005c agastyacaritàm à÷àü dakùiõàü hariyåthapaþ 4.044.006a pa÷cimàü tu di÷aü ghoràü suùeõaþ plavage÷varaþ 4.044.006c pratasthe hari÷àrdålo bhç÷aü varuõapàlitàm 4.044.007a tataþ sarvà di÷o ràjà codayitvà yathà tatham 4.044.007c kapisenà patãn mukhyàn mumoda sukhitaþ sukham 4.044.008a evaü saücoditàþ sarve ràj¤à vànarayåthapàþ 4.044.008c svàü svàü di÷am abhipretya tvaritàþ saüpratasthire 4.044.009a nadanta÷ connadanta÷ ca garjanta÷ ca plavaügamàþ 4.044.009c kùvelanto dhàvamànà÷ ca yayuþ plavagasattamàþ 4.044.009e ànayiùyàmahe sãtàü haniùyàma÷ ca ràvaõam 4.044.010a aham eko haniùyàmi pràptaü ràvaõam àhave 4.044.010c tata÷ conmathya sahasà hariùye janakàtmajàm 4.044.011a vepamànaü ÷rameõàdya bhavadbhiþ sthãyatàm iti 4.044.011c eka evàhariùyàmi pàtàlàd api jànakãm 4.044.012a vidhamiùyàmy ahaü vçkùàn dàrayiùyàmy ahaü girãn 4.044.012c dharaõãü dàrayiùyàmi kùobhayiùyàmi sàgaràn 4.044.013a ahaü yojanasaükhyàyàþ plavità nàtra saü÷ayaþ 4.044.013c ÷ataü yojanasaükhyàyàþ ÷ataü samadhikaü hy aham 4.044.014a bhåtale sàgare vàpi ÷aileùu ca vaneùu ca 4.044.014c pàtàlasyàpi và madhye na mamàcchidyate gatiþ 4.044.015a ity ekaikaü tadà tatra vànarà baladarpitàþ 4.044.015c åcu÷ ca vacanaü tasmin hariràjasya saünidhau 4.045.001a gateùu vànarendreùu ràmaþ sugrãvam abravãt 4.045.001c kathaü bhavàn vinàjãte sarvaü vai maõóalaü bhuvaþ 4.045.002a sugrãvas tu tato ràmam uvàca praõatàtmavàn 4.045.002c ÷råyatàü sarvam àkhyàsye vistareõa nararùabha 4.045.003a yadà tu dundubhiü nàma dànavaü mahiùàkçtim 4.045.003c parikàlayate vàlã malayaü prati parvatam 4.045.004a tadà vive÷a mahiùo malayasya guhàü prati 4.045.004c vive÷a vàlã tatràpi malayaü tajjighàüsayà 4.045.005a tato 'haü tatra nikùipto guhàd vàrivinãtavat 4.045.005c na ca niùkramate vàlã tadà saüvatsare gate 4.045.006a tataþ kùatajavegena àpupåre tadà bilam 4.045.006c tad ahaü vismito dçùñvà bhràtç÷okaviùàrditaþ 4.045.007a athàhaü kçtabuddhis tu suvyaktaü nihato guruþ 4.045.007c ÷ilàparvatasaükà÷à biladvàri mayà kçtà 4.045.007e a÷aknuvan niùkramituü mahiùo vina÷ed iti 4.045.008a tato 'ham àgàü kiùkindhàü nirà÷as tasya jãvite 4.045.008c ràjyaü ca sumahat pràptaü tàrà ca rumayà saha 4.045.008e mitrai÷ ca sahitas tatra vasàmi vigatajvaraþ 4.045.009a àjagàma tato vàlã hatvàü taü dànavarùabham 4.045.009c tato 'ham adadàü ràjyaü gauravàd bhayayantritaþ 4.045.010a sa màü jighàüsur duùñàtmà vàlã pravyathitendriyaþ 4.045.010c parilàkayate krodhàd dhàvantaü sacivaiþ saha 4.045.011a tato 'haü vàlinà tena sànubandhaþ pradhàvitaþ 4.045.011c nadã÷ ca vividhàþ pa÷yan vanàni nagaràõi ca 4.045.012a àdar÷atalasaükà÷à tato vai pçthivã mayà 4.045.012c alàtacakrapratimà dçùñà goùpadavat tadà 4.045.013a tataþ pårvam ahaü gatvà dakùiõàm aham à÷ritaþ 4.045.013c di÷aü ca pa÷cimàü bhåyo gato 'smi bhaya÷aïkitaþ 4.045.013e uttaràü tu di÷aü yàntaü hanumàn màm athàbravãt 4.045.014a idànãü me smçtaü ràjan yathà vàlã harã÷varaþ 4.045.014c mataïgena tadà ÷apto hy asminn à÷ramamaõóale 4.045.015a pravi÷ed yadi và vàlã mårdhàsya ÷atadhà bhavet 4.045.015c tatra vàsaþ sukho 'smàkaü nirudvigno bhaviùyati 4.045.016a tataþ parvatam àsàdya ç÷yamåkaü nçpàtmaja 4.045.016c na vive÷a tadà vàlã mataïgasya bhayàt tadà 4.045.017a evaü mayà tadà ràjan pratyakùam upalakùitam 4.045.017c pçthivãmaõóalaü kçtsnaü guhàm asmy àgatas tataþ 4.046.001a dar÷anàrthaü tu vaidehyàþ sarvataþ kapiyåthapàþ 4.046.001c vyàdiùñàþ kapiràjena yathoktaü jagmur a¤jasà 4.046.002a saràüsi saritaþ kakùàn àkà÷aü nagaràõi ca 4.046.002c nadãdurgàüs tathà ÷ailàn vicinvanti samantataþ 4.046.003a sugrãveõa samàkhyàtàn sarve vànarayåthapàþ 4.046.003c prade÷àn pravicinvanti sa÷ailavanakànanàn 4.046.004a vicintya divasaü sarve sãtàdhigamane dhçtàþ 4.046.004c samàyànti sma medinyàü ni÷àkàle÷u vànaràþ 4.046.005a sarvartukàü÷ ca de÷eùu vànaràþ saphalàn drumàn 4.046.005c àsàdya rajanãü ÷ayyàü cakruþ sarveùv ahaþsu te 4.046.006a tad ahaþ prathamaü kçtvà màse prasravaõaü gatàþ 4.046.006c kapiràjena saügamya nirà÷àþ kapiyåthapàþ 4.046.007a vicitya tu di÷aü pårvàü yathoktàü sacivaiþ saha 4.046.007c adçùñvà vinataþ sãtàm àjagàma mahàbalaþ 4.046.008a uttaràü tu di÷aü sarvàü vicitya sa mahàkapiþ 4.046.008c àgataþ saha sainyena vãraþ ÷atabalis tadà 4.046.009a suùeõaþ pa÷cimàm à÷àü vicitya saha vànaraiþ 4.046.009c sametya màse saüpårõe sugrãvam upacakrame 4.046.010a taü prasravaõapçùñhasthaü samàsàdyàbhivàdya ca 4.046.010c àsãnaü saha ràmeõa sugrãvam idam abruvan 4.046.011a vicitàþ parvatàþ sarve vanàni nagaràõi ca 4.046.011c nimnagàþ sàgaràntà÷ ca sarve janapadàs tathà 4.046.012a guhà÷ ca vicitàþ sarvà yàs tvayà parikãrtitàþ 4.046.012c vicità÷ ca mahàgulmà latàvitatasaütatàþ 4.046.013a gahaneùu ca de÷eùu durgeùu viùameùu ca 4.046.013c sattvàny atipramàõàni vicitàni hatàni ca 4.046.013e ye caiva gahanà de÷à vicitàs te punaþ punaþ 4.046.014a udàrasattvàbhijano mahàtmà; sa maithilãü drakùyati vànarendraþ 4.046.014c di÷aü tu yàm eva gatà tu sãtà; tàm àsthito vàyusuto hanåmàn 4.047.001a sahatàràïgadàbhyàü tu gatvà sa hanumàn kapiþ 4.047.001c sugrãveõa yathoddiùñaü taü de÷am upacakrame 4.047.002a sa tu dåram upàgamya sarvais taiþ kapisattamaiþ 4.047.002c vicinoti sma vindhyasya guhà÷ ca gahanàni ca 4.047.003a parvatàgràn nadãdurgàn saràüsi vipulàn drumàn 4.047.003c vçkùaùaõóàü÷ ca vividhàn parvatàn ghanapàdapàn 4.047.004a anveùamàõàs te sarve vànaràþ sarvato di÷am 4.047.004c na sãtàü dadç÷ur vãrà maithilãü janakàtmajàm 4.047.005a te bhakùayanto målàni phalàni vividhàni ca 4.047.005c anveùamàõà durdharùà nyavasaüs tatra tatra ha 4.047.005e sa tu de÷o duranveùo guhàgahanavàn mahàn 4.047.006a tyaktvà tu taü tadà de÷aü sarve vai hariyåthapàþ 4.047.006c de÷am anyaü duràdharùaü vivi÷u÷ càkutobhayàþ 4.047.007a yatra vandhyaphalà vçkùà vipuùpàþ parõavarjitàþ 4.047.007c nistoyàþ sarito yatra målaü yatra sudurlabham 4.047.008a na santi mahiùà yatra na mçgà na ca hastinaþ 4.047.008c ÷àrdålàþ pakùiõo vàpi ye cànye vanagocaràþ 4.047.009a snigdhapatràþ sthale yatra padminyaþ phullapaïkajàþ 4.047.009c prekùaõãyàþ sugandhà÷ ca bhramarai÷ càpi varjitàþ 4.047.010a kaõóur nàma mahàbhàgaþ satyavàdã tapodhanaþ 4.047.010c maharùiþ paramàmarùã niyamair duùpradharùaõaþ 4.047.011a tasya tasmin vane putro bàlako da÷avàrùikaþ 4.047.011c pranaùño jãvitàntàya kruddhas tatra mahàmuniþ 4.047.012a tena dharmàtmanà ÷aptaü kçtsnaü tatra mahad vanam 4.047.012c a÷araõyaü duràdharùaü mçgapakùivivarjitam 4.047.013a tasya te kànanàntàüs tu girãõàü kandaràõi ca 4.047.013c prabhavàni nadãnàüca vicinvanti samàhitàþ 4.047.014a tatra càpi mahàtmàno nàpa÷ya¤ janakàtmajàm 4.047.014c hartàraü ràvaõaü vàpi sugrãvapriyakàriõaþ 4.047.015a te pravi÷ya tu taü bhãmaü latàgulmasamàvçtam 4.047.015c dadç÷uþ krårakarmàõam asuraü suranirbhayam 4.047.016a taü dçùñvà vanarà ghoraü sthitaü ÷ailam ivàparam 4.047.016c gàóhaü parihitàþ sarve dçùñvà taü parvatopamam 4.047.017a so 'pi tàn vànaràn sarvàn naùñàþ sthety abravãd balã 4.047.017c abhyadhàvata saükruddho muùñim udyamya saühitam 4.047.018a tam àpatantaü sahasà vàliputro 'ïgadas tadà 4.047.019c ràvaõo 'yam iti j¤àtvà talenàbhijaghàna ha 4.047.019a sa vàliputràbhihato vaktràc choõitam udvaman 4.047.020a asuro nyapatad bhåmau paryasta iva parvataþ 4.047.020c te tu tasmin nirucchvàse vànarà jitakà÷inaþ 4.047.020e vyacinvan pràya÷as tatra sarvaü tad girigahvaram 4.047.021a vicitaü tu tataþ kçtvà sarve te kànanaü punaþ 4.047.021c anyadevàparaü ghoraü vivi÷ur girigahvaram 4.047.022a te vicintya punaþ khinnà viniùpatya samàgatàþ 4.047.022c ekànte vçkùamåle tu niùedur dãnamànasàþ 4.048.001a athàïgadas tadà sarvàn vànaràn idam abravãt 4.048.001c pari÷rànto mahàpràj¤aþ samà÷vàsya ÷anair vacaþ 4.048.002a vanàni girayo nadyo durgàõi gahanàni ca 4.048.002c daryo giriguhà÷ caiva vicità naþ samantataþ 4.048.003a tatra tatra sahàsmàbhir jànakã na ca dç÷yate 4.048.003c tad và rakùo hçtà yena sãtà surasutopamà 4.048.004a kàla÷ ca no mahàn yàtaþ sugrãva÷ cogra÷àsanaþ 4.048.004c tasmàd bhavantaþ sahità vicinvantu samantataþ 4.048.005a vihàya tandrãü ÷okaü ca nidràü caiva samutthitàm 4.048.005c vicinudhvaü yathà sãtàü pa÷yàmo janakàtmajàm 4.048.006a anirvedaü ca dàkùyaü ca manasa÷ càparàjayam 4.048.006c kàryasiddhikaràõy àhus tasmàd etad bravãmy aham 4.048.007a adyàpãdaü vanaü durgaü vicinvantu vanaukasaþ 4.048.007c khedaü tyaktvà punaþ sarvaü vanam etad vicãyatàm 4.048.008a ava÷yaü kriyamàõasya dç÷yate karmaõaþ phalam 4.048.008c alaü nirvedam àgamya na hi no malinaü kùamam 4.048.009a sugrãvaþ krodhano ràjà tãkùõadaõóa÷ ca vànaràþ 4.048.009c bhetavyaü tasya satataü ràmasya ca mahàtmanaþ 4.048.010a hitàrtham etad uktaü vaþ kriyatàü yadi rocate 4.048.010c ucyatàü và kùamaü yan naþ sarveùàm eva vànaràþ 4.048.011a aïgadasya vacaþ ÷rutvà vacanaü gandhamàdanaþ 4.048.011c uvàcàvyaktayà vàcà pipàsà ÷ramakhinnayà 4.048.012a sadç÷aü khalu vo vàkyam aïgado yad uvàca ha 4.048.012c hitaü caivànukålaü ca kriyatàm asya bhàùitam 4.048.013a punar màrgàmahe ÷ailàn kandaràü÷ ca darãs tathà 4.048.013c kànanàni ca ÷ånyàni giriprasravaõàni ca 4.048.014a yathoddiùñhàni sarvàõi sugrãveõa mahàtmanà 4.048.014c vicinvantu vanaü sarve giridurgàõi sarva÷aþ 4.048.015a tataþ samutthàya punar vànaràs te mahàbalàþ 4.048.015c vindhyakànanasaükãrõàü vicerur dakùiõàü di÷am 4.048.016a te ÷àradàbhrapratimaü ÷rãmadrajataparvatam 4.048.016c ÷çïgavantaü darãvantam adhiruhya ca vànaràþ 4.048.017a tatra lodhravanaü ramyaü saptaparõavanàni ca 4.048.017c vicinvanto harivaràþ sãtàdar÷anakàïkùiõaþ 4.048.018a tasyàgram adhiråóhàs te ÷ràntà vipulavikramàþ 4.048.018c na pa÷yanti sma vaidehãü ràmasya mahiùãü priyàm 4.048.019a te tu dçùñigataü kçtvà taü ÷ailaü bahukandaram 4.048.019c avàrohanta harayo vãkùamàõàþ samantataþ 4.048.020a avaruhya tato bhåmiü ÷ràntà vigatacetasaþ 4.048.020c sthitvà muhårtaü tatràtha vçkùamålam upà÷ritàþ 4.048.021a te muhårtaü samà÷vastàþ kiü cid bhagnapari÷ramàþ 4.048.021c punar evodyatàþ kçtsnàü màrgituü dakùiõàü di÷am 4.048.022a hanumatpramukhàs te tu prasthitàþ plavagarùabhàþ 4.048.022c vindhyam evàditas tàvad vicerus te samantataþ 4.049.001a saha tàràïgadàbhyàü tu saügamya hanumàn kapiþ 4.049.001c vicinoti sma vindhyasya guhà÷ ca gahanàni ca 4.049.002a siüha÷àrdålajuùñà÷ ca guhà÷ ca paritas tathà 4.049.002c viùameùu nagendrasya mahàprasravaõeùu ca 4.049.003a teùàü tatraiva vasatàü sa kàlo vyatyavartata 4.049.004a sa hi de÷o duranveùo guhà gahanavàn mahàn 4.049.004c tatra vàyusutaþ sarvaü vicinoti sma parvatam 4.049.005a paraspareõa rahità anyonyasyàvidårataþ 4.049.005c gajo gavàkùo gavayaþ ÷arabho gandhamàdanaþ 4.049.006a mainda÷ ca dvivida÷ caiva hanumठjàmbavàn api 4.049.006c aïgado yuvaràja÷ ca tàra÷ ca vanagocaraþ 4.049.007a girijàlàvçtàn de÷àn màrgitvà dakùiõàü di÷am 4.049.007c kùutpipàsà parãtà÷ ca ÷ràntà÷ ca salilàrthinaþ 4.049.007e avakãrõaü latàvçkùair dadç÷us te mahàbilam 4.049.008a tataþ krau¤cà÷ ca haüsà÷ ca sàrasà÷ càpi niùkraman 4.049.008c jalàrdrà÷ cakravàkà÷ ca raktàïgàþ padmareõubhiþ 4.049.009a tatas tad bilam àsàdya sugandhi duratikramam 4.049.009c vismayavyagramanaso babhåvur vànararùabhàþ 4.049.010a saüjàtapari÷aïkàs te tad bilaü plavagottamàþ 4.049.010c abhyapadyanta saühçùñàs tejovanto mahàbalàþ 4.049.011a tataþ parvatakåñàbho hanumàn màrutàtmajaþ 4.049.011c abravãd vànaràn sarvàn kàntàra vanakovidaþ 4.049.012a girijàlàvçtàn de÷àn màrgitvà dakùiõàü di÷am 4.049.012c vayaü sarve pari÷ràntà na ca pa÷yàmi maithilãm 4.049.013a asmàc càpi bilàd dhaüsàþ krau¤cà÷ ca saha sàrasaiþ 4.049.013c jalàrdrà÷ cakravàkà÷ ca niùpatanti sma sarva÷aþ 4.049.014a nånaü salilavàn atra kåpo và yadi và hradaþ 4.049.014c tathà ceme biladvàre snigdhàs tiùñhanti pàdapàþ 4.049.015a ity uktàs tad bilaü sarve vivi÷us timiràvçtam 4.049.015c acandrasåryaü harayo dadç÷å romaharùaõam 4.049.016a tatas tasmin bile durge nànàpàdapasaükule 4.049.016c anyonyaü saüpariùvajya jagmur yojanam antaram 4.049.017a te naùñasaüj¤às tçùitàþ saübhràntàþ salilàrthinaþ 4.049.017c paripetur bile tasmin kaü cit kàlam atandritàþ 4.049.018a te kç÷à dãnavadanàþ pari÷ràntàþ plavaügamàþ 4.049.018c àlokaü dadç÷ur vãrà nirà÷à jãvite tadà 4.049.019a tatas taü de÷am àgamya saumyaü vitimiraü vanam 4.049.019c dadç÷uþ kà¤canàn vçkùàn dãptavai÷vànaraprabhàn 4.049.020a sàlàüs tàlàü÷ ca puünàgàn kakubhàn va¤julàn dhavàn 4.049.020c campakàn nàgavçkùàü÷ ca karõikàràü÷ ca puùpitàn 4.049.021a taruõàdityasaükà÷àn vaidåryamayavedikàn 4.049.021c nãlavaidåryavarõà÷ ca padminãþ patagàvçtàþ 4.049.022a mahadbhiþ kà¤canair vçkùair vçtaü bàlàrka saünibhaiþ 4.049.022c jàtaråpamayair matsyair mahadbhi÷ ca sakacchapaiþ 4.049.023a nalinãs tatra dadç÷uþ prasannasalilàyutàþ 4.049.023c kà¤canàni vimànàni ràjatàni tathaiva ca 4.049.024a tapanãyagavàkùàõi muktàjàlàvçtàni ca 4.049.024c haimaràjatabhaumàni vaidåryamaõimanti ca 4.049.025a dadç÷us tatra harayo gçhamukhyàni sarva÷aþ 4.049.025c puùpitàn phalino vçkùàn pravàlamaõisaünibhàn 4.049.026a kà¤canabhramaràü÷ caiva madhåni ca samantataþ 4.049.026c maõikà¤canacitràõi ÷ayanàny àsanàni ca 4.049.027a mahàrhàõi ca yànàni dadç÷us te samantataþ 4.049.027c haimaràjatakàüsyànàü bhàjanànàü ca saücayàn 4.049.028a agaråõàü ca divyànàü candanànàü ca saücayàn 4.049.028c ÷ucãny abhyavahàryàõi målàni ca phalàni ca 4.049.029a mahàrhàõi ca pànàni madhåni rasavanti ca 4.049.029c divyànàm ambaràõàü ca mahàrhàõàü ca saücayàn 4.049.029e kambalànàü ca citràõàm ajinànàü ca saücayàn 4.049.030a tatra tatra vicinvanto bile tatra mahàprabhàþ 4.049.030c dadç÷ur vànaràþ ÷åràþ striyaü kàü cid adårataþ 4.049.031a tàü dçùñvà bhç÷asaütrastà÷ cãrakçùõàjinàmbaràm 4.049.031c tàpasãü niyatàhàràü jvalantãm iva tejasà 4.049.032a tato hanåmàn girisaünikà÷aþ; kçtà¤jalis tàm abhivàdya vçddhàm 4.049.032c papraccha kà tvaü bhavanaü bilaü ca; ratnàni cemàni vadasva kasya 4.050.001a ity uktvà hanumàüs tatra punaþ kçùõàjinàmbaràm 4.050.001c abravãt tàü mahàbhàgàü tàpasãü dharmacàriõãm 4.050.002a idaü praviùñàþ sahasà bilaü timirasaüvçtam 4.050.002c kùutpipàsà pari÷ràntàþ parikhinnà÷ ca sarva÷aþ 4.050.003a mahad dhiraõyà vivaraü praviùñàþ sma pipàsitàþ 4.050.003c imàüs tv evaü vidhàn bhàvàn vividhàn adbhutopamàn 4.050.003e dçùñvà vayaü pravyathitàþ saübhràntà naùñacetasaþ 4.050.004a kasyeme kà¤canà vçkùàs taruõàdityasaünibhàþ 4.050.004c ÷ucãny abhyavahàryàõi målàni ca phalàni ca 4.050.005a kà¤canàni vimànàni ràjatàni gçhàõi ca 4.050.005c tapanãya gavàkùàõi maõijàlàvçtàni ca 4.050.006a puùpitàþ phàlavanta÷ ca puõyàþ surabhigandhinaþ 4.050.006c ime jàmbånadamayàþ pàdapàþ kasya tejasà 4.050.007a kà¤canàni ca padmàni jàtàni vimale jale 4.050.007c kathaü matsyà÷ ca sauvarõà caranti saha kacchapaiþ 4.050.008a àtmànam anubhàvaü ca kasya caitat tapobalam 4.050.008c ajànatàü naþ sarveùàü sarvam àkhyàtum arhasi 4.050.009a evam uktà hanumatà tàpasã dharmacàriõã 4.050.009c pratyuvàca hanåmantaü sarvabhåtahite ratà 4.050.010a mayo nàma mahàtejà màyàvã dànavarùabhaþ 4.050.010c tenedaü nirmitaü sarvaü màyayà kà¤canaü vanam 4.050.011a purà dànavamukhyànàü vi÷vakarmà babhåva ha 4.050.011c yenedaü kà¤canaü divyaü nirmitaü bhavanottamam 4.050.012a sa tu varùasahasràõi tapas taptvà mahàvane 4.050.012c pitàmahàd varaü lebhe sarvam au÷asanaü dhanam 4.050.013a vidhàya sarvaü balavàn sarvakàme÷varas tadà 4.050.013c uvàsa sukhitaþ kàlaü kaü cid asmin mahàvane 4.050.014a tam apsarasi hemàyàü saktaü dànavapuügavam 4.050.014c vikramyaivà÷aniü gçhya jaghàne÷aþ puraüdaraþ 4.050.015a idaü ca brahmaõà dattaü hemàyai vanam uttamam 4.050.015c ÷à÷vataþ kàmabhoga÷ ca gçhaü cedaü hiraõmayam 4.050.016a duhità merusàvarõer ahaü tasyàþ svayaü prabhà 4.050.016c idaü rakùàmi bhavanaü hemàyà vànarottama 4.050.017a mama priyasakhã hemà nçttagãtavi÷àradà 4.050.017c tayà dattavarà càsmi rakùàmi bhavanottamam 4.050.018a kiü kàryaü kasya và hetoþ kàntàràõi prapadyatha 4.050.018c kathaü cedaü vanaü durgaü yuùmàbhir upalakùitam 4.050.019a imàny abhyavahàryàõi målàni ca phalàni ca 4.050.019c bhuktvà pãtvà ca pànãyaü sarvaü me vaktum arhatha 4.051.001a atha tàn abravãt sarvàn vi÷ràntàn hariyåthapàn 4.051.001c idaü vacanam ekàgrà tàpasã dharmacàriõã 4.051.002a vànarà yadi vaþ khedaþ pranaùñaþ phalabhakùaõàt 4.051.002c yadi caitan mayà ÷ràvyaü ÷rotum icchàmi kathyatàm 4.051.003a tasyàs tad vacanaü ÷rutvà hanumàn màrutàtmajaþ 4.051.003c àrjavena yathàtattvam àkhyàtum upacakrame 4.051.004a ràjà sarvasya lokasya mahendravaruõopamaþ 4.051.004c ràmo dà÷arathiþ ÷rãmàn praviùño daõóakàvanam 4.051.005a lakùmaõena saha bhràtrà vaidehyà càpi bhàryayà 4.051.005c tasya bhàryà janasthànàd ràvaõena hçtà balàt 4.051.006a vãras tasya sakhà ràj¤aþ sugrãvo nàma vànaraþ 4.051.006c ràjà vànaramukhyànàü yena prasthàpità vayam 4.051.007a agastyacaritàm à÷àü dakùiõàü yamarakùitàm 4.051.007c sahaibhir vànarair mukhyair aïgadapramukhair vayam 4.051.008a ràvaõaü sahitàþ sarve ràkùasaü kàmaråpiõam 4.051.008c sãtayà saha vaidehyà màrgadhvam iti coditàþ 4.051.009a vicitya tu vayaü sarve samagràü dakùiõàü di÷am 4.051.009c bubhukùitàþ pari÷ràntà vçkùamålam upà÷ritàþ 4.051.010a vivarõavadanàþ sarve sarve dhyànaparàyaõàþ 4.051.010c nàdhigacchàmahe pàraü magnà÷ cintàmahàrõave 4.051.011a càrayantas tata÷ cakùur dçùñavanto mahad bilam 4.051.011c latàpàdapasaüchannaü timireõa samàvçtam 4.051.012a asmàd dhaüsà jalaklinnàþ pakùaiþ salilareõubhiþ 4.051.012c kuraràþ sàrasà÷ caiva niùpatanti patatriõaþ 4.051.012e sàdhv atra pravi÷àmeti mayà tåktàþ plavaügamàþ 4.051.013a teùàm api hi sarveùàm anumànam upàgatam 4.051.013c gacchàmaþ pravi÷àmeti bhartçkàryatvarànvitàþ 4.051.014a tato gàóhaü nipatità gçhya hastau parasparam 4.051.014c idaü praviùñàþ sahasà bilaü timirasaüvçtam 4.051.015a etan naþ kàyam etena kçtyena vayam àgatàþ 4.051.015c tvàü caivopagatàþ sarve paridyånà bubhukùitàþ 4.051.016a àtithyadharmadattàni målàni ca phalàni ca 4.051.016c asmàbhir upabhuktàni bubhukùàparipãóitaiþ 4.051.017a yat tvayà rakùitàþ sarve mriyamàõà bubhukùayà 4.051.017c bråhi pratyupakàràrthaü kiü te kurvantu vànaràþ 4.051.018a evam uktà tu sarvaj¤à vànarais taiþ svayaüprabhà 4.051.018c pratyuvàca tataþ sarvàn idaü vànarayåthapam 4.051.019a sarveùàü parituùñàsmi vànaràõàü tarasvinàm 4.051.019c carantyà mama dharmeõa na kàryam iha kena cit 4.052.001a evam uktaþ ÷ubhaü vàkyaü tàpasyà dharmasaühitam 4.052.001c uvàca hanumàn vàkyaü tàm aninditaceùñitàm 4.052.002a ÷araõaü tvàü prapannàþ smaþ sarve vai dharmacàriõi 4.052.002c yaþ kçtaþ samayo 'smàkaü sugrãveõa mahàtmanà 4.052.002e sa tu kàlo vyatikrànto bile ca parivartatàm 4.052.003a sà tvam asmàd bilàd ghoràd uttàrayitum arhasi 4.052.004a tasmàt sugrãvavacanàd atikràntàn gatàyuùaþ 4.052.004c tràtum arhasi naþ sarvàn sugrãvabhaya÷aïkitàn 4.052.005a mahac ca kàryam asmàbhiþ kartavyaü dharmacàriõi 4.052.005c tac càpi na kçtaü kàryam asmàbhir iha vàsibhiþ 4.052.006a evam uktà hanumatà tàpasã vàkyam abravãt 4.052.006c jãvatà duùkaraü manye praviùñena nivartitum 4.052.007a tapasas tu prabhàvena niyamopàrjitena ca 4.052.007c sarvàn eva bilàd asmàd uddhariùyàmi vànaràn 4.052.008a nimãlayata cakùåüùi sarve vànarapuügavàþ 4.052.008c na hi niùkramituü ÷akyam animãlitalocanaiþ 4.052.009a tataþ saümãlitàþ sarve sukumàràïgulaiþ karaiþ 4.052.009c sahasà pidadhur dçùñiü hçùñà gamanakàïkùiõaþ 4.052.010a vànaràs tu mahàtmàno hastaruddhamukhàs tadà 4.052.010c nimeùàntaramàtreõa bilàd uttàritàs tayà 4.052.011a tatas tàn vànaràn sarvàüs tàpasã dharmacàriõã 4.052.011c niþsçtàn viùamàt tasmàt samà÷vàsyedam abravãt 4.052.012a eùa vindhyo giriþ ÷rãmàn nànàdrumalatàyutaþ 4.052.012c eùa prasavaõaþ ÷ailaþ sàgaro 'yaü mahodadhiþ 4.052.013a svasti vo 'stu gamiùyàmi bhavanaü vànararùabhàþ 4.052.013c ity uktvà tad bilaü ÷rãmat pravive÷a svayaüprabhà 4.052.014a tatas te dadç÷ur ghoraü sàgaraü varuõàlayam 4.052.014c apàram abhigarjantaü ghorair årmibhir àkulam 4.052.015a mayasya màyà vihitaü giridurgaü vicinvatàm 4.052.015c teùàü màso vyatikrànto yo ràj¤à samayaþ kçtaþ 4.052.016a vindhyasya tu gireþ pàde saüprapuùpitapàdape 4.052.016c upavi÷ya mahàbhàgà÷ cintàm àpedire tadà 4.052.017a tataþ puùpàtibhàràgràül latà÷atasamàvçtàn 4.052.017c drumàn vàsantikàn dçùñvà babhåvur bhaya÷aïkitàþ 4.052.018a te vasantam anupràptaü prativedya parasparam 4.052.018c naùñasaüde÷akàlàrthà nipetur dharaõãtale 4.052.019a sa tu siüharùabha skandhaþ pãnàyatabhujaþ kapiþ 4.052.019c yuvaràjo mahàpràj¤a aïgado vàkyam abravãt 4.052.020a ÷àsanàt kapiràjasya vayaü sarve vinirgatàþ 4.052.020c màsaþ pårõo bilasthànàü harayaþ kiü na budhyate 4.052.021a tasminn atãte kàle tu sugrãveõa kçte svayam 4.052.021c pràyopave÷anaü yuktaü sarveùàü ca vanaukasàm 4.052.022a tãkùõaþ prakçtyà sugrãvaþ svàmibhàve vyavasthitaþ 4.052.022c na kùamiùyati naþ sarvàn aparàdhakçto gatàn 4.052.023a apravçttau ca sãtàyàþ pàpam eva kariùyati 4.052.023c tasmàt kùamam ihàdyaiva pràyopavi÷anaü hi naþ 4.052.024a tyaktvà putràü÷ ca dàràü÷ ca dhanàni ca gçhàõi ca 4.052.024c yàvan na ghàtayed ràjà sarvàn pratigatàn itaþ 4.052.024e vadhenàpratiråpeõa ÷reyàn mçtyur ihaiva naþ 4.052.025a na càhaü yauvaràjyena sugrãveõàbhiùecitaþ 4.052.025c narendreõàbhiùikto 'smi ràmeõàkliùñakarmaõà 4.052.026a sa pårvaü baddhavairo màü ràjà dçùñvà vyatikramam 4.052.026c ghàtayiùyati daõóena tãkùõena kçtani÷cayaþ 4.052.027a kiü me suhçdbhir vyasanaü pa÷yadbhir jãvitàntare 4.052.027c ihaiva pràyam àsiùye puõye sàgararodhasi 4.052.028a etac chrutvà kumàreõa yuvaràjena bhàùitam 4.052.028c sarve te vànara÷reùñhàþ karuõaü vàkyam abruvan 4.052.029a tãkùõaþ prakçtyà sugrãvaþ priyàsakta÷ ca ràghavaþ 4.052.029c adçùñàyàü ca vaidehyàü dçùñvàsmàü÷ ca samàgatàn 4.052.030a ràghavapriyakàmàrthaü ghàtayiùyaty asaü÷ayam 4.052.030c na kùamaü càparàddhànàü gamanaü svàmipàr÷vataþ 4.052.031a plavaügamànàü tu bhayàrditànàü; ÷rutvà vacas tàra idaü babhàùe 4.052.031c alaü viùàdena bilaü pravi÷ya; vasàma sarve yadi rocate vaþ 4.052.032a idaü hi màyà vihitaü sudurgamaü; prabhåtavçkùodakabhojyapeyam 4.052.032c ihàsti no naiva bhayaü puraüdaràn; na ràghavàd vànararàjato 'pi và 4.052.033a ÷rutvàïgadasyàpi vaco 'nukålam; åcu÷ ca sarve harayaþ pratãtàþ 4.052.033c yathà na hanyema tathàvidhànam; asaktam adyaiva vidhãyatàü naþ 4.053.001a tathà bruvati tàre tu tàràdhipativarcasi 4.053.001c atha mene hçtaü ràjyaü hanumàn aïgadena tat 4.053.002a buddhyà hy aùñàïgayà yuktaü caturbalasamanvitam 4.053.002c caturda÷aguõaü mene hanumàn vàlinaþ sutam 4.053.003a àpåryamàõaü ÷a÷vac ca tejobalaparàkramaiþ 4.053.003c ÷a÷inaü ÷uklapakùàdau vardhamànam iva ÷riyà 4.053.004a bçhaspatisamaü buddhyà vikrame sadç÷aü pituþ 4.053.004c ÷u÷råùamàõaü tàrasya ÷ukrasyeva puraüdaram 4.053.005a bhartur arthe pari÷ràntaü sarva÷àstravi÷àradam 4.053.005c abhisaüdhàtum àrebhe hanumàn aïgadaü tataþ 4.053.006a sa caturõàm upàyànàü tçtãyam upavarõayan 4.053.006c bhedayàm àsa tàn sarvàn vànaràn vàkyasaüpadà 4.053.007a teùu sarveùu bhinneùu tato 'bhãùayad aïgadam 4.053.007c bhãùaõair bahubhir vàkyaiþ kopopàyasamanvitaiþ 4.053.008a tvaü samarthataraþ pitrà yuddhe tàreya vai dhuram 4.053.008c dçóhaü dhàrayituü ÷aktaþ kapiràjyaü yathà pità 4.053.009a nityam asthiracittà hi kapayo haripuügava 4.053.009c nàj¤àpyaü viùahiùyanti putradàràn vinà tvayà 4.053.010a tvàü naite hy anuyu¤jeyuþ pratyakùaü pravadàmi te 4.053.010c yathàyaü jàmbavàn nãlaþ suhotra÷ ca mahàkapiþ 4.053.011a na hy ahaü ta ime sarve sàmadànàdibhir guõaiþ 4.053.011c daõóena na tvayà ÷akyàþ sugrãvàd apakarùitum 4.053.012a vigçhyàsanam apy àhur durbalena balãyasaþ 4.053.012c àtmarakùàkaras tasmàn na vigçhõãta durbalaþ 4.053.013a yàü cemàü manyase dhàtrãm etad bilam iti ÷rutam 4.053.013c etal lakùmaõabàõànàm ãùatkàryaü vidàraõe 4.053.014a svalpaü hi kçtam indreõa kùipatà hy a÷aniü purà 4.053.014c lakùmaõo ni÷itair bàõair bhindyàt patrapuñaü yathà 4.053.014e lakùmaõasya ca nàràcà bahavaþ santi tadvidhàþ 4.053.015a avasthàne yadaiva tvam àsiùyasi paraütapa 4.053.015c tadaiva harayaþ sarve tyakùyanti kçtani÷cayàþ 4.053.016a smarantaþ putradàràõàü nityodvignà bubhukùitàþ 4.053.016c khedità duþkha÷ayyàbhis tvàü kariùyanti pçùñhataþ 4.053.017a sa tvaü hãnaþ suhçdbhi÷ ca hitakàmai÷ ca bandhubhiþ 4.053.017c tçõàd api bhç÷odvignaþ spandamànàd bhaviùyasi 4.053.018a na ca jàtu na hiüsyus tvàü ghorà lakùmaõasàyakàþ 4.053.018c apavçttaü jighàüsanto mahàvegà duràsadàþ 4.053.019a asmàbhis tu gataü sàrdhaü vinãtavad upasthitam 4.053.019c ànupårvyàt tu sugrãvo ràjye tvàü sthàpayiùyati 4.053.020a dharmakàmaþ pitçvyas te prãtikàmo dçóhavrataþ 4.053.020c ÷uciþ satyapratij¤a÷ ca nà tvàü jàtu jighàüsati 4.053.021a priyakàma÷ ca te màtus tadarthaü càsya jãvitam 4.053.021c tasyàpatyaü ca nàsty anyat tasmàd aïgada gamyatàm 4.054.001a ÷rutvà hanumato vàkyaü pra÷ritaü dharmasaühitam 4.054.001c svàmisatkàrasaüyuktam aïgado vàkyam abravãt 4.054.002a sthairyaü sarvàtmanà ÷aucam ànç÷aüsyam athàrjavam 4.054.002c vikramai÷ caiva dhairyaü ca sugrãve nopapadyate 4.054.003a bhràtur jyeùñhasya yo bhàryàü jãvito mahiùãü priyàm 4.054.003c dharmeõa màtaraü yas tu svãkaroti jugupsitaþ 4.054.004a kathaü sa dharmaü jànãte yena bhràtrà duràtmanà 4.054.004c yuddhàyàbhiniyuktena bilasya pihitaü mukham 4.054.005a satyàt pàõigçhãta÷ ca kçtakarmà mahàya÷àþ 4.054.005c vismçto ràghavo yena sa kasya sukçtaü smaret 4.054.006a lakùmaõasya bhayàd yena nàdharmabhayabhãruõà 4.054.006c àdiùñà màrgituü sãtàü dharmam asmin kathaü bhavet 4.054.007a tasmin pàpe kçtaghne tu smçtihãne calàtmani 4.054.007c àryaþ ko vi÷vasej jàtu tat kulãno jijãviùuþ 4.054.008a ràjye putraü pratiùñhàpya saguõo nirguõo 'pi và 4.054.008c kathaü ÷atrukulãnaü màü sugrãvo jãvayiùyati 4.054.009a bhinnamantro 'paràddha÷ ca hãna÷aktiþ kathaü hy aham 4.054.009c kiùkindhàü pràpya jãveyam anàtha iva durbalaþ 4.054.010a upàü÷udaõóena hi màü bandhanenopapàdayet 4.054.010c ÷añhaþ kråro nç÷aüsa÷ ca sugrãvo ràjyakàraõàt 4.054.011a bandhanàc càvasàdàn me ÷reyaþ pràyopave÷anam 4.054.011c anujànãta màü sarve gçhàn gacchantu vànaràþ 4.054.012a ahaü vaþ pratijànàmi na gamiùyàmy ahaü purãm 4.054.012c ihaiva pràyam àsiùye ÷reyo maraõam eva me 4.054.013a abhivàdanapårvaü tu ràjà ku÷alam eva ca 4.054.013c vàcyas tato yavãyàn me sugrãvo vànare÷varaþ 4.054.014a àrogyapårvaü ku÷alaü vàcyà màtà rumà ca me 4.054.014c màtaraü caiva me tàràm à÷vàsayitum arhatha 4.054.015a prakçtyà priyaputrà sà sànukro÷à tapasvinã 4.054.015c vinaùñaü màm iha ÷rutvà vyaktaü hàsyati jãvitam 4.054.016a etàvad uktvà vacanaü vçddhàn apy abhivàdya ca 4.054.016c saüvive÷àïgado bhåmau rudan darbheùu durmanàþ 4.054.017a tasya saüvi÷atas tatra rudanto vànararùabhàþ 4.054.017c nayanebhyaþ pramumucur uùõaü vai vàriduþkhitàþ 4.054.018a sugrãvaü caiva nindantaþ pra÷aüsanta÷ ca vàlinam 4.054.018c parivàryàïgado sarve vyavasyan pràyam àsitum 4.054.019a mataü tad vàliputrasya vij¤àya plavagarùabhàþ 4.054.019c upaspç÷yodakaü sarve pràïmukhàþ samupàvi÷an 4.054.019e dakùiõàgreùu darbheùu udaktãraü samà÷ritàþ 4.054.020a sa saüvi÷adbhir bahubhir mahãdharo; mahàdrikåñapramitaiþ plavaügamaiþ 4.054.021c babhåva saünàditanirjharàntaro; bhç÷aü nadadbhir jaladair ivolbaõaiþ 4.055.001a upaviùñàs tu te sarve yasmin pràyaü giristhale 4.055.001c harayo gçdhraràja÷ ca taü de÷am upacakrame 4.055.002a sàmpàtir nàma nàmnà tu cirajãvã vihaügamaþ 4.055.002c bhràtà jañàyuùaþ ÷rãmàn prakhyàtabalapauruùaþ 4.055.003a kandaràd abhiniùkramya sa vindhyasya mahàgireþ 4.055.003c upaviùñàn harãn dçùñvà hçùñàtmà giram abravãt 4.055.004a vidhiþ kila naraü loke vidhànenànuvartate 4.055.004c yathàyaü vihito bhakùya÷ ciràn mahyam upàgataþ 4.055.005a paramparàõàü bhakùiùye vànaràõàü mçtaü mçtam 4.055.005c uvàcaivaü vacaþ pakùã tàn nirãkùya plavaügamàn 4.055.006a tasya tadvacanaü ÷rutvà bhakùalubdhasya pakùiõaþ 4.055.006c aïgadaþ param àyasto hanåmantam athàbravãt 4.055.007a pa÷ya sãtàpade÷ena sàkùàd vaivasvato yamaþ 4.055.007c imaü de÷am anupràpto vànaràõàü vipattaye 4.055.008a ràmasya na kçtaü kàryaü ràj¤o na ca vacaþ kçtam 4.055.008c harãõàm iyam aj¤àtà vipattiþ sahasàgatà 4.055.009a vaidehyàþ priyakàmena kçtaü karma jañàyuùà 4.055.009c gçdhraràjena yat tatra ÷rutaü vas tad a÷eùataþ 4.055.010a tathà sarvàõi bhåtàni tiryagyonigatàny api 4.055.010c priyaü kurvanti ràmasya tyaktvà pràõàn yathà vayam 4.055.011a ràghavàrthe pari÷ràntà vayaü saütyaktajãvitàþ 4.055.011c kàntàràõi prapannàþ sma na ca pa÷yàma maithilãm 4.055.012a sa sukhã gçdhraràjas tu ràvaõena hato raõe 4.055.012c mukta÷ ca sugrãvabhayàd gata÷ ca paramàü gatim 4.055.013a jañàyuùo vinà÷ena ràj¤o da÷arathasya ca 4.055.013c haraõena ca vaidehyàþ saü÷ayaü harayo gatàþ 4.055.014a ràmalakùmaõayor vàsàm araõye saha sãtayà 4.055.014c ràghavasya ca bàõena vàlina÷ ca tathà vadhaþ 4.055.015a ràmakopàd a÷eùàõàü ràkùasànàü tathà vadhaþ 4.055.015c kaikeyyà varadànena idaü hi vikçtaü kçtam 4.055.016a tat tu ÷rutvà tadà vàkyam aïgadasya mukhodgatam 4.055.016c abravãd vacanaü gçdhras tãkùõatuõóo mahàsvanaþ 4.055.017a ko 'yaü girà ghoùayati pràõaiþ priyatarasya me 4.055.017c jañàyuùo vadhaü bhràtuþ kampayann iva me manaþ 4.055.018a katham àsãj janasthàne yuddhaü ràkùasagçdhrayoþ 4.055.018c nàmadheyam idaü bhràtu÷ cirasyàdya mayà ÷rutam 4.055.019a yavãyaso guõaj¤asya ÷làghanãyasya vikramaiþ 4.055.019c tad iccheyam ahaü ÷rotuü vinà÷aü vànararùabhàþ 4.055.020a bhràtur jañàyuùas tasya janasthànanivàsinaþ 4.055.020c tasyaiva ca mama bhràtuþ sakhà da÷arathaþ katham 4.055.020e yasya ràmaþ priyaþ putro jyeùñho gurujanapriyaþ 4.055.021a såryàü÷udagdhapakùatvàn na ÷aknomi visarpitum 4.055.021c iccheyaü parvatàd asmàd avatartum ariüdamàþ 4.056.001a ÷okàd bhraùñasvaram api ÷rutvà te hariyåthapàþ 4.056.001c ÷raddadhur naiva tad vàkyaü karmaõà tasya ÷aïkitàþ 4.056.002a te pràyam upaviùñàs tu dçùñvà gçdhraü plavaügamàþ 4.056.002c cakrur buddhiü tadà raudràü sarvàn no bhakùayiùyati 4.056.003a sarvathà pràyam àsãnàn yadi no bhakùayiùyati 4.056.003c kçtakçtyà bhaviùyàmaþ kùipraü siddhim ito gatàþ 4.056.004a etàü buddhiü tata÷ cakruþ sarve te vànararùabhàþ 4.056.004c avatàrya gireþ ÷çïgàd gçdhram àhàïgadas tadà 4.056.005a babhåvur kùarajo nàma vànarendraþ pratàpavàn 4.056.005c mamàryaþ pàrthivaþ pakùin dhàrmikau tasya càtmajau 4.056.006a sugrãva÷ caiva valã ca putràv oghabalàv ubhau 4.056.006c loke vi÷rutakarmàbhåd ràjà vàlã pità mama 4.056.007a ràjà kçtsnasya jagata ikùvàkåõàü mahàrathaþ 4.056.007c ràmo dà÷arathiþ ÷rãmàn praviùño daõóakàvanam 4.056.008a lakùmaõena saha bhràtrà vaidehyà càpi bhàryayà 4.056.008c pitur nide÷anirato dharmyaü panthànam à÷ritaþ 4.056.008e tasya bhàryà janasthànàd ràvaõena hçtà balàt 4.056.009a ràmasya ca pitur mitraü jañàyur nàma gçdhraràñ 4.056.009c dadar÷a sãtàü vaidehãü hriyamàõàü vihàyasà 4.056.010a ràvaõaü virathaü kçtvà sthàpayitvà ca maithilãm 4.056.010c pari÷rànta÷ ca vçddha÷ ca ràvaõena hato raõe 4.056.011a evaü gçdhro hatas tena ràvaõena bahãyasà 4.056.011c saüskçta÷ càpi ràmeõa gata÷ ca gatim uttamàm 4.056.012a tato mama pitçvyeõa sugrãveõa mahàtmanà 4.056.012c cakàra ràghavaþ sakhyaü so 'vadhãt pitaraü mama 4.056.013a màma pitrà viruddho hi sugrãvaþ sacivaiþ saha 4.056.013c nihatya vàlinaü ràmas tatas tam abhiùecayat 4.056.014a sa ràjye sthàpitas tena sugrãvo vànare÷varaþ 4.056.014c ràjà vànaramukhyànàü yena prasthàpità vayam 4.056.015a evaü ràmaprayuktàs tu màrgamàõàs tatas tataþ 4.056.015c vaidehãü nàdhigacchàmo ràtrau såryaprabhàm iva 4.056.016a te vayaü daõdakàraõyaü vicitya susamàhitàþ 4.056.016c aj¤ànàt tu praviùñàþ sma dharaõyà vivçtaü bilam 4.056.017a mayasya màyà vihitaü tad bilaü ca vicinvatàm 4.056.017c vyatãtas tatra no màso yo ràj¤à sàmayaþ kçtaþ 4.056.018a te vayaü kapiràjasya sarve vacanakàriõaþ 4.056.018c kçtàü saüsthàm atikràntà bhayàt pràyam upàsmahe 4.056.019a kruddhe tasmiüs tu kàkutsthe sugrãve ca salakùmaõe 4.056.019c gatànàm api sarveùàü tatra no nàsti jãvitam 4.057.001a ity uktaþ karuõaü vàkyaü vànarais tyaktajãvitaiþ 4.057.001c sabàùpo vànaràn gçdhraþ pratyuvàca mahàsvanaþ 4.057.002a yavãyàn mama sa bhràtà jañàyur nàma vànaràþ 4.057.002c yamàkhyàta hataü yuddhe ràvaõena balãyasà 4.057.003a vçddhabhàvàd apakùatvàc chçõvaüs tad api marùaye 4.057.003c na hi me ÷aktir adyàsti bhràtur vairavimokùaõe 4.057.004a purà vçtravadhe vçtte sa càhaü ca jayaiùiõau 4.057.004c àdityam upayàtau svo jvalantaü ra÷mimàlinam 4.057.005a àvçtyàkà÷amàrgeõa javena sma gatau bhç÷am 4.057.005c madhyaü pràpte ca sårye ca jañàyur avasãdati 4.057.006a tam ahaü bhràtaraü dçùñvà såryara÷mibhir arditam 4.057.006c pakùàbhyaü chàdayàm àsa snehàt paramavihvalam 4.057.007a nirdagdhapakùaþ patito vindhye 'haü vànarottamàþ 4.057.007c aham asmin vasan bhràtuþ pravçttiü nopalakùaye 4.057.008a jañàyuùas tv evam ukto bhràtrà saüpàtinà tadà 4.057.008c yuvaràjo mahàpràj¤aþ pratyuvàcàïgadas tadà 4.057.009a jañàyuùo yadi bhràtà ÷rutaü te gaditaü mayà 4.057.009c àkhyàhi yadi jànàsi nilayaü tasya rakùasaþ 4.057.010a adãrghadar÷inaü taü và ràvaõaü ràkùasàdhipam 4.057.010c antike yadi và dåre yadi jànàsi ÷aüsa naþ 4.057.011a tato 'bravãn mahàtejà jyeùñho bhràtà jañàyuùaþ 4.057.011c àtmànuråpaü vacanaü vànaràn saüpraharùayan 4.057.012a nirdagdhapakùo gçdhro 'haü gatavãryaþ plavaügamàþ 4.057.012c vàïmàtreõa tu ràmasya kariùye sàhyam uttamam 4.057.013a jànàmi vàruõàl lokàn viùõos traivikramàn api 4.057.013c devàsuravimardàü÷ ca amçtasya ca manthanam 4.057.014a ràmasya yad idaü kàryaü kartavyaü prathamaü mayà 4.057.014c jarayà ca hçtaü tejaþ pràõà÷ ca ÷ithilà mama 4.057.015a taruõã råpasaüpannà sarvàbharaõabhåùità 4.057.015c hriyamàõà mayà dçùñà ràvaõena duràtmanà 4.057.016a kro÷antã ràma ràmeti lakùmaõeti ca bhàminã 4.057.016c bhåùaõàny apavidhyantã gàtràõi ca vidhunvatã 4.057.017a såryaprabheva ÷ailàgre tasyàþ kau÷eyam uttamam 4.057.017c asite ràkùase bhàti yathà và taóidambude 4.057.018a tàü tu sãtàm ahaü manye ràmasya parikãrtanàt 4.057.018c ÷råyatàü me kathayato nilayaü tasya rakùasaþ 4.057.019a putro vi÷ravasaþ sàkùàd bhràtà vai÷ravaõasya ca 4.057.019c adhyàste nagarãü laïkàü ràvaõo nàma ràkasaþ 4.057.020a ito dvãpe samudrasya saüpårõe ÷atayojane 4.057.020c tasmiül laïkà purã ramyà nirmità vi÷vakarmaõà 4.057.021a tasyàü vasati vaidehã dãnà kau÷eyavàsinã 4.057.021c ràvaõàntaþpure ruddhà ràkùasãbhiþ surakùità 4.057.022a janakasyàtmajàü ràj¤as tasyàü drakùyatha maithilãm 4.057.022c laïkàyàm atha guptàyàü sàgareõa samantataþ 4.057.023a saüpràpya sàgarasyàntaü saüpårõaü ÷atayojanam 4.057.023c àsàdya dakùiõaü kålaü tato drakùyatha ràvaõam 4.057.024a tatraiva tvaritàþ kùipraü vikramadhvaü plavaügamàþ 4.057.024c j¤ànena khalu pa÷yàmi dçùñvà pratyàgamiùyatha 4.057.025a àdyaþ panthàþ kuliïgànàü ye cànye dhànyajãvinaþ 4.057.025c dvitãyo balibhojànàü ye ca vçkùaphalà÷inaþ 4.057.026a bhàsàs tçtãyaü gacchanti krau¤cà÷ ca kuraraiþ saha 4.057.026c ÷yenà÷ caturthaü gacchanti gçdhrà gacchanti pa¤camam 4.057.027a balavãryopapannànàü råpayauvana÷àlinàm 4.057.027c ùaùñhas tu panthà haüsànàü vainateyagatiþ parà 4.057.027e vainateyàc ca no janma sarveùàü vànararùabhàþ 4.057.028a garhitaü tu kçtaü karma yena sma pi÷ità÷anàþ 4.057.028c ihastho 'haü prapa÷yàmi ràvaõaü jànakãü tathà 4.057.029a asmàkam api sauvarõaü divyaü cakùurbalaü tathà 4.057.029c tasmàd àhàravãryeõa nisargeõa ca vànaràþ 4.057.029e àyojana÷atàt sàgràd vayaü pa÷yàma nitya÷aþ 4.057.030a asmàkaü vihità vçttir nisàrgeõa ca dårataþ 4.057.030c vihità pàdamåle tu vçtti÷ caraõayodhinàm 4.057.031a upàyo dç÷yatàü ka÷ cil laïghane lavaõàmbhasaþ 4.057.031c abhigamya tu vaidehãü samçddhàrthà gamiùyatha 4.057.032a samudraü netum icchàmi bhavadbhir varuõàlayam 4.057.032c pradàsyàmy udakaü bhràtuþ svargatasya mahàtmanaþ 4.057.033a tato nãtvà tu taü de÷aü tãre nadanadãpateþ 4.057.033c nirdagdhapakùaü saüpàtiü vànaràþ sumahaujasaþ 4.057.034a punaþ pratyànayitvà vai taü de÷aü patage÷varam 4.057.034c babhåvur vànarà hçùñàþ pravçttim upalabhya te 4.058.001a tatas tad amçtàsvàdaü gçdhraràjena bhàùitam 4.058.001c ni÷amya vadato hçùñàs te vacaþ plavagarùabhàþ 4.058.002a jàmbavàn vai hari÷reùñhaþ saha sarvaiþ plavaügamaiþ 4.058.002c bhåtalàt sahasotthàya gçdhraràjànam abravãt 4.058.003a kva sãtà kena và dçùñà ko và harati maithilãm 4.058.003c tad àkhyàtu bhavàn sarvaü gatir bhava vanaukasàm 4.058.004a ko dà÷arathibàõànàü vajraveganipàtinàm 4.058.004c svayaü lakùmaõam uktànàü na cintayati vikramam 4.058.005a sa harãn prãtisaüyuktàn sãtà ÷rutisamàhitàn 4.058.005c punar à÷vàsayan prãta idaü vacanam abravãt 4.058.006a ÷råyatàm iha vaidehyà yathà me haraõaü ÷rutam 4.058.006c yena càpi mamàkhyàtaü yatra càyatalocanà 4.058.007a aham asmin girau durge bahuyojanam àyate 4.058.007c ciràn nipatito vçddhaþ kùãõapràõaparàkramaþ 4.058.008a taü màm evaügataü putraþ supàr÷vo nàma nàmataþ 4.058.008c àhàreõa yathàkàlaü bibharti patatàü varaþ 4.058.009a tãkùõakàmàs tu gandharvàs tãkùõakopà bhujaügamàþ 4.058.009c mçgàõàü tu bhayaü tãkùõaü tatas tãkùõakùudhà vayam 4.058.010a sa kadà cit kùudhàrtasya mama càhàrakàïkùiõaþ 4.058.010c gatasåryo 'hani pràpto mama putro hy anàmiùaþ 4.058.011a sa mayà vçddhabhàvàc ca kopàc ca paribhartsitaþ 4.058.011c kùutpipàsà parãtena kumàraþ patatàü varaþ 4.058.012a sa mamàhàrasaürodhàt pãóitaþ prãtivardhanaþ 4.058.012c anumànya yathàtattvam idaü vacanam abravãt 4.058.013a ahaü tàta yathàkàlam àmiùàrthã kham àplutaþ 4.058.013c mahendrasya girer dvàram àvçtya ca samàsthitaþ 4.058.014a tatra sattvasahasràõàü sàgaràntaracàriõàm 4.058.014c panthànam eko 'dhyavasaü saüniroddhum avàïmukhaþ 4.058.015a tatra ka÷ cin mayà dçùñaþ såryodayasamaprabhàm 4.058.015c striyam àdàya gacchan vai bhinnà¤janacayopamaþ 4.058.016a so 'ham abhyavahàràrthã tau dçùñvà kçtani÷cayaþ 4.058.016c tena sàmnà vinãtena panthànam abhiyàcitaþ 4.058.017a na hi sàmopapannànàü prahartà vidyate kva cit 4.058.017c nãceùv api janaþ ka÷ cit kim aïga bata madvidhaþ 4.058.018a sa yàtas tejasà vyoma saükùipann iva vegataþ 4.058.018c athàhaü khe carair bhåtair abhigamya sabhàjitaþ 4.058.019a diùñyà jãvasi tàteti abruvan màü maharùayaþ 4.058.019c kathaü cit sakalatro 'sau gatas te svasty asaü÷ayam 4.058.020a evam uktas tato 'haü taiþ siddhaiþ parama÷obhanaiþ 4.058.020c sa ca me ràvaõo ràjà rakùasàü prativeditaþ 4.058.021a haran dà÷arather bhàryàü ràmasya janakàtmajàm 4.058.021c bhraùñàbharaõakau÷eyàü ÷okavegaparàjitàm 4.058.022a ràmalakùmaõayor nàma kro÷antãü muktamårdhajàm 4.058.022c eùa kàlàtyayas tàvad iti vàkyavidàü varaþ 4.058.023a etam arthaü samagraü me supàr÷vaþ pratyavedayat 4.058.023c tac chrutvàpi hi me buddhir nàsãt kà cit paràkrame 4.058.024a apakùo hi kathaü pakùã karma kiü cid upakramet 4.058.024c yat tu ÷akyaü mayà kartuü vàgbuddhiguõavartinà 4.058.025a ÷råyatàü tat pravakùyàmi bhavatàü pauruùà÷rayam 4.058.025c vàïmatibhyàü hi sàrveùàü kariùyàmi priyaü hi vaþ 4.058.025e yad dhi dà÷aratheþ kàryaü mama tan nàtra saü÷ayaþ 4.058.026a te bhavanto mati÷reùñhà balavanto manasvinaþ 4.058.026c sahitàþ kapiràjena devair api duràsadàþ 4.058.027a ràmalakùmaõabàõà÷ ca ni÷itàþ kaïkapatriõaþ 4.058.027c trayàõàm api lokànàü paryàptàs tràõanigrahe 4.058.028a kàmaü khalu da÷agrãvas tejobalasamanvitaþ 4.058.028c bhavatàü tu samarthànàü na kiü cid api duùkaram 4.058.029a tad alaü kàlasaügena kriyatàü buddhini÷cayaþ 4.058.029c na hi karmasu sajjante buddhimanto bhavadvidhàþ 4.059.001a tataþ kçtodakaü snàtaü taü gçdhraü hariyåthapàþ 4.059.001c upaviùñà girau durge parivàrya samantataþ 4.059.002a tam aïgadam upàsãnaü taiþ sarvair haribhir vçtam 4.059.002c janitapratyayo harùàt saüpàtiþ punar abravãt 4.059.003a kçtvà niþ÷abdam ekàgràþ ÷çõvantu harayo mama 4.059.003c tattvaü saükãrtayiùyàmi yathà jànàmi maithilãm 4.059.004a asya vindhyasya ÷ikhare patito 'smi purà vane 4.059.004c såryàtapaparãtàïgo nirdagdhaþ såryara÷mibhiþ 4.059.005a labdhasaüj¤as tu ùaóràtràd viva÷o vihvalann iva 4.059.005c vãkùamàõo di÷aþ sarvà nàbhijànàmi kiü cana 4.059.006a tatas tu sàgarठ÷ailàn nadãþ sarvàþ saràüsi ca 4.059.006c vanàny añavide÷àü÷ ca samãkùya matir àgamat 4.059.007a hçùñapakùigaõàkãrõaþ kandaràntarakåñavàn 4.059.007c dakùiõasyodadhes tãre vindhyo 'yam iti ni÷citaþ 4.059.008a àsãc càtrà÷ramaü puõyaü surair api supåjitam 4.059.008c çùir ni÷àkaro nàma yasminn ugratapàbhavat 4.059.009a aùñau varùasahasràõi tenàsminn çùiõà vinà 4.059.009c vasato mama dharmaj¤àþ svargate tu ni÷àkare 4.059.010a avatãrya ca vindhyàgràt kçcchreõa viùamàc chanaiþ 4.059.010c tãkùõadarbhàü vasumatãü duþkhena punar àgataþ 4.059.011a tam çùiü draùñu kàmo 'smi duþkhenàbhyàgato bhç÷am 4.059.011c jañàyuùà mayà caiva bahu÷o 'bhigato hi saþ 4.059.012a tasyà÷ramapadàbhyà÷e vavur vàtàþ sugandhinaþ 4.059.012c vçkùo nàpuùpitaþ ka÷ cid aphalo và na dç÷yate 4.059.013a upetya cà÷ramaü puõyaü vçkùamålam upà÷ritaþ 4.059.013c draùñukàmaþ pratãkùe ca bhagavantaü ni÷àkaram 4.059.014a athàpa÷yam adårastham çùiü jvalitatejasaü 4.059.014c kçtàbhiùekaü durdharùam upàvçttam udaïmukham 4.059.015a tam çkùàþ sçmarà vyàghràþ siühà nàgàþ sarãsçpàþ 4.059.015c parivàryopagacchanti dàtàraü pràõino yathà 4.059.016a tataþ pràptam çùiü j¤àtvà tàni sattvàni vai yayuþ 4.059.016c praviùñe ràjani yathà sarvaü sàmàtyakaü balam 4.059.017a çùis tu dçùñvà màü tuùñaþ praviùña÷ cà÷ramaü punaþ 4.059.017c muhårtamàtràn niùkramya tataþ kàryam apçcchata 4.059.018a saumya vaikalyatàü dçùñvà roüõàü te nàvagamyate 4.059.018c agnidagdhàv imau pakùau tvak caiva vraõità tava 4.059.019a dvau gçdhrau dçùñapårvau me màtari÷vasamau jave 4.059.019c gçdhràõàü caiva ràjànau bhràtarau kàmaråpiõau 4.059.020a jyeùñhas tvaü tu ca saüpàtir jañàyur anujas tava 4.059.020c mànuùaü råpam àsthàya gçhõãtàü caraõau mama 4.059.021a kiü te vyàdhisamutthànaü pakùayoþ patanaü katham 4.059.021c daõóo vàyaü dhçtaþ kena sarvam àkhyàhi pçcchataþ 4.060.001a tatas tad dàruõaü karma duùkaraü sàhasàt kçtam 4.060.001c àcacakùe muneþ sarvaü såryànugamanaü tathà 4.060.002a bhagavan vraõayuktatvàl lajjayà càkulendriyaþ 4.060.002c pari÷rànto na ÷aknomi vacanaü paribhàùitum 4.060.003a ahaü caiva jañàyu÷ ca saügharùàd darpamohitau 4.060.003c àkà÷aü patitau vãrau jighàsantau paràkramam 4.060.004a kailàsa÷ikhare baddhvà munãnàm agrataþ paõam 4.060.004c raviþ syàd anuyàtavyo yàvad astaü mahàgirim 4.060.005a athàvàü yugapat pràptàv apa÷yàva mahãtale 4.060.005c rathacakrapramàõàni nagaràõi pçthak pçthak 4.060.006a kva cid vàditraghoùàü÷ ca brahmaghoùàü÷ ca ÷u÷ruva 4.060.006c gàyantã÷ càïganà bahvãþ pa÷yàvo raktavàsasaþ 4.060.007a tårõam utpatya càkà÷am àdityapatham àsthitau 4.060.007c àvàm àlokayàvas tad vanaü ÷àdvalasaüsthitam 4.060.008a upalair iva saüchannà dç÷yate bhåþ ÷iloccayaiþ 4.060.008c àpagàbhi÷ ca saüvãtà såtrair iva vasuüdharà 4.060.009a himavàü÷ caiva vindhya÷ ca meru÷ ca sumahàn nagaþ 4.060.009c bhåtale saüprakà÷ante nàgà iva jalà÷aye 4.060.010a tãvrasveda÷ ca kheda÷ ca bhayaü càsãt tadàvayoþ 4.060.010c samàvi÷ata moha÷ ca mohàn mårchà ca dàruõà 4.060.011a na dig vij¤àyate yàmyà nàgenyà na ca vàruõã 4.060.011c yugànte niyato loko hato dagdha ivàgninà 4.060.012a yatnena mahatà bhåyo raviþ samavalokitaþ 4.060.012c tulyaþ pçthvãpramàõena bhàskaraþ pratibhàti nau 4.060.013a jañàyur màm anàpçcchya nipapàta mahãü tataþ 4.060.013c taü dçùñvà tårõam àkà÷àd àtmànaü muktavàn aham 4.060.014a pakùibhyàü ca mayà gupto jañàyur na pradahyata 4.060.014c pramàdàt tatra nirdagdhaþ patan vàyupathàd aham 4.060.015a à÷aïke taü nipatitaü janasthàne jañàyuùam 4.060.015c ahaü tu patito vindhye dagdhapakùo jaóãkçtaþ 4.060.016a ràjyena hãno bhràtrà ca pakùàbhyàü vikrameõa ca 4.060.016c sarvathà martum evecchan patiùye ÷ikharàd gireþ 4.061.001a evam uktvà muni÷reùñham arudaü duþkhito bhç÷am 4.061.001c atha dhyàtvà muhårtaü tu bhagavàn idam abravãt 4.061.002a pakùau ca te prapakùau ca punar anyau bhaviùyataþ 4.061.002c cakùuùã caiva pràõà÷ ca vikrama÷ ca balaü ca te 4.061.003a puràõe sumahat kàryaü bhaviùyaü hi mayà ÷rutam 4.061.003c dçùñaü me tapasà caiva ÷rutvà ca viditaü mama 4.061.004a ràjà da÷aratho nàma ka÷ cid ikùvàkunandanaþ 4.061.004c tasya putro mahàtejà ràmo nàma bhaviùyati 4.061.005a araõyaü ca saha bhràtrà lakùmaõena gamiùyati 4.061.005c tasminn arthe niyuktaþ san pitrà satyaparàkramaþ 4.061.006a nairçto ràvaõo nàma tasyà bhàryàü hariùyati 4.061.006c ràkùasendro janasthànàd avadhyaþ suradànavaiþ 4.061.007a sà ca kàmaiþ pralobhyantã bhakùyair bhojyai÷ ca maithilã 4.061.007c na bhokùyati mahàbhàgà duþkhamagnà ya÷asvinã 4.061.008a paramànnaü tu vaidehyà j¤àtvà dàsyati vàsavaþ 4.061.008c yad annam amçtaprakhyaü suràõàm api durlabham 4.061.009a tad annaü maithilã pràpya vij¤àyendràd idaü tv iti 4.061.009c agram uddhçtya ràmàya bhåtale nirvapiùyati 4.061.010a yadi jãvati me bhartà lakùmaõena saha prabhuþ 4.061.010c devatvaü gatayor vàpi tayor annam idaü tv iti 4.061.011a eùyanty anveùakàs tasyà ràmadåtàþ plavaügamàþ 4.061.011c àkhyeyà ràmamahiùã tvayà tebhyo vihaügama 4.061.012a sarvathà tu na gantavyam ãdç÷aþ kva gamiùyasi 4.061.012c de÷akàlau pratãkùasva pakùau tvaü pratipatsyase 4.061.013a utsaheyam ahaü kartum adyaiva tvàü sapakùakam 4.061.013c ihasthas tvaü tu lokànàü hitaü kàryaü kariùyasi 4.061.014a tvayàpi khalu tat kàryaü tayo÷ ca nçpaputrayoþ 4.061.014c bràhmaõànàü suràõàü ca munãnàü vàsavasya ca 4.061.015a icchàmy aham api draùñuü bhràtaru ràmalakùmaõau 4.061.015c necche ciraü dhàrayituü pràõàüs tyakùye kalevaram 4.062.001a etair anyai÷ ca bahubhir vàkyair vàkyavi÷àradaþ 4.062.001c màü pra÷asyàbhyanuj¤àpya praviùñaþ sa svam à÷ramam 4.062.002a kandaràt tu visarpitvà parvatasya ÷anaiþ ÷anaiþ 4.062.002c ahaü vindhyaü samàruhya bhavataþ pratipàlaye 4.062.003a adya tv etasya kàlasya sàgraü varùa÷ataü gatam 4.062.003c de÷akàlapratãkùo 'smi hçdi kçtvà muner vacaþ 4.062.004a mahàprasthànam àsàdya svargate tu ni÷àkare 4.062.004c màü nirdahati saütàpo vitarkair bahubhir vçtam 4.062.005a utthitàü maraõe buddhiü muni vàkyair nivartaye 4.062.005c buddhir yà tena me dattà pràõasaürakùaõàya tu 4.062.005e sà me 'panayate duþkhaü dãptevàgni÷ikhà tamaþ 4.062.006a budhyatà ca mayà vãryaü ràvaõasya duràtmanaþ 4.062.006c putraþ saütarjito vàgbhir na tràtà maithilã katham 4.062.007a tasyà vilapitaü ÷rutvà tau ca sãtà vinàkçtau 4.062.007c na me da÷arathasnehàt putreõotpàditaü priyam 4.062.008a tasya tv evaü bruvàõasya saüpàter vànaraiþ saha 4.062.008c utpetatus tadà pakùau samakùaü vanacàriõàm 4.062.009a sa dçùñvà svàü tanuü pakùair udgatair aruõacchadaiþ 4.062.009c praharùam atulaü lebhe vànaràü÷ cedam abravãt 4.062.010a ni÷àkarasya maharùeþ prabhàvàd amitàtmanaþ 4.062.010c àdityara÷minirdagdhau pakùau me punar utthitau 4.062.011a yauvane vartamànasya mamàsãd yaþ paràkramaþ 4.062.011c tam evàdyàvagacchàmi balaü pauruùam eva ca 4.062.012a sarvathà kriyatàü yatnaþ sãtàm adhigamiùyatha 4.062.012c pakùalàbho mamàyaü vaþ siddhipratyaya kàrakaþ 4.062.013a ity uktvà tàn harãn sarvàn saüpàtiþ patatàü varaþ 4.062.013c utpapàta gireþ ÷çïgàj jij¤àsuþ khagamo gatim 4.062.014a tasya tadvacanaü ÷rutvà prãtisaühçùñamànasàþ 4.062.014c babhåvur hari÷àrdålà vikramàbhyudayonmukhàþ 4.062.015a atha pavanasamànavikramàþ; plavagavaràþ pratilabdha pauruùàþ 4.062.015c abhijidabhimukhàü di÷aü yayur; janakasutà parimàrgaõonmukhàþ 4.063.001a àkhyàtà gçdhraràjena samutpatya plavaügamàþ 4.063.001c saügatàþ prãtisaüyuktà vineduþ siühavikramàþ 4.063.002a saüpàter vacanaü ÷rutvà harayo ràvaõakùayam 4.063.002c hçùñàþ sàgaram àjagmuþ sãtàdar÷anakàïkùiõaþ 4.063.003a abhikramya tu taü de÷aü dadç÷ur bhãmavikramàþ 4.063.003c kçtsnaü lokasya mahataþ pratibimbam iva sthitam 4.063.004a dakùiõasya samudrasya samàsàdyottaràü di÷am 4.063.004c saünive÷aü tata÷ cakruþ sahità vànarottamàþ 4.063.005a sattvair mahadbhir vikçtaiþ krãóadbhir vividhair jale 4.063.005c vyàttàsyaiþ sumahàkàyair årmibhi÷ ca samàkulam 4.063.006a prasuptam iva cànyatra krãóantam iva cànyataþ 4.063.006c kva cit parvatamàtrai÷ ca jalarà÷ibhir àvçtam 4.063.007a saükulaü dànavendrai÷ ca pàtàlatalavàsibhiþ 4.063.007c romaharùakaraü dçùñvà viùeduþ kapiku¤jaràþ 4.063.008a àkà÷am iva duùpàraü sàgaraü prekùya vànaràþ 4.063.008c viùeduþ sahasà sarve kathaü kàryam iti bruvan 4.063.009a viùaõõàü vàhinãü dçùñvà sàgarasya nirãkùaõàt 4.063.009c à÷vàsayàm àsa harãn bhayàrtàn harisattamaþ 4.063.010a na niùàdena naþ kàryaü viùàdo doùavattaraþ 4.063.010c viùàdo hanti puruùaü bàlaü kruddha ivoragaþ 4.063.011a viùàdo 'yaü prasahate vikrame paryupasthite 4.063.011c tejasà tasya hãnasya puruùàrtho na sidhyati 4.063.012a tasyàü ràtryàü vyatãtàyàm aïgado vànaraiþ saha 4.063.012c harivçddhaiþ samàgamya punar mantram amantrayat 4.063.013a sà vànaràõàü dhvajinã parivàryàïgadaü babhau 4.063.013c vàsavaü parivàryeva marutàü vàhinã sthità 4.063.014a ko 'nyas tàü vànarãü senàü ÷aktaþ stambhayituü bhavet 4.063.014c anyatra vàlitanayàd anyatra ca hanåmataþ 4.063.015a tatas tàn harivçddhàü÷ ca tac ca sainyam ariüdamaþ 4.063.015c anumànyàïgadaþ ÷rãmàn vàkyam arthavad abravãt 4.063.016a ka idànãü mahàtejà laïghayiùyati sàgaram 4.063.016c kaþ kariùyati sugrãvaü satyasaüdham ariüdamam 4.063.017a ko vãro yojana÷ataü laïghayeta plavaügamàþ 4.063.017c imàü÷ ca yåthapàn sarvàn mocayet ko mahàbhayàt 4.063.018a kasya prasàdàd dàràü÷ ca putràü÷ caiva gçhàõi ca 4.063.018c ito nivçttàþ pa÷yema siddhàrthàþ sukhino vayam 4.063.019a kasya prasàdàd ràmaü ca lakùmaõaü ca mahàbalam 4.063.019c abhigacchema saühçùñàþ sugrãvaü ca mahàbalam 4.063.020a yadi ka÷ cit samartho vaþ sàgaraplavane hariþ 4.063.020c sa dadàtv iha naþ ÷ãghraü puõyàm abhayadakùiõàm 4.063.021a aïgadasya vacaþ ÷rutvà na ka÷ cit kiü cid abravãt 4.063.021c stimitevàbhavat sarvà sà tatra harivàhinã 4.063.022a punar evàïgadaþ pràha tàn harãn harisattamaþ 4.063.022c sarve balavatàü ÷reùñhà bhavanto dçóhavikramàþ 4.063.023a vyapade÷ya kule jàtàþ påjità÷ càpy abhãkùõa÷aþ 4.063.023c na hi vo gamane saügaþ kadà cid api kasya cit 4.063.024a bruvadhvaü yasya yà ÷aktir gamane plavagarùabhàþ 4.064.001a tato 'ïgadavacaþ ÷rutvà sarve te vànarottamàþ 4.064.001c svaü svaü gatau samutsàham àhus tatra yathàkramam 4.064.002a gajo gavàkùo gavayaþ ÷arabho gandhamàdanaþ 4.064.002c mainda÷ ca dvivida÷ caiva suùeõo jàmbavàüs tathà 4.064.003a àbabhàùe gajas tatra plaveyaü da÷ayojanam 4.064.003c gavàkùo yojanàny àha gamiùyàmãti viü÷atim 4.064.004a gavayo vànaras tatra vànaràüs tàn uvàca ha 4.064.004c triü÷ataü tu gamiùyàmi yojanànàü plavaügamàþ 4.064.005a ÷arabho vànaras tatra vànaràüs tàn uvàca ha 4.064.005c catvàriü÷ad gamiùyàmi yojanànàü na saü÷ayaþ 4.064.006a vànaràüs tu mahàtejà abravãd gandhamàdanaþ 4.064.006c yojanànàü gamiùyàmi pa¤cà÷at tu na saü÷ayaþ 4.064.007a maindas tu vànaras tatra vànaràüs tàn uvàca ha 4.064.007c yojanànàü paraü ùaùñim ahaü plavitum utsahe 4.064.008a tatas tatra mahàtejà dvividaþ pratyabhàùata 4.064.008c gamiùyàmi na saüdehaþ saptatiü yojanàny aham 4.064.009a suùeõas tu hari÷reùñhaþ proktavàn kapisattamàn 4.064.009c a÷ãtiü yojanànàü tu plaveyaü plavagarùabhàþ 4.064.010a teùàü kathayatàü tatra sarvàüs tàn anumànya ca 4.064.010c tato vçddhatamas teùàü jàmbavàn pratyabhàùata 4.064.011a pårvam asmàkam apy àsãt ka÷ cid gatiparàkramaþ 4.064.011c te vayaü vayasaþ pàram anupràptàþ sma sàmpratam 4.064.012a kiü tu naivaü gate ÷akyam idaü kàryam upekùitum 4.064.012c yad arthaü kapiràja÷ ca ràma÷ ca kçtani÷cayau 4.064.013a sàmprataü kàlabhedena yà gatis tàü nibodhata 4.064.013c navatiü yojanànàü tu gamiùyàmi na saü÷ayaþ 4.064.014a tàü÷ ca sarvàn hari÷reùñhठjàmbavàn punar abravãt 4.064.014c na khalv etàvad evàsãd gamane me paràkramaþ 4.064.015a mayà mahàbalai÷ caiva yaj¤e viùõuþ sanàtanaþ 4.064.015c pradakùiõãkçtaþ pårvaü kramamàõas trivikramaþ 4.064.016a sa idànãm ahaü vçddhaþ plavane mandavikramaþ 4.064.016c yauvane ca tadàsãn me balam apratimaü paraiþ 4.064.017a saüpraty etàvatãü ÷aktiü gamane tarkayàmy aham 4.064.017c naitàvatà ca saüsiddhiþ kàryasyàsya bhaviùyati 4.064.018a athottaram udàràrtham abravãd aïgadas tadà 4.064.018c anumànya mahàpràj¤o jàmbavantaü mahàkapim 4.064.019a aham etad gamiùyàmi yojanànàü ÷ataü mahat 4.064.019c nivartane tu me ÷aktiþ syàn na veti na ni÷citam 4.064.020a tam uvàca hari÷reùñho jàmbavàn vàkyakovidaþ 4.064.020c j¤àyate gamane ÷aktis tava haryçkùasattama 4.064.021a kàmaü ÷atasahasraü và na hy eùa vidhir ucyate 4.064.021c yojanànàü bhavठ÷akto gantuü pratinivartitum 4.064.022a na hi preùayità tata svàmã preùyaþ kathaü cana 4.064.022c bhavatàyaü janaþ sarvaþ preùyaþ plavagasattama 4.064.023a bhavàn kalatram asmàkaü svàmibhàve vyavasthitaþ 4.064.023c svàmã kalatraü sainyasya gatir eùà paraütapa 4.064.024a tasmàt kalatravat tàta pratipàlyaþ sadà bhavàn 4.064.024c api caitasya kàryasya bhavàn målam ariüdama 4.064.025a målam arthasya saürakùyam eùa kàryavidàü nayaþ 4.064.025c måle hi sati sidhyanti guõàþ puùpaphalàdayaþ 4.064.026a tad bhavàn asyà kàryasya sàdhane satyavikramaþ 4.064.026c buddhivikramasaüpanno hetur atra paraütapaþ 4.064.027a guru÷ ca guruputra÷ ca tvaü hi naþ kapisattama 4.064.027c bhavantam à÷ritya vayaü samarthà hy arthasàdhane 4.064.028a uktavàkyaü mahàpràj¤aü jàmbavantaü mahàkapiþ 4.064.028c pratyuvàcottaraü vàkyaü vàlisånur athàïgadaþ 4.064.029a yadi nàhaü gamiùyàmi nànyo vànarapuügavaþ 4.064.029c punaþ khalv idam asmàbhiþ kàryaü pràyopave÷anam 4.064.030a na hy akçtvà haripateþ saüde÷aü tasya dhãmataþ 4.064.030c tatràpi gatvà pràõànàü pa÷yàmi parirakùaõam 4.064.031a sa hi prasàde càtyarthaü kope ca harir ã÷varaþ 4.064.031c atãtya tasya saüde÷aü vinà÷o gamane bhavet 4.064.032a tad yathà hy asya kàryasya na bhavaty anyathà gatiþ 4.064.032c tad bhavàn eva dçùñàrthaþ saücintayitum arhati 4.064.033a so 'ïgadena tadà vãraþ pratyuktaþ plavagarùabhaþ 4.064.033c jàmbavàn uttaraü vàkyaü provàcedaü tato 'ïgadam 4.064.034a asya te vãra kàryasya na kiü cit parihãyate 4.064.034c eùa saücodayàmy enaü yaþ kàryaü sàdhayiùyati 4.064.035a tataþ pratãtaü plavatàü variùñham; ekàntam à÷ritya sukhopaviùñam 4.064.035c saücodayàm àsa haripravãro; haripravãraü hanumantam eva 4.065.001a aneka÷atasàhasrãü viùaõõàü harivàhinãm 4.065.001c jàmbavàn samudãkùyaivaü hanumantam athàbravãt 4.065.002a vãra vànaralokasya sarva÷àstram athàbravãt 4.065.002c tåùõãm ekàntam à÷ritya hanuman kiü na jalpasi 4.065.003a hanuman hariràjasya sugrãvasya samo hy asi 4.065.003c ràmalakùmaõayo÷ càpi tejasà ca balena ca 4.065.004a ariùñaneminaþ putrau vainateyo mahàbalaþ 4.065.004c garutmàn iva vikhyàta uttamaþ sarvapakùiõàm 4.065.005a bahu÷o hi mayà dçùñaþ sàgare sa mahàbalaþ 4.065.005c bhujagàn uddharan pakùã mahàvego mahàya÷àþ 4.065.006a pakùayor yad balaü tasya tàvad bhujabalaü tava 4.065.006c vikrama÷ càpi vega÷ ca na te tenàpahãyate 4.065.007a balaü buddhi÷ ca teja÷ ca sattvaü ca harisattama 4.065.007c vi÷iùñaü sarvabhåteùu kim àtmànaü na budhyase 4.065.008a apsaràpsarasàü ÷reùñhà vikhyàtà pu¤jikasthalà 4.065.008c aj¤aneti parikhyàtà patnã kesariõo hareþ 4.065.009a abhi÷àpàd abhåt tàta vànarã kàmaråpiõã 4.065.009c duhità vànarendrasya ku¤jarasya mahàtmanaþ 4.065.010a kapitve càrusarvàïgã kadà cit kàmaråpiõã 4.065.010c mànuùaü vigrahaü kçtvà yauvanottama÷àlinã 4.065.011a acarat parvatasyàgre pràvçóambudasaünibhe 4.065.011c vicitramàlyàbharaõà mahàrhakùaumavàsinã 4.065.012a tasyà vastraü vi÷àlàkùyàþ pãtaü raktada÷aü ÷ubham 4.065.012c sthitàyàþ parvatasyàgre màruto 'paharac chanaiþ 4.065.013a sa dadar÷a tatas tasyà vçttàv årå susaühatau 4.065.013c stanau ca pãnau sahitau sujàtaü càru cànanam 4.065.014a tàü vi÷àlàyata÷roõãü tanumadhyàü ya÷asvinãm 4.065.014c dçùñvaiva ÷ubhasarvàgnãü pavanaþ kàmamohitaþ 4.065.015a sa tàü bhujàbhyàü pãnàbhyàü paryaùvajata màrutaþ 4.065.015c manmathàviùñasarvàïgo gatàtmà tàm aninditàm 4.065.016a sà tu tatraiva saübhràntà suvçttà vàkyam abravãt 4.065.016c ekapatnãvratam idaü ko nà÷ayitum icchati 4.065.017a a¤janàyà vacaþ ÷rutvà màrutaþ pratyabhàùata 4.065.017c na tvàü hiüsàmi su÷roõi mà bhåt te subhage bhayam 4.065.018a manasàsmi gato yat tvàü pariùvajya ya÷asvini 4.065.018c vãryavàn buddhisaüpannaþ putras tava bhaviùyati 4.065.019a abhyutthitaü tataþ såryaü bàlo dçùñvà mahàvane 4.065.019c phalaü ceti jighçkùus tvam utplutyàbhyapato divam 4.065.020a ÷atàni trãõi gatvàtha yojanànàü mahàkape 4.065.020c tejasà tasya nirdhåto na viùàdaü tato gataþ 4.065.021a tàvad àpatatas tårõam antarikùaü mahàkape 4.065.021c kùiptam indreõa te vajraü krodhàviùñena dhãmatà 4.065.022a tataþ ÷ailàgra÷ikhare vàmo hanur abhajyata 4.065.022c tato hi nàmadheyaü te hanumàn iti kãrtyate 4.065.023a tatas tvàü nihataü dçùñvà vàyur gandhavahaþ svayam 4.065.023c trailokye bhç÷asaükruddho na vavau vai prabha¤janaþ 4.065.024a saübhràntà÷ ca suràþ sarve trailokye kùubhite sati 4.065.024c prasàdayanti saükruddhaü màrutaü bhuvane÷varàþ 4.065.025a prasàdite ca pavane brahmà tubhyaü varaü dadau 4.065.025c a÷astravadhyatàü tàta samare satyavikrama 4.065.026a vajrasya ca nipàtena virujaü tvàü samãkùya ca 4.065.026c sahasranetraþ prãtàtmà dadau te varam uttamam 4.065.027a svacchandata÷ ca maraõaü te bhåyàd iti vai prabho 4.065.027c sa tvaü kesariõaþ putraþ kùetrajo bhãmavikramaþ 4.065.028a màrutasyaurasaþ putras tejasà càpi tatsamaþ 4.065.028c tvaü hi vàyusuto vatsa plavane càpi tatsamaþ 4.065.029a vayam adya gatapràõà bhavàn asmàsu sàmpratam 4.065.029c dàkùyavikramasaüpannaþ pakùiràja ivàparaþ 4.065.030a trivikrame mayà tàta sa÷ailavanakànanà 4.065.030c triþ saptakçtvaþ pçthivã parikràntà pradakùiõam 4.065.031a tadà cauùadhayo 'smàbhiþ saücità deva÷àsanàt 4.065.031c niùpannam amçtaü yàbhis tadàsãn no mahad balam 4.065.032a sa idànãm ahaü vçddhaþ parihãnaparàkramaþ 4.065.032c sàmprataü kàlam asmàkaü bhavàn sarvaguõànvitaþ 4.065.033a tad vijçmbhasva vikràntaþ plavatàm uttamo hy asi 4.065.033c tvadvãryaü draùñukàmeyaü sarvà vànaravàhinã 4.065.034a uttiùñha hari÷àrdåla laïghayasva mahàrõavam 4.065.034c parà hi sarvabhåtànàü hanuman yà gatis tava 4.065.035a viùàõõà harayaþ sarve hanuman kim upekùase 4.065.035c vikramasva mahàvego viùõus trãn vikramàn iva 4.065.036a tatas tu vai jàmbavatàbhicoditaþ; pratãtavegaþ pavanàtmajaþ kapiþ 4.065.036c praharùayaüs tàü harivãra vàhinãü; cakàra råpaü mahad àtmanas tadà 4.066.001a saüståyamàno hanumàn vyavardhata mahàbalaþ 4.066.001c samàvidhya ca làïgålaü harùàc ca balam eyivàn 4.066.002a tasya saüståyamànasya sarvair vànarapuügavaiþ 4.066.002c tejasàpåryamàõasya råpam àsãd anuttamam 4.066.003a yathà vijçmbhate siüho vivçddho girigahvare 4.066.003c màrutasyaurasaþ putras tathà saüprati jçmbhate 4.066.004a a÷obhata mukhaü tasya jçmbhamàõasya dhãmataþ 4.066.004c ambarãùopamaü dãptaü vidhåma iva pàvakaþ 4.066.005a harãõàm utthito madhyàt saüprahçùñatanåruhaþ 4.066.005c abhivàdya harãn vçddhàn hanumàn idam abravãt 4.066.006a arujan parvatàgràõi hutà÷anasakho 'nilaþ 4.066.006c balavàn aprameya÷ ca vàyur àkà÷agocaraþ 4.066.007a tasyàhaü ÷ãghravegasya ÷ãghragasya mahàtmanaþ 4.066.007c màrutasyaurasaþ putraþ plavane nàsti me samaþ 4.066.008a utsaheyaü hi vistãrõam àlikhantam ivàmbaram 4.066.008c meruü girim asaügena parigantuü sahasra÷aþ 4.066.009a bàhuvegapraõunnena sàgareõàham utsahe 4.066.009c samàplàvayituü lokaü saparvatanadãhradam 4.066.010a mamorujaïghàvegena bhaviùyati samutthitaþ 4.066.010c saümårchitamahàgràhaþ samudro varuõàlayaþ 4.066.011a pannagà÷anam àkà÷e patantaü pakùisevitam 4.066.011c vainateyam ahaü ÷aktaþ parigantuü sahasra÷aþ 4.066.012a udayàt prasthitaü vàpi jvalantaü ra÷mimàlinam 4.066.012c anastamitam àdityam abhigantuü samutsahe 4.066.013a tato bhåmim asaüspç÷ya punar àgantum utsahe 4.066.013c pravegenaiva mahatà bhãmena plavagarùabhàþ 4.066.014a utsaheyam atikràntuü sarvàn àkà÷agocaràn 4.066.014c sàgaraü kùobhayiùyàmi dàrayiùyàmi medinãm 4.066.015a parvatàn kampayiùyàmi plavamànaþ plavaügamàþ 4.066.015c hariùye coruvegena plavamàno mahàrõavam 4.066.016a latànàü vãrudhàü puùpaü pàdapànàü ca sarva÷aþ 4.066.016c anuyàsyati màm adya plavamànaü vihàyasà 4.066.016e bhaviùyati hi me panthàþ svàteþ panthà ivàmbare 4.066.017a carantaü ghoram àkà÷am utpatiùyantam eva ca 4.066.017c drakùyanti nipatantaü ca sarvabhåtàni vànaràþ 4.066.018a mahàmerupratãkà÷aü màü drakùyadhvaü plavaügamàþ 4.066.018c divam àvçtya gacchantaü grasamànam ivàmbaram 4.066.019a vidhamiùyàmi jãmåtàn kampayiùyàmi parvatàn 4.066.019c sàgaraü kùobhayiùyàmi plavamànaþ samàhitaþ 4.066.020a vainateyasya và ÷aktir mama và màrutasya và 4.066.020c çte suparõaràjànaü màrutaü và mahàbalam 4.066.020e na hi bhåtaü prapa÷yàmi yo màü plutam anuvrajet 4.066.021a nimeùàntaramàtreõa niràlambhanam ambaram 4.066.021c sahasà nipatiùyàmi ghanàd vidyud ivotthità 4.066.022a bhaviùyati hi me råpaü plavamànasya sàgaram 4.066.022c viùõoþ prakramamàõasya tadà trãn vikramàn iva 4.066.023a buddhyà càhaü prapa÷yàmi mana÷ ceùñà ca me tathà 4.066.023c ahaü drakùyàmi vaidehãü pramodadhvaü plavaügamàþ 4.066.024a màrutasya samo vege garuóasya samo jave 4.066.024c ayutaü yojanànàü tu gamiùyàmãti me matiþ 4.066.025a vàsavasya savajrasya brahmaõo và svayambhuvaþ 4.066.025c vikramya sahasà hastàd amçtaü tad ihànaye 4.066.025e laïkàü vàpi samutkùipya gaccheyam iti me matiþ 4.066.026a tam evaü vànara÷reùñhaü garjantam amitaujasaü 4.066.026c uvàca parisaühçùño jàmbavàn harisattamaþ 4.066.027a vãra kesariõaþ putra vegavan màrutàtmaja 4.066.027c j¤àtãnàü vipulaü ÷okas tvayà tàta praõà÷itaþ 4.066.028a tava kalyàõarucayaþ kapimukhyàþ samàgatàþ 4.066.028c maïgalaü kàryasiddhyarthaü kariùyanti samàhitàþ 4.066.029a çùãõàü ca prasàdena kapivçddhamatena ca 4.066.029c guråõàü ca prasàdena plavasva tvaü mahàrõavam 4.066.030a sthàsyàma÷ caikapàdena yàvadàgamanaü tava 4.066.030c tvadgatàni ca sarveùàü jãvitàni vanaukasàm 4.066.031a tatas tu hari÷àrdålas tàn uvàca vanaukasaþ 4.066.031c neyaü mama mahã vegaü plavane dhàrayiùyati 4.066.032a etàni hi nagasyàsya ÷ilàsaükaña÷àlinaþ 4.066.032c ÷ikharàõi mahendrasya sthiràõi ca mahànti ca 4.066.033a etàni mama niùpeùaü pàdayoþ patatàü varàþ 4.066.033c plavato dhàrayiùyanti yojanànàm itaþ ÷atam 4.066.034a tatas tu màrutaprakhyaþ sa harir màrutàtmajaþ 4.066.034c àruroha naga÷reùñhaü mahendram arimardanaþ 4.066.035a vçtaü nànàvidhair vçkùair mçgasevita÷àdvalam 4.066.035c latàkusumasaübàdhaü nityapuùpaphaladrumam 4.066.036a siüha÷àrdålacaritaü mattamàtaïgasevitam 4.066.036c mattadvijagaõodghuùñaü salilotpãóasaükulam 4.066.037a mahadbhir ucchritaü ÷çïgair mahendraü sa mahàbalaþ 4.066.037c vicacàra hari÷reùñho mahendrasamavikramaþ 4.066.038a pàdàbhyàü pãóitas tena mahà÷ailo mahàtmanà 4.066.038c raràsa siühàbhihato mahàn matta iva dvipaþ 4.066.039a mumoca salilotpãóàn viprakãrõa÷iloccayaþ 4.066.039c vitrastamçgamàtaïgaþ prakampitamahàdrumaþ 4.066.040a nànàgandharvamithunaiþ pànasaüsargakarka÷aiþ 4.066.040c utpatadbhir vihaügai÷ ca vidyàdharagaõair api 4.066.041a tyajyamànamahàsànuþ saünilãnamahoragaþ 4.066.041c ÷aila÷çïga÷ilodghàtas tadàbhåt sa mahàgiriþ 4.066.042a niþ÷vasadbhis tadà tais tu bhujagair ardhaniþsçtaiþ 4.066.042c sapatàka ivàbhàti sa tadà dharaõãdharaþ 4.066.043a çùibhis tràsa saübhràntais tyajyamànaþ ÷iloccayaþ 4.066.043c sãdan mahati kàntàre sàrthahãna ivàdhvagaþ 4.066.044a sa vegavàn vegasamàhitàtmà; haripravãraþ paravãrahantà 4.066.044c manaþ samàdhàya mahànubhàvo; jagàma laïkàü manasà manasvã